Ρευματοειδής αρθρίτιδα. Συμπτώματα και αιτίες

Ο πόνος, το πρήξιμο και η δυσκαμψία διαφόρων αρθρώσεων είναι τα κλασικά σημεία και συμπτώματα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και όλα αυτά οφείλονται στη χρόνια φλεγμονώδη φύση της νόσου.

Η επίμονη φλεγμονή μπορεί, με την πάροδο του χρόνου, να οδηγήσει στην προοδευτική απώλεια της κινητικότητας, στην επιδείνωση των εξάρσεων της ασθένειας και στην παραμόρφωση των αρθρώσεων.

Η καρδιά, οι πνεύμονες, τα μάτια και το κυκλοφορικό σύστημα μπορούν επίσης να επηρεαστούν, προκαλώντας άλλα συμπτώματα και αυξάνοντας τον κίνδυνο αναπηρίας και θανάτου.

Με το να κατανοήσετε τα σημεία και τα συμπτώματα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, θα είστε σε θέση να αναζητήσετε έγκαιρα διάγνωση και θεραπεία, προτού εμφανιστούν οι πιο σοβαρές επιπλοκές.

Αρχικά συμπτώματα

Αυτό που κάνει τη ρευματοειδή αρθρίτιδα τόσο περίπλοκη είναι ότι καμία περίπτωση δεν μοιάζει με την άλλη.

Ενώ μερικές φορές τα συμπτώματα εξελίσσονται σταδιακά με παρατεταμένες περιόδους ύφεσης, σε άλλες περιπτώσεις εισβάλλουν κεραυνοβόλα και με μεγάλη ένταση.

Σε γενικές γραμμές, τα πρώτα σημάδια της νόσου είναι συνήθως ασαφή – ίσως ένας αμβλύς πόνος ή μια δυσκαμψία που εξαφανίζεται με την ήπια κίνηση.

Οι μικρότερες αρθρώσεις προσβάλλονται συνήθως πρώτες, όπως αυτές του χεριού ή των πελμάτων.

Σε τέτοιες περιπτώσεις, τα συμπτώματα είναι τις περισσότερες φορές χρόνια, εξελίσσονται σταδιακά αλλά επίμονα με περιστασιακές εξάρσεις.

Ωστόσο, αυτό δεν συμβαίνει πάντα.

Σε περίπου το 10 έως 20% των ασθενών, τα αρχικά συμπτώματα θα είναι ξαφνικά και έντονα, και στη συνέχεια θα ακολουθήσει μια παρατεταμένη περίοδος χωρίς καθόλου συμπτώματα.

Άλλοι μπορεί να παρουσιάζουν διαλείποντα συμπτώματα που έρχονται και φεύγουν με κάποια κανονικότητα.

Πρώιμες ενδείξεις

• Πόνος στις αρθρώσεις, πρήξιμο και δυσκαμψία
• Θερμότητα και ερυθρότητα γύρω από την προσβεβλημένη άρθρωση
• Πρωινή δυσκαμψία που συνήθως διαρκεί περισσότερο από 30 λεπτά
• Κόπωση και κακουχία (γενικό αίσθημα αδιαθεσίας)
• Χαμηλός πυρετός και, περιστασιακά, συμπτώματα γρίπης

Ενώ η νόσος μπορεί αρχικά να αφορά μόνο μία άρθρωση (μονοαρθρίτιδα), με την πάροδο του χρόνου συνήθως προσβάλλει και άλλες αρθρώσεις (πολυαρθρίτιδα).

Το μοτίβο των προσβεβλημένων αρθρώσεων, εν τω μεταξύ, τις περισσότερες φορές είναι συμμετρικό, πράγμα που σημαίνει ότι κάθε άρθρωση που προσβάλλεται στη μία πλευρά του σώματος θα προσβληθεί και στην άλλη.

Συμπτώματα κατά την εξέλιξη της νόσου

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια χρόνια, εξελισσόμενη διαταραχή.

Αν δεν μπορέσει να επιτευχθεί ύφεση της υποκείμενης φλεγμονής, η νόσος θα συνεχίσει να εξελίσσεται, προκαλώντας όχι μόνο πόνο και δυσκαμψία αλλά και υπονομεύοντας την ακεραιότητα της ίδιας της άρθρωσης.

