Θρόμβωση στο πόδι – Εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση ή φλεβοθρόμβωση

Η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση (Deep vein thrombosis-DVT) εμφανίζεται όταν ένας θρόμβος αίματος σχηματίζεται σε μία ή περισσότερες από τις εν τω βάθει (εσωτερικές και όχι επιφανειακές) φλέβες του σώματός σας, συνήθως στα πόδια σας.

Η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση στα πόδια μπορεί να προκαλέσει πόνο ή πρήξιμο στα πόδια, αλλά μπορεί επίσης να εμφανιστεί και χωρίς συμπτώματα.

Μπορεί να υποστείτε εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση εάν έχετε συγκεκριμένες παθήσεις που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο πήζει το αίμα σας.

Η θρόμβωση στα πόδια σας μπορεί επίσης να προκληθεί εάν δεν κινείστε για μεγάλο χρονικό διάστημα, όπως μετά από χειρουργική επέμβαση ή ατύχημα, όταν ταξιδεύετε σε μεγάλη απόσταση ή όταν είστε κλινήρεις (στο κρεβάτι).

Η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση μπορεί να είναι πολύ σοβαρή, επειδή οι θρόμβοι αίματος στις φλέβες σας μπορεί να αποκολληθούν, να ταξιδέψουν μέσω της κυκλοφορίας του αίματος και να σφηνώσουν στους πνεύμονές σας, εμποδίζοντας τη ροή του αίματος (πνευμονική εμβολή).

Ωστόσο, η πνευμονική εμβολή μπορεί να προκληθεί χωρίς να υπάρχουν ενδείξεις εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης.

Όταν η φλεβική θρόμβωση και η πνευμονική εμβολή συμβαίνουν μαζί, η κατάσταση ονομάζεται φλεβική θρομβοεμβολή (venous thromboembolism – VTE).

Συμπτώματα

Τα σημεία και συμπτώματα της εν τω βάθει θρόμβωσης στο πόδι μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Οίδημα στο προσβεβλημένο πόδι. Σπάνια, υπάρχει πρήξιμο και στα δύο πόδια.
• Πόνος στο πόδι σας. Ο πόνος συχνά ξεκινά από τη γάμπα σας και μπορεί να αισθάνεστε κράμπες ή πόνο.
• Κόκκινο ή αποχρωματισμένο δέρμα στο πόδι.
• Αίσθημα ζεστασιάς στο προσβεβλημένο πόδι.

Η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση μπορεί να προκληθεί χωρίς εμφανή συμπτώματα.

Πότε να απευθυνθείτε σε γιατρό

Εάν εμφανίσετε σημεία ή συμπτώματα θρόμβωσης στο πόδι, επικοινωνήστε με το γιατρό σας.

Εάν εμφανίσετε σημεία ή συμπτώματα πνευμονικής εμβολής (ΠΕ) – μια απειλητική για τη ζωή επιπλοκή της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης – αναζητήστε επείγουσα ιατρική βοήθεια.

Τα προειδοποιητικά σημεία και συμπτώματα μιας πνευμονικής εμβολής περιλαμβάνουν:

• Ξαφνική δύσπνοια
• Πόνο στο στήθος ή δυσφορία που επιδεινώνεται όταν παίρνετε βαθιά ανάσα ή όταν βήχετε
• Αίσθημα ζαλάδας ή λιποθυμίας
• Γρήγορο σφυγμός (ταχυκαρδία)
• Γρήγορη αναπνοή (ταχύπνοια)
• Βήχα με αίμα

Αιτίες

Οτιδήποτε εμποδίζει τη φυσιολογική ροή ή πήξη του αίματος μπορεί να προκαλέσει θρόμβο.

Οι κύριες αιτίες της φλεβοθρόμβωσης είναι η βλάβη σε μια φλέβα από χειρουργική επέμβαση ή τραύμα και η φλεγμονή λόγω λοίμωξης ή τραυματισμού.

Παράγοντες κινδύνου

Πολλοί παράγοντες μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης.

Όσους περισσότερους παράγοντες κινδύνου έχετε, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος θρόμβωσης στο πόδι.

Στους παράγοντες κινδύνου για εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση περιλαμβάνονται οι εξής:

Ηλικία

Η ηλικία άνω των 60 ετών αυξάνει τον κίνδυνο εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης, αν και αυτή μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία.

Καθιστική στάση για μεγάλα χρονικά διαστήματα

Όπως όταν οδηγείτε ή ταξιδεύετε με αεροπλάνο. Όταν τα πόδια σας παραμένουν ακίνητα για ώρες, οι μύες της γάμπας σας δεν συστέλλονται. Οι μυϊκές συσπάσεις κανονικά βοηθούν στην κυκλοφορία του αίματος.

