Το αίμα με το βήχα (αιμόπτυση) μπορεί να είναι σημάδι πολλών διαφορετικών πραγμάτων, όπως μια λοίμωξη του θώρακα όπως η πνευμονία, μια χρόνια πνευμονοπάθεια όπως η ΧΑΠ, ένας τραυματισμός στο θώρακα ή ακόμη και μια καρδιαγγειακή πάθηση.
Σε σπάνιες περιπτώσεις, ο βήχας με αίμα ή η παρουσία αίματος στη βλέννα (φλέγμα) μπορεί να αποτελεί ένδειξη καρκίνου του πνεύμονα.
Εάν βήχετε αίμα, ο γιατρός σας θα θελήσει να εντοπίσει την πηγή της αιμορραγίας, είτε πρόκειται για τον φάρυγγα (λαιμός), τον λάρυγγα (φωνητικές χορδές), την τραχεία, τους βρόγχους (οι κύριοι αεραγωγοί στους πνεύμονες) ή τους ίδιους τους πνεύμονες.
Ο βήχας με περισσότερο από μερικά κουταλάκια του γλυκού αίμα δικαιολογεί άμεση επίσκεψη στο τμήμα επειγόντων περιστατικών.
Τι προκαλεί το αίμα που βγάζετε όταν βήχετε;
Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί λόγοι για τους οποίους μπορεί να βγάζετε αίμα, και συνήθως δεν υπάρχει τρόπος να το καταλάβετε απλά κοιτώντας το. Ο βήχας με αίμα σε οποιαδήποτε ποσότητα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη.
Οι αιτίες αιμόπτυσης που σχετίζονται με τους πνεύμονες είναι οι εξής:
- Βρογχίτιδα (φλεγμονή των βρόγχων)
- Βρογχεκτασία (η μόνιμη διάνοιξη των αεραγωγών)
- Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
- Κυστική ίνωση (κληρονομική νόσος των πνευμόνων και άλλων οργάνων)
- Πνευμονία (λοίμωξη που προκαλεί φλεγμονή στους αερόσακους των πνευμόνων)
- Πνευμονικό οίδημα (συσσώρευση υγρού στους πνεύμονες)
- Φυματίωση (μεταδοτική λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος)
Τα τραυματικά αίτια της αιμόπτυσης είναι τα ακόλουθα:
- Τραυματισμός στο στήθος (όπως από χτύπημα στο στήθος ή σύγκρουση με αυτοκίνητο)
- Βρογχοσκόπηση και άλλες επεμβατικές ιατρικές διαδικασίες
- Βίαιος βήχας
Τα καρδιαγγειακά αίτια της αιμόπτυσης είναι μεταξύ άλλων:
- Ρήξη ανευρύσματος αορτής ( διάρρηξη ενός εξογκώματος στην κύρια καρδιακή αρτηρία)
- Καρδιακή ανεπάρκεια (η αδυναμία της καρδιάς να διοχετεύσει αρκετό αίμα)
- Πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας (νόσος της καρδιακής βαλβίδας που προκαλείται από τη διόγκωση της βαλβίδας)
- Στένωση της μιτροειδούς βαλβίδας (νόσος της καρδιακής βαλβίδας που προκαλείται από στένωση της βαλβίδας)
- Πνευμονική εμβολή (θρόμβος αίματος στους πνεύμονες)
- Πνευμονική αγγειίτιδα (φλεγμονή των αιμοφόρων αγγείων στους πνεύμονες)
Άλλες αιτίες αιμόπτυσης είναι οι παρακάτω:
- Αιμορροφιλία και άλλες αιμορραγικές διαταραχές
- Λύκος (μια αυτοάνοση ασθένεια που μπορεί να επηρεάσει τους πνεύμονες)
- Χρήση αντιπηκτικών
- Καρκίνος του λαιμού
- Καρκίνος του οισοφάγου
- Καρκίνος του πνεύμονα
Η αιμόπτυση ως σημάδι καρκίνου του πνεύμονα
Αν και ο καρκίνος του πνεύμονα είναι μία από τις λιγότερο πιθανές αιτίες αιμόπτυσης, η αιμόπτυση είναι το πρώτο σημάδι της νόσου στο 7% έως 35% των ατόμων που διαγιγνώσκονται με καρκίνο του πνεύμονα.
