Τι να κάνετε εάν η θεραπευτική σας αγωγή για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα δεν αποδίδει

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ) είναι μια χρόνια φλεγμονώδης αυτοάνοση ασθένεια που προσβάλλει κυρίως τις αρθρώσεις, αλλά μπορεί επίσης να προκαλέσει βλάβες και σε άλλα μέρη του σώματος.

Προς το παρόν δεν υπάρχει οριστική θεραπεία για τη ΡΑ, αλλά η φαρμακευτική αγωγή συνιστάται συχνά ως μέρος ενός συνολικού σχεδίου θεραπείας για τον περιορισμό των συμπτωμάτων.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ορισμένα φάρμακα για τη ΡΑ μπορεί να χρειαστούν αρκετούς μήνες για να είναι αποτελεσματικά. Ευτυχώς, υπάρχουν διάφορες θεραπευτικές επιλογές εάν ένα φάρμακο δεν λειτουργεί αποτελεσματικά όπως θα έπρεπε.

Πώς θα καταλάβετε αν η θεραπεία σας δεν αποδίδει

Οι κύριοι στόχοι της θεραπείας της ΡΑ είναι η μείωση των συμπτωμάτων, όπως ο πόνος και η φλεγμονή, και η διατήρηση ή η βελτίωση της κινητικότητας των αρθρώσεων. Ωστόσο, έως και το 20% των ατόμων με ΡΑ δεν ανακουφίζονται σε ικανοποιητικό βαθμό από τα φάρμακα. Εάν το υπάρχον σχέδιο θεραπείας της ΡΑ δεν σας βοηθά πλέον να επιτύχετε αυτούς τους στόχους, μπορεί να χρειάζεται διόρθωση.

Ιδού μερικά σημάδια που θα πρέπει να προσέξετε:

• Περισσότερες εξάρσεις (περίοδοι κατά τις οποίες τα συμπτώματα της ΡΑ εντείνονται): Ίσως σηματοδοτεί ότι τα φάρμακα χάνουν την αποτελεσματικότητά τους
• Τα συμπτώματα εντείνονται: Σας εμποδίζουν συχνά να συμμετέχετε σε συνήθεις δραστηριότητες, όπως το περπάτημα, η εργασία, η άσκηση και ο ύπνος.
• Νέα συμπτώματα: Όπως πόνος σε διαφορετική άρθρωση, που σημαίνει ότι η φλεγμονή δεν είναι πλέον υπό έλεγχο
• Αλλαγή των συμπτωμάτων: Ακόμη και μια μικρή αλλαγή, όπως η πρωινή δυσκαμψία που διαρκεί περισσότερο από το συνηθισμένο

Μερικές φορές, το σώμα σας μπορεί να μην αντιδρά πλέον σε ορισμένα φάρμακα όπως έκανε κάποτε. Αυτό είναι δυνατόν να συμβεί ιδίως με τα βιολογικά φάρμακα, μια κατηγορία φαρμάκων για τη ΡΑ. Το ανοσοποιητικό σας σύστημα μπορεί να θεωρήσει το φάρμακο ως εισβολέα και να αναπτύξει αντισώματα που δρουν εναντίον του, καθιστώντας το λιγότερο αποτελεσματικό ή ανεπαρκές. Σε άλλες περιπτώσεις, η επιδείνωση της κατάστασης μπορεί επίσης να είναι η εξήγηση για το γεγονός ότι ένα φάρμακο δεν δρα πλέον καλά.

Ο γιατρός σας θα πρέπει επίσης να σας παρακολουθεί για σημεία που υποδεικνύουν ότι ήρθε η ώρα να αλλάξετε στρατηγική θεραπείας. Εκτός από την παρακολούθηση των συμπτωμάτων σας και την παρακολούθηση της ανταπόκρισής σας στα φάρμακα, μπορεί να ζητήσει πρόσθετες εξετάσεις αίματος, ακτινογραφίες και φυσικές εξετάσεις.

