Πρόπολη. Τι είναι και αξίζει τον κόπο να τη χρησιμοποιήσετε;

Τι είναι η πρόπολη;

Η πρόπολη είναι ένα μείγμα από κερί, ρητίνη και έλαια που οι μέλισσες συλλέγουν και χρησιμοποιούν για να χτίσουν και να επισκευάσουν τις κυψέλες τους.

Δεν είναι το ίδιο πράγμα με το μέλι, το κερί ή τη γύρη των μελισσών, αν και όλα αυτά ανήκουν στην κατηγορία των «υποπροϊόντων των μελισσών», δηλαδή των προϊόντων που παράγονται από τις μέλισσες. Μπορεί επίσης να ακούσετε την πρόπολη να αποκαλείται:

• Κόλλα της μέλισσας.
• Στόκος της μέλισσας.
• Οξύ από κερί μέλισσας.
• Απόβλητα κυψέλης.

Η πρόπολη χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα για τα πάντα, από το βερνίκωμα των ιταλικών βιολιών μέχρι την παρασκευή ελληνικών αρωμάτων.

Παλαιότερα, πίστευαν ότι βοηθούσε στην επούλωση των πληγών, στην πρόληψη των λοιμώξεων, ακόμη και στην ανακούφιση των συμπτωμάτων των θεραπειών για τον καρκίνο.

Όμως η σύγχρονη επιστήμη δεν υποστηρίζει τους περισσότερους ισχυρισμούς σχετικά με τις φαρμακευτικές ιδιότητες της πρόπολης.

Είναι αλήθεια ότι η πρόπολη είναι μια φυσική ουσία που περιέχει περισσότερες από 500 ενώσεις, συμπεριλαμβανομένων των πολυφαινολών, οι οποίες είναι φυτικές θρεπτικές ουσίες που βοηθούν τον οργανισμό σας να διαχειριστεί τη φλεγμονή και να καταπολεμήσει το οξειδωτικό στρες.

Αλλά εδώ είναι το θέμα: Σχεδόν όλα τα φυσικά τρόφιμα περιέχουν αντιοξειδωτικά, βιταμίνες, μέταλλα και άλλα διάφορα καλά πράγματα – και η πρόπολη δεν είναι ο καλύτερος τρόπος για να τα πάρετε.

Ο καλύτερος τρόπος για να λάβετε αυτά τα οφέλη είναι να τρώτε άφθονες ποσότητες φρούτων και λαχανικών, παρά προσθέτοντας στην καθημερινότητά σας συμπληρώματα.

Για ποιο λόγο χρησιμοποιείται η πρόπολη;

Υπάρχουν τρεις τομείς στους οποίους η πρόπολη μπορεί να έχει κάποιες χρήσεις, αν και οι ειδικοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι χρειάζεται περισσότερη έρευνα για όλα αυτά. Μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να βοηθήσει:

• Στη διαχείριση του διαβήτη.
• Στην αντιμετώπιση των στοματικών πληγών.
• Να ανακουφίσει ορισμένες παρενέργειες της χημειοθεραπείας στο στόμα.
• Ας εμβαθύνουμε και στις τρεις περιπτώσεις.

Ενδέχεται να βοηθά στη διαχείριση του διαβήτη

Η πρόπολη θα μπορούσε να έχει θετική επίδραση στα άτομα με διαβήτη τύπου 2. Το 2019, μια μετα-ανάλυση εξέτασε έξι μελέτες σχετικά με τις επιδράσεις της πρόπολης σε λιγότερα από 400 άτομα με διαβήτη.

Αυτός είναι ένας πολύ μικρός αριθμός συμμετεχόντων στη μελέτη, σε σχέση με το γενικότερο πλαίσιο, αλλά και πάλι, τα δεδομένα έδειξαν κάποια προοπτική.

Η αιμοσφαιρίνη A1C των συμμετεχόντων μειώθηκε κατά περίπου μισό τοις εκατό και το σάκχαρο νηστείας τους μειώθηκε κατά 25 χιλιοστά.

Παρόλα αυτά, υπάρχουν και άλλοι, πιο επιστημονικά τεκμηριωμένοι τρόποι για τη διαχείριση του διαβήτη.

Υπάρχουν πολλές υπάρχουσες θεραπείες που είναι γνωστό ότι είναι πολύ αποτελεσματικές για αυτή την πάθηση.

Υπάρχουν μεγάλης σημασίας επιστημονικά στοιχεία ότι η μείωση των επεξεργασμένων υδατανθράκων μπορεί να βελτιώσει τον διαβήτη, όπως και η άσκηση, ο καλύτερος ύπνος και μια σειρά από διάφορα φάρμακα.

Με άλλα λόγια, δεν υπάρχει πραγματική ανάγκη για πρόπολη όταν υπάρχουν τόσοι πολλοί άλλοι τεκμηριωμένοι τρόποι για να διαχειριστείτε αποτελεσματικά τον διαβήτη σας.

