Τι είναι η σκολίωση; Εσείς γνωρίζετε;

Η σκολίωση είναι μια πλάγια καμπύλη της σπονδυλικής στήλης που σχηματίζει σχήμα S ή C. Υπολογίζεται ότι το 2% έως 3% του πληθυσμού πάσχει από σκολίωση. Η πάθηση εντοπίζεται συνήθως στην παιδική ή εφηβική ηλικία, όταν οι σπόνδυλοι της σπονδυλικής στήλης εξακολουθούν να βρίσκονται στο στάδιο της ανάπτυξης.

Η ήπια σκολίωση μπορεί να μην προκαλεί συμπτώματα, αλλά οι πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσουν πόνο στην πλάτη, ανομοιομορφία στους ώμους ή τους γοφούς ή δυσκολία στην αναπνοή. Υπάρχουν διάφοροι τύποι σκολίωσης και η αιτία δεν είναι πάντα γνωστή. Η θεραπεία εξαρτάται από την ηλικία σας και τον τύπο και τη σοβαρότητα της σκολίωσης.

Είδη σκολίωσης

Η σκολίωση ταξινομείται σε διάφορους τύπους με βάση την αιτία, την ηλικία εμφάνισης και τη θέση της καμπυλότητας της σπονδυλικής στήλης. Το να ξέρετε ποιον τύπο σκολίωσης έχετε, βοηθά τους γιατρούς υγείας να αναπτύξουν το κατάλληλο σχέδιο θεραπείας.

• Ιδιοπαθής σκολίωση

Η ιδιοπαθής σκολίωση είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος. Περίπου το 80% όλων των περιπτώσεων σκολίωσης είναι ιδιοπαθείς, δηλαδή δεν υπάρχει γνωστή αιτία. Η κληρονομικότητα μπορεί να παίζει κάποιο ρόλο, καθώς αυτός ο τύπος έχει την τάση να εμφανίζεται μέσα στις οικογένειες. Οι περισσότερες περιπτώσεις αναπτύσσονται σε παιδιά ηλικίας 10 ετών και άνω.

Η ιδιοπαθής σκολίωση ομαδοποιείται σε τρεις τύπους, με βάση την ηλικία διάγνωσης:

• Βρεφική σκολίωση: 3 ετών ή μικρότερη
• Νεανική σκολίωση: 4-10 ετών
• Εφηβική σκολίωση: 11-18 ετών

• Συγγενής σκολίωση

Η συγγενής σκολίωση εμφανίζεται κατά τη γέννηση του παιδιού όταν ένας ή περισσότεροι σπόνδυλοι της σπονδυλικής στήλης δεν σχηματίζονται ή δεν διαχωρίζονται σωστά καθώς αναπτύσσεται το έμβρυο. Περίπου ένα στα 10.000 νεογέννητα γεννιέται με αυτόν τον τύπο σκολίωσης. Τα παιδιά με συγγενή σκολίωση μπορεί να έχουν πρόσθετα προβλήματα υγείας, όπως προβλήματα με την καρδιά ή τα νεφρά.

• Νευρομυϊκή σκολίωση

Οι νευρομυϊκές παθήσεις που επηρεάζουν τα νεύρα και τους μυς και μειώνουν την ικανότητα του σώματος να στηρίζει τη σπονδυλική στήλη, όπως η μυϊκή δυστροφία και η εγκεφαλική παράλυση, μπορεί να προκαλέσουν νευρομυϊκή σκολίωση. Αυτός ο τύπος σκολίωσης συχνά εξελίσσεται ταχύτερα σε σχέση με άλλους. Η καμπυλότητα είναι επίσης μεγαλύτερη συγκριτικά με άλλους τύπους σκολίωσης και αφορά ολόκληρη τη σπονδυλική στήλη.

