Οι συνέπειες του ελλιπώς διαχειριζόμενου θυμού, πώς ο θυμός επιδρά στην υγεία μας

Ο θυμός από μόνος του δεν αποτελεί απαραίτητα πρόβλημα.

Θυμός και άγχος η σχέση μεταξύ τους

Όταν νιώθουμε υπερβολικά αγχωμένοι, μπορεί να γίνουμε πιο επιρρεπείς στο θυμό, και σε αυτή την κατάσταση, τόσο ο θυμός όσο και το στρες μπορεί να γίνουν πιο δύσκολα διαχειρίσιμα μεγέθη.

Όταν ενεργοποιείται η αντίδραση μάχης ή φυγής (fight or flight response) και είμαστε φυσιολογικά διεγερμένοι ως αποτέλεσμα, μπορεί να θυμώσουμε πιο εύκολα.

Ακολουθούν ορισμένες αιτίες γι’ αυτό το φαινόμενο:

• Όταν είμαστε αγχωμένοι, μπορεί να αντιλαμβανόμαστε συχνότερα μια κατάσταση ως απειλητική, και αυτό μπορεί να προκαλέσει πιο εύκολα θυμό.
• Όταν ενεργοποιείται η αντίδραση μάχης ή φυγής, μπορεί να μην σκεφτόμαστε τόσο καθαρά ή λογικά, γεγονός που μπορεί να μας κάνει να αισθανόμαστε λιγότερο ικανοί να τα βγάλουμε πέρα.
• Όταν διεγείρονται φυσιολογικά από την αντίδραση του σώματος στο στρες, τα συναισθήματα μπορεί να κλιμακωθούν πιο γρήγορα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε γρήγορο θυμό.
• Παράγοντες που συμβάλλουν στο άγχος, όπως η απειλή της κοινωνικής μας θέσης, της συναισθηματικής μας ευημερίας ή απλώς οι πολλές απαιτήσεις προς το πρόσωπό μας, μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε θυμό.
• Ο θυμός και το άγχος μπορούν να αλληλοτροφοδοτούνται, με αποτέλεσμα να θυμώνουμε πιο εύκολα όταν είμαστε στρεσαρισμένοι και οι κακές αντιδράσεις στο θυμό να δημιουργούν περισσότερο άγχος.

Προβλήματα που προκύπτουν από την κακή διαχείριση του θυμού

Όπως το κακώς διαχειριζόμενο άγχος, έτσι και ο θυμός που δεν αντιμετωπίζεται με υγιή τρόπο μπορεί όχι μόνο να είναι δυσάρεστος, αλλά ακόμη και επιζήμιος για την υγεία και την προσωπική ζωή του ατόμου.

Αυτό μπορεί, φυσικά, να οδηγήσει σε μεγαλύτερα επίπεδα στρες και θυμού.

Λάβετε υπόψη την ακόλουθη έρευνα σχετικά με τον θυμό:

–Μια μελέτη από τη Νοσηλευτική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον μελέτησε τα προβλήματα θυμού σε συζύγους.

Οι ερευνητές αναφέρθηκαν σε προηγούμενα στοιχεία που δείχνουν ότι τα προβλήματα θυμού και τα καταθλιπτικά συμπτώματα έχουν συνδεθεί με όλες τις κύριες αιτίες θανάτου.

Ωστόσο, οι γυναίκες είχαν μεγαλύτερη συσχέτιση μεταξύ θυμού και συμπτωμάτων κατάθλιψης, ενώ οι άνδρες έτειναν να εμφανίζουν συσχέτιση μεταξύ θυμού και προβλημάτων υγείας.

-Σύμφωνα με μια μελέτη στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο, όσοι είχαν μικρότερο έλεγχο του θυμού τους είχαν την τάση να επουλώνουν πιο αργά τις πληγές τους.

