Υποξαιμία ή Υποξυγοναιμία. Όταν δεν μας φτάνει το οξυγόνο

Η υποξαιμία η υποξυγοναιμία είναι τα ασυνήθιστα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου στο αίμα. Προκύπτει από αναπνευστικά προβλήματα ή προβλήματα ροής του αίματος που προκαλούν δύσπνοια, ταχυκαρδία και άλλα συμπτώματα. Είναι μία κατάσταση δυνητικά απειλητική για τη ζωή.

Για τη ρύθμιση των επιπέδων οξυγόνου μπορεί να χρησιμοποιηθούν εισπνευστήρες ή οξυγονοθεραπεία. Ωστόσο, πρέπει επίσης να αντιμετωπιστεί η υποκείμενη αιτία της υποξαιμίας. Εάν δεν αντιμετωπιστεί, η υποξαιμία μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας και ακόμη και θάνατο.

Τα συμπτώματα της υποξαιμίας

Τα συνήθη συμπτώματα της υποξαιμίας είναι τα ακόλουθα:

• Δύσπνοια ή γρήγορη αναπνοή
• Συριγμός κατά την αναπνοή
• Βήχας
• Σύγχυση
• Αυξημένος καρδιακός ρυθμός
• Αλλαγές στο χρώμα του δέρματος, όπως μπλε χείλη και νύχια

Οι τύποι της υποξαιμίας

Διάφορες υποκείμενες παθήσεις και περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν να οδηγήσουν σε έναν από τους πέντε τύπους υποξαιμίας.

• Αναντιστοιχία αερισμού-διάχυσης (V/Q): Η αναντιστοιχία V/Q συμβαίνει όταν είτε η ροή του αίματος είτε η ροή του αέρα στους πνεύμονες είναι πολύ χαμηλή. Αυτό εμποδίζει την καλή οξυγόνωση του αίματος. Είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος υποξαιμίας.
• Πνευμονική παράκαμψη: Αυτό συμβαίνει όταν το αποξυγονωμένο αίμα κινείται από τη δεξιά πλευρά της καρδιάς προς την αριστερή χωρίς να λαμβάνει οξυγόνο από τους πνεύμονες. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε καρδιακά προβλήματα ή σε ασθένεια.
• Διαταραχή της διάχυσης: Η μεταφορά του οξυγόνου στο αίμα διαταράσσεται σε αυτόν τον τύπο υποξαιμίας λόγω προβλημάτων στους πνεύμονες.
• Υποαερισμός: Ο υπεραερισμός συμβαίνει όταν τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα είναι πολύ υψηλά και τα επίπεδα οξυγόνου πολύ χαμηλά. Αυτό προκαλείται από την αδυναμία λήψης αρκετού οξυγόνου κατά την αναπνοή. Μπορεί να οφείλεται σε αποφραγμένους αεραγωγούς, νευρομυϊκές παθήσεις ή άλλα προβλήματα.
• Χαμηλή εισπνεόμενη μερική πίεση Οξυγόνου: Αυτό προκαλείται από τα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου στον αέρα που αναπνέετε. Είναι συχνό φαινόμενο σε μεγάλα υψόμετρα.

Αιτίες της υποξαιμίας

Οι πιο συνηθισμένοι λόγοι για την εκδήλωση υποξαιμίας αφορούν προβλήματα με το αναπνευστικό ή το καρδιαγγειακό σύστημα, τα οποία είναι υπεύθυνα για την παροχή οξυγόνου στον οργανισμό.

Οι παθήσεις που μπορεί να προκαλέσουν υποξαιμία είναι μεταξύ άλλων:

• Παθήσεις των πνευμόνων: Όταν οι πνεύμονες δεν μπορούν να μεταφέρουν σωστά τον αέρα μέσα και έξω από τους πνεύμονες, το αίμα δεν λαμβάνει αρκετό οξυγόνο.
• Καρδιακές παθήσεις: Η καρδιακή ανεπάρκεια, τα συγγενή καρδιακά ελαττώματα ή άλλες καρδιακές παθήσεις έχουν ως αποτέλεσμα η καρδιά να μην λειτουργεί αποτελεσματικά, γεγονός που εμποδίζει την κυκλοφορία του πλούσιου σε οξυγόνο αίματος στο σώμα. Ορισμένες καρδιακές παθήσεις, όπως η καρδιακή ανεπάρκεια, μπορεί επίσης να προκαλέσουν συσσώρευση υγρού στους πνεύμονες, οδηγώντας σε αναπνευστικά προβλήματα και υποξαιμία.
• Αποφρακτική υπνική άπνοια: Τα άτομα με υπνική άπνοια παρουσιάζουν σύντομες παύσεις στην αναπνοή τους κατά τις οποίες σταματούν να αναπνέουν ενώ κοιμούνται. Αυτές οι παύσεις μπορεί να οδηγήσουν σε διαταραχές των φυσιολογικών επιπέδων οξυγόνου στο αίμα.

Η υποξαιμία μπορεί να εμφανιστεί σε νεογνά που πάσχουν από συγγενείς καρδιακές ανωμαλίες ή παθήσεις. Ένας τρόπος με τον οποίο ελέγχονται τα βρέφη για συγγενείς καρδιακές ανωμαλίες είναι η μέτρηση των επιπέδων οξυγόνου στο αίμα. Τα πρόωρα νεογνά είναι ευάλωτα στην υποξαιμία, ειδικά αν έχουν τοποθετηθεί σε μηχανικό αναπνευστήρα.

Φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν υποξαιμία

Τα οπιοειδή είναι μια κατηγορία φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για την αναστολή του πόνου. Στα γνωστά παραδείγματα περιλαμβάνονται η μορφίνη και η οξυκωδόνη.

Τα οπιοειδή μπορεί να προκαλέσουν αναπνευστική καταστολή, ιδίως εάν γίνεται υπερβολική χρήση ή κατάχρησή τους. Όταν ο αναπνευστικός ρυθμός κάποιου πέφτει, μπορεί να αναπτυχθεί υποξαιμία. Τα άτομα που πάσχουν ήδη από πνευμονοπάθεια ή αποφρακτική υπνική άπνοια διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αναπνευστικών προβλημάτων, ιδίως εντός των πρώτων 24 ωρών από τη χρήση των φαρμάκων.

Πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί η υποξαιμία

Η θεραπεία με οξυγόνο είναι ζωτικής σημασίας για τα άτομα με υποξαιμία. Αυτή συνήθως πραγματοποιείται σε νοσοκομείο. Για πολλούς ανθρώπους, η λήψη οξυγόνου μέσω μάσκας ή ρινικού σωλήνα (σωληνάκι) είναι αρκετή για την αποκατάσταση των φυσιολογικών επιπέδων οξυγόνου.

Για κάποιον που δυσκολεύεται να αναπνεύσει και κινδυνεύει από υποξαιμία, οι γιατροί μπορεί να χρησιμοποιήσουν έναν αεροκίνητο ή υπερηχητικό νεφελοποιητή ή πολλαπλές δόσεις ενός βρογχοδιασταλτικού εκνεφωτή.

Ενώ αυτές οι θεραπείες μπορούν να αποτρέψουν ή να θεραπεύσουν την υποξαιμία, δεν επιλύουν τις υποκείμενες αιτίες του χαμηλού οξυγόνου στο αίμα. Πρέπει να συνεργαστείτε με τον γιατρό σας για να αντιμετωπίσετε αυτά τα προβλήματα.

Επιπλοκές που σχετίζονται με την υποξαιμία

Εάν η υποξαιμία δεν αντιμετωπιστεί και γίνει σοβαρή, μπορεί να εμφανιστεί αναπνευστική ανεπάρκεια, η οποία μπορεί να επηρεάσει σοβαρά τη λειτουργία της καρδιάς και του εγκεφάλου.

Τα άτομα που εμφανίζουν διαλείπουσα υποξαιμία λόγω αποφρακτικής υπνικής άπνοιας μπορεί να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου, μεταβολικής δυσλειτουργίας, γνωστικής έκπτωσης και ανάπτυξης καρκίνου.

