Στένωση στις καρωτίδες (Νόσος των καρωτίδων)

Η στένωση στις καρωτίδες (στένωση καρωτιδικής αρτηρίας) είναι μια πάθηση που εμφανίζεται όταν η καρωτιδική αρτηρία, η μεγάλη αρτηρία που βρίσκεται σε κάθε πλευρά του λαιμού σας, αποφράσσεται.

Η απόφραξη αυτή σχηματίζεται από μια ουσία που ονομάζεται πλάκα (λιπαρές εναποθέσεις χοληστερόλης).

Όταν η πλάκα εμποδίζει τη φυσιολογική ροή του αίματος μέσω της καρωτίδας σας, διατρέχετε υψηλότερο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου.

Η συσσώρευση πλάκας ονομάζεται αθηροσκλήρωση.

Έχετε δύο καρωτίδες – μία σε κάθε πλευρά του λαιμού σας.

Πρόκειται για μεγάλες αρτηρίες που τροφοδοτούν με αίμα τον εγκέφαλο, το πρόσωπο και το κεφάλι σας.

Όταν βρίσκονται σε υγιή κατάσταση, αυτές οι αρτηρίες είναι λείες και ανοιχτές, σαν ένας καθαρός σωλήνας που επιτρέπει την ελεύθερη ροή του υγρού χωρίς να παρεμβάλλεται κάτι στη μέση.

Το κυκλοφορικό σύστημα του σώματός σας είναι ένα δίκτυο σωλήνων που μεταφέρουν το αίμα (που περιέχει θρεπτικά συστατικά και οξυγόνο) σε όλα τα μέρη του σώματός σας.

Μπορείτε να εμφανίσετε στένωση της καρωτίδας σε μία από τις δύο αρτηρίες του λαιμού σας ή και στις δύο.

Η κατάσταση αυτή μπορεί να επιδεινωθεί με την πάροδο του χρόνου χωρίς ιατρική φροντίδα, οδηγώντας σε εγκεφαλικό επεισόδιο με σοβαρές επιπλοκές που μπορεί να συμπεριλαμβάνουν ακόμα και το θάνατο.

Πόσο συχνή είναι η στένωση στις Καρωτίδες;

Ο επιπολασμός της στένωσης της καρωτίδας στον γενικό πληθυσμό εκτιμάται ότι φτάνει το 5%. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Εγκεφαλικών Επεισοδίων, το εγκεφαλικό επεισόδιο κατατάσσεται στην πέμπτη θέση στον κατάλογο των καταστάσεων που προκαλούν θάνατο.

Η στένωση της καρωτιδικής αρτηρίας είναι κάτι που συνήθως συμβαίνει με την πάροδο του χρόνου και καθώς μεγαλώνετε, ο κίνδυνος για την κατάσταση αυτή καθώς και για εγκεφαλικό επεισόδιο αυξάνεται.

Ποιες είναι οι αιτίες και οι παράγοντες κινδύνου για τη στένωση στις καρωτίδες;

Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα εμφάνισης αυτής της πάθησης με την πάροδο του χρόνου.

Ορισμένοι από αυτούς είναι παράγοντες που μπορείτε να τους τροποποιήσετε:

• Το κάπνισμα και η χρήση προϊόντων καπνού.
• Η παχυσαρκία.
• Η καθιστική ζωή.
• Υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση).
• Υψηλή χοληστερόλη.
• Διαβήτης.
• Ηλικία.

Ποια είναι τα συμπτώματα της στένωσης στις καρωτίδες;

Η στένωση της καρωτιδικής αρτηρίας μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικό επεισόδιο.

Το είδος του εγκεφαλικού επεισοδίου που συνήθως προκαλείται από τη στένωση της καρωτίδας συνίσταται στο ότι κομμάτια της πλάκας (ή αιμοπετάλια που συσσωρεύονται πάνω στην πλάκα) ταξιδεύουν στον εγκέφαλό σας.

