Πύον. Τι είναι τελικά αυτό το αηδιαστικό υγρό;

Το πύον είναι ένα παχύρρευστο κιτρινωπό, υπόλευκο ή πρασινωπό υγρό που αποτελείται από νεκρά λευκά αιμοσφαίρια, νεκρούς ιστούς και νεκρά βακτήρια ή μύκητες.

Ονομάζεται επίσης πυώδες εξίδρωμα και παράγεται στο πλαίσιο της αντίδρασης του οργανισμού σε μια λοίμωξη. Το πύον είναι συνήθως άοσμο, αλλά μπορεί να αναδίδει δυσάρεστη οσμή εάν η λοίμωξη είναι σοβαρή.

Το πύον μπορεί να εμφανιστεί σε συνήθεις δερματικές παθήσεις όπως η ακμή ή όταν ένα ρήγμα στο δέρμα επιτρέπει στα μικρόβια να εισέλθουν στους υποκείμενους ιστούς (όπως μπορεί να συμβεί σε ένα κόψιμο ή μια χειρουργική τομή).

Χειρουργικές επεμβάσεις ή ασθένειες όπως η σκωληκοειδίτιδα ή η εκκολπωματίτιδα μπορούν επίσης να προκαλέσουν λοιμώξεις σε βαθύτερους ιστούς που προκαλούν τη δημιουργία πύου.

Πώς σχηματίζεται το πύον;

Το πύον είναι ένα παράγωγο της μάχης του ανοσοποιητικού σας συστήματος ενάντια σε έναν εισβολέα, συνήθως σε βακτήρια ή ορισμένους μύκητες.

Όταν εμφανίζεται μια λοίμωξη, το ανοσοποιητικό σύστημα στέλνει διάφορα λευκά αιμοσφαίρια (λευκοκύτταρα) για να την καταπολεμήσει.

Σε αυτά περιλαμβάνονται τα μακροφάγα και τα δενδριτικά κύτταρα που περιβάλλουν και απορροφούν τον εισβολέα, σκοτώνοντάς τον μέσω μιας διαδικασίας γνωστής ως επαγόμενη από φαγοκυττάρωση απόπτωση. Αυτό συμβαίνει όταν τα λευκά αιμοσφαίρια «αυτοκτονούν» για να σκοτώσουν τον εισβολέα που έχουν απορροφήσει.

Στη συνέχεια, τα νεκρά λευκά αιμοσφαίρια, τα νεκρά βακτήρια ή μύκητες και οι νεκροί ιστοί θα αρχίσουν να συσσωρεύονται, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί πύον.

Το πύον είναι συνήθως αδιαφανές, με λευκό-κίτρινο χρώμα. Μπορεί επίσης να είναι καφέ ή πράσινο. Τα διαφορετικά χρώματα του πύου μπορεί να υποδηλώνουν διαφορετικές λοιμώξεις, αλλά η επίσημη διάγνωση από έναν γιατρό είναι απαραίτητη για την επιβεβαίωση της αιτίας.

• Σπυράκι vs. Απόστημα

Μια συλλογή πύου μέσα ή ακριβώς κάτω από το εξωτερικό στρώμα του δέρματος (επιδερμίδα) ονομάζεται φλύκταινα ή σπυράκι. Η συσσώρευση πύου μέσα σε κλειστό χώρο σε βαθύτερους ιστούς είναι γνωστή ως απόστημα.

Τι κάνει το πύον;

Το πύον δεν εξυπηρετεί καμία λειτουργία. Είναι απλώς το υποπροϊόν της ανοσολογικής απόκρισης.

Στις φλύκταινες, το σώμα σας μπορεί να είναι σε θέση να απορροφήσει και να διασπάσει αργά το πύον χωρίς καμία θεραπεία. Η φλύκταινα μπορεί επίσης να αποστραγγιστεί με φυσικό τρόπο, με αποτέλεσμα να συρρικνωθεί και να στεγνώσει.

Τα μικρότερα αποστήματα κοντά στην επιφάνεια του δέρματος μπορεί επίσης να πράξουν το ίδιο, αλλά τα μεγαλύτερα ή εκείνα που βρίσκονται μέσα στο σώμα πρέπει συνήθως να παροχετευθούν.