Με την πάροδο του χρόνου, η αδυσώπητη αυτοάνοση αντίδραση μπορεί να αλλοιώσει τον αρθρικό χόνδρο, να διαβρώσει τον οστικό ιστό και να προκαλέσει τη συγκόλληση (“δέσιμο”) των αρθρώσεων, περιορίζοντας περαιτέρω το εύρος της κίνησης.

Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις αρθρώσεις που σηκώνουν βάρος και στις οποίες η βλάβη μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια της κινητικότητας, όπως τα γόνατα.

Το οίδημα, το πρήξιμο των ιστών που προκαλείται από την κατακράτηση υγρών, είναι επίσης συχνό.

Στην περίπτωση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, το οίδημα συνήθως σχετίζεται με τις αρθρώσεις των ποδιών, των αστραγάλων, των πελμάτων, των χεριών και των παλαμών που φλεγμαίνουν.

Τελικά, καθώς καταστρέφεται το δομικό τους υπόβαθρο, οι αρθρώσεις θα αρχίσουν να χάνουν το σχήμα και την ευθυγράμμισή τους, με αποτέλεσμα την παραμόρφωση των αρθρώσεων.

Συνήθη παραδείγματα αυτής της κατάστασης είναι τα εξής:

• Ωλένια απόκλιση μετακαρπιοφαλαγγικών: Παραμόρφωση των μεγάλων αρθρώσεων στις αρθρώσεις των δακτύλων

• Σύγκαμψη των αρθρώσεων: Η περιοριστική βράχυνση των μυών γύρω από μια άρθρωση
• Υπεξάρθρημα του καρπού: Εξάρθρωση και λανθασμένη ευθυγράμμιση των οστών του καρπού

Συνήθως σε αυτό το στάδιο μπορούν να αναπτυχθούν και άλλες, δυνητικά πιο σοβαρές επιπλοκές.

Επιπλοκές

Σε αντίθεση με την οστεοαρθρίτιδα (” αρθρίτιδα λόγω φθοράς”), στην οποία η φλεγμονή είναι τοπική, η ρευματοειδής αρθρίτιδα σχετίζεται με συστηματική (σε ολόκληρο το σώμα) φλεγμονή.

Αυτό σημαίνει ότι στη ΡΑ μπορεί να προσβληθούν περισσότερα όργανα πέρα από τις αρθρώσεις.

Δέρμα και βλεννογόνοι

Περίπου το 20% των ατόμων με ρευματοειδή αρθρίτιδα θα αναπτύξει σκληρά εξογκώματα κάτω από το δέρμα που ονομάζονται ρευματοειδή οζίδια.

Αναπτύσσονται συχνότερα στους αγκώνες, τα γόνατα ή τις αρθρώσεις των δακτύλων.

Μια άλλη κατάσταση, γνωστή ως σύνδρομο Sjögren, επηρεάζει το 4% έως 31% των πασχόντων από ρευματοειδή αρθρίτιδα. Περιλαμβάνει ξηροφθαλμία, ξηροστομία, κολπική ξηρότητα και ξηρό δέρμα.

Αρκετά συμπτώματα που σχετίζονται με το δέρμα όπως εξανθήματα, έλκη και φουσκάλες μπορεί να αναπτυχθούν σε μεταγενέστερα στάδια της νόσου.

Επιπλοκές που σχετίζονται με το καρδιαγγειακό σύστημα

Η ΡΑ σχετίζεται με ορισμένα προβλήματα που αφορούν την καρδιά και την κυκλοφορία, όπως:

• Περικαρδίτιδα, φλεγμονή της μεμβράνης που περιβάλλει την καρδιά
• Αγγειίτιδα, στένωση των τριχοειδών αγγείων που μπορεί να διακόψει την κυκλοφορία
• Αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου και καρδιακής προσβολής

Ο γιατρός σας μπορεί να σας βοηθήσει να βρείτε τρόπους για να μειώσετε τον κίνδυνο αυτών των πιθανών επιπλοκών.

Οι μακροπρόθεσμες επιπλοκές της ΡΑ μεταφράζονται σε μειωμένο προσδόκιμο επιβίωσης. Τα άτομα με ΡΑ μπορεί να ζήσουν 10 έως 15 χρόνια λιγότερο από ό,τι θα ζούσαν αν δεν είχαν τη νόσο.

