Ζώντας μαζί με κάποιον που πάσχει από ψυχική ασθένεια

Όταν ζείτε με κάποιον που πάσχει από ψυχική ασθένεια, αυτό μπορεί να είναι σκληρό για τη σχέση σας. Η διαχείριση της διαταραχής της ψυχικής του υγείας μπορεί να γίνει το επίκεντρο της αλληλεπίδρασής σας, αλλάζοντας τη δυναμική της σχέσης σας. Τα συμπτώματα της ψυχικής ασθένειάς τους μπορεί επίσης να αυξήσουν τα συναισθήματα άγχους σας.

Ενδεχομένως να δυσκολεύεστε να βασιστείτε σε αυτούς για να αναλάβουν τις ευθύνες τους, για παράδειγμα, όπως η πληρωμή των λογαριασμών. Αν η συμπεριφορά τους είναι νοσηρή ή απρόβλεπτη, μπορεί να αναρωτιέστε πώς να τους βοηθήσετε και ταυτόχρονα να προστατεύσετε τον εαυτό σας.

Το ευχάριστο είναι ότι η συμβίωση με κάποιον που πάσχει από ψυχική διαταραχή δεν χρειάζεται να υποβαθμίσει τη σχέση σας. Παρά τις προκλήσεις που μπορεί να αντιμετωπίσετε, υπάρχουν στρατηγικές που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να αντιμετωπίσετε το άγχος, βοηθώντας το άτομο παράλληλα να διαχειριστεί τα συμπτώματά του.

Πώς η ψυχική ασθένεια επηρεάζει τις σχέσεις

Η ψυχική ασθένεια μπορεί να επηρεάσει τις σχέσεις με ποικίλους τρόπους, ιδίως αν ζείτε κάτω από την ίδια στέγη με το άτομο που πάσχει. Μπορεί να βιώσετε επαγγελματική εξουθένωση, ειδικά αν είστε ο κύριος υπεύθυνος για τη φροντίδα τους ή αν αισθάνεστε καταβεβλημένοι από τον χειρισμό ευθυνών που δεν μπορούν να αναλάβει το ίδιο το άτομο. Και μόνο η διαχείριση της καθημερινότητας μπορεί να είναι συναισθηματικά εξαντλητική.

Εάν η σχέση είναι ερωτική, μπορεί να αντιμετωπίσετε προκλήσεις και με την προσωπική επαφή. Ανάλογα με την κατάσταση της ψυχικής υγείας του συντρόφου σας και τυχόν φάρμακα που παίρνει, μπορεί να εμφανίζει υπερσεξουαλικές συμπεριφορές (έντονες σεξουαλικές ορμές) ή να μην ενδιαφέρεται καθόλου για το σεξ, τα οποία και τα δύο μπορεί να είναι σκληρά για τη σχέση.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, το άτομο με το οποίο συζείτε μπορεί να διστάζει να σας μιλήσει για τη διαταραχή της ψυχικής του υγείας. Μπορεί να ανησυχεί ότι θα τερματίσετε τη σχέση σας μόλις το μάθετε ή να αναρωτιέται αν θα μπορέσετε να αντιμετωπίσετε μαζί τα συμπτώματά του.

Το σημαντικό που πρέπει να θυμάστε είναι ότι, ενώ μπορεί να υπάρχουν προκλήσεις στη συμβίωση με κάποιον που πάσχει από διαταραχή ψυχικής υγείας, υπάρχουν επίσης στρατηγικές που μπορείτε να εφαρμόσετε για να μην προκαλέσετε ανεπανόρθωτη ζημιά στη σχέση σας.