Παρατεταμένη κατάκλιση

Κατά τη διάρκεια μακράς παραμονής σε νοσοκομείο, ή σε περίπτωση παράλυσης Οι θρόμβοι αίματος μπορεί να σχηματιστούν στις γάμπες των ποδιών σας εάν οι μύες της γάμπας σας δεν κινούνται για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

Τραυματισμός ή χειρουργική επέμβαση

Ο τραυματισμός των φλεβών σας ή η χειρουργική επέμβαση μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο θρόμβων αίματος.

Εγκυμοσύνη

Η εγκυμοσύνη αυξάνει την πίεση στις φλέβες της λεκάνης και των ποδιών σας. Οι γυναίκες με κληρονομική διαταραχή της πήξης κινδυνεύουν ιδιαίτερα. Ο κίνδυνος θρόμβων αίματος από την εγκυμοσύνη μπορεί να συνεχιστεί για έως και έξι εβδομάδες μετά τη γέννηση του μωρού σας.

Αντισυλληπτικά χάπια

(αντισυλληπτικά από το στόμα) ή θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης. Και τα δύο μπορεί να αυξήσουν την ικανότητα του αίματός σας να πήζει.

Το να είστε υπέρβαροι ή παχύσαρκοι

Το υπερβολικό βάρος αυξάνει την πίεση στις φλέβες της λεκάνης και των ποδιών σας.

Το κάπνισμα

Το κάπνισμα επηρεάζει την πήξη του αίματος και την κυκλοφορία, γεγονός που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης.

Καρκίνος

Ορισμένες μορφές καρκίνου αυξάνουν τις ουσίες στο αίμα σας που προκαλούν την πήξη του αίματός σας. Ορισμένες μορφές θεραπείας του καρκίνου αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο θρόμβωσης του αίματος.

Καρδιακή ανεπάρκεια

Η συγκεκριμένη πάθηση αυξάνει τον κίνδυνο για εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση και πνευμονική εμβολή. Επειδή τα άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια έχουν περιορισμένη καρδιακή και πνευμονική λειτουργία, τα συμπτώματα που προκαλούνται ακόμη και από μια μικρή πνευμονική εμβολή είναι πιο αισθητά.

Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου

Οι νόσοι του εντέρου, όπως η νόσος του Crohn ή η ελκώδης κολίτιδα, αυξάνουν τον κίνδυνο εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης.

Προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης ή πνευμονικής εμβολής

Εάν εσείς ή κάποιος από την οικογένειά σας έχει πάθει ένα ή και τα δύο από αυτά, μπορεί να διατρέχετε μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξετε φλεβοθρόμβωση.

Κληρονομικότητα

Ορισμένοι άνθρωποι κληρονομούν γενετικούς παράγοντες κινδύνου ή διαταραχές, όπως ο παράγοντας V Leiden, που κάνουν το αίμα τους να πήζει πιο εύκολα. Μια κληρονομική διαταραχή από μόνη της μπορεί να μην προκαλεί θρόμβους αίματος, εκτός εάν συνδυάζεται με έναν ή περισσότερους άλλους παράγοντες κινδύνου.

Να μην υπάρχει γνωστός παράγοντας κινδύνου

Μερικές φορές, μπορεί να εμφανιστεί θρόμβωση στο πόδι χωρίς εμφανή υποκείμενο παράγοντα κινδύνου. Αυτό ονομάζεται απρόκλητη φλεβοθρόμβωση.

Επιπλοκές

Οι επιπλοκές της εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης μπορεί να είναι οι ακόλουθες:

• Πνευμονική εμβολή (ΠΕ). Η πνευμονική εμβολή είναι μια δυνητικά απειλητική για τη ζωή επιπλοκή που σχετίζεται με την εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση. Συμβαίνει όταν ένα αιμοφόρο αγγείο στον πνεύμονά σας αποφράσσεται από έναν θρόμβο αίματος που ταξιδεύει στον πνεύμονά σας από άλλο μέρος του σώματός σας, συνήθως το πόδι σας.

Είναι σημαντικό να λάβετε άμεση ιατρική βοήθεια εάν έχετε σημεία και συμπτώματα πνευμονικής εμβολής.

Σε περίπτωση ΠΕ μπορεί να εμφανιστεί ξαφνική δύσπνοια, πόνος στο στήθος κατά την εισπνοή ή το βήχα, γρήγορη αναπνοή, γρήγορος σφυγμός, αίσθημα λιποθυμίας και βήχας με αίμα.