Η καρδιαγγειακή νόσος είναι η κύρια αιτία θανάτου σε άτομα με ρευματοειδή αρθρίτιδα.

Επιπλοκές από τους πνεύμονες

Αν και ασυνήθιστες, οι επιπλοκές που σχετίζονται με τους πνεύμονες μπορεί να είναι απειλητικές για τη ζωή. Οι πιθανές επιπλοκές συμπεριλαμβάνουν:

• Πλευρίτιδα, φλεγμονή της επένδυσης γύρω από τους πνεύμονες
• Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), ιδίως σε καπνιστές
• διάμεση πνευμονοπάθεια, φλεγμονή και ουλές στους πνεύμονες

Επιπλοκές από τα μάτια

Το σύνδρομο Sjögren είναι η πιο συχνή αιτία επιπλοκών στα μάτια που σχετίζονται με τη ρευματοειδή αρθρίτιδα.

Η μακροχρόνια ξηρότητα του οφθαλμού μπορεί συχνά να οδηγήσει σε ουλές, έλκη, λοιμώξεις, ακόμη και διάτρηση του κερατοειδούς.

Η σκληρίτιδα είναι μια άλλη επιπλοκή του ματιού που προκαλείται από τη φλεγμονή του σκληρού χιτώνα (το λευκό του ματιού).

Αν δεν αντιμετωπιστεί, η σκληρίτιδα μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη του βολβού του ματιού, οδηγώντας σε απώλεια της όρασης.

Σεξουαλική δυσλειτουργία

Σε γενικές γραμμές, μελέτες δείχνουν ότι η σεξουαλική δυσλειτουργία επηρεάζει από 31% έως 76% των ατόμων με αρθρίτιδα.

Οι αιτίες μπορεί να είναι ο πόνος, η κόπωση, η δυσκαμψία, η κατάθλιψη, το άγχος, η αρνητική εικόνα του σώματος, η μειωμένη λίμπιντο και η ορμονική ανισορροπία.

Οι άνδρες με ρευματοειδή αρθρίτιδα έχουν, σύμφωνα με έρευνες, 67% περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν στυτική δυσλειτουργία (ΣΔ) σε σχέση με τους άνδρες χωρίς τη νόσο.

Πότε να επισκεφθείτε έναν ειδικό

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορεί να προκαλεί φόβο, όχι μόνο λόγω των συμπτωμάτων, αλλά και λόγω της αβεβαιότητας για το τι μέλλει γενέσθαι.

Μην αφήσετε το γεγονός αυτό να σας σταματήσει από το να δράσετε εάν υποψιάζεστε ότι έχετε τη νόσο.

Το πλεονέκτημα της έγκαιρης διάγνωσης είναι ότι σας επιτρέπει την έγκαιρη θεραπεία.

Με απλά λόγια, όσο νωρίτερα πάρετε φάρμακα που τροποποιούν τη νόσο, τόσο καλύτερες είναι οι μακροπρόθεσμες προοπτικές σας.

Αυτό ισχύει ιδιαίτερα εάν έχετε οικογενειακό ιστορικό ρευματοειδούς αρθρίτιδας.

Η ύπαρξη αδελφού ή γονέα με ρευματοειδή αρθρίτιδα σχεδόν τριπλασιάζει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου, ενώ η ύπαρξη συγγενή δευτέρου βαθμού διπλασιάζει τον κίνδυνο.

Τα πιθανά συμπτώματα της ΡΑ που δικαιολογούν μια επίσκεψη στον γιατρό είναι τα εξής:

• Πόνος, πρήξιμο ή δυσκαμψία σε μία ή περισσότερες αρθρώσεις
• Αρθρώσεις που είναι κόκκινες ή ζεστές στην αφή
• Συχνή δυσκαμψία των αρθρώσεων το πρωί
• Δυσκολία στην κίνηση μιας άρθρωσης ή στην εκτέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων
• Ένα επεισόδιο αυξημένου πόνου και δυσκαμψίας στις αρθρώσεις που διαρκεί περισσότερο από τρεις ημέρες

Αιτίες και παράγοντες κινδύνου της ρευματοειδούς αρθρίτιδας

Το κάπνισμα και η παχυσαρκία επιβαρύνουν τη φλεγμονή

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ) προκαλείται από το ανοσοποιητικό σας σύστημα που επιτίθεται σε μέρη του σώματός σας σαν να ήταν επικίνδυνοι μικροοργανισμοί.