Το λεγόμενο “ισχαιμικό” εγκεφαλικό επεισόδιο, διακόπτει την παροχή αίματος σε ένα τμήμα του εγκεφάλου σας.

Όταν αυτή η απόφραξη είναι μόνιμη, τα εγκεφαλικά σας κύτταρα ή οι νευρώνες αρχίζουν να πεθαίνουν.

Το παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο (transient ischemic attack TIA) είναι ένα “μίνι εγκεφαλικό επεισόδιο” το οποίο είναι μόνο μια προσωρινή απόφραξη μιας μικρής αρτηρίας του εγκεφάλου από πλάκα και/ή αιμοπετάλια.

Για πολλούς ανθρώπους, ένα παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο προηγείται ενός ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου.

Για αυτές τις καταστάσεις, είναι πολύ σημαντικό να αναζητήσετε θεραπεία το συντομότερο δυνατό, προκειμένου να αποτραπεί ο κυτταρικός θάνατος.

Ποια είναι τα συμπτώματα ενός εγκεφαλικού επεισοδίου;

Τα συμπτώματα ενός παροδικού ισχαιμικού επεισοδίου ή εγκεφαλικού επεισοδίου μπορεί να είναι μεταξύ άλλων τα εξής:

• Χαλάρωση της μιας πλευράς του προσώπου σας.
• Συγκεχυμένη ομιλία ή δυσκολία στο σχηματισμό λέξεων και στην επικοινωνία με τους άλλους.
• Απώλεια της όρασης από το ένα μάτι με την εμπειρία μιας σκοτεινής σκιάς που πέφτει πάνω στο οπτικό σας πεδίο.
• Απώλεια της αίσθησης στη μία πλευρά του σώματός σας.
• Απώλεια της μυϊκής δύναμης και αδυναμία στη μία πλευρά του σώματός σας.

Εάν έχετε στένωση της καρωτίδας που δεν έχει προκαλέσει εγκεφαλικό επεισόδιο, είναι πιθανό να μην παρατηρήσετε κανένα σύμπτωμα.

Πώς διαγιγνώσκεται η στένωση της καρωτίδας;

Η στένωση της καρωτιδικής αρτηρίας συχνά διαγιγνώσκεται αφού έχετε εμφανίσει συμπτώματα εγκεφαλικού επεισοδίου.

Τα συμπτώματα ωθούν τον γιατρό σας να διενεργήσει ενδελεχή έλεγχο για κάθε είδους απόφραξη, ο οποίος μπορεί να οδηγήσει στην ανακάλυψη της στένωσης της καρωτίδας.

Αυτή η πάθηση μπορεί επίσης να διαγνωστεί αφού ο γιατρός σας ακούσει έναν μη φυσιολογικό ήχο – που ονομάζεται bruit (σφυριχτός ήχος) ή φύσημα – κατά τη διάρκεια μιας εξέτασης του λαιμού σας με στηθοσκόπιο.

Υπάρχουν διάφορες εξετάσεις που χρησιμοποιούν οι γιατροί για να επιβεβαιώσουν τη διάγνωση της στένωσης της καρωτίδας και να μάθουν περισσότερα για το μέγεθος και τη θέση της απόφραξης.

Αυτές οι εξετάσεις είναι δυνατό να είναι οι εξής:

Υπέρηχος

Αυτός ο τύπος εξέτασης χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα για να δημιουργήσει μια εικόνα των εσωτερικών δομών του σώματός σας. Το υπερηχογράφημα είναι μια ανώδυνη εξέταση που γίνεται πάνω στο δέρμα σας.

Το υπερηχογράφημα χρησιμοποιείται για να δούμε τον τρόπο με τον οποίο ρέει το αίμα μέσα στις αρτηρίες σας και να βρούμε τυχόν σημεία όπου οι αρτηρίες μπορεί να είναι φραγμένες ή στενωμένες.