• Εκφυλιστική σκολίωση

Η εκφυλιστική σκολίωση, που διαφέρει από τους τρεις τύπους σκολίωσης που αναπτύσσονται πριν ή κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, προσβάλλει το κάτω μέρος της πλάτης (την οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης) συνήθως σε άτομα 65 ετών και άνω. Η καμπυλότητα είναι συχνά μικρή και ο πόνος που την συνοδεύει θα αρχίσει να εκδηλώνεται αργά και θα αποτελεί αντίδραση στη δραστηριότητα.

Συμπτώματα σκολίωσης

Τα συμπτώματα της σκολίωσης ποικίλλουν ανάλογα με τη σοβαρότητα και τη θέση της καμπύλης. Πολλά παιδιά και έφηβοι δεν έχουν εμφανή σημεία ή συμπτώματα.3

Τα σημεία και τα συμπτώματα της σκολίωσης μπορεί να είναι τα εξής:

• Ανισομεγέθεις ώμοι, πλευρές και γοφοί, με το ένα να φαίνεται ψηλότερα από το άλλο
• Η μία ωμοπλάτη προεξέχει περισσότερο από την άλλη
• Ορατή καμπύλη της σπονδυλικής στήλης
• Το σώμα γέρνει προς τη μία πλευρά όταν ο ασθενής στέκεται όρθιος ή κάθεται
• Πόνος στην πλάτη
• Κόπωση ή αδυναμία μετά από ορθοστασία ή καθιστή θέση για μεγάλο χρονικό διάστημα

Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, ορισμένα άτομα με σκολίωση δυσκολεύονται να αναπνεύσουν, επειδή η καμπυλότητα της σπονδυλικής στήλης μπορεί να περιορίσει την χωρητικότητα των πνευμόνων και να δυσκολέψει τη βαθιά αναπνοή.

Τι προκαλεί τη σκολίωση;

Η σκολίωση μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις η αιτία είναι άγνωστη (ιδιοπαθής). Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η κληρονομικότητα μπορεί να παίζει ρόλο στην ιδιοπαθή σκολίωση, καθώς η πάθηση συχνά εμφανίζεται μέσα στις οικογένειες.

Άλλοι τύποι σκολίωσης έχουν συγκεκριμένα υποκείμενα αίτια. Για παράδειγμα, ανωμαλίες στην ανάπτυξη της σπονδυλικής στήλης καθώς ένα μωρό αναπτύσσεται στη μήτρα προκαλεί συγγενή σκολίωση. Και στην περίπτωση της νευρομυϊκής σκολίωσης, παθήσεις που δυσχεραίνουν τον έλεγχο των μυών που στηρίζουν τη σπονδυλική στήλη μπορεί να οδηγήσουν σε ανώμαλη καμπυλότητα.

Η γήρανση και τα προβλήματα σε άλλο μέρος του σώματος μπορεί μερικές φορές να προκαλέσουν την ανάπτυξη καμπύλης σε μια κανονικά ευθεία σπονδυλική στήλη. Η εκφυλιστική σκολίωση εμφανίζεται όταν οι αρθρώσεις και οι δίσκοι της σπονδυλικής στήλης καταστρέφονται από τη φθορά. Λιγότερο συχνά, οι ενήλικες μπορεί επίσης να αναπτύξουν σκολίωση μετά από παράλυση ή μετά από τραύμα ή χειρουργική επέμβαση στη σπονδυλική στήλη.

Παράγοντες κινδύνου

Ο καθένας μπορεί να αναπτύξει σκολίωση σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά ορισμένοι παράγοντες κινδύνου μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο, όπως:

• Το οικογενειακό ιστορικό: Περίπου το 30% των ατόμων με ιδιοπαθή σκολίωση έχουν κάποιο μέλος της οικογένειας που πάσχει από την ίδια πάθηση.
• Η ηλικία: Τα σημάδια και τα συμπτώματα αρχίζουν συνήθως στην παιδική ή εφηβική ηλικία.
• Το φύλο: Τα κορίτσια έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν σκολίωση και έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να παρουσιάσουν πιο σοβαρή καμπύλη.
• Ορισμένες παθήσεις: Έχει διαπιστωθεί ότι το σύνδρομο Marfan, το σύνδρομο Ehlers-Danlos και άλλες γονιδιακές παθήσεις που επηρεάζουν το κολλαγόνο και τα οστά σας σχετίζονται με σκολίωση. Ορισμένες νευρολογικές παθήσεις, όπως η κάκωση του νωτιαίου μυελού, σχετίζονται επίσης με τη σκολίωση.