Μεταξύ άλλων ιστών, το ανοσοποιητικό σύστημα στοχεύει τις μεμβράνες που περιβάλλουν τις αρθρώσεις σας, οι οποίες ονομάζονται αρθρικός υμένας.

Αυτό οδηγεί σε φλεγμονή που μπορεί να προκαλέσει βλάβη ή και καταστροφή των οστών και του χόνδρου των αρθρώσεων.

Όπως και σε άλλες αυτοάνοσες διαταραχές, όπως ο λύκος και η ψωρίαση, η υποκείμενη αιτία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας δεν είναι πλήρως κατανοητή.

Αυτό που γνωρίζουν οι ειδικοί γιατροί είναι ότι ορισμένοι παράγοντες -συμπεριλαμβανομένου του καπνίσματος και της παχυσαρκίας- μπορούν να σας θέσουν σε υψηλότερο κίνδυνο όχι μόνο να νοσήσετε από τη νόσο, αλλά και να έχετε πιο σοβαρά συμπτώματα.

Συνήθεις αιτίες

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα, όπως όλες οι αυτοάνοσες ασθένειες, χαρακτηρίζεται από ένα ανοσοποιητικό σύστημα που έχει διαταραχθεί.

Υπό φυσιολογικές συνθήκες, το σώμα παράγει αμυντικές πρωτεΐνες (που ονομάζονται αντισώματα) οι οποίες είναι “προγραμματισμένες” να στοχεύουν και να επιτίθενται σε έναν συγκεκριμένο παράγοντα που προκαλεί ασθένεια ( που αποκαλείται παθογόνο).

Για άγνωστους λόγους, το σώμα παράγει μερικές φορές αυτοαντισώματα που μπερδεύουν τα φυσιολογικά κύτταρα και τους ιστούς με παθογόνους μικροοργανισμούς.

Ανάλογα με τη διαταραχή, η αυτοάνοση επίθεση μπορεί να είναι γενικευμένη ( να επηρεάζει πολλαπλά όργανα) ή ειδική (να στοχεύει κατά προτίμηση ένα ή περισσότερα συστήματα οργάνων).

Στην περίπτωση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, οι αρθρώσεις αποτελούν τον ειδικό στόχο, γεγονός που υποδηλώνει ότι ένα τμήμα του ανοσοποιητικού συστήματος ” προγραμματίζει λάθος” τα αντισώματα με πολύ συγκεκριμένο τρόπο.

Εκτιμάται ότι στο επίκεντρο αυτής της ανωμαλίας βρίσκονται παραλλαγές στο σύστημα αντιγόνων των ανθρώπινων λευκοκυττάρων (HLA), το γενετικό τμήμα που ελέγχει την ανοσολογική απόκριση.

Γονίδια που μπορεί να παίζουν ρόλο

Ορισμένες παραλλαγές σε άλλα γονίδια μπορεί επίσης να συμβάλλουν στην εμφάνιση της νόσου, όπως:

• STAT4, ένα γονίδιο που διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση και την ενεργοποίηση της ανοσολογικής απόκρισης
• TRAF1 και C5, δύο γονίδια που σχετίζονται με τη χρόνια φλεγμονή
• PTPN22, ένα γονίδιο που σχετίζεται τόσο με την ανάπτυξη όσο και με την εξέλιξη της ρευματοειδούς αρθρίτιδας

Είναι πιθανόν ένας συγκεκριμένος συνδυασμός γονιδιακών παραλλαγών ή/και γενετικών μεταλλάξεων να είναι αρκετός για να πυροδοτήσει τη νόσο.

Ακόμα κι έτσι, δεν αναπτύσσουν όλοι οι άνθρωποι με αυτές τις γονιδιακές παραλλαγές ρευματοειδή αρθρίτιδα και δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι με ρευματοειδή αρθρίτιδα αυτές τις γονιδιακές παραλλαγές.

Αυτό σημαίνει ότι είναι πιθανό άλλοι παράγοντες να μπορούν να πυροδοτήσουν την αυτοάνοση αντίδραση, και ιδιαίτερα (αλλά όχι μόνο) μια γενετική προδιάθεση για τη νόσο.

Μια θεωρία είναι ότι ορισμένα βακτήρια ή ιοί μπορεί να “μπερδέψουν” ακούσια το ανοσοποιητικό σύστημα.

