Σχολική ετοιμότητα και Λογοθεραπεία

Συχνά οι γονείς αγωνιούν για το αν το παιδί τους θα καταφέρει να παρουσιάσει πρόοδο στην σχολική εκπαίδευση και αν θα μπορέσει να ενταχθεί φυσιολογικά στο νέο του περιβάλλον. 

Η σχολική ετοιμότητα αποτελεί μια σύγχρονη έννοια, η οποία αναφέρεται σε ορισμένες δεξιότητες που χρειάζεται να έχει κατακτήσει ένα παιδί ούτως ώστε η φοίτησή του στο δημοτικό σχολείο να ξεκινήσει ομαλά.

Η μετάβαση ενός μαθητή από το νηπιαγωγείο στην πρώτη δημοτικού απαιτεί κάποιες δεξιότητες στον κοινωνικό, συναισθηματικό και ακαδημαϊκό πλαίσιο που θα πρέπει να έχουν αναπτυχθεί.  

Ποιες είναι αυτές όμως οι δεξιότητες που θα πρέπει να έχουν αναπτυχθεί προτού ένα παιδί φοιτήσει την Α΄ Δημοτικού;

Οι τομείς οι οποίοι αξιολογούνται έχουν να κάνουν με την ωριμότητα ενός παιδιού σε επίπεδο γλωσσικό, γνωστικό, ψυχοσυναισθηματικό, κινητικό και κοινωνικό.

Στο γλωσσικό κομμάτι, τυπικά ένα παιδί θα πρέπει να ακολουθεί σύνθετες εντολές, να κατανοεί ιστορίες που ανταποκρίνονται στη ηλικία του, να έχει κατακτήσει την  περιγραφική και αφηγηματική ικανότητα, να εκφράζει τις ιδέες του, να απαντά σε ανοιχτές ερωτήσεις, να είναι σε θέση να ξεκινά και να συνεχίζει ένα διάλογο και η ομιλία του να είναι κατανοητή στους συνομιλητές του.

Στον κινητικό άξονα, παρατηρούμε την αδρή και λεπτή κινητικότητα. Στην αδρή κινητικότητα αξιολογούμε το βάδισμα, την ισορροπία και τον αμφίπλευρο συντονισμός. Στην λεπτή κινητικότητα αντιστοίχως, την τριποδική λαβή, τη χρήση του ψαλιδιού, το να μπορεί να μπορεί να φτιάχνει παζλ με λίγα κομμάτια, να ζωγραφίζει, κλπ.

Στο γνωστικό κομμάτι, να αντιλαμβάνεται τις χωρικές – χρονικές έννοιες όπως επίσης και βασικές  προμαθηματικές έννοιες. Να έχει κατακτήσει την φωνολογική του ενημερότητα, να είναι δηλαδή σε θέση να αντιλαμβάνεται το πρώτο φώνημα μιας λέξης, τα κεφαλαία γράμματα, κτλ. Επίσης, να αναγνωρίζει βασικές έννοιες και σχήματα και να έχει αναπτύξει οπτική , ακουστική και αντιληπτική μνήμη .

Σε βασικές καθημερινές δραστηριότητες, το παιδί να είναι σε θέση να αυτοεξυπηρετηθεί ( να ντύνεται μόνο του , να πλένει τα δόντια του , να πηγαίνει μόνο του στη τουαλέτα ). Να είναι υπεύθυνο και ικανό να διακρίνει συγκεκριμένα αντικείμενα ( για παράδειγμα ένα πολύ αιχμηρό και επικίνδυνο αντικείμενο ). Να είναι ικανό να δένει τα κορδόνια του .

Όσον αφορά τις ψυχοσυναισθηματικές δεξιότητες, να είναι σε θέση να αναγνωρίζει και να εξωτερικεύει τα συναισθήματα του καθώς και να αλληλεπιδρά με τους γύρω του με τη κατάλληλη ενσυναίσθηση. Να μπορεί να διαχειριστεί συγκρούσεις και να έχει αναπτύξει στρατηγικές για την επίλυση προβλημάτων καθώς και να διαχειρίζεται αποτελεσματικά τη ματαίωση.

Κοινωνικά, να δείχνει θετική διάθεση για συνεργασία με τα άλλα παιδιά, να επιδιώκει να συμμετέχει σε ομαδικά παιχνίδια, να είναι ικανό να αντιλαμβάνεται, να υιοθετεί και να ακολουθεί βασικούς κανόνες.

