Για τους μαθητές-αθλητές και για τους σπουδαστές-αθλητές, επιστροφή στο σχολείο σημαίνει επιστροφή στα σπορ – και αυτό απαιτεί τη διενέργεια ιατρικών εξετάσεων.
Καθώς οι ιστορίες για καρδιακή ανακοπή σε νεαρούς αθλητές γίνονται όλο και πιο συχνές, πολλοί γονείς επιλέγουν να προσθέσουν έναν καρδιολογικό έλεγχο στις ιατρικές εξετάσεις του παιδιού τους, για να ανιχνεύσουν τυχόν κρυφές καρδιακές παθήσεις.
Η καρδιά του αθλητή
Το καρδιαγγειακό σύστημα των αθλητών και του γενικού πληθυσμού είναι λειτουργικά και δομικά διαφορετικό λόγω της προετοιμασίας που βασίζεται στον τύπο της άσκησης.
Η προπόνηση αντοχής περιλαμβάνει αθλήματα όπως το τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων και η κολύμβηση, ενώ παραδείγματα προπόνησης ενδυνάμωσης περιλαμβάνουν την πάλη, την άρση βαρών ή τη ρίψη βαρέων αντικειμένων. Ωστόσο, τα περισσότερα αθλήματα σε κάποιο βαθμό αποτελούν συνδυασμό και των δύο.
Η καρδιά κάθε αθλητή ανταποκρίνεται διαφορετικά στην καρδιαγγειακή προπόνηση. Η άσκηση θα προκαλέσει κάποιου είδους ενδείξεις καρδιακής αναδιαμόρφωσης στο 50% περίπου όλων των αθλητών.
Οι αλλαγές περιλαμβάνουν αυξημένο μέγεθος και των δύο κοιλιών και του αριστερού κόλπου. Οι αθλητές αντοχής μπορεί να παρουσιάσουν έντονη διεύρυνση του θαλάμου της αριστερής κοιλίας και αυτό μπορεί να συνοδεύεται από ήπια αύξηση του απόλυτου πάχους του τοιχώματος της αριστερής κοιλίας που υπερβαίνει αυτό που θεωρείται φυσιολογικό.
Επιπλέον, η αναδιαμόρφωση του αριστερού κόλπου μπορεί επίσης να παρατηρηθεί συχνά σε αθλητές υψηλού επιπέδου προπόνησης. Έχει βρεθεί ότι το 20% των αθλητών έχουν αυξημένες διαστάσεις του αριστερού κόλπου που μπορεί να θεωρηθούν καλοήθεις και παρατηρούνται συχνά με την προπόνηση σε αθλήματα αντοχής.
Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος σε νεαρούς αθλητές είναι σίγουρα σπάνιος, επηρεάζοντας μόνο περίπου έναν στους 200.000 αθλητές ετησίως. Οι περισσότεροι προκαλούνται από διαταραχές του ρυθμού της καρδιάς, δομικές ανωμαλίες και αθέατες καρδιακές παθήσεις που μπορεί να μην εμφανίζουν συμπτώματα. Δυστυχώς, μια αθλητική εξέταση ρουτίνας συχνά δεν εντοπίζει τους αθλητές που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο.
Κάθε γονέας θέλει να είναι το παιδί του ασφαλές. Για πολλούς γονείς αθλητών, δεν είναι μόνο τα διαστρέμματα και τα στραμπουλήγματα που προκαλούν άγχος- είναι και η πιθανότητα μιας άγνωστης καρδιακής πάθησης.
Σε μια προσπάθεια να αποκαλυφθεί ένα καρδιακό πρόβλημα και να αποφευχθεί ο αιφνίδιος θάνατος σε έναν αθλητή, ορισμένοι οργανισμοί υποστηρίζουν ότι όλοι οι αθλητές-μαθητές πρέπει να υποβάλλονται σε ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ). Τα ηλεκτροκαρδιογραφήματα παρακολουθούν τα ηλεκτρικά σήματα που ρυθμίζουν τον τρόπο με τον οποίο η καρδιά χτυπά και διοχετεύει το αίμα.