Σημάδια ψυχικής ασθένειας

Ανάλογα με την ηλικία του ατόμου, τα συμπτώματα μιας διαταραχής της ψυχικής υγείας μπορεί να παρουσιάζονται με διαφορετικό τρόπο. Τα σημάδια και τα συμπτώματα μιας διαταραχής της ψυχικής υγείας μπορεί να είναι τα εξής:

• Αλλαγές στην όρεξη ή στις συνήθειες ύπνου
• Εμπειρία ακραίων συναισθηματικών μεταβολών
• Χρόνια κατάθλιψη χαμηλού βαθμού ή μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο
• Αυξημένη ευερεθιστότητα, θλίψη, άγχος, θυμός ή ανησυχία
• Αυτοτραυματισμοί ή σκέψεις να κάνει κακό σε άλλους
• Εμπειρία ψευδαισθήσεων ή παραληρητικών ιδεών
• Υπαρξη ανθυγιεινών συνηθειών διαχείρισης, όπως η χρήση ναρκωτικών και αλκοόλ για την αντιμετώπιση του στρες ή η εμπλοκή σε επικίνδυνες ή εμμονικές συμπεριφορές
• Συναισθηματικές εκρήξεις που δεν είναι τυπικές για το συγκεκριμένο άτομο
• Απόσυρση και μη συμμετοχή σε δραστηριότητες που κάποτε προκαλούσαν χαρά

Συμβουλές για τη διαβίωση με κάποιον που πάσχει από ψυχική ασθένεια

Είτε αισθάνεστε ήδη το άγχος της συμβίωσης με κάποιον που πάσχει από ψυχική διαταραχή είτε θέλετε να είστε προληπτικοί και να αντιμετωπίσετε τις προκλήσεις προτού αυτές εκδηλωθούν, υπάρχουν αρκετές ενέργειες που μπορείτε να κάνετε και οι οποίες είναι χρήσιμες για τη δημιουργία μιας πιο υγιούς δυναμικής στη σχέση σας. Ακολουθούν μερικές από αυτές που μπορείτε να έχετε υπόψη σας.

• Ενημερωθείτε για την ψυχική ασθένεια του ατόμου

Υπάρχει μεγάλη παραπληροφόρηση σχετικά με τις αιτίες και τις καλύτερες θεραπευτικές επιλογές για τις διάφορες ψυχικές διαταραχές. Η αναζήτηση της αλήθειας ή των γεγονότων σχετικά με την ψυχική του ασθένεια μπορεί να σας βοηθήσει να κατανοήσετε καλύτερα την κατάστασή του, ενώ παράλληλα θα μάθετε πώς μπορείτε να βοηθήσετε ενώ ζείτε μαζί του.

• Να είστε υποστηρικτικοί

Είτε πρόκειται για τον σύντροφο, το παιδί, τον φίλο ή τον συγκάτοικό σας που έχει διαγνωστεί με ψυχική ασθένεια, υπάρχουν τρόποι να του δείξετε ότι τον υποστηρίζετε. Αυτό ξεκινά με την παροχή ενσυναίσθησης, αγάπης και συμπόνιας καθώς μαθαίνει πώς να ζει με τη διαταραχή του.

Εάν η διάγνωση έγινε πρόσφατα, συνειδητοποιήστε ότι η είδηση μπορεί να είναι οδυνηρή, ντροπιαστική και ενδεχομένως ακόμη και τρομακτική. Για ορισμένους, μπορεί να παρέχει επιβεβαίωση για τα συμπτώματα που βιώνουν, αλλά η αβεβαιότητα και το στίγμα που συνδέονται με τις διαταραχές της ψυχικής υγείας μπορεί να το κάνει να ανησυχεί ότι θα το δείτε διαφορετικά.

Η επικοινωνία είναι σημαντική όταν ζείτε με κάποιον που πάσχει από ψυχική ασθένεια. Ενημερώστε το πρόσωπο αυτό ότι θέλετε να μπορείτε να το εμπιστεύεστε ως προς την τήρηση του θεραπευτικού του πλάνου και ότι, αν δεν μπορεί να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του, αυτό σας προκαλεί άγχος.