• Μεταθρομβωτικό σύνδρομο. Η βλάβη στις φλέβες σας από τον θρόμβο αίματος μειώνει τη ροή του αίματος στις πληγείσες περιοχές, προκαλώντας πόνο και πρήξιμο στα πόδια, αποχρωματισμό του δέρματος και πληγές στο δέρμα.
  
  Το μεταθρομβωτικό σύνδρομο είναι η όψιμη (συνήθως μετά από μήνες ή χρόνια) επιπλοκή σε ένα κάτω άκρο, το οποίο υπέστη εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση.
  
  Γενικά, ένας ασθενής με οξεία εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση διατρέχει κίνδυνο 30-40% να αναπτύξει σοβαρό μεταθρομβωτικό σύνδρομο, μέσα στα επόμενα 2 έτη
  
• Επιπλοκές της θεραπείας. Οι επιπλοκές μπορεί να προκύψουν από τα αντιπηκτικά που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης.
  
  Η αιμορραγία είναι μια ανησυχητική παρενέργεια των αντιπηκτικών.
  
  Είναι σημαντικό να κάνετε τακτικές εξετάσεις αίματος κατά τη λήψη τέτοιων φαρμάκων.

Πρόληψη

Τα μέτρα για την αποτροπή της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης περιλαμβάνουν τα εξής:

• Αποφεύγετε να κάθεστε ακίνητοι. Εάν έχετε υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση ή έχετε παραμείνει στο κρεβάτι για άλλους λόγους, προσπαθήστε να κινηθείτε το συντομότερο δυνατό.
  
  Αν κάθεστε για αρκετή ώρα, μην σταυρώνετε τα πόδια σας, κάτι που μπορεί να εμποδίσει τη ροή του αίματος.
  
  Αν ταξιδεύετε σε μεγάλη απόσταση με αυτοκίνητο, σταματήστε κάθε μία ώρα περίπου και περπατήστε.
  
• Εάν βρίσκεστε σε αεροπλάνο, σηκωθείτε ή περπατήστε περιστασιακά. Αν δεν μπορείτε να το κάνετε αυτό, γυμνάστε τα κάτω άκρα σας.
  
  Δοκιμάστε να σηκώνετε και να κατεβάζετε τις φτέρνες σας κρατώντας τα δάχτυλα των ποδιών σας στο πάτωμα και, στη συνέχεια, να σηκώνετε τα δάχτυλα των ποδιών σας με τις φτέρνες σας στο πάτωμα.
  
• Μην καπνίζετε. Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο να πάθετε θρόμβωση.
  
• Ασκηθείτε και διαχειριστείτε το βάρος σας. Η παχυσαρκία αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση.
  
  Η τακτική άσκηση μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης θρόμβων αίματος, κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τα άτομα που κάνουν καθιστική ζωή ή ταξιδεύουν συχνά.

Διάγνωση

Για τη διάγνωση της θρόμβωσης στο πόδι, ο γιατρός θα σας ρωτήσει σχετικά με τα συμπτώματά σας. Θα υποβληθείτε επίσης σε φυσική εξέταση, ώστε ο γιατρός σας να ελέγξει εάν υπάρχουν περιοχές με οίδημα, ευαισθησία ή αλλαγές στο χρώμα του δέρματος.

Οι εξετάσεις στις οποίες θα υποβληθείτε εξαρτώνται από το αν ο γιατρός σας θεωρεί ότι διατρέχετε χαμηλό ή υψηλό κίνδυνο εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης.

Οι εξετάσεις που χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση ή τον αποκλεισμό θρόμβωσης στο πόδι περιλαμβάνουν:

Εξέταση αίματος D-dimer

Το Δ-διμερές είναι ένας τύπος πρωτεΐνης που παράγεται από τους θρόμβους αίματος. Σχεδόν όλα τα άτομα με σοβαρή εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση έχουν αυξημένα επίπεδα D dimer στο αίμα.

Ένα φυσιολογικό αποτέλεσμα στην εξέταση D-dimer μπορεί συχνά να βοηθήσει στον αποκλεισμό της πνευμονικής εμβολής.

Ο προσδιορισμός των δ-διμερών στο πλάσμα χρησιμοποιείται για την εργαστηριακή επιβεβαίωση (ή τον αποκλεισμό) της οξείας πνευμονικής εμβολής ή της θρόμβωσης των εν τω βάθει φλεβών και για τη διάγνωση της διάχυτης ενδοαγγειακής πήξης.

