Τι είναι η ανωοθυλακιορρηξία;

Η ωορρηξία πραγματοποιείται όταν ένα ωάριο απελευθερώνεται από την ωοθήκη και παίρνει θέση για γονιμοποίηση.

Η ανωοθυλακιορρηξία είναι μια κατάσταση κατά την οποία μια γυναίκα δεν έχει ωοθυλακιορρηξία. Η κατάσταση αυτή αποτελεί συχνή αιτία υπογονιμότητας.

Μπορεί να εμφανιστεί δευτερογενώς σε διάφορες υποκείμενες παθήσεις, συμπεριλαμβανομένων των ορμονικών ανισορροπιών, του υπερβολικού ή ελλιπούς βάρους και άλλων ιατρικών καταστάσεων που επηρεάζουν το αναπαραγωγικό σύστημα.

Η θεραπεία για την ανωοθυλακιορρηξία ποικίλλει ανάλογα με την αιτία, αλλά μπορεί να περιλαμβάνει αλλαγές στον τρόπο ζωής, φαρμακευτική αγωγή και εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) για τις γυναίκες που θέλουν να μείνουν έγκυες.

Πώς λειτουργεί η ωορρηξία

λαμβάνει χώρα όταν ο εγκέφαλος απελευθερώνει μια ορμόνη που ονομάζεται ορμόνη απελευθέρωσης γοναδοτροπινών (GnRH). Η ορμόνη προκαλεί στη συνέχεια την απελευθέρωση από την υπόφυση δύο ακόμη ορμονών: της ορμόνης διέγερσης ωοθυλακίων (FSH) και της ωχρινοτρόπου ορμόνης (LH).

Η FSH διεγείρει τα ωοθυλάκια της ωοθήκης (τα οποία περιέχουν τα ωάρια) που παράγουν τα οιστρογόνα. Αυτή η ορμόνη συμβάλλει καθοριστικά στην οικοδόμηση του βλεννογόνου της μήτρας στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την υποδοχή ενός γονιμοποιημένου ωαρίου.

Στη συνέχεια, απελευθερώνεται η LH (ονομάζεται κύμα LH), η οποία με τη σειρά της προκαλεί την απελευθέρωση του ωαρίου από την ωοθήκη. Το ωάριο μετακινείται στη σάλπιγγα, όπου μπορεί να γίνει γονιμοποίηση εφόσον υπάρχει σπέρμα.

Μόλις το ωάριο απελευθερωθεί στη σάλπιγγα, η γονιμοποίηση πρέπει να πραγματοποιηθεί εντός 12 έως 24 ωρών. Μετά από αυτό το χρονικό διάστημα, το ωάριο δεν είναι πλέον βιώσιμο.

Εάν το ωάριο δεν γονιμοποιηθεί, τα επίπεδα μιας άλλης ορμόνης που ονομάζεται προγεστερόνη μειώνονται, προκαλώντας την αποβολή του βλεννογόνου της μήτρας επειδή δεν χρειάζεται. Αυτή η αιμορραγία ονομάζεται έμμηνος ρύση (ή περίοδος).

Τι είναι η ανωοθυλακιορρηξία;

Η ανωορρηξία είναι μια κατάσταση του αναπαραγωγικού συστήματος κατά την οποία οι ωοθήκες δεν απελευθερώνουν ωάριο κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου. Εφόσον δεν απελευθερώνεται ωάριο, δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί γονιμοποίηση. Η μακροχρόνια (χρόνια) ανωοθυλακιορρηξία μπορεί να προκαλέσει υπογονιμότητα.

Συνδέεται συχνά με ανώμαλους εμμηνορροϊκούς κύκλους, αλλά όχι πάντα. Η αιμορραγία εμφανίζεται μερικές φορές κατά τη διάρκεια των ανωορρηκτικών κύκλων και μπορεί να θεωρηθεί λανθασμένα ως έμμηνος ρύση. Ωστόσο, όταν η αιμορραγία εμφανίζεται κατά τη διάρκεια των ανωορρηκτικών κύκλων, σπάνια εμφανίζεται τακτικά.

Αιτίες της ανωοθυλακιορρηξίας

Η ωορρηξία είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που περιλαμβάνει αδένες, όργανα, ορμόνες και άλλες χημικές ουσίες που πρέπει να απελευθερωθούν με συγκεκριμένη σειρά για να συμβεί.

Υπάρχουν διάφορες υποκείμενες αιτίες της ανωοθυλακιορρηξίας, μεταξύ των οποίων:

• Ανωμαλίες στα επίπεδα των ορμονών: Υπάρχει μια πολύ σύνθετη αλληλουχία ορμονικών αλληλεπιδράσεων που πρέπει να συμβεί για να επέλθει η ωορρηξία. Ανώμαλα επίπεδα ορμονών όπως η θυρεοειδοτρόπος ορμόνη (TSH) και η προλακτίνη μπορούν να διαταράξουν τη φυσιολογική ωορρηξία. 
• Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS): Μια διαταραχή που περιλαμβάνει κύστεις στις ωοθήκες και εμφανίζεται συνήθως σε γυναίκες που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία. Το PCOS αποτελεί συχνή αιτία ανωορρηξίας επειδή δημιουργεί ανισορροπία της ορμονικής αλληλουχίας που είναι απαραίτητη για την ωορρηξία. Αντί της απελευθέρωσης του φυσιολογικού επιπέδου οιστρογόνων και προγεστερόνης, το PCOS προκαλεί αύξηση των ανδρογόνων (τεστοστερόνη). Τα υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης αναγκάζουν τα ωοθυλάκια στις ωοθήκες (που περιέχουν το ωάριο) να παραμένουν μικρά.
• Ηλικία: Όταν μια γυναίκα αρχίζει αρχικά να έχει έμμηνο ρύση, η ανωορρηξία είναι συχνή. Εμφανίζεται επίσης σε όσες πλησιάζουν στην εμμηνόπαυση (μια περίοδος που ονομάζεται περιεμμηνόπαυση). Οι κύκλοι ανωορρηξίας που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια αυτών των μεταβατικών περιόδων προκαλούνται από την ανισορροπία των ορμονών.
• Βάρος: Η παχυσαρκία διακόπτει τη φυσιολογική έκλυση της ορμόνης απελευθέρωσης γοναδοτροπινών (GnRH) που παράγεται από τον υποθάλαμο, της ωοθυλακιοτρόπου ορμόνης (FSH) και της ωχρινοτρόπου ορμόνης (LH), προκαλώντας έτσι ακανόνιστους ή ανωορρηκτικούς κύκλους. Το χαμηλό σωματικό βάρος ή η υπερβολική σωματική άσκηση μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τη λειτουργία της υπόφυσης, με αποτέλεσμα χαμηλά επίπεδα FSH και LH.
• Στρες: Τα σταθερά υψηλά επίπεδα στρες και άγχους μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε ανισορροπία των ορμονών GnRH, LH και FSH, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα ωορρηξίας και χαμένες περιόδους.
• Φάρμακα: Ορισμένα φάρμακα, όπως ορισμένα αντιψυχωσικά, μπορούν να διαταράξουν τον εμμηνορροϊκό κύκλο και ενδέχεται να επηρεάζουν την ωορρηξία. Άλλα φάρμακα, όπως τα ορμονικά αντισυλληπτικά χάπια, έχουν σχεδιαστεί για να αναστέλλουν ή να εμποδίζουν την ωορρηξία.
• Γενετικά προβλήματα: Αρκετές μεταλλάξεις ενός γονιδίου πιστεύεται ότι σχετίζονται με την ανωορρηξία, ιδίως σε γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες.

Διάγνωση της ανωοθυλακιορρηξίας

Η απουσία τακτικής εμμήνου ρύσεως είναι το πιο εμφανές σημάδι της ανωοθυλακιορρηξίας. Μπορούν να γίνουν ορισμένες εξετάσεις για να γίνει επίσημη διάγνωση, όπως:

• Υπερηχογραφική εξέταση των ωοθηκών, της μήτρας και άλλων οργάνων της πυέλου.
• Δοκιμή επιπέδου ωχρινοτρόπου ορμόνης
• Δοκιμή επιπέδου προγεστερόνης
• Άλλες εξετάσεις (όπως εξετάσεις αίματος ή εξέταση του βλεννογόνου της μήτρας)

Θεραπεία ανωοθυλακιορρηξίας

Υπάρχουν διάφορες θεραπείες για την ανωοθυλακιορρηξία, αλλά ο τύπος της θεραπείας εξαρτάται από το τι προκαλεί σε μια γυναίκα ανωοθυλακιορρηκτικούς κύκλους.

Αλλαγές στον τρόπο ζωής

Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να συνιστώνται αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η τήρηση μιας θρεπτικής διατροφής και η άσκηση, ειδικά εάν το βάρος μιας γυναίκας μπορεί να συμβάλλει στην ανωοθυλακιορρηξία της.

Για παράδειγμα, μια παχύσαρκη μπορεί να αντιμετωπίσει την ωορρηκτική δυσλειτουργία χάνοντας βάρος. Από την άλλη πλευρά, εάν μια γυναίκα είναι λιποβαρής και δεν έχει ωορρηξία, η διατροφική συμβουλευτική μπορεί να τη βοηθήσει να πάρει βάρος.

Η σωματική δραστηριότητα μπορεί να είναι χρήσιμη για τις γυναίκες που προσπαθούν να χάσουν βάρος με βιώσιμο και ασφαλή τρόπο, αλλά μπορεί επίσης να συμβάλει σε προβλήματα περιόδου όταν γίνεται σε υπερβολικό βαθμό. Τα άτομα που πρέπει να πάρουν βάρος αντί να χάσουν για να αποκαταστήσουν τον κύκλο της περιόδου και της ωορρηξίας τους μπορεί να χρειαστεί να προσαρμόσουν το πόσο γυμνάζονται ή να επιλέξουν διαφορετικά είδη άσκησης.

Το άγχος μπορεί επίσης να επηρεάσει έναν φυσιολογικό εμμηνορροϊκό κύκλο παρεμβαίνοντας στις ορμόνες της υπόφυσης. Η εξεύρεση τρόπων για τη μείωση του στρες μπορεί να ωφελήσει τη συνολική υγεία ενός ατόμου και μπορεί να βοηθήσει το σώμα του να αρχίσει να έχει ξανά ωορρηξία.

Ιατρική παρέμβαση

Ορισμένες γυναίκες που δεν έχουν ωορρηξία μπορεί να επωφεληθούν από τη δοκιμή διαφορετικών τύπων φαρμακευτικής αγωγής, ανάλογα με τον λόγο για τον οποίο έχουν σταματήσει να έχουν φυσιολογική ωορρηξία.

Τα φάρμακα που μπορεί να συνταγογραφήσει ένας γιατρός για μια γυναίκα με ανωορρηξία είναι τα εξής:

• Γοναδοτροπίνες
• Κιτρική κλομιφαίνη (Clomid)
• Αναστολείς της αρωματάσης
• Παράγοντες ευαισθητοποίησης στην ινσουλίνη