Πόσο καιρό μπορεί να ζήσει κανείς με καρδιακή ανεπάρκεια;

Η συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια (Congestive heart failure CHF) εμφανίζεται όταν η καρδιά δεν μπορεί να διοχετεύσει αρκετό αίμα στο σώμα. Παρά τις προόδους στον τομέα της θεραπείας, η πρόγνωση για τα άτομα με συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια είναι γενικά κακή. Το ποσοστό επιβίωσης ενός ατόμου με συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια εξαρτάται από την καλή λειτουργία της καρδιάς, την ηλικία και το στάδιο της πάθησης, το αν έχει άλλες ασθένειες και πολλά άλλα.

Ορισμένες καταστάσεις υγείας που σχετίζονται με την καρδιά μπορούν να συμβάλουν στην συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια. Σε αυτές ανήκουν η στεφανιαία νόσος, η υψηλή αρτηριακή πίεση, η καρδιακή αρρυθμία ή μια προηγούμενη καρδιακή προσβολή.

Αυτό το άρθρο εξηγεί τους παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την έκβαση για τα άτομα που ζουν με συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια. Αναφέρεται στα βήματα που μπορείτε να λάβετε για να μειώσετε ορισμένους από τους παράγοντες κινδύνου που μπορεί να οδηγήσουν σε άσχημα αποτελέσματα.

Συνολική επιβίωση

Η συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια είναι μια χρόνια και προοδευτική κατάσταση. Αποδυναμώνει την καρδιά, η οποία στη συνέχεια αδυνατεί να διοχετεύσει αρκετό αίμα. Περιορίζει την ικανότητα της καρδιάς να παρέχει το οξυγόνο και τα θρεπτικά συστατικά που απαιτούνται για τη λειτουργία των κυττάρων του σώματός σας.

Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι καρδιακής ανεπάρκειας. Ο πρώτος είναι η καρδιακή ανεπάρκεια με μειωμένο κλάσμα εξώθησης, γνωστή και ως συστολική καρδιακή ανεπάρκεια. Στην περίπτωση αυτή, ο ίδιος ο καρδιακός μυς είναι αδύναμος και δεν μπορεί να διοχετεύσει επαρκώς αίμα στο υπόλοιπο σώμα.

Ο δεύτερος κύριος τύπος ονομάζεται καρδιακή ανεπάρκεια με διατηρημένο κλάσμα εξώθησης ή διαστολική καρδιακή ανεπάρκεια. Εδώ, ο καρδιακός μυς είναι μάλλον δύσκαμπτος παρά αδύναμος. Αυτό δυσκολεύει την καρδιά να γεμίσει με αίμα.

Στα αρχικά στάδια της συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας, ο καρδιακός μυς επιμηκύνεται και αποκτά περισσότερη μυϊκή μάζα. Αυτές οι αλλαγές του επιτρέπουν να συστέλλεται (συμπιέζεται) με μεγαλύτερη δύναμη για να διοχετεύει περισσότερο αίμα. Όμως με την πάροδο του χρόνου, η καρδιά διογκώνεται. Δεν μπορεί πλέον να διαχειριστεί το φόρτο εργασίας της. Αυτό θα οδηγήσει σε συμπτώματα που συμπεριλαμβάνουν:

• Κόπωση
• Δύσπνοια
• Αυξημένο καρδιακό ρυθμό
• Πρήξιμο (οίδημα) στα πόδια

Η συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια χωρίζεται σε τέσσερα στάδια. Αυτά ξεκινούν από τον αρχικό υψηλό κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής ανεπάρκειας και καταλήγουν σε προχωρημένη καρδιακή ανεπάρκεια. Καθώς τα συμπτώματα επιδεινώνονται, το ίδιο συμβαίνει και με το στάδιο της ανεπάρκειας.

Η πρόγνωση για την συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια βασίζεται στα ποσοστά θνησιμότητας (θανάτου) σε βάθος πενταετίας. Αυτό το μέτρο χρησιμοποιείται για την εκτίμηση των βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων ποσοστών επιβίωσης από τη στιγμή που διαγιγνώσκεται η συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια και αρχίζει η θεραπεία.

Μια ανασκόπηση ερευνών που δημοσιεύθηκε το 2017 εξέτασε άτομα με συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια που έλαβαν θεραπεία είτε στο χώρο τους είτε ως ασθενείς σε καρδιολογική κλινική. Η μελέτη διαπίστωσε ότι τα μέσα ποσοστά επιβίωσης της πάθησης ήταν:

• 80-90% μετά από ένα έτος, σε σύγκριση με το 97% στον γενικό πληθυσμό
• 50-60% έως το πέμπτο έτος, σε σύγκριση με το 85% στον γενικό πληθυσμό
• 27% έως το 10ο έτος, σε σύγκριση με το 75% στον γενικό πληθυσμό

Καρδιακή ανεπάρκεια – Πρόγνωση ανά στάδιο

Η πρόγνωση εξαρτάται από το στάδιο και την αιτία της συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας, καθώς και από την ηλικία, το φύλο και την κοινωνικοοικονομική κατάσταση του ασθενούς. Τα στάδια της συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας κυμαίνονται από A έως Δ.

