Τα προβιοτικά παρασκευάζονται από χρήσιμα ζωντανά βακτήρια ή/και μύκητες που ζουν φυσιολογικά στο σώμα σας. Έχετε διαρκώς τόσο καλά όσο και κακά βακτήρια στον οργανισμό σας.
Όταν παθαίνετε μια λοίμωξη, υπάρχουν περισσότερα κακά βακτήρια, που βγάζουν το σύστημά σας εκτός ισορροπίας.
Τα καλά βακτήρια βοηθούν στην εξάλειψη των επιπλέον κακών βακτηρίων, επαναφέροντας την ισορροπία. Τα προβιοτικά συμπληρώματα είναι ένας τρόπος για να προσθέσετε καλά βακτήρια στο σώμα σας.
Τι είναι τα προβιοτικά;
Τα προβιοτικά είναι ένας συνδυασμός ζωντανών ωφέλιμων βακτηρίων ή/και ζυμομυκήτων που ζουν φυσικά στον οργανισμό σας.
Τα βακτήρια συνήθως αντιμετωπίζονται με αρνητικό τρόπο ως κάτι που σας αρρωσταίνει. Ωστόσο, έχετε δύο είδη βακτηρίων που βρίσκονται διαρκώς μέσα και πάνω στο σώμα σας – τα καλά βακτήρια και τα κακά βακτήρια.
Τα προβιοτικά αποτελούνται από καλά βακτήρια που βοηθούν να διατηρείται ο οργανισμός σας υγιής και να λειτουργεί καλά.
Αυτά τα καλά βακτήρια σας βοηθούν με πολλούς τρόπους, μεταξύ άλλων καταπολεμώντας τα κακά βακτήρια όταν έχετε πάρα πολλά από αυτά, βοηθώντας σας να αισθάνεστε καλύτερα.
Τα προβιοτικά αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης συνολικής εικόνας που αφορά τα βακτήρια και το σώμα σας – το μικροβίωμά σας.
Σκεφτείτε το μικροβίωμα ως μια ποικιλόμορφη κοινότητα οργανισμών, όπως ένα δάσος, που συνεργάζονται για να διατηρήσουν το σώμα σας υγιές.
Αυτή η κοινότητα αποτελείται από πράγματα που ονομάζονται μικρόβια. Έχετε τρισεκατομμύρια μικρόβια πάνω και μέσα στο σώμα σας.
Αυτά τα μικρόβια είναι ένας συνδυασμός από:
- Βακτήρια.
- Μύκητες (συμπεριλαμβανομένων των ζυμομυκήτων).
- Ιούς.
- Πρωτόζωα.
Το μικροβίωμα του κάθε ανθρώπου είναι μοναδικό. Κανένας άνθρωπος δεν έχει τα ίδια μικρόβια – ακόμη και οι δίδυμοι παρουσιάζουν διαφορές.
Για να χαρακτηριστεί ένα μικρόβιο προβιοτικό, πρέπει να έχει διάφορα χαρακτηριστικά.
Αυτά περιλαμβάνουν την ικανότητα να:
- Να έχει απομονωθεί από τον ανθρώπινο οργανισμό.
- Να επιβιώνει στο έντερό σας μετά την κατάποση (να τρώγεται).
- Να έχει αποδεδειγμένο όφελος για εσάς.
- Να καταναλώνεται με ασφάλεια.
Πού ζουν τα ωφέλιμα προβιοτικά (μικρόβια) στον οργανισμό μας;
Αν και το πιο συνηθισμένο μέρος που συνδέεται με τα ευεργετικά μικρόβια είναι το έντερό σας (κυρίως το παχύ έντερο), διαθέτετε αρκετά σημεία μέσα και πάνω στο σώμα σας που φιλοξενούν καλά μικρόβια.
Αυτές οι θέσεις έρχονται σε επαφή με τον “έξω κόσμο” και είναι οι εξής:
- Το έντερο.
- Το στόμα.
- Ο κόλπος.
- Το ουροποιητικό σύστημα.
- Το δέρμα.
- Οι πνεύμονες.
Πώς δρουν τα προβιοτικά;
Η κύρια δουλειά των προβιοτικών, ή καλών βακτηρίων, είναι να διατηρούν μια υγιή ισορροπία στον οργανισμό σας.
Φανταστείτε ότι διατηρούν το σώμα σας σε ουδέτερη κατάσταση. Όταν είστε άρρωστοι, τα κακά βακτήρια εισέρχονται στο σώμα σας και αυξάνονται σε αριθμό. Αυτό θέτει το σώμα σας εκτός ισορροπίας.