Πότε πρέπει να επισκεφτείτε έναν γιατρό

Τα νέα ή τα επιδεινούμενα συμπτώματα της ΡΑ αποτελούν ένδειξη ότι πρέπει να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας. Προσοχή στα παρακάτω:

• Έντονος ή συνεχής πόνος
• Αλλαγή των συμπτωμάτων
• Αύξηση της φλεγμονής που δεν βελτιώνεται με φαρμακευτική αγωγή ή ξεκούραση
• Ξαφνική αδυναμία συμμετοχής σε καθημερινές δραστηριότητες

Ερωτήσεις που πρέπει να κάνετε στον γιατρό σας

Η επαναξιολόγηση του σχεδίου θεραπείας της ΡΑ με τον θεράποντα ιατρό σας μπορεί να σας φοβίζει, αλλά είναι σημαντικό να το συζητήσετε έγκαιρα.

Ο γιατρός σας θα θελήσει να ακούσει την κατάσταση απευθείας από εσάς καθώς αξιολογεί το ιατρικό σας ιστορικό. Να είστε ειλικρινείς σχετικά με τα επίπεδα πόνου και τις επιθυμίες σας ως προς το σχέδιο θεραπείας και να κάνετε ερωτήσεις σχετικά με την όλη διαδικασία.

Για παράδειγμα, μπορείτε να ρωτήσετε τα εξής:

• Θα πρέπει να προσαρμόσουμε τη δοσολογία της τρέχουσας φαρμακευτικής αγωγής μου;
• Ποιες είναι οι επιλογές μου για την έναρξη μιας νέας φαρμακευτικής αγωγής;
• Υπάρχουν κίνδυνοι ή παρενέργειες από την αλλαγή φαρμάκων;
• Πόσος χρόνος θα χρειαστεί για να δω βελτίωση με ένα νέο φάρμακο;
• Χρειάζεται να κάνω αλλαγές σε άλλα μέρη του θεραπευτικού μου πλάνου, όπως το πρόγραμμα γυμναστικής μου;

Λάβετε υπόψη ότι ο γιατρός σας θα λάβει υπόψη του διάφορους παράγοντες κατά τη συνταγογράφηση των φαρμάκων σας για τη ΡΑ, συμπεριλαμβανομένης της ηλικίας σας, της σοβαρότητας της ΡΑ και της συνολικής κατάστασης της υγείας σας. Μπορεί να σας προτείνει να αλλάξετε τη δοσολογία σας, να προσθέσετε άλλο φάρμακο στην αγωγή σας ή να αλλάξετε εντελώς φάρμακα.

Είναι συνηθισμένο το φαινόμενο να γίνεται αλλαγή της θεραπείας στη ρευματοειδή αρθρίτιδα;

Οι περιστασιακές αλλαγές σε ένα θεραπευτικό πρόγραμμα για τη ΡΑ είναι φυσιολογικές. Η θεραπεία δεν είναι ενιαία και τα φάρμακα μπορεί να επηρεάζουν διαφορετικά τους ανθρώπους. Λάβετε υπόψη σας ότι συνήθως συνιστάται να δίνεται στα φάρμακα της ΡΑ ένα δίμηνο για να δράσουν (εκτός εάν υπάρχουν σοβαρές παρενέργειες ή άλλος λόγος για να διακοπεί η θεραπεία νωρίς). Τα περισσότερα τροποποιητικά της νόσου αντιρευματικά φάρμακα (DMARDs) και τα βιολογικά φάρμακα χρειάζονται τρεις έως έξι μήνες για να είναι πλήρως αποτελεσματικά. Πάντα να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας πριν προβείτε σε οποιαδήποτε τροποποίηση της θεραπείας.

Φάρμακα για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα

Τα φάρμακα για τη ΡΑ εμπίπτουν στις ακόλουθες πέντε κατηγορίες:

• Τα τροποποιητικά της νόσου αντιρευματικά φάρμακα (DMARDs) μειώνουν τη φλεγμονή και επιβραδύνουν την εξέλιξη της ΡΑ. Η μεθοτρεξάτη (πωλείται με τις εμπορικές ονομασίες Otrexup, Rasuvo και Trexall) είναι συνήθως η πρώτη θεραπεία που προτείνεται στους ασθενείς με ΡΑ. Σημειώστε ότι ορισμένα DMARDs μπορεί να ενέχουν σοβαρούς κινδύνους και παρενέργειες για ορισμένα άτομα.
• Οι βιολογικοί παράγοντες είναι φάρμακα που παράγονται από ζωντανά κύτταρα, με σκοπό να δράσουν όπως οι φυσικές πρωτεΐνες του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού. Θεωρούνται θεραπεία δεύτερης γραμμής, μετά τα DMARDs. Μπορούν να βελτιώσουν τη φλεγμονή και τη σωματική λειτουργία και μπορούν να συνταγογραφηθούν στη θέση ενός DMARD ή συμπληρωματικά με αυτό.
• Τα κορτικοστεροειδή, όπως η πρεδνιζόνη, συνταγογραφούνται μερικές φορές για μικρό χρονικό διάστημα ως συμπληρωματική θεραπεία για να βοηθήσουν στη μείωση της φλεγμονής και την ανακούφιση από τον πόνο, ενώ ένα DMARD αρχίζει να λειτουργεί. Αν και είναι αποτελεσματικά, τα κορτικοστεροειδή έχουν γνωστές παρενέργειες όταν χρησιμοποιούνται μακροπρόθεσμα.
• Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), όπως η ιβουπροφαίνη και η ναπροξένη, διατίθενται χωρίς ιατρική συνταγή ή με ιατρική συνταγή (π.χ. Celebrex) και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία του πόνου και της φλεγμονής.
• Στα αναλγητικά περιλαμβάνονται η παρακεταμόλη και τα οπιοειδή, όπως το Oxycontin (οξυκωδόνη), για τα οποία ο γιατρός σας θα εξετάσει τους κινδύνους και τα οφέλη των ναρκωτικών αναλγητικών, καθώς έχουν τη δυνατότητα να προκαλέσουν εθισμό.

Τα DMARDs και τα βιολογικά φάρμακα μπορεί να χρειαστούν αρκετές εβδομάδες ή μήνες για να εδραιώσουν ένα κλινικό αποτέλεσμα. Τα αναλγητικά, τα ΜΣΑΦ και τα κορτικοστεροειδή έχουν σύντομη έναρξη δράσης, αλλά δεν προλαμβάνουν τη βλάβη των αρθρώσεων ούτε μεταβάλλουν την πορεία της νόσου. Δεν υπάρχει τρόπος να προβλεφθεί πώς θα ανταποκριθεί κάποιος σε μια θεραπεία της ΡΑ.

Το να βρείτε ποια φάρμακα είναι τα καλύτερα για την περίπτωσή σας συχνά απαιτεί πολλές δοκιμές (trial and error – εμπειρικά). Υπολογίστε ότι θα πρέπει να συνεργαστείτε στενά με τον γιατρό σας κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου προσαρμογής.

Άλλα μέτρα που μπορείτε να λάβετε για τη διαχείριση των συμπτωμάτων της ΡΑ

Υπάρχουν διάφοροι άλλοι τρόποι που μπορούν να σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε τα συμπτώματά σας, εκτός από τη φαρμακευτική αγωγή.

Ορισμένοι από αυτούς ίσως είναι οι εξής:

• Η τακτική άσκηση (όπως έχει οριστεί από τον γιατρό σας) συνιστάται στους ασθενείς με ΡΑ για τη διατήρηση του εύρους κίνησης των αρθρώσεων, τη βελτίωση της ευλυγισίας και την ενίσχυση της αντοχής των οστών.
• Μια υγιεινή διατροφή, ιδιαίτερα πλούσια σε αντιοξειδωτικά, μπορεί να βοηθήσει στην καταπολέμηση της φλεγμονής.
• Οι συνεδρίες φυσικοθεραπείας ή εργοθεραπείας με έναν ειδικό που ειδικεύεται στην αρθρίτιδα μπορούν να βοηθήσουν στην καθοδήγηση των κινήσεων για την αποκατάσταση της λειτουργίας των αρθρώσεων.
• Οι κατ’ οίκον θεραπείες, όπως ο πάγος ή η θερμότητα, μπορούν να καταπραΰνουν τα συμπτώματα της φλεγμονής.
• Θεραπείες του πνεύματος και του σώματος, όπως ο διαλογισμός, η γιόγκα, η βαθιά αναπνοή, το μασάζ και το τάι τσι, μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση των επιπέδων πόνου και στη βελτίωση της ψυχικής υγείας και ευεξίας.
• Η απαγόρευση του καπνίσματος συνιστάται πάντα στους ασθενείς με ΡΑ, καθώς η συνήθεια αυτή μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή και να επηρεάσει αρνητικά την κυκλοφορία του αίματος, συμβάλλοντας στην εξέλιξη της ΡΑ.