Συνδέεται η κατάθλιψη με τις καρδιακές παθήσεις;

Η ψυχική και η σωματική σας υγεία είναι στενά συνδεδεμένες μεταξύ τους και η έρευνα έχει διαπιστώσει μια αμφίδρομη σχέση μεταξύ κατάθλιψης και καρδιακών παθήσεων, κατά την οποία η μία κατάσταση μπορεί να επηρεάσει την άλλη (και το αντίστροφο).

Μια διάγνωση καρδιακής νόσου συχνά αυξάνει το άγχος, επιβαρύνοντας επιπλέον την καρδιά σας. Αντίθετα, η κατάθλιψη μπορεί να οδηγήσει σε ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες και μειωμένη σωματική δραστηριότητα, επιβαρύνοντας περαιτέρω την καρδιά και άλλα συστήματα του οργανισμού.

Αυτό το άρθρο εξετάζει τη σχέση μεταξύ κατάθλιψης και καρδιακής νόσου, καθώς και στρατηγικές για τη θεραπεία και τη διαχείριση αυτών των καταστάσεων από κοινού.

Η σχέση μεταξύ κατάθλιψης και καρδιακών παθήσεων

Η κατάθλιψη μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο φροντίζουμε τον εαυτό μας, οδηγώντας σε συμπεριφορές που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων που σχετίζονται με την καρδιά. Οι συμπεριφορές αυτές είναι μεταξύ άλλων:

• Η κατανάλωση αλκοόλ
• Η υπερκατανάλωση φαγητού
• Το κάπνισμα
• Η έλλειψη άσκησης
• Η εσφαλμένη χρήση φαρμάκων

Επιπλέον, το άγχος που σχετίζεται με την κατάθλιψη μπορεί να οδηγήσει σε υψηλή αρτηριακή πίεση, ακανόνιστο καρδιακό ρυθμό, μειωμένη ροή αίματος στην καρδιά και αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης. Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να συμβάλουν στη συσσώρευση ασβεστίου στις αρτηρίες, σε μεταβολικές διαταραχές και σε καρδιακές παθήσεις.

Οι γυναίκες αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο

Οι γυναίκες με κατάθλιψη είναι πιο πιθανό να έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση, διαβήτη και παχυσαρκία, που αποτελούν όλα παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση καρδιακών παθήσεων. Επιπλέον, τα οιστρογόνα, μια καρδιοπροστατευτική ορμόνη, μειώνονται κατά την εμμηνόπαυση, γεγονός που μπορεί να συμβάλει στον κίνδυνο καρδιακής νόσου.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι;

Η κατάθλιψη και οι καρδιακές παθήσεις έχουν μια πολύπλοκη σχέση, επειδή η κάθε μια από αυτές τις καταστάσεις μπορεί να επιδεινώσει ή να οδηγήσει στην ανάπτυξη της άλλης. Η κατανόηση αυτής της σχέσης είναι απαραίτητη για τη λήψη της κατάλληλης θεραπείας.

Κατάθλιψη πριν από την καρδιακή νόσο

Άτομα που δεν έχουν ιστορικό καρδιακής νόσου και διαγιγνώσκονται με κατάθλιψη έχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής νόσου λόγω της επίδρασης του στρες και της φλεγμονής στην υγεία του καρδιαγγειακού συστήματος.

Η κατάθλιψη επηρεάζει επίσης τις καθημερινές σας συνήθειες και μπορεί να είναι λιγότερο πιθανό να τρώτε υγιεινά, να ασκείστε τακτικά και να παίρνετε τα απαραίτητα φάρμακα. Τα άτομα που καπνίζουν μπορεί να καπνίζουν περισσότερο ή να αργούν να το κόψουν όταν βιώνουν άγχος.

Αυτοί οι παράγοντες επιβαρύνουν την καρδιά και θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο την ικανότητα του σώματός σας να επιδιορθώνει και να υποστηρίζει την καρδιαγγειακή λειτουργία.

Κατάθλιψη μετά από καρδιακό επεισόδιο

Η εμπειρία ενός καρδιακού επεισοδίου – όπως η καρδιακή προσβολή, το εγκεφαλικό επεισόδιο ή η καρδιοχειρουργική επέμβαση – μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη, ακόμη και σε άτομα χωρίς ιστορικό ψυχικής νόσου.