Ενώ είστε υποστηρικτικοί, θα πρέπει επίσης να σέβεστε την ιδιωτική του ζωή. Παρόλο που μπορεί να είστε περίεργοι για τις συνεδρίες θεραπείας και την πρόοδό του, εκείνο μπορεί να θέλει να μοιραστεί μόνο ορισμένα πράγματα και να κρατήσει άλλες λεπτομέρειες ιδιωτικές. Δώστε του το περιθώριο να το κάνει αυτό, ενώ παράλληλα να το ενημερώνετε ότι είστε εκεί αν σας χρειαστεί.

Αποφύγετε να ενθαρρύνετε τυχόν ανθυγιεινές συμπεριφορές που μπορεί να έχει το άτομο με ψυχική ασθένεια και επιτρέψτε του να αναλάβει την ευθύνη για το θεραπευτικό του πλάνο, προσφέροντας παράλληλα την κατάλληλη υποστήριξη.

Πώς να υποστηρίξετε έναν σύντροφο με ψυχική ασθένεια

Εάν ο σύντροφός σας πάσχει από ψυχική διαταραχή:

• Αφήστε τον να ξέρει ότι είστε εκεί γι’ αυτόν και τον αγαπάτε.
• Ακούστε την εμπειρία τους και επιβεβαιώστε αυτά που νιώθει.
• Ρωτήστε τον πώς μπορείτε να τον υποστηρίξετε καλύτερα.
• Αναγνωρίστε τυχόν θετικές αλλαγές ή βελτιώσεις που έχουν γίνει.
• Αν νιώθει άνετα, μπορεί να παρακολουθείτε μαζί τις επισκέψεις στο γιατρό για να μάθετε πώς μπορείτε και οι δύο να αντιμετωπίσετε την κατάστασή του.

Είναι επίσης σημαντικό να δημιουργήσετε μια υποστηρικτική κοινότητα φίλων και συγγενών γύρω σας. Η συμμετοχή σε μια ομάδα υποστήριξης μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να συνδεθείτε με άλλους που βρίσκονται σε παρόμοια κατάσταση και να μοιραστείτε τις εμπειρίες σας. Για να βοηθήσετε με τον καλύτερο τρόπο τον σύντροφό σας, πρέπει να φροντίσετε και τις δικές σας συναισθηματικές ανάγκες.

Εάν είστε γονείς από κοινού, μιλήστε στα παιδιά σας για την ψυχική υγεία. Δώστε τους την ευκαιρία να κάνουν ερωτήσεις και βοηθήστε τα να κατανοήσουν πώς η διαταραχή της ψυχικής υγείας του συντρόφου σας μπορεί να επηρεάσει τις σκέψεις και τη συμπεριφορά του. Επίσης, βρείτε τρόπους να αντιμετωπίζετε το πρόβλημα ως οικογένεια.

Πώς να υποστηρίξετε ένα παιδί με ψυχική ασθένεια

Εάν ζείτε με ένα παιδί με ψυχική διαταραχή, ακούστε το όταν συζητάει για τα συμπτώματά του. Μπορεί να μην καταλαβαίνετε ακριβώς τι περνάει, αλλά είναι σημαντικό να γνωρίζει ότι το πιστεύετε.

Η επικοινωνία με το παιδί και τον υπεύθυνο φροντίδας του είναι το κλειδί, ώστε να μπορείτε να βρείτε λύσεις από κοινού. Αν έχετε και άλλα παιδιά, ίσως να θέλετε να τα συμπεριλάβετε και αυτά στη συζήτηση. Βρείτε τρόπους με τους οποίους μπορείτε όλοι μαζί να υποστηρίξετε την ψυχική υγεία του παιδιού.

• Μην προσπαθήσετε να υποδυθείτε τον θεραπευτή του

Πέρα από την εκπαίδευση του εαυτού σας για το πώς να υποστηρίξετε το άτομο με το οποίο ζείτε μαζί, να έχετε κατά νου ότι δεν είναι δική σας ευθύνη να γίνετε ο θεραπευτής του. Αυτό είναι ακατάλληλο -ακόμη κι αν είστε εκπαιδευμένος επαγγελματίας ψυχικής υγείας- επειδή δημιουργεί μια ανθυγιεινή δυναμική εξουσίας που δεν θα αποδώσει ως μακροπρόθεσμη λύση.