Κατά τη διάρκεια της αιμόστασης, η θρομβίνη διεγείρει το σχηματισμό του ινώδους από το ινωδογόνο.

Αυτό το ινώδες, με την προσθήκη του σταθεροποιητικού παράγοντα του ινώδους, σχηματίζει ένα σταθερό θρόμβο ινώδους στην περιοχή του τραυματισμού.

Όταν δεν χρειάζεται πλέον ο θρόμβος ινώδους, διαλύεται από ινωδολυτικούς παράγοντες όπως η πλασμίνη, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ορισμένων προϊόντων αποδόμησης του ινώδους.

Τα δ-διμερή (D-Dimer) αποτελούν ένα από τα μετρήσιμα υποπροϊόντα του ινωδολυτικού συστήματος.

Η μέτρηση των δ-διμερών αξιολογεί την ενεργοποίηση του ινωδολυτικού συστήματος και την ενδαγγειακή θρόμβωση.

Είναι ένα πολύ χρήσιμο διαγνωστικό εργαλείο για τον αποκλεισμό της οξείας φλεβικής θρομβοεμβολικής νόσου, όπως της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης (DVT) ή της πνευμονικής εμβολής.

Η μέτρηση των δ-διμερών, μαζί με άλλες εξετάσεις, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διάγνωση της διάχυτης ενδαγγειακής πήξης (DIC).

Duplex υπερηχογράφημα

Αυτή η μη επεμβατική εξέταση χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα για να δημιουργήσει εικόνες του τρόπου με τον οποίο το αίμα ρέει μέσα στις φλέβες σας.

Είναι η τυπική εξέταση για τη διάγνωση της εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης.

Για την εξέταση, ένας ειδικός κινεί απαλά μια μικρή φορητή συσκευή ( πομποδέκτης) στο δέρμα σας πάνω στην περιοχή του σώματος που εξετάζεται.

Ορισμένες φορές γίνεται μια σειρά υπερήχων σε διάστημα αρκετών ημερών για να διαπιστωθεί εάν ένας θρόμβος αίματος είναι σε εξέλιξη ή για να ελεγχθεί εάν υπάρχει νέος θρόμβος.

Φλεβογραφία. Μια χρωστική ουσία εγχέεται σε μια μεγάλη φλέβα στο πόδι ή τον αστράγαλό σας.

Μια ακτινογραφία αποτυπώνει μια εικόνα των φλεβών στα πόδια και τα πέλματά σας, για να αναζητηθούν θρόμβοι.

Η εξέταση είναι επεμβατική, γι’ αυτό και διενεργείται σπάνια. Συχνά γίνονται πρώτα άλλες εξετάσεις, όπως το υπερηχογράφημα.

Θεραπεία

Υπάρχουν τρεις κύριοι στόχοι στην αντιμετώπιση της φλεβοθρόμβωσης.

• Αποτροπή της διόγκωσης του θρόμβου.
• Αποτροπή της αποκόλλησης του θρόμβου και της μετανάστευσης του στους πνεύμονες.
• Μείωση των πιθανοτήτων εμφάνισης μίας νέας φλεβοθρόμβωσης.

Οι θεραπευτικές επιλογές για την εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση περιλαμβάνουν:

Αντιπηκτικά

Η εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση αντιμετωπίζεται συνηθέστερα με αντιπηκτικά.

Αυτά τα φάρμακα δεν διαλύουν τους υπάρχοντες θρόμβους αίματος, αλλά μπορούν να αποτρέψουν τους θρόμβους από το να γίνουν μεγαλύτεροι και να μειώσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης περισσότερων θρόμβων.

Τα αντιπηκτικά μπορεί να λαμβάνονται από το στόμα ή να χορηγούνται ενδοφλεβίως ή με ένεση κάτω από το δέρμα.

Η ηπαρίνη χορηγείται συνήθως ενδοφλεβίως.

Τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα ενέσιμα αντιπηκτικά για την εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση είναι η ενοξαπαρίνη (Lovenox) και η φονταπαρίνη (Arixtra).

Αφού λάβετε ένα ενέσιμο αντιπηκτικό για λίγες ημέρες, ο γιατρός σας μπορεί να σας αλλάξει σε χάπι.

Παραδείγματα αντιπηκτικών που τα λαμβάνετε με το στόμα σας περιλαμβάνουν τη βαρφαρίνη και τη δαβιγατράνη.

Ορισμένα αντιπηκτικά δεν χρειάζεται να χορηγηθούν πρώτα με ορό ή ένεση. Αυτά τα φάρμακα είναι η ριβαροξαμπάνη, η απιξαμπάνη ή η εδοξαμπάνη .