Τα καλά βακτήρια εργάζονται για να καταπολεμήσουν τα κακά βακτήρια και να αποκαταστήσουν την ισορροπία στο σώμα σας, κάνοντάς σας να αισθάνεστε καλύτερα.
Τα καλά βακτήρια σας κρατούν υγιείς υποστηρίζοντας την ανοσολογική σας λειτουργία και ελέγχοντας τη φλεγμονή.
Ορισμένοι τύποι καλών βακτηρίων μπορούν επίσης:
- Να βοηθήσουν το σώμα σας να χωνέψει τα τρόφιμα.
- Να εμποδίσουν τα κακά βακτήρια να βγουν εκτός ελέγχου και να σας προκαλέσουν ασθένεια.
- Να δημιουργήσουν βιταμίνες.
- Να βοηθήσουν στην υποστήριξη των κυττάρων που επενδύουν το έντερό σας για να αποτρέψουν τα κακά βακτήρια που μπορεί να έχετε καταναλώσει (μέσω τροφίμων ή ποτών) από το να εισέλθουν στο αίμα σας.
- Να διασπάσουν και να απορροφήσουν τα φάρμακα.
Αυτή η δράση εξισορρόπησης λαμβάνει χώρα με φυσικό τρόπο στον οργανισμό σας κάθε στιγμή.
Στην πραγματικότητα δεν χρειάζεται να πάρετε προβιοτικά συμπληρώματα για να συμβεί αυτό. Τα καλά βακτήρια είναι απλώς ένα φυσικό τμήμα του σώματός σας.
Η καθημερινή κατανάλωση μιας ισορροπημένης διατροφής πλούσιας σε φυτικές ίνες βοηθά στη διατήρηση του αριθμού των καλών βακτηρίων στα επιθυμητά επίπεδα.
Ποιοι είναι οι πιο συνηθισμένοι τύποι προβιοτικών βακτηρίων;
Αν και υπάρχουν πολλοί τύποι βακτηρίων που μπορούν να θεωρηθούν προβιοτικά, υπάρχουν δύο συγκεκριμένοι τύποι βακτηρίων που είναι συνηθισμένα προβιοτικά που βρίσκονται στα καταστήματα. Σε αυτά ανήκουν:
- Ο λακτοβάκιλλος.
- Το Bifidobacterium.
Τα προβιοτικά αποτελούνται επίσης από καλούς ζυμομύκητες. Ο πιο συνηθισμένος τύπος μυκήτων που βρίσκεται στα προβιοτικά είναι ο εξής:
- Saccharomyces boulardii.
Μπορώ να χρησιμοποιήσω προβιοτικά για να βοηθηθώ σε παθολογικές καταστάσεις;
Αυτή τη στιγμή διεξάγεται μεγάλος αριθμός ερευνών γύρω από την ερώτηση τι μπορούν να προσφέρουν τα προβιοτικά στον οργανισμό σας.
Παρόλο που υπάρχουν πολλά πιθανώς θετικά αποτελέσματα, οι ερευνητές εξακολουθούν να εργάζονται για να βρουν οριστικές απαντήσεις σχετικά με το πώς τα προβιοτικά μπορούν να βοηθήσουν σε διάφορες παθήσεις.
Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες ιατρικές περιπτώσεις στις οποίες τα προβιοτικά μπορούν να βοηθήσουν.
Αυτό ενδέχεται να διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο, πράγμα που σημαίνει ότι αυτό που έχει αποτέλεσμα για έναν άνθρωπο μπορεί να μην αποδίδει σε κάποιον άλλον.
Αυτές οι καταστάσεις είναι επίσης δυνατό να διαφέρουν ανάλογα με το συγκεκριμένο προβιοτικό που λαμβάνεται.
Ορισμένες από τις παθήσεις που μπορεί να βοηθηθούν με την αύξηση της ποσότητας των προβιοτικών στον οργανισμό σας (μέσω τροφίμων ή συμπληρωμάτων) είναι οι εξής
- Διάρροια (τόσο διάρροια που προκαλείται από αντιβιοτικά όσο και από λοίμωξη από Clostridioides difficile (C. diff)).
- Δυσκοιλιότητα.
- Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (IBD).
- Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS).
- Λοιμώξεις από μύκητες.
- Λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος.
- Παθήσεις των ούλων.
- Δυσανεξία στη λακτόζη.
- Έκζεμα (ατοπική δερματίτιδα).
- Λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού (λοιμώξεις του αυτιού, κοινό κρυολόγημα, ιγμορίτιδα).
- Σήψη (ειδικά σε βρέφη).
Μπορώ να πάρω ή να φάω κάτι για να αυξήσω τα καλά προβιοτικά (μικρόβια) στο σώμα μου;
Μπορείτε να αυξήσετε την ποσότητα των καλών μικροβίων στον οργανισμό σας μέσω τροφίμων, ποτών και συμπληρωμάτων.
Ενδεχομένως να διαθέτετε ήδη ορισμένα τρόφιμα στην καθημερινή σας διατροφή που περιέχουν προβιοτικά.
Ειδικά τα τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση (για παράδειγμα, το γιαούρτι και τα τουρσιά) φιλοξενούν πλήθος καλών βακτηρίων που ωφελούν το σώμα σας.
Υπάρχουν επίσης ποτά που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως το kombucha (τσάι που έχει υποστεί ζύμωση) ή το κεφίρ (γαλακτοκομικό ποτό που έχει υποστεί ζύμωση), τα οποία εισάγουν επιπλέον προβιοτικά στη διατροφή σας.
Εκτός από τα τρόφιμα, μπορείτε να προσθέσετε προβιοτικά στη διατροφή σας μέσω συμπληρωμάτων διατροφής.
Αυτά δεν είναι φάρμακα, επομένως δεν χρειάζεται να εγκριθούν από τις αρμόδιες αρχές.
Είναι σημαντικό να συζητάτε πάντα με τον γιατρό σας πριν ξεκινήσετε οποιοδήποτε είδος συμπληρώματος ή οποιαδήποτε σημαντική αλλαγή στη διατροφή σας.
Μπορώ να πάρω προβιοτικά από τις τροφές;
Έχετε απολύτως τη δυνατότητα να αυξήσετε τα ωφέλιμα μικρόβια στο σώμα σας από τις τροφές που τρώτε.
Ορισμένες τροφές περιέχουν προβιοτικά (καλά βακτήρια) και μπορούν να ωφελήσουν την υγεία του μικροβιώματός σας.
Αυτές οι τροφές μπορούν να εισαχθούν στη διατροφή σας σε οποιοδήποτε σημείο της ημέρας. Μπορεί ακόμη και τώρα να τις τρώτε τακτικά και να μην έχετε συνειδητοποιήσει ότι περιέχουν προβιοτικά.
Θα πρέπει να ελέγξετε την ετικέτα του τροφίμου για τις “ζωντανές και ενεργές καλλιέργειες”.
Μερικές προτάσεις για μερικές μόνο από τις πλούσιες σε προβιοτικά τροφές που μπορείτε να προσθέσετε στη διατροφή σας και κάποιες ώρες για να τις δοκιμάσετε είναι οι εξής
Για πρωινό, δοκιμάστε:
- Γιαούρτι.
- Βουτυρόγαλα.
- Ψωμί με προζύμι.
Για το μεσημεριανό γεύμα, δοκιμάστε:
- Τυρί cottage.
- Kombucha.
- Τέμπε.
Για σνακ, δοκιμάστε:
- Πίκλες που έχουν υποστεί ζύμωση.
Για δείπνο, δοκιμάστε:
- Ξινολάχανο που έχει υποστεί ζύμωση.
- Κίμτσι.
- Σούπα Miso.
Βεβαιωθείτε ότι εξακολουθείτε να δημιουργείτε ένα ισορροπημένο και υγιεινό γεύμα κάθε φορά που κάθεστε να φάτε.
Αν και η προσθήκη τροφίμων πλούσιων σε προβιοτικά στη διατροφή σας δεν θα σας βλάψει, η ισορροπία εξακολουθεί να είναι το κλειδί.
Η προσθήκη υπερβολικής ποσότητας από ένα μόνο τρόφιμο εμποδίζει τον οργανισμό σας να αποκομίσει τα οφέλη των άλλων ομάδων τροφίμων.
Πόσο αποτελεσματικά είναι τα προβιοτικά;
Οι ερευνητές δεν είναι προς το παρόν σίγουροι για το πόσο αποτελεσματικά είναι τα προβιοτικά συμπληρώματα για τη θεραπεία παθήσεων.
Υπάρχουν συνεχείς έρευνες για το συγκεκριμένο θέμα. Παρά το γεγονός ότι πολλές ερευνητικές μελέτες είχαν θετικά αποτελέσματα σχετικά με τον αντίκτυπο των προβιοτικών συμπληρωμάτων, χρειάζονται ακόμη περισσότερες έρευνες.