Μπορεί να βοηθήσει στην επούλωση των πληγών στο στόμα

Η πρόπολη μπορεί να είναι σε θέση να επιταχύνει την επούλωση των πληγών στο στόμα που προκαλούνται από τον έρπητα του στόματος, ή αλλιώς έρπητα των χειλέων ή HSV-1.

Αυτή η λοίμωξη, που προκαλείται από τον ιό του απλού έρπητα, προκαλεί φουσκάλες γεμάτες υγρό που ονομάζονται έλκη γύρω από το στόμα σας.

Από πλευράς συμπτωμάτων, ο στοματικός έρπης δεν είναι μια σοβαρή πάθηση, αλλά μπορεί να εξακολουθεί να υπάρχει ένα κοινωνικό στίγμα γύρω από αυτόν.

Ορισμένες μικρές, ελεγχόμενες με εικονικό φάρμακο μελέτες δείχνουν ότι η χρήση μιας αλοιφής που περιέχει πρόπολη στις πληγές από έρπητα φαίνεται να μειώνει το χρονικό διάστημα που χρειάζεται για να επουλωθούν.

Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η πρόπολη είναι η καλύτερη επιλογή σας.

Υπάρχουν ισχυρότερα, πιο αξιόπιστα αντιιικά χάπια και αλοιφές που είναι πολύ αποτελεσματικά για τον ίδιο σκοπό.

Μπορεί να μετριάσει ορισμένες παρενέργειες της χημειοθεραπείας

Η πρόπολη μπορεί να συμβάλει στην ελάττωση των επιπτώσεων της στοματικής βλεννογονίτιδας, μιας συχνής και επώδυνης παρενέργειας της χημειοθεραπείας.

Πρόκειται για μια συνηθισμένη κατάσταση που, στο πλαίσιο μιας σοβαρής ασθένειας όπως ο καρκίνος, μπορεί να είναι απίστευτα ενοχλητική, και δεν υπάρχουν πολλές καλές θεραπείες γι’ αυτήν».

Η στοματική βλεννογονίτιδα εμφανίζεται όταν οι βλεννογόνοι του στόματός σας φλεγμαίνουν, κάνοντας το εσωτερικό του στόματός σας κόκκινο, γυαλιστερό, πρησμένο και ερεθισμένο. Μπορεί επίσης να προκαλέσει πληγές ή λευκές κηλίδες πύου στο εσωτερικό του στόματός σας.

Αν και η βλεννογονίτιδα του στόματος είναι μια προσωρινή κατάσταση που τελικά θα επουλωθεί, μπορεί να είναι πολύ επώδυνη στη διαχείρισή της.

Για την ακρίβεια, μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι μερικές φορές σταματούν ή μειώνουν τις χημειοθεραπείες τους επειδή η κατάσταση γίνεται τόσο ανυπόφορη.

Υπάρχουν ορισμένες θεραπείες που δοκιμάζονται για τη βλεννογονίτιδα του στόματος που μπορεί να είναι χρήσιμες.

Αν αντιμετωπίζετε αυτή την κατάσταση, μπορεί να είναι λογικό να δοκιμάσετε πρόπολη, αλλά θα πρέπει να το κάνετε μόνο υπό την καθοδήγηση του γιατρού σας.

Τι άλλο μπορεί να κάνει η πρόπολη;

Ίσως έχετε ακούσει ότι η πρόπολη μπορεί να θεραπεύσει κάθε είδους παθήσεις, όπως πονόλαιμο, ακμή και αλλεργίες.

Αλλά οι γιατροί λένε και πάλι ότι δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι η πρόπολη μπορεί να θεραπεύσει αποτελεσματικά οποιαδήποτε από αυτές τις παθήσεις.

Και όσον αφορά τις αλλεργίες, να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί.

Η πρόπολη είναι υποπροϊόν των μελισσών, και η χρήση ή η κατανάλωση υποπροϊόντων των μελισσών είναι γνωστό ότι μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις ακόμη και σε άτομα που δεν πιστεύουν ότι έχουν αλλεργία στις μέλισσες.

Παρενέργειες και κίνδυνοι της πρόπολης

Το γεγονός ότι η πρόπολη είναι μια φυσική ουσία δεν σημαίνει ότι δεν ενέχει κινδύνους.

Δεν είναι ασφαλής εάν αντιμετωπίζετε συγκεκριμένες παθήσεις

Η πρόπολη ενέχει κινδύνους για τα άτομα με ορισμένες παθήσεις. Για παράδειγμα, μη βιαστείτε να δεχτείτε τους ισχυρισμούς ότι η πρόπολη μπορεί να θεραπεύσει αποτελεσματικά τις αλλεργίες και το άσθμα.