Πώς διαγιγνώσκεται η σκολίωση; 

Οι μικρές καμπύλες λόγω σκολίωσης συχνά περνούν απαρατήρητες μέχρι να εντοπιστούν κατά τον έλεγχο από τον παιδίατρο. Για τη διάγνωση της σκολίωσης, οι γιατροί πραγματοποιούν φυσική εξέταση, αξιολογούν το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό και ζητάνε απεικονιστικές εξετάσεις.

• Φυσική εξέταση

Κατά τη διάρκεια της φυσικής εξέτασης, ο γιατρός σας θα αξιολογήσει τη στάση του σώματός σας καθώς στέκεστε όρθιοι ή κάθεστε, θα εξετάσει αν οι ώμοι, οι γοφοί και τα πλευρά σας είναι ανομοιόμορφα και θα σας ζητήσει να σκύψετε προς τα εμπρός για να ελέγξει αν η σπονδυλική στήλη έχει εμφανή καμπύλη. Μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα σκολιόμετρο, ένα εργαλείο που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση του βαθμού καμπυλότητας της σπονδυλικής στήλης.

• Ιατρικό ιστορικό

Μια ενδελεχής εξέταση του ιατρικού σας ιστορικού μπορεί να βοηθήσει τον γιατρό σας να αναζητήσει ή να αποκλείσει άλλες παθήσεις που μπορεί να προκαλούν μία καμπύλωση στη σπονδυλική σας στήλη. Θα ρωτήσει για το ιατρικό ιστορικό της οικογένειάς σας, καθώς και για το αν κάποιος έχει σκολίωση.

• Απεικονιστικές εξετάσεις

Εάν ο γιατρός σας εντοπίσει μια καμπύλη στη σπονδυλική σας στήλη κατά τη διάρκεια της φυσικής εξέτασης, θα ζητήσει απεικονιστικές εξετάσεις για να επιβεβαιώσει τη διάγνωση της σκολίωσης. Οι εξετάσεις αυτές μπορούν να είναι οι ακόλουθες:

Ακτινογραφία: Αυτή η απεικόνιση θα δώσει εικόνες της σπονδυλικής στήλης για την απεικόνιση του βαθμού καμπυλότητας (γωνία Cobb). Μια γωνία Cobb μεγαλύτερη από 10 μοίρες υποδηλώνει σκολίωση.

Αξονική τομογραφία (CT): Μια αξονική τομογραφία μπορεί να δείξει το σχήμα και το μέγεθος του σπονδυλικού σωλήνα, καθώς και το τι βρίσκεται μέσα και γύρω από αυτόν.

Μαγνητική τομογραφία (MRI): Η μαγνητική τομογραφία παράγει πιο λεπτομερείς εικόνες των σπονδύλων της σπονδυλικής στήλης για την αναζήτηση ανωμαλιών στο νωτιαίο μυελό και βοηθά στη διάγνωση συγκεκριμένων τύπων σκολίωσης, όπως η εκφυλιστική σκολίωση.

Τα παιδιά που γεννιούνται με συγγενή σκολίωση μπορεί να χρειαστούν πρόσθετες απεικονιστικές εξετάσεις για τον έλεγχο προβλημάτων στα νεφρά ή την καρδιά, όπως υπερηχογράφημα της καρδιάς (ηχοκαρδιογράφημα) ή των νεφρών ή της ουροδόχου κύστης (υπερηχογράφημα νεφρών).