Οι ερευνητές προκάλεσαν φουσκάλες στα χέρια σε 98 συμμετέχοντες και διαπίστωσαν ότι, μετά από 8 ημέρες, όσοι είχαν μικρότερο έλεγχο του θυμού τους είχαν επίσης την τάση να επουλώνουν τις επιφανειακές αυτές πληγές με βραδύτερο ρυθμό.

Επιπλέον, αυτοί οι συμμετέχοντες είχαν επίσης την τάση να έχουν περισσότερη κορτιζόλη (μια ορμόνη του στρες) στον οργανισμό τους κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, γεγονός που υποδηλώνει ότι μπορεί επίσης να στρεσάρονται πιο έυκολα σε δύσκολες καταστάσεις.

-Μια άλλη μελέτη που εκπονήθηκε από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ μελέτησε την επιθετικότητα σε άνδρες και διαπίστωσε ότι εκείνοι με τα υψηλότερα ποσοστά επιθετικότητας όχι μόνο είχαν χειρότερη πνευμονική λειτουργία (αναπνευστικά προβλήματα), αλλά παρουσίαζαν και υψηλότερα ποσοστά εξασθένησης της υγείας τους καθώς γερνούσαν.

Ο προσδιορισμός των παραγόντων που προβλέπουν την ταχεία έκπτωση της πνευμονικής λειτουργίας των ηλικιωμένων θα αυξήσει τις ευκαιρίες για έγκαιρη παρέμβαση για την προστασία της υγείας των πνευμόνων.

Η εν λόγω μελέτη παρέχει αποδείξεις ότι η εχθρικότητα σχετίζεται με ταχύτερο ρυθμό μείωσης της πνευμονικής λειτουργίας μεταξύ ηλικιωμένων ενηλίκων ανδρών.

Οι υποθετικοί μηχανισμοί θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τόσο άμεσες επιδράσεις στη νευροενδοκρινική και ανοσολογική λειτουργία όσο και επιδράσεις στις συμπεριφορές που σχετίζονται με την υγεία.

Προηγούμενες έρευνες έχουν υποδείξει ότι η επιθετικότητα δεν είναι αμετάβλητο μέγεθος, καθώς αρκετές κλινικές δοκιμές έχουν καταφέρει να μεταβάλουν (να μειώσουν) τα επίπεδα της επιθετικότητας χρησιμοποιώντας ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις.

Έτσι, ο ρόλος της επιθετικότητας στην υγεία των πνευμόνων αξίζει να εξεταστεί πιο προσεκτικά.

-Έρευνες σε παιδιά και εφήβους δείχνουν ότι η διαχείριση του θυμού είναι σημαντική και για τους νεότερους.

Τα ευρήματα έδειξαν ότι οι νέοι που αντιμετωπίζουν με ακατάλληλο τρόπο το θυμό τους διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για προβληματικές διαπροσωπικές σχέσεις.

Η υγεία τους βρίσκεται επίσης σε κίνδυνο- όσοι αντιμετωπίζουν ανεπαρκώς το θυμό τείνουν να έχουν πιο αρνητικά αποτελέσματα όσον αφορά τόσο την ψυχική όσο και τη γενική υγεία.

Αυτό υπογραμμίζει το γεγονός ότι η διαχείριση του θυμού είναι μια σημαντική δεξιότητα που πρέπει να διδάσκεται νωρίς στη ζωή του ανθρώπου

Αυτές είναι μερικές μόνο από τις πολλές μελέτες που συνδέουν το θυμό με σωματικά και συναισθηματικά προβλήματα υγείας, από τα προφανή έως τα πιο απροσδόκητα.

Επειδή ο κακώς διαχειριζόμενος θυμός δημιουργεί τόσο σημαντικά προβλήματα σε τόσους πολλούς τομείς της ζωής, είναι σημαντικό να κάνετε βήματα προς την κατεύθυνση της εκμάθησης και της χρήσης υγιών τεχνικών διαχείρισης του θυμού στην καθημερινή σας ζωή, παράλληλα με τις τεχνικές διαχείρισης του άγχους.

