SPF σημαίνει Sun Protection Factor (“Παράγοντας προστασίας από τον ήλιο”). Ο αριθμός SPF υποδεικνύει το επίπεδο προστασίας που προσφέρει το αντηλιακό από τις υπεριώδεις (UV) ακτίνες Β. Τα αντηλιακά με υψηλότερο δείκτη προστασίας προσφέρουν μεγαλύτερη προστασία από τον ήλιο.
Ο δείκτης SPF αφορά την ποσότητα της υπεριώδους ακτινοβολίας που χρειάζεται για να προκληθεί ηλιακό έγκαυμα όταν φοράτε αντηλιακό σε σύγκριση με το πόση έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία χρειάζεται για να καεί το απροστάτευτο δέρμα. Όμως, αντίθετα με την ευρέως διαδεδομένη αντίληψη, ο δείκτης SPF δεν σας πληροφορεί για το πόσο διάστημα μπορείτε να παραμείνετε στον ήλιο χωρίς να καείτε.
Αυτό το άρθρο εξηγεί τι σημαίνουν οι αριθμοί SPF. Συζητά τον τρόπο μέτρησης του SPF και τον τρόπο προσδιορισμού του σωστού επιπέδου προστασίας για το δέρμα σας. Προσφέρει επίσης συμβουλές για άλλους τρόπους προστασίας του δέρματός σας από τις βλάβες που προκαλεί η υπεριώδης ακτινοβολία.
Πώς καθορίζεται ο Δείκτης Προστασίας (SPF)
Ο αριθμός SPF προσδιορίζεται μέσω πειραμάτων σε εσωτερικούς χώρους που εκθέτουν ανθρώπους σε ένα φάσμα φωτός που έχει ως στόχο να μιμηθεί τον μεσημεριανό ήλιο (όταν οι ακτίνες του ήλιου είναι πιο έντονες).
Οι επιστήμονες προσδιορίζουν πρώτα την ελάχιστη δόση ερυθήματος (ήπιο ηλιακό έγκαυμα) ενός εξεταζόμενου (MED) – την ποσότητα έκθεσης σε υπεριώδη ακτινοβολία (ηλιακή ενέργεια) που απαιτείται για να προκληθεί ερύθημα μέσα σε λίγες ώρες από την έκθεση στο φως. Η δοκιμή επαναλαμβάνεται σε μια μεταγενέστερη ημερομηνία με το εξεταζόμενο άτομο να φοράει αντηλιακό αυτή τη φορά.
Η τιμή SPF προσδιορίζεται διαιρώντας την ποσότητα της υπεριώδους ακτινοβολίας που απαιτείται για να προκληθεί ηλιακό έγκαυμα σε δέρμα με αντηλιακό με την ποσότητα της υπεριώδους ακτινοβολίας που απαιτείται για να προκληθεί ηλιακό έγκαυμα σε απροστάτευτο δέρμα.
Τι σημαίνει ο αριθμός SPF
Είναι μια συνηθισμένη παρανόηση ότι οι αριθμοί SPF αναφέρονται στο πόση ώρα μπορείτε να παραμείνετε στον ήλιο. Μια υψηλότερη τιμή SPF αυξάνει την προστασία σας, αλλά δεν πρόκειται για μια απλή μαθηματική εξίσωση.
Ο δείκτης SPF μετρά την ποσότητα της υπεριώδους ακτινοβολίας και όχι τον χρόνο έκθεσης. Αυτό συμβαίνει επειδή η ένταση της ηλιακής ενέργειας ποικίλλει κατά τη διάρκεια της ημέρας. Για παράδειγμα, μπορείτε να λάβετε περίπου την ίδια ποσότητα υπεριώδους ακτινοβολίας μεταξύ 9 και 10 π.μ. με αυτή που θα μπορούσατε να λάβετε μέσα σε 15 λεπτά νωρίς το απόγευμα στον ήλιο.
Το να φοράτε δείκτη προστασίας 30 δεν σημαίνει ότι μπορείτε να παραμείνετε στον ήλιο για διπλάσια ώρα σε σχέση με το όταν φοράτε αντηλιακό με έναν δείκτη προστασίας 15. Ο SPF 30 θα προσφέρει διπλάσια προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία σε σχέση με τον SPF 15, αλλά αυτό δεν μεταφράζεται σε διπλάσιο χρόνο.
Επιπλέον, το όριο της ατομικής έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία διαφέρει από άτομο σε άτομο. Το ανοιχτόχρωμο δέρμα απορροφά περισσότερη υπεριώδη ακτινοβολία από το σκούρο δέρμα και, ως εκ τούτου, καίγεται πιο εύκολα.
Αυτό οφείλεται σε μια χρωστική ουσία (μελανίνη) στο εξωτερικό στρώμα του δέρματος που προστατεύει από τις υπεριώδεις ακτίνες. Όσο περισσότερη μελανίνη υπάρχει στο δέρμα, τόσο πιο σκούρος είναι ο τόνος του δέρματος – και τόσο μεγαλύτερη είναι η προστασία από τον ήλιο.