Αιτίες στα παιδιά
Ο βήχας με αίμα στα παιδιά έχει συνήθως διαφορετικές αιτίες από ό,τι στους ενήλικες. Οι πιο συχνές αιτίες είναι οι λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, όπως η πνευμονία, η βρογχίτιδα και η φυματίωση. Η υποκείμενη καρδιακή νόσος είναι η δεύτερη πιο συχνή αιτία στα παιδιά.
Περίπου το ένα τρίτο των περιπτώσεων αιμόπτυσης στα παιδιά είναι ιδιοπαθείς (δηλαδή άγνωστης προέλευσης) με τα συμπτώματα να υποχωρούν χωρίς ποτέ να προσδιορίζεται η αιτία.
Αίμα με το βήχα – Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της αιμόπτυσης μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με την υποκείμενη αιτία, τη θέση της αιμορραγίας και τη σοβαρότητα της αιμορραγίας.
Εάν έχετε αιμόπτυση, μπορεί να εμφανίσετε συμπτώματα όπως:
- Πιτσιλιές αίματος καθώς βήχετε
- Βλέννα γεμάτη αίμα ή αφρώδη ροζ βλέννα
- Αιματηρά ζελατινώδη συσσωματώματα
- Σβώλους που μοιάζουν με πύον
- Πόνο στο στήθος
- Πυρετό
Αιμόπτυση εναντίον αιματέμεσης
Εξ ορισμού, η αιμόπτυση αναφέρεται σε αιμορραγία που προέρχεται από την αναπνευστική οδό. Αυτό διαφέρει από την αιματέμεση, ή τον εμετό με αίμα, που προέρχεται από την πεπτική οδό.
Στην περίπτωση της αιμόπτυσης, το αίμα είναι γενικά έντονα κόκκινο ή χρώματος σκουριάς και μπορεί να είναι αφρώδες και αναμεμειγμένο με φλέγμα.
Στην αιματέμεση, το αίμα είναι σκούρο κόκκινο ή καφέ και/ή μοιάζει με κατακάθι καφέ.
Αίμα με το βήχα – Πότε να μεταβείτε στο νοσοκομείο
Ο βήχας με αίμα μπορεί γρήγορα να εξελιχθεί σε επείγον περιστατικό. Ο βήχας με αίμα σε ποσότητα μεγαλύτερη από μερικά κουταλάκια του γλυκού θεωρείται επείγον ιατρικό περιστατικό.
Ο βήχας 100 κυβικών εκατοστών (cc) αίματος -ή περίπου το 1/3 μιας κούπας- ονομάζεται μαζική αιμόπτυση και συνδέεται με υψηλό κίνδυνο θανάτου.
Εάν βήχετε μεγάλες ποσότητες αίματος, μην πάτε μόνοι σας στο νοσοκομείο ή μην αναθέσετε σε κάποιον άλλον να σας μεταφέρει – καλέστε το 166. Ο βήχας με αίμα σε αυτές τις ποσότητες μπορεί γρήγορα να προκαλέσει απόφραξη των αεραγωγών και απώλεια των αισθήσεων πριν προλάβετε να φτάσετε στο νοσοκομείο.
Αίμα με το βήχα – Πότε να καλέσετε το 166
Καλέστε το 166 εάν αισθανθείτε πόνο στο στήθος, δύσπνοια ή ζαλάδα ενώ βήχετε έστω και ίχνη αίματος. Σε αντίθεση με την αιμορραγία σε άλλα μέρη του σώματος, ο βήχας ακόμη και μικρής ποσότητας αίματος μπορεί να κατακλύσει γρήγορα τους αεραγωγούς, οδηγώντας σε πνιγμό, ασφυξία μέχρι και θάνατο.