Η διαχείριση του θυμού είναι προτιμότερη από το να τον αγνοούμε

Ο θυμός πρέπει να γίνεται αντικείμενο διαχείρισης αντί να καταπνίγεται ή να παραμελείται, επειδή μπορεί να μας δώσει πληροφορίες σχετικά με το τι θέλουμε, τι δεν θέλουμε και τι πρέπει να κάνουμε στη συνέχεια.

Όταν ο θυμός αντιμετωπίζεται ως ένα σήμα που πρέπει να προσέξουμε και όχι ως ένα συναίσθημα που πρέπει να αγνοήσουμε ή για το οποίο πρέπει να ντρεπόμαστε, μπορεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο.

Το να αντιμετωπίζουμε τον θυμό ως σήμα δεν σημαίνει, ωστόσο, ότι πρέπει να πιστεύουμε και να ενεργούμε σύμφωνα με κάθε θυμωμένη σκέψη ή παρόρμηση που έχουμε όταν είμαστε εξοργισμένοι.

Ο ανεξέλεγκτος θυμός μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερα προβλήματα από τα ζητήματα που προκάλεσαν εξαρχής τον θυμό.

Είναι σημαντικό να δίνουμε προσοχή στα συναισθήματα θυμού όταν είναι ήπια, να αξιολογούμε από πού προέρχονται και να αποφασίζουμε με ορθολογικό τρόπο την καλύτερη στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσουμε για να διαχειριστούμε τον θυμό και την κατάσταση που προκάλεσε τον θυμό.

Ωστόσο, αυτό είναι ευκολότερο να το λέμε παρά να το κάνουμε.

1. Ηρεμήστε το σώμα σας

Όταν ο θυμός μας πυροδοτείται, μπορεί εύκολα να αντιδράσουμε με τρόπο που κάνει τα πράγματα χειρότερα, είτε αυτό σημαίνει ότι λέμε πράγματα που θα μετανιώσουμε είτε ότι κάνουμε βιαστικές ενέργειες που μπορεί να μην λαμβάνουν υπόψη όλες τις πτυχές μιας κατάστασης.

Είναι προτιμότερο να αντιδράσετε όταν είστε ήρεμοι, παρά όταν βρίσκεστε σε κατάσταση οργής.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ηρεμία του σώματος και του μυαλού σας είναι ένα πολύτιμο πρώτο βήμα στη διαχείριση του θυμού, εφόσον αυτό είναι δυνατόν.

Πολλές τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τη διαχείριση του άγχους μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση του θυμού, όπως οι ασκήσεις αναπνοής, η γρήγορη άσκηση ή ακόμη και η μετατόπιση της εστίασής σας για λίγα λεπτά ώστε να αποκτήσετε απόσταση από το γεγονός που προκαλεί το θυμό (γι’ αυτό και το μέτρημα μέχρι το 10 συνιστάται εδώ και χρόνια ως πρώτο βήμα πριν αντιδράσετε όταν είστε θυμωμένοι).

2. Προσδιορίστε την αιτία του θυμού σας

Συχνά γνωρίζουμε αμέσως τι μας έχει κάνει να θυμώσουμε, αλλά όχι πάντα.

Όταν αισθανόμαστε θυμωμένοι, μερικές φορές είμαστε θυμωμένοι με κάτι άλλο και ο στόχος που έχουμε εντοπίσει είναι πιο ασφαλής από αυτόν που πραγματικά μας θύμωσε (όπως όταν είμαστε θυμωμένοι με κάποιον που μπορεί να μας κάνει κακό, οπότε ξεσπάμε το θυμό μας σε κάποιον που είναι λιγότερο απειλητικός).