Τέσσερις λοιμώξεις για τις οποίες υπάρχουν υποψίες ότι πυροδοτούν τη ρευματοειδή αρθρίτιδα σε ορισμένους ανθρώπους είναι οι εξής:

• Ιός Epstein-Barr (EBV)
• Escherichia coli (E. coli)
• Ιός της ηπατίτιδας C (HCV)
• Μυκοβακτηρίδιο

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι μπορεί να υπάρχει διασταυρούμενη αντιδραστικότητα μεταξύ αυτών των αντιγόνων και ορισμένων φυσιολογικών κυττάρων του σώματος.

Αν ισχύει κάτι τέτοιο, τα αντισώματα που παράγονται ως απάντηση στον EBV, για παράδειγμα, μπορεί να θεωρούν τον EBV και ένα φυσιολογικό κύτταρο ως το ίδιο πράγμα.

Ακόμα και αν η λοίμωξη από τον EBV τελικά υποχωρήσει, το σώμα θα παραμείνει σε ” κατάσταση συναγερμού”, έτοιμο να επιτεθεί σε οποιοδήποτε κύτταρο θεωρεί ότι είναι ο EBV.

Άλλοι παράγοντες μπορεί επίσης να προκαλέσουν δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.

Ορισμένοι από αυτούς τους παράγοντες μπορεί να είναι τροποποιήσιμοι, δηλαδή μπορούμε να τους αλλάξουμε, ενώ άλλοι όχι.

Μη τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα επηρεάζει ορισμένες ομάδες ανθρώπων περισσότερο από άλλες.

Οι τρεις μη τροποποιήσιμοι παράγοντες που συνήθως συνδέονται με τη νόσο είναι οι εξής:

• Ηλικία
• Φύλο
• Οικογενειακό ιστορικό ρευματοειδούς αρθρίτιδας ( κληρονομικότητα)

Ηλικία

Παρά το γεγονός ότι η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορεί να χτυπήσει σε οποιαδήποτε ηλικία, η έναρξη των συμπτωμάτων αρχίζει συνήθως μεταξύ των 40 και 60 ετών.

Επιπλέον, ο κίνδυνος αυξάνεται όσο μεγαλώνετε.

Συνολικά, οι πιθανότητες εμφάνισης ρευματοειδούς αρθρίτιδας υπερτριπλασιάζονται μεταξύ των 35 και 75 ετών, καθώς αυξάνονται από 29 νέες περιπτώσεις ανά 100.000 άτομα ετησίως σε 99 νέες περιπτώσεις ανά 100.000 άτομα ετησίως, σύμφωνα με έρευνα της Mayo Clinic.

Φύλο

Οι γυναίκες έχουν δύο έως τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να νοσήσουν από ρευματοειδή αρθρίτιδα από ό,τι οι άνδρες.

Αν και η εξήγηση αυτής της διαφοράς δεν είναι καθόλου βέβαιη, πιστεύεται ότι οι ορμόνες παίζουν κάποιο ρόλο.

Αυτό αποδεικνύεται εν μέρει από έρευνες που δείχνουν ότι οι γυναίκες συχνά αναπτύσσουν τη νόσο μετά από σημαντικές αλλαγές στις ορμόνες τους.

Αυτό συμβαίνει μερικές φορές αμέσως μετά την εγκυμοσύνη ή με την έναρξη της εμμηνόπαυσης.

Τα οιστρογόνα, ή συγκεκριμένα η εξάντληση των οιστρογόνων, πιστεύεται ότι είναι ο ένοχος.

Κατά συνέπεια, η υποκατάσταση των οιστρογόνων μπορεί να προσφέρει ένα προστατευτικό όφελος στις ηλικιωμένες γυναίκες που διαφορετικά μπορεί να είναι ευάλωτες στη νόσο.

Το ίδιο όφελος μπορεί να επεκταθεί και σε νεότερες γυναίκες που λαμβάνουν συνδυασμένα αντισυλληπτικά από το στόμα (αντισυλληπτικά χάπια).