Ένας σύμβουλος ψυχικής υγείας ή θεραπευτής μπορεί να προσφέρει στο αγαπημένο σας πρόσωπο ή στον συγκάτοικο σας την ευκαιρία να νιώσει υποστήριξη και να ενδυναμωθεί ώστε να φροντίσει τον εαυτό του. Αυτός ο τύπος επαγγελματία μπορεί επίσης να βοηθήσει το άτομο με το οποίο συμβιώνετε να μάθει πώς να δίνει προτεραιότητα στην ευημερία του ως άτομο.

• Πάρτε μέτρα προστασίας

Ανάλογα με την ψυχική ασθένεια, το άτομο με το οποίο ζείτε μαζί μπορεί να προβεί σε ορισμένες ενέργειες ή συμπεριφορές που σας θέτουν σε κίνδυνο με κάποιο τρόπο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι σημαντικό να λάβετε μέτρα για να προστατευτείτε.

Για παράδειγμα, αν η ψυχική ασθένεια του δυσκολεύει τον έλεγχο των δαπανών του, μπορείτε να σκεφτείτε το ενδεχόμενο χωριστών τραπεζικών λογαριασμών. Ορισμένες τράπεζες προσφέρουν επίσης ένα ανώτατο όριο δαπανών στις χρεωστικές κάρτες, το οποίο μπορεί να βοηθήσει στην αποτροπή του από το να ξοδεύει ένα υπερβολικό ποσό με τη μία.

Εάν η κατάσταση της ψυχικής του υγείας το εμποδίζει να έχει μια σταθερή δουλειά, κάτι τέτοιο μπορεί να είναι αγχωτικό, ειδικά εάν εξαρτάστε οικονομικά από αυτό. Ίσως χρειαστεί να κάνετε άλλα σχέδια, όπως το να βρείτε και εσείς μια δουλειά για να συνεισφέρετε.

Δώστε έμφαση στην αυτοφροντίδα σας

Η αυτοφροντίδα είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση εν γένει υγιών σχέσεων. Αλλά μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευεργετική αν ζείτε με κάποιον που έχει διαγνωστεί με ψυχική διαταραχή.

Οι ιδέες για την αυτοφροντίδα είναι οι ακόλουθες:

• Καλή υγιεινή του ύπνου
• Τακτική σωματική δραστηριότητα
• Να τρέφεστε με υγιεινές τροφές
• Να περνάτε χρόνο με έμπιστους φίλους και αγαπημένα πρόσωπα
• Να ασχολείστε με δραστηριότητες ή χόμπι που σας ευχαριστούν
• Να κρατάτε ημερολόγιο για τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας
• Να κάνετε προοδευτική μυϊκή χαλάρωση, ειδικά σε περιόδους άγχους

Να έχετε υπόψη σας το ενδεχόμενο επαγγελματικής εξουθένωσης ή κόπωσης του φροντιστή. Η εμπειρία της επαγγελματικής εξουθένωσης δεν θα επηρεάσει μόνο τη δική σας ευημερία αλλά και τη σχέση σας με το αγαπημένο σας πρόσωπο. Εάν αντιμετωπίζετε σημάδια επαγγελματικής εξουθένωσης, είναι σημαντικό να δώσετε προτεραιότητα στην ευημερία σας και να κάνετε ένα απαραίτητο διάλειμμα.

Εξετάστε το ενδεχόμενο να επισκεφθείτε το δικό σας θεραπευτή για να σας υποστηρίξει κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ακόμη και αν ήδη παρακολουθείτε συμβουλευτική για ζευγάρια ή οικογενειακή θεραπεία. Η θεραπεία μπορεί να σας βοηθήσει να επεξεργαστείτε τα συναισθήματά σας και να συνεχίσετε να δείχνετε ενδιαφέρον για το αγαπημένο σας πρόσωπο με υγιή τρόπο.