Αξονική υπολογιστική αγγειογραφία (CTA)

Χρησιμοποιώντας έναν αξονικό τομογράφο – μια συσκευή που χρησιμοποιεί ακτίνες Χ για να δημιουργήσει μια λεπτομερή εικόνα των εσωτερικών σας οργάνων – ο γιατρός σας μπορεί να προβεί σε λεπτομερή απεικόνιση των καρωτίδων σας.

Κατά τη διάρκεια αυτής της εξέτασης, εγχέεται χρωστική ουσία στην κυκλοφορία του αίματός σας, η οποία θα βοηθήσει να φανούν τυχόν αποφράξεις στις εικόνες. Αυτή η εξέταση μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε άτομα με βηματοδότες ή στεντ από άλλες παθήσεις.

Εγκεφαλική αγγειογραφία

Αυτό το είδος διαγνωστικής εξέτασης περιλαμβάνει τη χρήση ενός καθετήρα σε μια ελάχιστα επεμβατική διαδικασία για να εισέλθει στις αρτηρίες σας και να δει από κοντά την απόφραξη.

Επίσης, σε αυτή την εξέταση, ο γιατρός σας εγχέει σκιαγραφικό υλικό απευθείας στις αρτηρίες σας, ώστε να μπορεί να δει τις λεπτομέρειες της αρτηρίας.

Μαγνητική αγγειογραφία

Παρόμοια με την αξονική τομογραφία, αλλά χωρίς τη χρήση ακτίνων Χ, αυτή η εξέταση παρέχει λεπτομερείς εικόνες των αρτηριών σας. Πρόκειται για μια μη επεμβατική εξέταση απεικόνισης.

Πώς ταξινομείται η στένωση της καρωτίδας;

Κατά τη διάρκεια της διάγνωσης, ο γιατρός σας θα εξετάσει αν έχετε την πάθηση, πόσο εκτεταμένη είναι και πού εντοπίζεται.

Η στένωση της καρωτιδικής αρτηρίας χωρίζεται γενικά σε τρεις ομάδες: ήπια, μέτρια και σοβαρή.

Ήπια είναι η απόφραξη που είναι μικρότερη από 50%. Αυτό σημαίνει ότι λιγότερο από το ήμισυ της αρτηρίας σας είναι φραγμένη.

Μια μέτρια απόφραξη είναι μεταξύ 50% και 79%. Η πιο σοβαρή ταξινόμηση περιλαμβάνει την απόφραξη του μεγαλύτερου μέρους της αρτηρίας σας – από 80% έως 99%.

Πώς αντιμετωπίζεται η στένωση στις καρωτίδες;

Ο κύριος στόχος της θεραπείας της στένωσης της καρωτιδικής αρτηρίας είναι να σταματήσει η εξέλιξη της νόσου.

Αυτό ξεκινά με αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η υγιεινή διατροφή, η άσκηση και η διακοπή του καπνίσματος.

Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί μια καθημερινή δόση παιδικής ασπιρίνης μαζί με φάρμακα που μειώνουν την αρτηριακή πίεση και τη χοληστερόλη.

Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις ή σε περιπτώσεις που προκαλούν συμπτώματα παροδικού ισχαιμικού επεισοδίου ή εγκεφαλικού επεισοδίου, ο γιατρός σας μπορεί να χρησιμοποιήσει μια χειρουργική επέμβαση που ονομάζεται καρωτιδική ενδαρτηρεκτομή για την αφαίρεση της πλάκας από την καρωτιδική αρτηρία μέσω μιας τομής.

Εναλλακτικά, ο χειρουργός σας μπορεί να τοποθετήσει ένα στεντ μέσω μιας μεγάλης παρακέντησης με βελόνα και τελικά μέσω της αποφραγμένης αρτηρίας.