Αυτές οι πληροφορίες προέρχονται από μερικές μικρές μελέτες, αλλά πολύ συχνότερα, η πρόπολη έχει βρεθεί ότι αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την πρόκληση αλλεργικών αντιδράσεων, οι οποίες μπορούν επίσης να επιδεινώσουν το άσθμα.

Η πρόπολη ενέχει αυξημένο κίνδυνο για τα άτομα με αυτές τις παθήσεις:

• Αλλεργία στις μέλισσες: Επειδή η πρόπολη παρασκευάζεται από μέλισσες, δεν είναι ασφαλής για άτομα που είναι αλλεργικά στις μέλισσες ή στα υποπροϊόντα των μελισσών. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η λήψη πρόπολης έχει οδηγήσει σε απειλητικές για τη ζωή αλλεργικές αντιδράσεις.
• Αλλεργία στη γύρη: Εάν έχετε αλλεργική ρινίτιδα που οφείλεται σε αλλεργία στη γύρη η πρόπολη μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αλλεργικών αντιδράσεων.
• Άσθμα: Οι αλλεργικές αντιδράσεις από την πρόπολη μπορεί να πυροδοτήσουν το άσθμα σας.
• Έκζεμα: Η πρόπολη μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις στο δέρμα, ιδίως σε άτομα με έκζεμα. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι σε παιδιά με έκζεμα που υποβλήθηκαν σε δοκιμασία επιθέματος για διάφορες αλλεργικές ουσίες, το 16,5% εμφάνισε «υπερευαισθησία εξ επαφής» στην πρόπολη.
• Αιμορραγικές διαταραχές: Η πρόπολη μπορεί να επιβραδύνει τη διαδικασία πήξης του αίματος, γεγονός που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αιμορραγίας.
• Εγκυμοσύνη: Δεν υπάρχουν αρκετές πληροφορίες που να δείχνουν πού η πρόπολη είναι ασφαλής κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, οπότε είναι καλύτερο να την αποφεύγετε.

Μπορεί να αλληλεπιδράσει με ορισμένα φάρμακα

Όπως και άλλες βιταμίνες και συμπληρώματα διατροφής, η πρόπολη μπορεί να αλληλεπιδράσει αρνητικά με άλλα φάρμακα που λαμβάνετε, καθιστώντας τα λιγότερο αποτελεσματικά και αυξάνοντας ακόμη και τον κίνδυνο για ορισμένες παθήσεις.

• Αντιπηκτικά: Επειδή η πρόπολη μπορεί να επιβραδύνει τη διαδικασία πήξης του αίματος, μπορεί να αλληλεπιδράσει με τα αντιπηκτικά (συμπεριλαμβανομένης της βαρφαρίνης) που λαμβάνετε για την πρόληψη και τη θεραπεία των θρόμβων στο αίμα.
• Υποστρώματα του CYP450: Η πρόπολη μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του ήπατός σας να διασπάσει ορισμένα φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων πολλών τύπων στατινών, ανοσοκατασταλτικών, αντικαταθλιπτικών και β-αναστολέων.
• Άλλα συμπληρώματα: Η λήψη πρόπολης σε συνδυασμό με άλλα συμπληρώματα που επιβραδύνουν την πήξη του αίματος, όπως το σκόρδο, το τζίντζερ και το ginkgo, μπορεί να αυξήσει περαιτέρω τον κίνδυνο αιμορραγίας.
• Επειδή η πρόπολη μπορεί να δυσχεράνει την πήξη του αίματός σας, δεν είναι ασφαλές να τη λαμβάνετε πριν από χειρουργική επέμβαση. Εάν παίρνετε πρόπολη και έχετε μια επεμβάση σύντομα, σταματήστε τη λήψη της τουλάχιστον δύο εβδομάδες πριν.

Ποια προϊόντα περιέχουν πρόπολη;

Ακόμη και αν δεν παίρνετε συμπληρώματα πρόπολης, είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι χρησιμοποιείται μερικές φορές ως συστατικό σε ορισμένους τύπους των ακόλουθων προϊόντων:

• Τσίχλες.
• Καλλυντικά, όπως concealer, lip liner και κραγιόν.
• Σιρόπι για το βήχα.
• Βάλσαμο χειλιών και κραγιόν.
• Λοσιόν και αλοιφές.
• Παστίλιες και σπρέι για το λαιμό.
• Οδοντόκρεμα.

Τα προϊόντα που περιέχουν πρόπολη συχνά χαρακτηρίζονται ως «φυσικά» και μπορεί να κυκλοφορούν σε συσκευασίες που διαφημίζουν ρητά ότι περιέχουν πρόπολη – αλλά όχι πάντα. Είναι πάντα καλή ιδέα να μπαίνετε στη διαδικασία να διαβάζετε τις ετικέτες των συστατικών, ειδικά αν έχετε αλλεργίες ή κάποια δερματική πάθηση.