Αυτές οι μη επεμβατικές εξετάσεις μπορεί να ανιχνεύσουν μια μη γνωστή καρδιακή πάθηση, αλλά υπάρχουν πολλά καρδιακά προβλήματα που ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα δεν μπορεί να ανιχνεύσει. Για την ακρίβεια, ορισμένοι αθλητές μπορεί να λάβουν ψευδώς θετικό αποτέλεσμα εξέτασης, οδηγώντας σε πρόσθετες δαπανηρές και περιττές εξετάσεις.
Να γνωρίζετε το οικογενειακό ιστορικό του παιδιού και τα προειδοποιητικά σημάδια
Οι αθλητές ελέγχονται για καρδιακά προβλήματα κάθε χρόνο.
Προκειμένου να αξιολογηθεί ο κίνδυνος αιφνίδιου καρδιακού θανάτου, το ερωτηματολόγιο περιλαμβάνει μια σύντομη φυσική εξέταση και ζητά να μάθει:
- Έχει λιποθυμήσει ποτέ το παιδί σας κατά τη διάρκεια άσκησης;
- Είχε ποτέ το παιδί σας πόνο στο στήθος κατά τη διάρκεια της προσπάθειας;
- Έχει πεθάνει ποτέ κάποιος στην οικογένεια από αιφνίδια καρδιακή ανακοπή;
- Άλλες ερωτήσεις σχετικά με το προσωπικό και οικογενειακό ιστορικό του παιδιού σας
Μια θετική απάντηση σε αυτές τις ερωτήσεις δεν σημαίνει αυτόματα ότι ο αθλητής έχει καρδιακή πάθηση. Ωστόσο, μπορεί να υποδεικνύει την ανάγκη περαιτέρω αξιολόγησης.
Εάν υπάρχουν ανησυχίες, ο αθλητής θα πρέπει να εξεταστεί από παιδοκαρδιολόγο. Μόλις προκύψει μία από αυτές τις κόκκινες σημαίες, δικαιολογείται μια ολοκληρωμένη εξέταση. Είναι πολύ πιθανό ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα να αποτελεί μέρος της αξιολόγησης όταν υπάρχει υποψία καρδιακού προβλήματος.
Εάν ένας αθλητής είναι υγιής, δεν έχει ανησυχητικά συμπτώματα και δεν έχει οικογενειακό ιστορικό καρδιακής νόσου, ο ίδιος και η οικογένειά του δεν πρέπει να ανησυχούν για μια κρυφή καρδιακή πάθηση. Ο αθλητής πιθανότατα δεν χρειάζεται ηλεκτροκαρδιογράφημα. Αντ’ αυτού, οι αθλητές, οι γονείς και οι προπονητές θα πρέπει να έχουν το νου τους για προειδοποιητικά σημάδια, όπως
- Πόνο στο στήθος
- Ζάλη
- Λιποθυμία
- Αίσθημα παλμών της καρδιάς
- Ασυνήθιστη δύσπνοια
- Ασυνήθιστη κόπωση
- Αδυναμία
Εάν υπάρχει κάποιο από αυτά τα συμπτώματα, είναι σημαντικό να μιλήσετε με τον γιατρό πρωτοβάθμιας περίθαλψης του αθλητή, ο οποίος μπορεί να παραπέμψει τον αθλητή σε έναν ειδικό γιατρό.
Κατανοήστε τους κινδύνους και τα οφέλη του ηλεκτροκαρδιογραφικού ελέγχου
Παρόλο που ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα μπορεί να ανιχνεύσει ένα αδιάγνωστο καρδιακό πρόβλημα, μπορεί επίσης να μην εντοπίσει πολλές καρδιακές παθήσεις, όπως κληρονομικές αρρυθμίες, ορισμένους τύπους μυοκαρδιοπάθειας ή ανωμαλίες στις στεφανιαίες αρτηρίες. Τα προβλήματα αυτά μπορεί να προκαλέσουν αιφνίδιο καρδιακό θάνατο.
Τα ηλεκτροκαρδιογραφήματα μπορεί επίσης να έχουν ψευδώς θετικές ενδείξεις.