Παρόλο που το ανοιχτόχρωμο δέρμα καίγεται πιο γρήγορα και πιο αισθητά από ό,τι οι σκουρόχρωμοι τόνοι δέρματος, το μαύρο δέρμα μπορεί να υποστεί ηλιακά εγκαύματα που έχουν ως αποτέλεσμα θερμό δέρμα, πόνο, ξεφλούδισμα και δερματικές βλάβες.
Ανεξάρτητα από τον τύπο του δέρματός σας, η Αμερικανική Ακαδημία Δερματολογίας συνιστά την εφαρμογή αντηλιακού με SPF 30 ή υψηλότερου σε όλες τις περιοχές του εκτεθειμένου δέρματος καθημερινά. Επαναλάβετε την εφαρμογή του αντηλιακού κάθε δύο ώρες όταν βρίσκεστε σε εξωτερικούς χώρους, καθώς και μετά το κολύμπι ή την εφίδρωση.
Ακτίνες UVA και ακτίνες UVB
Ο δείκτης SPF υποδεικνύει μόνο το επίπεδο προστασίας από τις υπεριώδεις ακτίνες Β του ήλιου, οι οποίες ονομάζονται εν συντομία UVB.
Αρχικά, οι ακτίνες UVB θεωρούνταν ότι ήταν οι μόνες υπεριώδεις ακτίνες για τις οποίες έπρεπε να ανησυχούμε, καθώς είναι μικρότερου μήκους κύματος και προκαλούν ηλιακά εγκαύματα. Ωστόσο, οι υπεριώδεις ακτίνες Α (UVA) ενέχουν επίσης κινδύνους. Γερνούν το δέρμα και συμβάλλουν στην εμφάνιση καρκίνου του δέρματος. Το SPF από μόνο του δεν προστατεύει από τις ακτίνες UVA.
Για να έχετε την καλύτερη δυνατή προστασία από τον ήλιο, αναζητήστε ένα αντηλιακό που παρέχει προστασία τόσο από τις ακτίνες UVA όσο και από τις ακτίνες UVB.
Αγοράζοντας αντηλιακό
Αναζητήστε ένα αντηλιακό που να αναγράφει στην ετικέτα “ευρέως φάσματος” ή “πλήρους φάσματος” και να έχει δείκτη προστασίας τουλάχιστον 30 για να προστατεύει το δέρμα σας τόσο από τις ακτίνες UVA όσο και από τις ακτίνες UVB.
Έχει σημασία ο υψηλότερος δείκτης προστασίας;
Ναι, ο υψηλότερος δείκτης προστασίας έχει σημασία, αλλά δεν είναι ξεκάθαρο πού βρίσκεται το όριο. Ένα αντηλιακό με υψηλότερο δείκτη SPF εμποδίζει μεγαλύτερο ποσοστό της υπεριώδους ακτινοβολίας.
Ωστόσο, καθώς αυξάνεται ο δείκτης SPF, τα επιπλέον οφέλη περιορίζονται. Για παράδειγμα:
- SPF 2 εμποδίζει το 50% των ακτίνων UV
- SPF 4 εμποδίζει το 75% των ακτίνων UV
- SPF 10 εμποδίζει το 90% των ακτίνων UV
- SPF 15 εμποδίζει το 93% των ακτίνων UV
- SPF 30 εμποδίζει το 97% των ακτίνων UV
- SPF 50 εμποδίζει το 98% των ακτίνων UV
- SPF 100 εμποδίζει το 99% των ακτίνων UV
Τα αντηλιακά με υψηλότερο δείκτη προστασίας SPF είναι συνήθως πιο ακριβά από εκείνα που προσφέρουν λιγότερη προστασία. Ο δείκτης SPF 30 θεωρείται γενικά το σημείο καμπής, όπου υψηλότερος δείκτης SPF παρέχει μόνο οριακά καλύτερη προστασία. Ανάλογα με την επιδερμίδα σας, αυτό μπορεί να μην έχει αρκετή σημασία για να δικαιολογήσει το κόστος αγοράς ενός αντηλιακού με υψηλό δείκτη προστασίας.
Είναι καλύτερο να χρησιμοποιείτε SPF 30, 50 ή 100;
Όταν χρησιμοποιείται σωστά, ο SPF 30 θα πρέπει να παρέχει επαρκή ηλιοπροστασία για τους περισσότερους ανθρώπους. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να εφαρμόζετε περίπου μια ποσότητα αντηλιακού 15 λεπτά πριν βγείτε έξω και να το εφαρμόζετε ξανά κάθε δύο ώρες και μετά το κολύμπι.