Σύμφωνα με ερευνητές του Ινστιτούτου Καρολίνσκα στη Στοκχόλμη, οι γυναίκες που χρησιμοποιούσαν αντισυλληπτικό που περιέχει οιστρογόνα για περισσότερο από επτά χρόνια είχαν σχεδόν 20% μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης του πιο κοινού τύπου ρευματοειδούς αρθρίτιδας σε σύγκριση με τις γυναίκες που δεν έπαιρναν ποτέ το χάπι.

Κληρονομικότητα

Εάν έχετε γονέα ή αδελφό με ρευματοειδή αρθρίτιδα, ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου είναι τρεις έως πέντε φορές μεγαλύτερος από ό,τι στον γενικό πληθυσμό.

Η ύπαρξη συγγενών δευτέρου βαθμού με τη νόσο διπλασιάζει περίπου τον κίνδυνο.

Τα στοιχεία αυτά βοηθούν να καταδειχθεί ο κεντρικός ρόλος που διαδραματίζει η κληρονομικότητα στην ανάπτυξη της αυτοάνοσης αυτής διαταραχής.

Σύμφωνα με μελέτη του 2016 που δημοσιεύθηκε στο The Lancet, το 40% έως 60% του κινδύνου σας να αναπτύξετε ρευματοειδή αρθρίτιδα είναι κληρονομικό.

Αν και οι ακριβείς γενετικές μεταλλάξεις δεν έχουν ακόμη εντοπιστεί, πιστεύεται ότι τα άτομα με αυτοάνοσα νοσήματα έχουν μία ή περισσότερες μεταλλάξεις που μεταβάλλουν τον τρόπο με τον οποίο το ανοσοποιητικό τους σύστημα αναγνωρίζει και στοχεύει τους παράγοντες που προκαλούν τη νόσο.

Ένας από τους κύριους υπόπτους είναι το HLA-DR4, μια γονιδιακή παραλλαγή που συνδέεται με άλλα αυτοάνοσα νοσήματα, όπως ο λύκος, η πολυμυαλγική ρευματοπάθεια και η αυτοάνοση ηπατίτιδα.

Έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν κατέληξε περαιτέρω στο συμπέρασμα ότι τα άτομα με έναν συγκεκριμένο γενετικό δείκτη που ονομάζεται κοινός επίτοπος HLA έχουν πενταπλάσια πιθανότητα να αναπτύξουν ρευματοειδή αρθρίτιδα σε σχέση με τα άτομα χωρίς τον δείκτη.

Παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής

Οι παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής είναι εκείνοι που μπορούν να τροποποιηθούν.

Η αλλαγή αυτών των παραγόντων μπορεί όχι μόνο να μειώσει τη σοβαρότητα της ασθένειάς σας, αλλά μπορεί επίσης να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης της ασθένειας αρχικά.

• Κάπνισμα

Το κάπνισμα έχει σχέση αιτίου-αποτελέσματος με τη ρευματοειδή αρθρίτιδα.

Το τσιγάρο όχι μόνο αυξάνει τον κίνδυνο να προσβληθείτε από τη νόσο, αλλά μπορεί να επιταχύνει την εξέλιξη των συμπτωμάτων σας, μερικές φορές σε μεγάλο βαθμό.

Μια ολοκληρωμένη ανασκόπηση κλινικών μελετών που διεξήχθη από ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Kobe κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το να είσαι βαρύς καπνιστής (που ορίζεται ως το κάπνισμα ενός πακέτου τσιγάρων την ημέρα για περισσότερα από 20 χρόνια) σχεδόν διπλασιάζει τον κίνδυνο εμφάνισης ρευματοειδούς αρθρίτιδας.

Ο κίνδυνος ενισχύεται σημαντικά εάν έχετε επίσης τον δείκτη κοινού επίτοπου HLA.

Επιπλέον, οι καπνιστές που είναι θετικοί στον ρευματοειδή παράγοντα (RF) έχουν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να πάθουν ρευματοειδή αρθρίτιδα από τους μη καπνιστές συναδέλφους τους, είτε είναι νυν είτε έχουν καπνίσει στο παρελθόν.

Το κάπνισμα είναι γνωστό ότι προάγει τον κυτταρικό θάνατο, αυξάνει τη φλεγμονή και διεγείρει την παραγωγή ελεύθερων ριζών που προκαλούν περαιτέρω βλάβη στον ήδη φλεγμονώδη ιστό των αρθρώσεων.