Μπορεί να χρειαστεί να πάρετε αντιπηκτικά χάπια για τρεις μήνες ή περισσότερο.

Είναι σημαντικό να τα παίρνετε ακριβώς όπως σας έχει συνταγογραφηθεί για να αποφύγετε σοβαρές παρενέργειες.

Εάν παίρνετε βαρφαρίνη, θα χρειαστείτε τακτικές εξετάσεις αίματος για να ελέγχετε πόσος χρόνος χρειάζεται για να πήξει το αίμα σας.

Οι έγκυες γυναίκες δεν πρέπει να λαμβάνουν συγκεκριμένα αντιπηκτικά φάρμακα.

Θρομβολυτικά

Τα φάρμακα αυτά, μπορεί να συνταγογραφηθούν εάν έχετε έναν πιο σοβαρό τύπο εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης ή πνευμονική εμβολή ή εάν τα άλλα φάρμακα δεν αποδίδουν.

Αυτά τα φάρμακα χορηγούνται είτε ενδοφλεβίως είτε μέσω ενός σωλήνα (καθετήρα) που τοποθετείται απευθείας στον θρόμβο.

Τα θρομβολυτικά μπορούν να προκαλέσουν σοβαρή αιμορραγία, γι’ αυτό συνήθως χρησιμοποιούνται μόνο σε άτομα με σοβαρή θρόμβωση.

Φίλτρα

Εάν δεν μπορείτε να πάρετε φάρμακα για να αραιώσετε το αίμα σας, μπορεί να σας τοποθετηθεί ένα φίλτρο σε μια μεγάλη φλέβα – την κοίλη φλέβα – στην κοιλιά σας.

Το φίλτρο της κοίλης φλέβας εμποδίζει τους θρόμβους που αποκολλώνται από το να καταλήξουν στους πνεύμονές σας.

Κάλτσες συμπίεσης

Αυτές οι ειδικές κάλτσες για το γόνατο μειώνουν τις πιθανότητες να συγκεντρωθεί και να πήξει το αίμα σας.

Για να βοηθήσετε στην πρόληψη του οιδήματος που σχετίζεται με την εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, φορέστε τις στα πόδια σας από τα πέλματά σας μέχρι περίπου το επίπεδο των γονάτων σας.

Θα πρέπει να φοράτε αυτές τις κάλτσες κατά τη διάρκεια της ημέρας για τουλάχιστον δύο χρόνια, αν είναι δυνατόν.

Τρόπος ζωής και αγωγή στο σπίτι

Μόλις λάβετε θεραπεία για την εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση, είναι σημαντικό να εφαρμόσετε ορισμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής σας για να διαχειριστείτε την κατάστασή σας και να αποτρέψετε την εμφάνιση νέου θρόμβου.

Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής περιλαμβάνουν:

• Ρωτήστε το γιατρό σας σχετικά με τη διατροφή σας. Τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη Κ, όπως το σπανάκι, το λάχανο, άλλα φυλλώδη λαχανικά και τα λαχανάκια Βρυξελλών, μπορεί να επηρεάσουν τη βαρφαρίνη.
• Πάρτε τα φάρμακά σας σύμφωνα με τις οδηγίες. Ο γιατρός σας θα σας πει πόσο καιρό θα χρειαστείτε θεραπεία. Εάν παίρνετε ορισμένα αντιπηκτικά, θα χρειαστείτε μια εξέταση αίματος για να δείτε πόσο καλά πήζει το αίμα σας.
• Προσοχή στην υπερβολική αιμορραγία. Αυτό μπορεί να είναι μια παρενέργεια των αντιπηκτικών φαρμάκων. Συζητήστε με το γιατρό σας για δραστηριότητες που μπορεί να σας προκαλέσουν μώλωπες ή κοψίματα, καθώς ακόμη και ένας μικρός τραυματισμός μπορεί να γίνει σοβαρός εάν παίρνετε αντιπηκτικά.
• Κινηθείτε. Εάν έχετε παραμείνει σε κατάκλιση λόγω χειρουργικής επέμβασης ή άλλων παραγόντων, όσο πιο γρήγορα αρχίσετε να κινείστε, τόσο μειώνεται η πιθανότητα να αναπτυχθούν θρόμβοι αίματος.

Φορέστε κάλτσες συμπίεσης.

Φορέστε τις για να αποτρέψετε την εμφάνιση θρόμβων αίματος στα πόδια, αν σας τις συστήσει ο γιατρός σας