Στάδιο Α: Υψηλός κίνδυνος για καρδιακή ανεπάρκεια, αλλά χωρίς συμπτώματα ή καρδιακή νόσο λόγω ανατομικού προβλήματος (πχ βαλβιδοπάθειες)

Στάδιο Β: Δομική καρδιακή νόσος, αλλά χωρίς σημεία ή συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας (επίσης γνωστό ως προ-καρδιακή ανεπάρκεια)

Στάδιο Γ: Δομική καρδιακή νόσος με προηγούμενα ή τρέχοντα συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας

Στάδιο Δ: Προχωρημένη καρδιακή ανεπάρκεια που χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες νοσηλείες παρά τις προσπάθειες βελτιστοποίησης της θεραπείας

Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει δεδομένα πενταετούς θνησιμότητας για κάθε ένα από τα τέσσερα στάδια της καρδιακής ανεπάρκειας.

• Στάδιο Α 97%
• Στάδιο Β 95,7%
• Στάδιο Γ 74,6%
• Στάδιο Δ 20%

Παράγοντες που επηρεάζουν την επιβίωση

Ορισμένοι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν το ποσοστό επιβίωσης ενός ατόμου είναι η ηλικία, το φύλο, η ανοχή στην άσκηση και άλλες ιατρικές καταστάσεις.

• Ηλικία

Η καρδιακή ανεπάρκεια προσβάλλει συνήθως τους ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας (μεσήλικες και άνω). Οι επιπλοκές της καρδιακής ανεπάρκειας αυξάνονται επίσης σταθερά με την ηλικία.

Μια κλινική δοκιμή εξέτασε τα ποσοστά νοσηλείας για διάφορες ηλικιακές ομάδες, από την ηλικία των 20 ετών έως την ηλικία των 65 ετών και άνω. Διαπίστωσε ότι τα ποσοστά θανάτου ήταν χαμηλότερα για τους ασθενείς της ηλικιακής ομάδας 20-44 ετών. Ήταν λιγότερο πιθανό να εισαχθούν στα επείγοντα ή να νοσηλευτούν για καρδιακή ανεπάρκεια ή άλλα καρδιακά προβλήματα.

Ωστόσο, τα ποσοστά θανάτου εξακολουθούσαν να είναι σημαντικά για τα άτομα ηλικίας κάτω των 44 ετών μετά από 30 ημέρες (3,9%), ένα έτος (12,4%) και πέντε έτη (27,7%). Η μελέτη διαπίστωσε ότι τα σοβαρά επεισόδια καρδιακής ανεπάρκειας ήταν συχνότερα στα μισά άτομα που εισήχθησαν εκ νέου στο νοσοκομείο. Τα δύο τρίτα από αυτούς πήγαν στα επείγοντα περιστατικά και πάνω από το 10% πέθανε μέσα σε ένα χρόνο.

• Φύλο

Οι γυναίκες με καρδιακή ανεπάρκεια έχουν την τάση να ζουν περισσότερο από τους άνδρες, όταν η αιτία δεν είναι η ισχαιμία, δηλαδή η ανεπαρκής παροχή αίματος στους καρδιακούς μύες. Για την ακρίβεια, οι γυναίκες με αυτόν τον τύπο καρδιακής ανεπάρκειας έχουν περισσότερες πιθανότητες επιβίωσης από τους άνδρες, είτε με είτε χωρίς καρδιακή νόσο ως κύρια αιτία καρδιακής ανεπάρκειας.

Άλλα προβλήματα υγείας που επηρεάζουν την επιβίωση στις γυναίκες με καρδιακή ανεπάρκεια, ιδίως μετά την εμμηνόπαυση, αφορούν

• Υψηλή αρτηριακή πίεση
• Παθήσεις των καρδιακών βαλβίδων
• Διαβήτη
• Στεφανιαία νόσος

Μόλις διαγνωστεί στεφανιαία νόσος, ο κίνδυνος για καρδιακή ανεπάρκεια αυξάνεται.

• Ανοχή στην άσκηση

Τα συμπτώματα της συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας περιλαμβάνουν δυσκολία στην αναπνοή και κόπωση. Η χαμηλή ανοχή στην άσκηση είναι επίσης ένα βασικό σύμπτωμα στην συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας. Συνδέεται με κακή ποιότητα ζωής και αυξημένο ποσοστό θνησιμότητας.

Η δυσανεξία στην άσκηση σημαίνει ότι υπάρχει μειωμένη και περιορισμένη ποσότητα οξυγόνου που μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα άτομο κατά τη διάρκεια μιας έντονης προπόνησης. Σημαίνει επίσης ότι έχετε περιορισμένη ικανότητα να εκτελείτε οποιαδήποτε σωματική δραστηριότητα. Η χωρητικότητα της καρδιάς και των πνευμόνων σας είναι βασικοί συντελεστές.