Η ανάρρωση συχνά συνεπάγεται σημαντικές αλλαγές στον τρόπο ζωής του ασθενούς που αναρρώνει. Ο φόβος της επανάληψης του συμβάντος και οι μειωμένες σωματικές ικανότητες μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά την ψυχική σας υγεία. Αυτοί οι παράγοντες μπορεί να οδηγήσουν σε συμπεριφορές που καταπονούν περισσότερο την καρδιά σας, μειώνοντας την πιθανότητα πλήρους ανάρρωσης.

Οι ψυχολογικές επιπτώσεις μιας καρδιακής προσβολής

Μια καρδιακή προσβολή μπορεί να επηρεάσει πολύ περισσότερα από την καρδιά ενός ατόμου. Μπορεί να επηρεάσει πολλές άλλες πτυχές της ζωής ενός ατόμου, όπως:

• Τη συμπεριφορά και τη διάθεση
• Το αίσθημα βεβαιότητας για το μέλλον
• Την αυτοπεποίθηση σχετικά με την ικανότητά του να εκπληρώσει τους ρόλους ενός παραγωγικού εργαζόμενου, μιας μητέρας, ενός πατέρα, μιας κόρης ή ενός γιου
• Το αίσθημα ενοχής για προηγούμενες συνήθειες που μπορεί να είχαν αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής του ατόμου
• Την αμηχανία και την αυτοαμφισβήτηση για τις μειωμένες σωματικές ικανότητες του ασθενούς μετά το επεισόδιο

Οι περισσότεροι επιζώντες από καρδιακή προσβολή είναι σε θέση να επιστρέψουν στους ρόλους και τις ευθύνες που είχαν πριν από την καρδιακή προσβολή. Όταν η αβεβαιότητα και το άγχος γίνονται εξουθενωτικά και παρεμβαίνουν στις καθημερινές δραστηριότητες της ζωής, τότε η διαδικασία αποκατάστασης και ανάρρωσης μετά την καρδιακή προσβολή μπορεί να χρειαστεί να περιλαμβάνει ψυχολογική και ψυχιατρική υποστήριξη και ίσως φαρμακευτική αγωγή για την κατάθλιψη.

Η αντιμετώπιση της κατάθλιψης που συνοδεύεται από καρδιακή νόσο

Οι εναλλακτικές επιλογές για τη διαχείριση της κατάθλιψης είναι οι ίδιες με ή χωρίς καρδιακή νόσο. Ο γιατρός θα αποφασίσει αν η ψυχοθεραπεία, τα φάρμακα ή ο συνδυασμός και των δύο είναι η καλύτερη λύση για εσάς.

• Ψυχοθεραπεία: Αυτή η θεραπεία -που ονομάζεται επίσης “θεραπεία μέσω συνομιλίας”- περιλαμβάνει συγκεκριμένες τεχνικές που βοηθούν στην αλλαγή μοτίβων σκέψης, συμπεριφορών ή συναισθημάτων τα οποία ενδέχεται να αυξήσουν την κατάθλιψη ή να διαταράξουν τη ζωή σας.
• Φαρμακευτική αγωγή: Τα αντικαταθλιπτικά, όπως οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) και οι αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης-νορεπινεφρίνης (SNRIs), δρουν αυξάνοντας ορισμένες χημικές ουσίες στον εγκέφαλο ώστε να βοηθήσουν στη βελτίωση της διάθεσης και των αντιδράσεων στο στρες.

Άλλα πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να ανακουφιστείτε από την κατάθλιψη είναι η άσκηση, ο επαρκής ύπνος, η υγιεινή διατροφή και η αποφυγή του αλκοόλ. Να συμβουλεύεστε πάντοτε τον γιατρό σας πριν ξεκινήσετε την άσκηση, εάν αναρρώνετε από καρδιακά προβλήματα.

Πώς το άγχος επηρεάζει τις καρδιακές παθήσεις;

Το άγχος μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στη φυσιολογία του σώματός σας. Όποιος έχει βιώσει άγχος ή κρίση πανικού είναι εξοικειωμένος με τα ακόλουθα συμπτώματα: δύσπνοια, γρήγορος καρδιακός ρυθμός, ακόμη και πόνοι στο στήθος. Αυτές οι σωματικές αντιδράσεις επιβαρύνουν την καρδιά και μπορεί να είναι ακόμη πιο επικίνδυνες για κάποιον που έχει διαγνωσθεί με καρδιακή νόσο.