Λοιμώξεις του δέρματος

Το πύον συνήθως συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα δερματικής λοίμωξης, όπως:

• Πόνο
• Ευαισθησία
• Ερυθρότητα
• Πρήξιμο
• Πυρετό με ρίγη (μπορεί να εμφανιστεί σε σοβαρές δερματικές λοιμώξεις)

Πολλές δερματικές παθήσεις μπορεί να προκαλέσουν πύον, μερικές από τις οποίες είναι οι εξής:

• Ακμή: Μια συνηθισμένη δερματική πάθηση που προκύπτει όταν οι θύλακες των τριχών αποφράσσονται με σμήγμα (ένα φυσικό έλαιο του δέρματος), νεκρά κύτταρα του δέρματος και βακτήρια (συνηθέστερα το Propionibacterium acnes).
• Δοθιήνας και ψευδάνθρακας: Πρόκειται για έναν τύπο αποστήματος που εμφανίζεται σε βαθύτερους ιστούς του δέρματος.
• Θυλακίτιδα: Πρόκειται για μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από φλεγμονή των θυλάκων των τριχών, η οποία προκαλείται συνήθως από βακτήρια που ονομάζονται Staphylococcus aureus.
• Επιφανειακή λοίμωξη του χειρουργικού πεδίου (SSI): Μια επιφανειακή λοίμωξη του χειρουργικού πεδίου συμβαίνει όταν μια τομή κοντά στην επιφάνεια του δέρματος μολύνεται με βακτήρια, όπως κατά τη διάρκεια της αφαίρεσης μιας ελιάς.
• Μόλυνση του τραύματος: Οποιοδήποτε ρήγμα στο δέρμα μπορεί να προκαλέσει πύον εάν το τραύμα δεν αντιμετωπιστεί σωστά.

Εσωτερικές λοιμώξεις

Αποστήματα γεμάτα πύον μπορεί να σχηματιστούν εσωτερικά, όπως στο στόμα, στα εσωτερικά όργανα ή σε βαθύτερους ιστούς. Το γεγονός αυτό μπορεί να είναι αποτέλεσμα τραυματισμού, χειρουργικής επιπλοκής ή βακτηριακής ή μυκητιασικής λοίμωξης που γίνεται συστηματική (επηρεάζει ολόκληρο το σώμα).

Υπάρχουν πολλές διαφορετικές αιτίες εσωτερικών αποστημάτων, παραδείγματα των οποίων είναι τα εξής:

• Απόστημα στο δόντι: Πρόκειται για μια οδοντική λοίμωξη στη ρίζα ή κοντά στη ρίζα ενός δοντιού.
• Σκωληκοειδίτιδα: Η φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης μπορεί να προκαλέσει αποστήματα και άλλα σοβαρά συμπτώματα πριν και μετά τη ρήξη.
• Απόστημα εγκεφάλου: Πρόκειται για μια σπάνια συσσώρευση πύου στον εγκέφαλο που προκαλείται από βακτηριακή ή μυκητιασική λοίμωξη.
• Εν τω βάθει λοίμωξη του χειρουργικού πεδίου (SSI): Μια εν τω βάθει SSI συμβαίνει όταν οι ιστοί μολύνονται τυχαία λόγω παραλείψεων στις πρακτικές της αποστειρωμένης χειρουργικής.
• Εκκολπωματική νόσος: Αυτή προκαλείται από μη φυσιολογικές σακούλες που αναπτύσσονται στο έντερο, οι οποίες μπορεί να μολυνθούν λόγω ρήξης ιστών και βακτηρίων στα κόπρανα.
• Εμπύημα: Πρόκειται για συλλογή πύου στο χώρο μεταξύ των πνευμόνων και του θωρακικού τοιχώματος. Μπορεί να αποτελεί επιπλοκή βακτηριακής πνευμονίας ή χειρουργικής επέμβασης στους πνεύμονες.
• Περιαμυγδαλικά αποστήματα: Πρόκειται για αποστήματα στο πίσω μέρος του λαιμού ή πίσω από τις αμυγδαλές που εμφανίζονται ως αποτέλεσμα στρεπτοκοκκικής φαρυγγίτιδας ή αμυγδαλίτιδας.
• Σηπτική αρθρίτιδα: Πρόκειται για μια σοβαρή λοίμωξη των αρθρώσεων που μπορεί να δημιουργηθεί αφού τα βακτήρια ταξιδέψουν μέσω της κυκλοφορίας του αίματος και μολύνουν μια άρθρωση.
• Λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος: Το πύον στα ούρα, που ονομάζεται πυουρία, είναι ένδειξη σοβαρής λοίμωξης του ουροποιητικού συστήματος.