Υποξαιμία έναντι υποξίας

Το χαμηλό οξυγόνο στο αίμα μπορεί να οδηγήσει σε μια σοβαρή κατάσταση που ονομάζεται υποξία, η οποία αφορά τα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου στους ιστούς και τα όργανα.

Η “ανοξία” είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται όταν δεν υπάρχει καθόλου οξυγόνο στους ιστούς.

Πώς γίνεται η διάγνωση της αιτίας της υποξαιμίας

Για να προσδιοριστεί τι μπορεί να προκαλεί την υποξαιμία, ο γιατρός μπορεί να εκτελέσει μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες εξετάσεις:

• Κατά τη διάρκεια μιας φυσικής εξέτασης, ο γιατρός σας θα ακούσει την καρδιά και τους πνεύμονές σας και θα εξετάσει εάν το δέρμα, τα χείλη ή τα νύχια σας είναι μπλε.
• Οι εξετάσεις για τον προσδιορισμό των επιπέδων οξυγόνου στο αίμα είναι η παλμική οξυμετρία, όπου ένας αισθητήρας τοποθετείται στο δάχτυλό σας για τη μέτρηση της ποσότητας οξυγόνου στο αίμα, και η εξέταση αερίων αρτηριακού αίματος που χρησιμοποιεί δείγμα αρτηριακού αίματος για τη μέτρηση των επιπέδων οξυγόνου στο αίμα.

Η εξέταση αερίων του αρτηριακού αίματος, πραγματοποιείται σε αίμα που λαμβάνεται από μια αρτηρία. Χρησιμοποιείται για να διαπιστωθεί πόσο καλά λειτουργούν οι πνεύμονες και για να καθοριστεί η αποτελεσματικότητα των αναπνευστικών θεραπειών, όπως η χρήση αναπνευστήρα, CPAP, BiPAP ή οξυγόνου. Ένα αέριο αίματος μπορεί επίσης να αποκαλύψει την παρουσία νεφρικών προβλημάτων, αλλά συνήθως δεν διενεργείται για τη διάγνωση προβλημάτων με τα νεφρά.

Η εξέταση αερίων του αρτηριακού αίματος εξετάζει πέντε διαφορετικά στοιχεία:

• pH: Το pH του αρτηριακού αίματος πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 7,35 και 7,45. Σημαντικές μεταβολές στο pH μπορεί να υποδηλώνουν απειλητικά για τη ζωή προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν γρήγορα. Ένα pH 6,9 θεωρείται συνήθως το κατώτερο όριο του pH στο οποίο μπορεί να ζήσει ο οργανισμός.
  • Διοξείδιο του άνθρακα (PCO2): Καθορίζει εάν το σώμα σας είναι σε θέση να απαλλαγεί επαρκώς από το διοξείδιο του άνθρακα ή εάν το διοξείδιο του άνθρακα κατακρατείται από το σώμα.
  • Οξυγόνο (PO2): Καθορίζει αν οι πνεύμονές σας είναι σε θέση να μεταφέρουν οξυγόνο στο αίμα σας με τον κατάλληλο τρόπο.
  • Διττανθρακικά (HCO3): Τα χαμηλά επίπεδα διττανθρακικών στο αίμα μπορεί να υποδηλώνουν προβλήματα με τη λειτουργία των νεφρών.
  • Κορεσμός οξυγόνου (O2): Μετράται σε κλίμακα 0-100 και δείχνει πόσο οξυγόνο φτάνει στους ιστούς του σώματος. Το 100% είναι το τέλειο και το 97% ή περισσότερο είναι η αναμενόμενη τιμή σε ένα υγιές άτομο. Σε χαμηλά επίπεδα κορεσμού μπορεί να χρειαστεί συμπληρωματικό οξυγόνο.
• Οι εξετάσεις πνευμονικής λειτουργίας μετρούν την ποσότητα του αέρα που εισπνέετε και εκπνέετε, πόσο γρήγορα μπορείτε να αποβάλλετε αέρα και πόσο καλά οι πνεύμονές σας παρέχουν οξυγόνο στον οργανισμό. Η πιο συνηθισμένη εξέταση πνευμονικής λειτουργίας ονομάζεται σπιρομέτρηση.