Άλλοι παράγοντες, όπως η αναιμία, η παχυσαρκία και τυχόν μυϊκές ή οστικές διαταραχές, παίζουν επίσης ρόλο στη συνολική ανοχή σας στην άσκηση.

Το ποσοστό τριετούς επιβίωσης για τα άτομα που ζουν με συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια και έχουν μειωμένη ανοχή στην άσκηση είναι 64%. Αυτό έρχεται σε σύγκριση με το 97% εκείνων που έχουν φυσιολογική ανοχή στην άσκηση.

Κλάσμα εξώθησης

Η καρδιά έχει τέσσερις θαλάμους: τον δεξιό κόλπο και την κοιλία και τον αριστερό κόλπο και την κοιλία. Η αριστερή κοιλία ωθεί το αίμα προς τα έξω στο σώμα. Το κλάσμα εξώθησης μετρά το ποσοστό του αίματος που εξωθείται από την αριστερή κοιλία κάθε φορά που η καρδιά συστέλλεται.

Η ποιότητα αυτής της λειτουργίας χρησιμοποιείται για την ταξινόμηση διαφόρων τύπων καρδιακής ανεπάρκειας. Εάν το κλάσμα εξώθησης είναι φυσιολογικό, αυτό ονομάζεται καρδιακή ανεπάρκεια με διατηρημένο κλάσμα εξώθησης. Εάν το κλάσμα εξώθησης είναι μειωμένο, αυτό ονομάζεται καρδιακή ανεπάρκεια με μειωμένο κλάσμα εξώθησης.

Διατηρημένο κλάσμα εξώθησης (HFpEF), ή διαστολική καρδιακή ανεπάρκεια: Η καρδιά συστέλλεται κανονικά, αλλά οι κοιλίες δεν χαλαρώνουν καθώς η κοιλία γεμίζει με αίμα.

Μειωμένο κλάσμα εξώθησης (HFrEF), ή συστολική καρδιακή ανεπάρκεια: Η καρδιά δεν συστέλλεται σωστά. Αυτό οδηγεί στην προώθηση λιγότερου πλούσιου σε οξυγόνο αίματος προς το σώμα.

Τα φυσιολογικά ποσοστά κλάσματος εξώθησης κυμαίνονται μεταξύ 50% και 70%. Η λειτουργία θεωρείται οριακή όταν πέφτει μεταξύ 41% και 49%. Αυτό δεν σημαίνει πάντα ότι ένα άτομο αναπτύσσει καρδιακή ανεπάρκεια, αλλά μπορεί να αποτελεί ένδειξη καρδιακής βλάβης ή προηγούμενης καρδιακής προσβολής. Ένα ποσοστό κλάσματος εξώθησης 40% ή λιγότερο μπορεί να υποδηλώνει καρδιακή ανεπάρκεια ή μυοκαρδιοπάθεια. 

Τα ποσοστά θανάτου για τα άτομα με διαστολική καρδιακή ανεπάρκεια είναι χαμηλότερα σε σχέση με τα άτομα που έχουν συστολική καρδιακή ανεπάρκεια. Μια μελέτη, με μέση παρακολούθηση 37 μηνών, έδειξε ότι το ποσοστό θνησιμότητας αυξάνεται αναλογικά με οποιαδήποτε μείωση του κλάσματος εξώθησης της αριστερής κοιλίας (LVEF). Τα αποτελέσματα ήταν σε κλάσμα εξώθησης και ποσοστό θανάτων αντίστοιχα:

• ≤15% 51%
• 16-25% 41.7%
• 26-35% 31.4%
• 35-45% 25.6%

Διαβήτης

Ο διαβήτης τύπου 2 είναι ένας παράγοντας που αυξάνει τον κίνδυνο κακής έκβασης σε άτομα με συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια. Έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι τα άτομα με διαβήτη έχουν δύο έως τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια σε σχέση με τα άτομα χωρίς διαβήτη. Το 47% των ατόμων με καρδιακή ανεπάρκεια έχουν επίσης διαβήτη. Και πολλά άτομα με συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια έχουν διαβήτη που έχει περάσει απαρατήρητος και δεν έχει διαγνωστεί.

Μια μελέτη σε 150 άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια τους αξιολόγησε για προηγουμένως αδιάγνωστο προδιαβήτη και διαβήτη τύπου 2. Από αυτή την ομάδα, το 43% βρέθηκε να έχει προδιαβήτη και το 19% είχε διαβήτη.

Κατά τη διάρκεια δύο ετών παρακολούθησης, σε σύγκριση με τα άτομα χωρίς προδιαβήτη ή διαβήτη, τα άτομα με προδιαβήτη είχαν 2,6 φορές περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από οποιαδήποτε αιτία και σχεδόν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από καρδιαγγειακά αίτια, όπως καρδιακή προσβολή, εγκεφαλικό επεισόδιο ή επιδείνωση της καρδιακής ανεπάρκειας. Τα άτομα με διαβήτη είχαν περισσότερες από 5 φορές περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από οποιαδήποτε αιτία και σχεδόν 10 φορές περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από καρδιαγγειακά αίτια.