Εάν λαμβάνετε φάρμακα για τη θεραπεία της νόσου, το κάπνισμα μπορεί να επηρεάσει τη δράση τους και να τα καταστήσει λιγότερο αποτελεσματικά.

Αυτό περιλαμβάνει θεμελιώδη φάρμακα όπως η μεθοτρεξάτη και νεότερους αναστολείς του TNF όπως το Enbrel (etanercept) και το Humira (adalimumab).

• Παχυσαρκία

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα χαρακτηρίζεται από χρόνια φλεγμονή που σταδιακά υποβαθμίζει και καταστρέφει τον ιστό των οστών και των αρθρώσεων.

Οτιδήποτε επιτείνει αυτή τη φλεγμονή θα επιδεινώσει τα πράγματα.

Η παχυσαρκία είναι μια κατάσταση που μπορεί να πυροδοτήσει συστηματική φλεγμονή, η οποία προκαλείται από τη συσσώρευση λιποκυττάρων (λίπους) και την υπερπαραγωγή φλεγμονωδών πρωτεϊνών, γνωστών ως κυτοκίνες.

Όσο περισσότερα λιποκύτταρα έχετε στο σώμα σας, τόσο υψηλότερη είναι η συγκέντρωση ορισμένων κυτοκινών.

Επιπλέον, το αυξημένο σωματικό βάρος προσθέτει πίεση στις προσβεβλημένες αρθρώσεις, ιδίως των γονάτων, των ισχίων και των ποδιών, με αποτέλεσμα μεγαλύτερη απώλεια κινητικότητας και πόνο.

Η παχυσαρκία μπορεί να σας στερήσει τη δυνατότητα να επιτύχετε ύφεση, η οποία είναι μια κατάσταση χαμηλής δραστηριότητας της νόσου στην οποία η φλεγμονή είναι λίγο πολύ υπό έλεγχο.

Σύμφωνα με έρευνα του Weill Cornell Medical College, τα άτομα με δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) άνω του 30 – κλινικός ορισμός της παχυσαρκίας- έχουν 47% λιγότερες πιθανότητες να επιτύχουν ύφεση σε σύγκριση με τα άτομα με ΔΜΣ κάτω του 25.

• Σωματικό και συναισθηματικό στρες

Ενώ τα συμπτώματα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας μπορεί συχνά να αναζωπυρώνονται χωρίς προφανή λόγο, ορισμένα πράγματα μπορεί να προκαλέσουν ξαφνική επιδείνωση των συμπτωμάτων.

Η σωματική υπερπροσπάθεια είναι ένα από αυτά τα πράγματα.

Αν και ο μηχανισμός που το προκαλεί είναι ελάχιστα κατανοητός, πιστεύεται ότι η ξαφνική και υπερβολική απελευθέρωση ορμονών του στρες, όπως η κορτιζόλη και η αδρεναλίνη, μπορεί να προκαλέσει αλλαγές που έμμεσα εντείνουν την αυτοάνοση αντίδραση.

Αν και αυτό δεν υπονομεύει σε καμία περίπτωση τα τεράστια οφέλη της άσκησης στην αντιμετώπιση των ρευματοειδών, υποδηλώνει ότι η σωματική δραστηριότητα πρέπει να είναι η ενδεδειγμένη, ιδίως όσον αφορά τις αρθρώσεις.

Η αντίδραση του οργανισμού στο σωματικό στρες μπορεί να αντικατοπτρίζεται από την αντίδρασή του στο συναισθηματικό στρες.

Αν και οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη βρει μια σαφή συσχέτιση μεταξύ του στρες και των συμπτωμάτων της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, οι άνθρωποι που ζουν με τη νόσο αναφέρουν συχνά ότι οι εξάρσεις έρχονται αμέσως μετά από στιγμές ακραίου άγχους, κατάθλιψης ή κόπωσης.

Άλλοι συνήθεις εκλυτικοί παράγοντες είναι οι λοιμώξεις, όπως το κρυολόγημα ή η γρίπη, οι οποίες σχετίζονται με την ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος- και η κατανάλωση ορισμένων τροφών που προκαλούν αλλεργική αντίδραση σε ορισμένους ανθρώπους, προκαλώντας ανώμαλη αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Όλοι αυτοί οι παράγοντες προκαλούν ποικίλου βαθμού στρες στον οργανισμό, στο οποίο το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά, μερικές φορές αρνητικά.