Τα ψευδώς θετικά αποτελέσματα μπορεί να προκαλέσουν μεγάλο άγχος και έξοδα. Αυτό είναι ένα από τα μειονεκτήματα ενός ηλεκτροκαρδιογραφήματος – δεν εντοπίζει πάντα ένα πρόβλημα και η εξέταση μπορεί να υποδηλώνει ένα πρόβλημα που στην πραγματικότητα δεν υπάρχει. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους δεν συνιστάται η εξέταση με ηλεκτροκαρδιογράφημα για κάθε παιδί.
Τα ψευδώς θετικά αποτελέσματα μπορεί να κρατήσουν έναν αθλητή εκτός αθλητισμού έως ότου μπορέσει να κάνει περαιτέρω εξετάσεις από παιδοκαρδιολόγο.
Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος σε αθλητές είναι σπάνιος
Επειδή τα μέσα μαζικής ενημέρωσης καλύπτουν σχεδόν κάθε θάνατο αθλητή, μπορεί να είναι δύσκολο να θυμόμαστε πόσο σπάνιες είναι πραγματικά αυτές οι καταστάσεις. Ο κίνδυνος να συμβεί έχει εκτιμηθεί σε 1 στις 100.000-2000000, αλλά όταν συμβαίνει, το βλέπουμε στις ειδήσεις και ο κίνδυνος μοιάζει πολύ μεγαλύτερος.
Το πιο σημαντικό είναι ότι οι αθλητές, οι γονείς, οι προπονητές και οι υπεύθυνοι του σχολείου πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για μια έκτακτη ανάγκη. Σε όλες τις αθλητικές εκδηλώσεις θα πρέπει να υπάρχουν άμεσα διαθέσιμοι αρκετοί ενήλικες εκπαιδευμένοι στην καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση. Οι μη αθλητές μπορούν επίσης να βιώσουν αιφνίδιο καρδιακό θάνατο από τους ίδιους τύπους καταστάσεων. Πολλοί ειδικοί θεωρούν αναγκαία τα παρακάτω
Κάθε σχολείο να έχει ένα σχέδιο ετοιμότητας σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης το οποίο να προβάρει τουλάχιστον μία φορά το χρόνο.
Όλοι οι γονείς και οι προπονητές να γνωρίζουν ΚΑΡΠΑ και πώς να χρησιμοποιούν έναν απινιδωτή.
Ένας απινιδωτής θα πρέπει να βρίσκεται σε απόσταση ενός ή δύο λεπτών με τα πόδια από όλες τις εκδηλώσεις με αθλητές.
Ανεξάρτητα από το πόσες εξετάσεις πραγματοποιούνται, δεν μπορούν να εντοπιστούν όλες οι παθήσεις στο 100 % των περιπτώσεων. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε όλους όσους διατρέχουν κίνδυνο, οπότε πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για όλους.
Όταν συμβαίνει ένα αιφνίδιο καρδιακό επεισόδιο, η συνολική ευαισθητοποίηση, η κατάλληλη προετοιμασία και η γρήγορη ανταπόκριση είναι το κλειδί για τη διάσωση μιας ζωής.
Στην Ελλάδα η πολιτεία έχει εδώ και χρόνια καταστήσει υποχρεωτική την Κάρτα Υγείας Αθλητή (ΚΥΑ) για όλους τους αθλητές. Για τη συμπλήρωση της απαιτούνται η λήψη προσεκτικού ιστορικού και η διενέργεια κλινικής εξέτασης και ηλεκτροκαρδιογραφήματος. Εάν υπάρχουν παθολογικά ευρήματα στα ανωτέρω, συνιστάται η διενέργεια Triplex καρδιάς, 24ωρης καταγραφής ρυθμού, δοκιμασίας κοπώσεως κλπ.
Ιατρική Ομάδα Medbox
Κάθε χρόνο, βοηθάμε χιλιάδες ανθρώπους να βρουν απαντήσεις σε σημαντικές ερωτήσεις για την υγεία τους με τα άρθρα μας που έχουν γραφτεί από ειδικούς, ιατρικά αναθεωρημένα σε εκατοντάδες θέματα υγείας.