Εξετάσεις για τα αίτια της αιμόπτυσης
Εάν βήχετε αίμα -ακόμη και μια πολύ μικρή ποσότητα- είναι σημαντικό να επισκεφθείτε τον γιατρό σας. Εάν είναι δυνατόν, φέρτε στο ραντεβού σας ένα δείγμα από αυτό που βήξατε. Τυλίγοντας το δείγμα σε πλαστική μεμβράνη μπορεί να διατηρηθεί καλύτερα από το τύλιγμα σε χαρτομάντιλο.
Η διάγνωση θα περιλαμβάνει εξέταση του ιατρικού ιστορικού σας και φυσική εξέταση. Ο γιατρός θα εξετάσει το στόμα και το λαιμό σας και θα σας ακροαστεί για πνευμονικούς ήχους χρησιμοποιώντας ένα στηθοσκόπιο.
Με βάση τα ευρήματα, ο γιατρός σας θα σας συστήσει εξετάσεις που θα σας βοηθήσουν να προσδιορίσετε την αιτία.
- Εργαστηριακές εξετάσεις για να γίνει γενική αίματος και να ελεγχθούν τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα σας
- Ακτινογραφία θώρακα για να αναζητηθεί λοίμωξη, απόφραξη, τραύμα ή όγκος
- Αξονική τομογραφία (CT)
- Βρογχοσκόπηση, κατά την οποία εισάγεται ένα εύκαμπτο ενδοσκόπιο μέσω του στόματος προκειμένου να εξεταστούν οι αεραγωγοί.
Εάν έχετε ενεργή αιμορραγία, η αξονική τομογραφία είναι συνήθως η απεικονιστική εξέταση εκλογής.
Η έγκαιρη διάγνωση είναι απαραίτητη όταν έχετε αιμόπτυση. Παρότι η αιτία μπορεί τελικά να είναι καλοήθης ή θεραπεύσιμη, η έγκαιρη διάγνωση οδηγεί σχεδόν πάντα σε καλύτερα αποτελέσματα, ανεξάρτητα από την αιτία.
Αυτό ισχύει και για τον καρκίνο του πνεύμονα, στον οποίο ο μέσος χρόνος μεταξύ της εμφάνισης των συμπτωμάτων και της αρχικής διάγνωσης είναι 12 μήνες.
Δεδομένου ότι η αιμόπτυση είναι ένα από τα πρώιμα σημάδια του καρκίνου του πνεύμονα, η αγνόηση του συμπτώματος μπορεί να σας στερήσει την ευκαιρία για έγκαιρη διάγνωση.
Αίμα με το βήχα – Πρόγνωση
Σε γενικές γραμμές, η πρόγνωση είναι καλή εάν ένα άτομο έχει ήπια έως μέτρια αιμόπτυση – δηλαδή πολύ κάτω από την “επικίνδυνη ζώνη” του ενός κουταλιού του γλυκού.
Εάν η αιμορραγία ελεγχθεί χωρίς οξύ αναπνευστικό συμβάν, το σύμπτωμα θα σταματήσει. Αυτό δεν σημαίνει ότι η υποκείμενη αιτία έχει θεραπευτεί- μπορεί να χρειαστεί περαιτέρω θεραπεία.
Από την άλλη μεριά, η μαζική αιμόπτυση σχετίζεται με ποσοστό θνησιμότητας (θανάτου) άνω του 50%. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο θάνατος δεν προκαλείται από την απώλεια αίματος, αλλά μάλλον από την κατάκλυση των πνευμόνων με αίμα, που οδηγεί σε ασφυξία και καρδιαγγειακή κατάρρευση.
Σε περίπτωση καρδιαγγειακής κατάρρευσης, η πτώση της ροής του αίματος προς τον εγκέφαλο προκαλεί απώλεια των αισθήσεων και εμφάνιση προβλημάτων καρδιακού ρυθμού, δυσλειτουργία των καρδιακών βαλβίδων ή του καρδιακού μυός και τελικά καρδιακή ανακοπή. Ακόμη και με την κατάλληλη επείγουσα φροντίδα, ο κίνδυνος θανάτου είναι υψηλός.