Πως θα ξέρουμε εάν το παιδί μας είναι έτοιμο να φοιτήσει στη Α’ Δημοτικού;

Όλες αυτοί οι παράγοντες που προαναφέραμε κάνουν την σχολική ένταξη μια πολύπλοκη διαδικασία. Οι δεξιότητες εκείνες, οι οποίες σχετίζονται με τη σχολική ετοιμότητα του κάθε παιδιού, είναι πολύ σημαντικές, διότι χωρίς την κατάκτηση τους το παιδί μπορεί να αντιμετωπίσει σημαντικές δυσκολίες στο μαθησιακό κομμάτι, οι οποίες θα τον αφήνουν πίσω σε σχέση με τους υπόλοιπους μαθητές, οι οποίοι θα προχωρούν στο μαθησιακό κομμάτι με γρήγορο και φυσιολογικό ρυθμό. 

Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να παρατηρούν τις όποιες αδυναμίες και δεξιότητες ενός παιδιού. Στο κρίσιμο αυτό χρονικό σημείο της σχολικής μετάβασης οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί είναι υποχρεωμένοι να εκφράσουν στον ειδικό την παραμικρή υπόνοια που μπορεί να έχουν παρατηρήσει.

Ο εντοπισμός των δυσκολιών, μπορεί να γίνει μόνο από ειδικό Λογοθεραπευτή μέσω έγκυρων σταθμισμένων τεστ σχολικής ετοιμότητας. Στο Κέντρο Λογοθεραπείας Ιωαννίνων – Your Therapist, χρησιμοποιούνται τα πιο αξιόπιστα τεστ σχολικής ετοιμότητας: το Α΄τεστ και τεστ Αθηνά. 

Σε ποιές περιπτώσεις η Λογοθεραπεία βοηθάει ένα παιδί στην σχολική ετοιμότητα;

Σύμφωνα πάντα με τα ευρήματα των αξιολογητικών εργαλείων για την σχολική ετοιμότητα αλλά και την κλινική παρατήρηση ο ειδικός θα κρίνει εάν το παιδί θα χρήζει πρόσθετης υποστήριξης για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων στις οποίες υστερούν.

Εδώ να τονίσουμε πως σε πολλές περιπτώσεις η πρόσθετη υποστήριξη μπορεί να μην απαιτείται και το εξεταζόμενο παιδί να είναι έτοιμο να φοιτήσει την Α΄Δημοτικού χωρίς εμπόδια.

Όταν όμως προκύπτουν ανάγκες, η Λογοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να ξεπεράσουν τις επικοινωνιακές προκλήσεις, όπως η δυσκολία κατανόησης της γλώσσας, η έκφραση ιδεών, η αλληλεπίδραση με άλλους και να βοηθήσει στη βελτίωση της σχολικής ετοιμότητας των παιδιών με δυσκολίες στην ανάγνωση, τη γραφή, την ομιλία, την κατανόηση και την επικοινωνία. 

Η βελτίωση των δεξιοτήτων, που απαιτούνται στη σχολική ετοιμότητα, μέσω της Λογοθεραπείας απαιτεί μια συνδυαστική προσέγγιση. Οι ατομικές ανάγκες και ικανότητες του κάθε παιδιού λαμβάνονται υπόψη για τον ορισμό των θεραπευτικών στόχων.

Ο Λογοθεραπευτής  πρέπει έχει στενή συνεργασία με τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς για να διασφαλίσει ότι οι στόχοι που έχουν τεθεί για το παιδί είναι υλοποιήσιμοι και είναι σε θέση να δώσει στο παιδί τα απαραίτητα εργαλεία και τεχνικές για να μπορεί να συνεχίσει να βελτιώνεται στο μέλλον.

Συνολικά, με την κατάλληλη υποστήριξη και την κατάλληλη καθοδήγηση, τα παιδιά με γλωσσικές και επικοινωνιακές δυσκολίες μπορούν να επιτύχουν στο σχολείο και να αναπτύξουν το δυναμικό τους.

Γκρόπασι Μάριος 

Λογοθεραπευτής 

Επιστημονικός Υπεύθυνος Κέντρου Λογοθεραπείας Ιωαννίνων – Your Therapist 

28ης Οκτωβρίου 17, Ιωάννινα

τηλ. 6955645286

Facebook: https://www.facebook.com/mariosgropasispeechtherapy/

Instagram: https://www.instagram.com/your__therapist_/