Αυτό θα ανοίξει την αρτηρία στο κατάλληλο μέγεθός της, ενώ θα παγιδεύσει την πλάκα μακριά από τη ροή του αίματος μεταξύ του στεντ και του τοιχώματος.

Ένας αγγειοχειρουργός ή ειδικός καθορίζει ποια από αυτές τις διαδικασίες είναι η καλύτερη για κάθε άτομο που χρειάζεται θεραπεία για καρωτιδική νόσο.

Δεν είναι απαραίτητη η χειρουργική ή επεμβατική θεραπεία σε κάθε καρωτιδική στένωση, καθώς αυτές οι διαδικασίες ενέχουν κινδύνους.

Οι χειρουργοί συνιστούν επεμβάσεις σε ασθενείς μόνο όταν ο κίνδυνος σοβαρής στένωσης ή/και εγκεφαλικού επεισοδίου είναι μεγαλύτερος από τον κίνδυνο της επέμβασης.

Ποια είναι η έκβαση της καρωτιδικής ενδαρτηρεκτομής ή της τοποθέτησης στεντ;

Η στένωση της καρωτιδικής αρτηρίας μπορεί να είναι επικίνδυνη εάν δεν εντοπιστεί και δεν αντιμετωπιστεί γρήγορα.

Η κατάσταση αυτή μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικό επεισόδιο, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο ή αναπηρία.

Είναι σημαντικό να γνωρίζετε τα σημάδια ενός εγκεφαλικού επεισοδίου και να ενεργείτε γρήγορα εάν αναγνωρίσετε αυτά τα σημάδια στον εαυτό σας ή σε κάποιον άλλον.

Η γρήγορη αντιμετώπιση της στένωσης της καρωτίδας μπορεί να αποβεί σωτήρια. Εφόσον ενδείκνυται, τα αποτελέσματα της χειρουργικής επέμβασης και της τοποθέτησης στεντ είναι εξαιρετικά.

Οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν πολύ γρήγορα με μια απλή διανυκτέρευση στο νοσοκομείο.

Μπορεί να προληφθεί η καρωτιδική αρτηριοπάθεια;

Μπορείτε να προλάβετε ή να καθυστερήσετε την καρωτιδική αρτηριοπάθεια με τον ίδιο τρόπο που θα προλάβατε την καρδιακή νόσο.

Αυτό συνεπάγεται:

• Αλλαγές στη διατροφή. Να τρώτε μια υγιεινή διατροφή που περιλαμβάνει άφθονα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, άπαχο κρέας, όπως πουλερικά και ψάρια, και γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά ή καθόλου λιπαρά, Περιορίστε την πρόσληψη αλατιού, ζάχαρης, επεξεργασμένων τροφίμων, κορεσμένων λιπαρών και αλκοόλ.
• Άσκηση. Στοχεύστε σε 40 λεπτά μέτριας έως έντονης σωματικής δραστηριότητας τουλάχιστον 3 έως 4 φορές την εβδομάδα.
• Διαχείριση του βάρους. Εάν είστε υπέρβαροι, λάβετε μέτρα για να χάσετε βάρος.
• Διακοπή του καπνίσματος. Εάν καπνίζετε, διακόψτε αυτή τη συνήθεια. Εγγραφείτε σε ένα πρόγραμμα διακοπής του καπνίσματος για να βελτιώσετε τις πιθανότητες επιτυχίας σας. Ρωτήστε το γιατρό σας για τις συνταγογραφούμενες επιλογές.
• Έλεγχος του άγχους. Μάθετε να διαχειρίζεστε το άγχος στην οικογενειακή και επαγγελματική σας ζωή.

Πηγές

Carotid Artery Disease https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/carotid-artery-disease

Carotid Artery Disease (Carotid Artery Stenosis) https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/16845-carotid-artery-disease-carotid-artery-stenosis

What is carotid artery disease? https://www.circulationfoundation.org.uk/help-advice/carotid