Μερικές φορές υπάρχουν πολλά πράγματα που έχουν συσσωρευτεί και το έναυσμα του θυμού μας είναι απλώς η τελευταία σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι.

Και μερικές φορές το γεγονός που πυροδοτεί τον θυμό έχει απλώς αγγίξει κάποια βαθύτερη χορδή μας – αυτό συμβαίνει συχνά όταν η αντίδρασή μας μοιάζει δυσανάλογη με το γεγονός που πυροδοτεί τον θυμό, ιδίως όταν δεν εμπλέκονται προφανώς άλλα άγχη και εναύσματα.

• Τι μπορείτε να κάνετε

Προκειμένου να εντοπίσετε την αιτία του θυμού σας, μπορεί να είναι χρήσιμο να γράψετε τα συναισθήματά σας σε ένα ημερολόγιο μέχρι να αισθανθείτε πιο ξεκάθαρα, να μιλήσετε σε έναν στενό φίλο για τα συναισθήματά σας και να τον αφήσετε να σας βοηθήσει να επεξεργαστείτε τις σκέψεις σας ή να ζητήσετε τη βοήθεια ενός καλού θεραπευτή.

(Μπορείτε επίσης να δοκιμάσετε έναν συνδυασμό και των τριών.) Αυτές οι δραστηριότητες μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη διαχείριση του άγχους, οπότε βγαίνετε διπλά κερδισμένοι.

3. Επιλέξτε μια στρατηγική δράσης

Και πάλι, μπορείτε να επιστρατεύσετε την βοήθεια ενός ημερολογίου, ενός φίλου ή ενός θεραπευτή σε αυτό το θέμα.

Οι τεχνικές διαχείρισης του άγχους μπορούν επίσης να φανούν χρήσιμες και εδώ.

Τεχνικές που βοηθούν στην αλλαγή προοπτικής, όπως η γνωστική επαναδιαμόρφωση¹, μπορούν να σας βοηθήσουν να δείτε τα πράγματα διαφορετικά και ενδεχομένως να διαπιστώσετε κάτι που σας κάνει λιγότερο θυμωμένους με την κατάσταση ή να δείτε λύσεις που μπορεί να μην είχατε αντιληφθεί αρχικά.

Η αναζήτηση των οπτικών γωνιών άλλων ανθρώπων μπορεί επίσης να είναι χρήσιμη τόσο για την παροχή ιδεών για άλλες ενέργειες που μπορείτε να κάνετε, όσο και για εναλλακτικές οπτικές γωνίες για να δείτε την κατάσταση διαφορετικά, ίσως με έναν τρόπο που να σας φαίνεται λιγότερο εκνευριστικός.

Επιπλέον, η χρήση τεχνικών διαχείρισης του άγχους που ενισχύουν την ανθεκτικότητα μπορεί να σας βοηθήσει να αναπτύξετε συναισθηματική ανθεκτικότητα που ενδεχομένως θα σας βοηθήσει και στην αντιμετώπιση του θυμού.

1. Ο γνωστικός επαναπροσδιορισμός είναι μια τεχνική που χρησιμοποιείται για να αλλάξετε τη νοοτροπία σας, ώστε να είστε σε θέση να αντιμετωπίσετε μια κατάσταση, ένα πρόσωπο ή μια σχέση από μια ελαφρώς διαφορετική οπτική γωνία.

Ο γνωστικός επαναπροσδιορισμός είναι κάτι που μπορείτε να κάνετε στο σπίτι ή οποτεδήποτε βιώνετε στρεβλές σκέψεις, αλλά μπορεί να είναι χρήσιμη η βοήθεια ενός θεραπευτή, ιδίως αν έχετε παγιδευτεί σε ένα αρνητικό μοτίβο σκέψης.

Όταν η τεχνική χρησιμοποιείται σε θεραπευτικό πλαίσιο και ασκείται με τη βοήθεια ενός θεραπευτή, είναι γνωστή ως γνωστική αναδιάρθρωση.