Είναι επίσης σημαντικό να έχετε κατά νου ότι σε αντίθεση με τα φάρμακα, τα συμπληρώματα διατροφής δεν χρειάζεται να εγκρίνονται από τις αρμόδιες αρχές.
Αυτό σημαίνει ότι οι κατασκευαστές μπορούν να πωλούν συμπληρώματα απλά με “ισχυρισμούς” περί ασφάλειας και αποτελεσματικότητας του προϊόντος.
Πάντα να συζητάτε με τον γιατρό σας (ή τον παιδίατρό σας) πριν πάρετε ένα συμπλήρωμα ή πριν δώσετε ένα συμπλήρωμα στο παιδί σας.
Τα συμπληρώματα ενδέχεται να επηρεάσουν τα φάρμακα που πιθανόν λαμβάνετε. Εάν είστε έγκυος ή θηλάζετε, επικοινωνήστε με τον γιατρό σας πριν πάρετε οποιοδήποτε συμπλήρωμα.
Μπορούν τα προβιοτικά να μου κάνουν κακό;
Όσον αφορά τους περισσότερους υγιείς ανθρώπους, τα προβιοτικά δεν προκαλούν καμία βλάβη.
Θεωρούνται γενικά ασφαλή και συχνά “δοκιμάζονται” για να διαπιστωθεί αν θα μπορούσαν να βοηθήσουν σε διάφορες ιατρικές καταστάσεις. Υπάρχουν πολλές έρευνες γύρω από το θέμα των προβιοτικών.
Οι επιστήμονες προσπαθούν να καθορίσουν πότε και πώς πρέπει να χρησιμοποιούνται, καθώς και πόσο αποτελεσματικά είναι.
Υπάρχουν κίνδυνοι που σχετίζονται με τα προβιοτικά;
Τα προβιοτικά θεωρούνται γενικά ασφαλή. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένοι κίνδυνοι που συνδέονται με τα συμπληρώματα.
Αυτοί οι κίνδυνοι είναι μεγαλύτεροι αν έχετε κάποια πάθηση που εξασθενεί το ανοσοποιητικό σας σύστημα, αν έχετε υποβληθεί πρόσφατα σε χειρουργική επέμβαση ή αν έχετε άλλες σοβαρές παθήσεις.
Οι απίθανοι, αλλά υπαρκτοί, κίνδυνοι μπορεί να είναι μεταξύ άλλων:
- Ανάπτυξη λοίμωξης.
- Ανάπτυξη ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά.
- Ανάπτυξη επιβλαβών υποπροϊόντων από το προβιοτικό συμπλήρωμα.
Χρειάζεται να πάρω προβιοτικά μετά τη λήψη αντιβιοτικών;
Τα αντιβιοτικά φάρμακα είναι συχνά απαραίτητα για την καταπολέμηση μιας λοίμωξης. Ωστόσο, μολονότι τα αντιβιοτικά σκοτώνουν τα κακά βακτήρια, εξουδετερώνουν επίσης τα καλά βακτήρια στον οργανισμό σας.
Μερικοί άνθρωποι εμφανίζουν καταστάσεις όπως διάρροια μετά τη λήψη αντιβιοτικών.
Σε άλλους ανθρώπους, αυτό μπορεί να επιτρέψει σε πραγματικά κακά βακτήρια να αναλάβουν την εξουσία και να κατοικήσουν στο έντερο, όπως συμβαίνει με το C. diff.
Ορισμένες έρευνες έχουν δείξει μια θετική σχέση μεταξύ της λήψης προβιοτικών μετά από μία αντιβίωση και της ανακούφισης από τη διάρροια.
Κάτι τέτοιο δεν έχει αποδειχθεί ακόμη και δεν ισχύει για όλους.
Η λογική πίσω από την προσθήκη προβιοτικών ξανά στον οργανισμό σας μετά τη λήψη αντιβιοτικού είναι ότι μπορεί να αναπληρώσει τα καλά βακτήρια που καταστράφηκαν από τα αντιβιοτικά και να επανεκκινήσει το σύστημά σας.
Τα επιπλέον καλά βακτήρια βοηθούν στον επανεποικισμό του εντέρου σας και στην καταπολέμηση τυχόν εναπομείναντων κακών βακτηρίων.
Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η προσθήκη προβιοτικών δεν βλάπτει, μπορεί να σας βοηθήσει να νιώσετε καλύτερα λίγο πιο γρήγορα και να αποτρέψετε τη διάρροια.