Ωστόσο, λίγοι άνθρωποι χρησιμοποιούν σωστά το αντηλιακό. Υπό τυπικές συνθήκες χρήσης, η έρευνα δείχνει ότι ο δείκτης SPF 100 παρέχει σημαντικά μεγαλύτερη προστασία από το ηλιακό έγκαυμα σε σχέση με τον δείκτη SPF 50.
Επιπλέον τρόποι για να προστατεύσετε τον εαυτό σας
Το να φοράτε αντηλιακό με έναν ικανό δείκτη προστασίας και να το κάνετε σωστά, είναι το μυστικό για την προστασία του δέρματός σας. Αλλά και τα ρούχα που φοράτε είναι επίσης σημαντικά.
- Κανονικός ρουχισμός
Σε γενικές γραμμές, τα μακριά μανίκια και τα παντελόνια είναι πιο προστατευτικά από τις μπλούζες και τα σορτς. Αλλά ακόμη και αν είστε καλυμμένοι με ρούχα από την κορυφή ως τα νύχια, υπάρχει πιθανότητα ο ήλιος να περάσει μέσα από τις ίνες του υφάσματος.
Όταν ορισμένα υφάσματα εξετάζονται στο μικροσκόπιο, ειδικά αν είναι κατασκευασμένα από ίνες πλεγμένες ή υφασμένες μεταξύ τους, ο χώρος μεταξύ των ινών είναι ορατός. Οι υπεριώδεις ακτίνες μπορούν να διεισδύσουν μέσα από αυτά τα κενά και να φτάσουν στο δέρμα. Όσο πιο σφιχτά πλεγμένο είναι ένα ύφασμα, όπως το τζιν, τόσο λιγότερο πιθανό είναι να περάσουν οι ακτίνες UV. Όσο πιο χαλαρά πλεγμένο είναι ένα ύφασμα, όπως το λινό, τόσο πιο πιθανό είναι να περάσουν οι ακτίνες UV.
Αν επιλέξετε ελαφριά, καλοκαιρινά υφάσματα, θα πρέπει να εφαρμόζετε αντηλιακά ακόμα και στα σημεία του σώματος που είναι καλυμμένα.
- Ρούχα που προστατεύουν από τον ήλιο
Το να φοράτε αντηλιακά ρούχα είναι ένα σπουδαίο πρόσθετο μέτρο που μπορείτε να λάβετε πέρα από τη χρήση αντηλιακού για να προστατεύσετε το δέρμα σας από τον ήλιο. Είναι ιδιαίτερα καλή ιδέα για τα μικρά, δραστήρια παιδιά που μπορεί να δυσκολεύονται να καθίσουν ακίνητα για λίγα λεπτά, ενώ ο γονέας προσπαθεί να εφαρμόσει αντηλιακό, και τα οποία μπαινοβγαίνουν συχνά στην πισίνα, τη λίμνη ή τη θάλασσα.
Τα ρούχα με προστασία UPF είναι κατασκευασμένα από ύφασμα που προστατεύει το δέρμα από τον ήλιο. Το UPF σημαίνει συντελεστής προστασίας από την υπεριώδη ακτινοβολία, μια βαθμολογία που δείχνει ποιο κλάσμα των υπεριωδών ακτίνων του ήλιου μπορεί να διαπεράσει το ύφασμα. Για παράδειγμα, αν φοράτε ένα πουκάμισο με βαθμό UPF 50, το εν λόγω πουκάμισο επιτρέπει στο 1/50 της υπεριώδους ακτινοβολίας του ήλιου να φτάσει στο δέρμα κάτω από το πουκάμισο.
- Αποφύγετε τον μεσημεριανό ήλιο
Μολονότι η χρήση ποιοτικού αντηλιακού και η χρήση κατάλληλου ρουχισμού μπορούν να σας προστατεύσουν από τον ήλιο, θα πρέπει επίσης να αποφεύγετε να εργάζεστε έξω κατά τις ώρες αιχμής της ημέρας.
Αναζητήστε σκιά μεταξύ 10 π.μ. και 4 μ.μ., όταν ο ήλιος είναι πιο δυνατός. Είναι πιο πιθανό να υποστείτε δερματικές βλάβες κατά τη διάρκεια αυτών των ωρών, ειδικά αν έχετε ευαίσθητο δέρμα.
- Προστατέψτε το δέρμα σας όλο το χρόνο
Η προστασία από τον ήλιο δεν ισχύει μόνο για το καλοκαίρι. Το αντηλιακό πρέπει να φοριέται και το χειμώνα, την άνοιξη και το φθινόπωρο.
Θα πρέπει επίσης να φοράτε αντηλιακό σε εσωτερικούς χώρους και κατά την οδήγηση, επειδή ο ήλιος μπορεί να εισχωρήσει μέσα από τα παράθυρα. Στο αυτοκίνητό σας, οι διαφανείς μεμβράνες παραθύρων μπορούν να εμποδίσουν τις ακτίνες του ήλιου. Στο σπίτι, κλείστε τα παντζούρια κατά τις ώρες της μέγιστης ηλιακής ακτινοβολίας.