Η σχέση μεταξύ της ψυχολογικής διάθεσης, της καρδιακής νόσου και της αποκατάστασης από καρδιακή προσβολή

Τα άτομα με κατάθλιψη ή τα άτομα που αναρρώνουν από καρδιακή προσβολή έχουν μικρότερες πιθανότητες ανάρρωσης και υψηλότερο κίνδυνο θανάτου σε σχέση με τα άτομα που δεν έχουν κατάθλιψη. Οι λόγοι ξεκινούν από τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται το άτομο και καταλήγουν στον τρόπο με τον οποίο αντιδρά το σώμα:

• Στους ασθενείς με κατάθλιψη που έχουν υποστεί καρδιακή προσβολή, τα μειωμένα κίνητρα για την τήρηση υγιεινών καθημερινών ρουτινών μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα την παράλειψη σημαντικών φαρμάκων για την καρδιά, την αποφυγή της άσκησης και της σωστής διατροφής και τη συνέχιση ή την εντατικοποίηση των συνηθειών του καπνίσματος και της κατανάλωσης αλκοόλ.
• Τα άτομα με κατάθλιψη μπορεί επίσης να παρουσιάσουν αλλαγές στο νευρικό τους σύστημα και στην ορμονική τους ισορροπία, οι οποίες μπορεί να καταστήσουν πιο πιθανή την εμφάνιση διαταραχής του καρδιακού ρυθμού (που ονομάζεται «αρρυθμία»). Ο συνδυασμός της κατάθλιψης και μιας τραυματισμένης καρδιάς (από καρδιακή προσβολή), φαίνεται να καθιστά τα άτομα ιδιαίτερα ευάλωτα σε δυνητικά θανατηφόρες διαταραχές του καρδιακού ρυθμού.
• Τα άτομα με κατάθλιψη μπορεί να έχουν ασυνήθιστα κολλώδη αιμοπετάλια, δηλαδή τα μικροσκοπικά κύτταρα που προκαλούν την πήξη του αίματος. Σε ασθενείς με καρδιοπάθεια, αυτό μπορεί να επιταχύνει την αθηροσκλήρωση (σκλήρυνση των αρτηριών) και να αυξήσει την πιθανότητα καρδιακής προσβολής. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι η θεραπεία της κατάθλιψης κάνει τα αιμοπετάλια λιγότερο κολλώδη και πάλι.

Η επίδραση της θετικής ψυχικής διάθεσης στις καρδιακές παθήσεις

Η διατήρηση μιας θετικής στάσης απέναντι στη θεραπεία και η διατήρηση της πεποίθησης ότι οι ενέργειές μας μπορούν να έχουν ευεργετική επίδραση στη δική μας υγεία είναι πολύ σημαντικές.

Η στάση ενός ατόμου φαίνεται να έχει μια εξαιρετικά ευνοϊκή επίδραση στην ικανότητά του να κάνει αλλαγές στη συμπεριφορά και τον τρόπο ζωής του, οι οποίες συχνά είναι απαραίτητες για να μειωθεί ο κίνδυνος να αντιμετωπίσει μελλοντικά καρδιακά προβλήματα.

Η στάση ενός ατόμου επηρεάζει επίσης την ανταπόκρισή του στη θεραπεία. Δύο όροι που χρησιμοποιούνται όταν συζητάμε για την επίδραση μιας θετικής ψυχικής κατάστασης στις καρδιακές παθήσεις είναι οι εξής:

Οπαδός της Υγείας (οι ασθενείς που είναι πιστοί στις οδηγίες του γιατρού)

Αρκετές μελέτες έχουν εξετάσει πόσο καλά ή πόσο ανεπαρκώς παίρνουν οι άνθρωποι τα φάρμακά τους. Εκείνοι που παίρνουν τα φάρμακά τους σύμφωνα με τις οδηγίες (γνωστοί και ως «οπαδοί της υγείας») έχουν χαμηλότερο ποσοστό θανάτου από εκείνους που δεν τα παίρνουν. Τα άτομα με θετική στάση απέναντι στη λήψη των φαρμάκων μπορεί επίσης να ακολουθούν επιμελώς καθημερινές συνήθειες που είναι υγιείς για την καρδιά, όπως η σωστή διατροφή και η άσκηση.

Αυτοαποτελεσματικότητα

Περιγράφει τις αντιλήψεις ενός ατόμου σχετικά με την ικανότητά του να κάνει ορισμένα πράγματα προκειμένου να επιτύχει ένα επιθυμητό αποτέλεσμα ή να επηρεάσει τα γεγονότα στη ζωή του. Η αυτοπεποίθηση ότι οι ενέργειές μας μπορούν να έχουν θετική επίδραση στην υγεία μας (π.χ. η απώλεια βάρους και η άσκηση μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις) είναι πολύ σημαντική για τον καθορισμό του πόσο κινητοποιημένοι είμαστε ώστε να συμμετέχουμε σε συμπεριφορές που μας κάνουν καλό.