Πρόληψη. Πώς να αποφύγουμε τη δημιουργία πύου

Υπάρχουν πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης λοίμωξης με πύον:

• Πλύνετε σχολαστικά τα κοψίματα και άλλες πληγές με σαπούνι και νερό.
• Πλένετε τα χέρια σας σχολαστικά και τακτικά.
• Αποφεύγετε να αγγίζετε τις πληγές. Διατηρήστε τις καλυμμένες με καθαρό επίδεσμο ή γάζα. Να αλλάζετε τον επίδεσμο όταν χρειάζεται.
• Μπορείτε να εφαρμόσετε ελαφρά μια αντιβιοτική αλοιφή για επιφανειακά κοψίματα.
• Όταν το τραύμα κλείσει ικανοποιητικά, αφαιρέστε τον επίδεσμο για να αερίσετε το τραύμα και να αποτρέψετε τον υποκείμενο ιστό από το να μαλακώσει.
• Μην πιέζετε τα σπυράκια (ή οποιεσδήποτε άλλες πληγές με πύον). Αντ’ αυτού, εφαρμόστε μια ζεστή κομπρέσα αρκετές φορές την ημέρα για να τα βοηθήσετε να αποστραγγιστούν.

Αντιμετώπιση

Εάν μια λοίμωξη προκαλέσει πύον, τις περισσότερες φορές απαιτεί θεραπεία. Ανάλογα με τη σοβαρότητα της λοίμωξης, η θεραπεία μπορεί να συμπεριλαμβάνει:

• Αντιβιοτικά
• Παροχέτευση
• Χειρουργική αφαίρεση

Αντιβιοτικά

Οι βακτηριακές λοιμώξεις αντιμετωπίζονται με αντιβιοτικά.

• Τα τοπικά αντιβιοτικά που εφαρμόζονται στο δέρμα χρησιμοποιούνται για μη επιπλεγμένες, επιφανειακές λοιμώξεις.
• Τα από του στόματος χορηγούμενα αντιβιοτικά χρησιμοποιούνται για πιο σοβαρές λοιμώξεις.
• Ενδοφλέβια αντιβιοτικά που χορηγούνται μέσω φλέβας μπορεί να απαιτούνται για απειλητικές για τη ζωή ή συστηματικές λοιμώξεις.

Ο γιατρός σας μπορεί να συλλέξει δείγμα πύου και να το στείλει σε εργαστήριο για καλλιέργεια και έλεγχο ευαισθησίας. Αυτό θα σας βοηθήσει να προσδιορίσετε ποιον τύπο βακτηρίων έχετε και ποιο αντιβιοτικό μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικό για τη θεραπεία του.

Τα τοπικά αντιβιοτικά μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για επιφανειακές μυκητιασικές λοιμώξεις, κυρίως για την πρόληψη μιας δευτερογενούς λοίμωξης. Αυτό συμβαίνει όταν μια μυκητιασική δερματική λοίμωξη προκαλεί ένα ρήγμα στο δέρμα που επιτρέπει την είσοδο βακτηρίων.

Οι μυκητιασικές λοιμώξεις αντιμετωπίζονται άμεσα με αντιμυκητιασικά.

Παροχέτευση και αφαίρεση ιστών

Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί παροχέτευση του αποστήματος για την απομάκρυνση του πύου. Σε αυτές τις περιπτώσεις, εάν δεν καθαριστεί το πύον, η λοίμωξη μπορεί να είναι πιο δύσκολο να υποχωρήσει. Ταυτόχρονα, η λοίμωξη μπορεί να εξαπλωθεί στην κυκλοφορία του αίματος, προκαλώντας μια δυνητικά απειλητική για τη ζωή αντίδραση, γνωστή ως σήψη.

Τα εξωτερικά αποστήματα μπορεί να διανοιχτούν (να κοπούν) ή να αποστραγγιστούν με βελόνα και σύριγγα.

Για τα εσωτερικά αποστήματα, ο χειρουργός θα ξεκινήσει με την αποστράγγιση του πύου με τη βελόνα. Ένας λεπτός πλαστικός σωλήνας, που ονομάζεται καθετήρας παροχέτευσης, μπορεί επίσης να εισαχθεί στο χώρο για να παροχετεύσει το πύον σε μια σακούλα. Εάν το απόστημα είναι μεγάλο, ο καθετήρας μπορεί να χρειαστεί να παραμείνει στη θέση του για έως και μία εβδομάδα.

Σε μεγάλα αποστήματα μπορεί να χρειαστεί χειρουργικός καθαρισμός για την αφαίρεση των νεκρών ιστών (καθώς οι νεκροί ιστοί αποτελούν εστίες μόλυνσης). Ο καθαρισμός περιλαμβάνει τον ενδελεχή καθαρισμό του τραύματος και την αφαίρεση τυχόν νεκρωτικών (νεκρών) ή μολυσμένων ιστών μαζί με τυχόν υπολείμματα.