Πώς μπορούμε να στηρίξουμε την ψυχική υγεία ενός παιδιού μετά από την έκθεση σε βίαια περιστατικά;

Όταν συντελείται μια βίαιη πράξη και άνθρωποι τραυματίζονται ή σκοτώνονται, ο αντίκτυπος επηρεάζει τις τοπικές κοινωνίες και όχι μόνο.

Τα παιδιά και οι έφηβοι μπορούν να μάθουν για αυτά τα γεγονότα από στόμα σε στόμα, από την τηλεόραση, το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μερικές φορές, τα παιδιά γίνονται μάρτυρες της βίας ή βλάπτονται.

Μπορεί να χρειαστούν τη βοήθεια και την υποστήριξη των ενηλίκων για να ξεπεράσουν το φόβο, το θυμό, τη σύγχυση και άλλα συναισθήματα.

Πώς μπορώ να μιλήσω στα παιδιά μου για τα βίαια γεγονότα στις ειδήσεις;

Όσο κι αν θα θέλαμε να θωρακίσουμε τα παιδιά μας από τη φρίκη αυτών των γεγονότων, είναι προτιμότερο να τα συζητάμε, αφού είναι πιθανό να ακούσουν γι’ αυτά από τα μέσα ενημέρωσης ή το ένα από το άλλο.

Τα παιδιά και οι έφηβοι μπορεί να αντλήσουν διαστρεβλωμένες απόψεις από αναξιόπιστες πηγές, και οι γονείς και οι κηδεμόνες μπορούν να βοηθήσουν στην εξασφάλιση σαφήνειας και παρηγοριάς.

Οι γονείς και οι υπεύθυνοι για τη φροντίδα τους θα πρέπει να καταστήσουν σαφές ότι δεν υπάρχει τίποτα που να είναι τόσο τρομερό ώστε να μην μπορούν να το συζητήσουν μεταξύ τους. Αυτή είναι η βασική προϋπόθεση για να διατηρηθεί η επικοινωνία ανοιχτή.

Οι γονείς λαμβάνουν επίσης υπόψη την ηλικία και το αναπτυξιακό επίπεδο του παιδιού όταν αποφασίζουν σχετικά με το πόσα πράγματα μπορούν να συζητηθούν.

Μέχρι τα παιδιά να γίνουν περίπου 7 ετών, είναι δύσκολο για αυτά να καταλάβουν τη διαφορά μεταξύ μιας αφήγησης και ενός γεγονότος που συνέβη πραγματικά. Σκεφτείτε το παιδί και τι μπορεί να διαχειριστεί. Η παροχή υπερβολικών λεπτομερειών μπορεί να τα μπερδέψει ή να τα φοβίσει.

Εάν ένα πολύ μικρό παιδί δεν αναφέρει ένα βίαιο γεγονός που αναφέρεται στις ειδήσεις, μπορεί να μην το γνωρίζει.

Οι γονείς μπορούν να περιμένουν να δουν αν το παιδί θίξει το θέμα και στη συνέχεια να απαντήσουν σύντομα στις ερωτήσεις του, μία προς μία, καθώς τις θέτει το παιδί.

Πώς μπορώ να δώσω χρόνο και χώρο για τις ερωτήσεις και τα συναισθήματα των παιδιών σχετικά με βίαια περιστατικά;

Οι ενήλικες πρέπει να αφήνουν το κινητό κάτω και να ακούνε το παιδί πολύ προσεκτικά.

Για να μάθετε τι γνωρίζει ήδη ένα παιδί ή τι έχει ακούσει για ένα βίαιο περιστατικό, ξεκινήστε με ερωτήσεις όπως: ”Πώς ήταν το σχολείο σήμερα; Τι συζητήσατε;” για να ανοίξετε μια συζήτηση και να δώσετε στα παιδιά την ευκαιρία να εκφράσουν αυτό που τους απασχολεί.

Εάν ένα παιδί αναφέρει μια ανησυχητική είδηση, οι γονείς μπορούν να ρωτήσουν το παιδί απευθείας τι έχει ήδη ακούσει ή διαβάσει.

Ομοίως, αφήστε το παιδί ή τον έφηβο να καθορίσει πόσα από τα βίαια γεγονότα χρειάζεται ή θέλει να συζητήσει. Το να απαντάτε στις ερωτήσεις του με ειλικρίνεια, χωρίς πολλές λεπτομέρειες, είναι το καλύτερο.

Οι ειδικοί συμβουλεύουν επίσης τους γονείς να μην αισθάνονται ότι πρέπει να καλύψουν τη σιωπή που μπορεί να προκύψει σε αυτές τις συζητήσεις όσο το παιδί σκέφτεται, ακόμη και αν αυτό σημαίνει κάποιες αμήχανες παύσεις που μπορεί να υπάρξουν εδώ και εκεί.

Οι ενήλικες μπορούν να αφήσουν να συμβούν οι σιωπηλές παύσεις, αφού αυτές οι στιγμές μπορούν να δώσουν στα παιδιά την ευκαιρία να βρουν τις λέξεις για να κάνουν ερωτήσεις και να εκφράσουν αυτό που τα απασχολεί περισσότερο.

Πώς μπορώ να καθησυχάσω το παιδί μου όταν αναστατώνομαι για το βίαιο συμβάν;

Οι γονείς έχουν το δικό τους άγχος και στρες και χρειάζεται προσπάθεια για να μην κατακλύζουμε τα παιδιά με αυτό που νιώθουμε εμείς μετά από ένα τρομακτικό γεγονός.

Όταν συζητάτε ένα βίαιο επεισόδιο με το παιδί, προσπαθήστε να μην απαντήσετε εκφράζοντας έντονα συναισθήματα, αν μπορείτε να το αποφύγετε. Όταν είστε ήρεμοι, αυτό βοηθά το παιδί να αισθάνεται πιο ασφαλές.

Πρέπει να περιορίσω την έκθεση των παιδιών μου στα μέσα ενημέρωσης όταν ένα βίαιο περιστατικό είναι στην επικαιρότητα;

Ναι – η αλλαγή του καναλιού, το κλείσιμο του laptop ή το διάλειμμα από τα κινητά τηλέφωνα είναι απαραίτητα, λένε οι ειδικοί.

Τα παιδιά, ιδίως τα μικρότερα, δεν έχουν την εμπειρία ή την οπτική των μεγαλύτερων ανθρώπων και το μυαλό τους μπορεί να κατακλυστεί από τις επαναλαμβανόμενες βίαιες εικόνες και τα έντονα συναισθήματα.

Η επανάληψη των βίντεο στα μέσα ενημέρωσης μπορεί να μπερδέψει ένα παιδί και να το κάνει να νομίζει ότι το περιστατικό συμβαίνει ξανά και ξανά.

Η υπερβολική έκθεση στα μέσα μαζικής ενημέρωσης -κάθε είδους- μπορεί να είναι ανθυγιεινή.

Οι γονείς μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτά τα περιστατικά ως ευκαιρία για να μιλήσουν στα παιδιά για το πώς λειτουργούν τα μέσα, η τηλεόραση και τα social media.

Τα μεγαλύτερα παιδιά και οι έφηβοι μπορούν να μάθουν έννοιες όπως η προκατάληψη και το συγκείμενο.

Οι ενήλικες μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να κατανοήσουν τη διαφορά μεταξύ πραγματικών ειδήσεων και απόψεων και να διερευνήσουν την κάλυψη των μέσων ενημέρωσης από κοινού, συζητώντας διαφορετικές απόψεις, ως οικογένεια.

Πώς μπορώ να καταλάβω αν το παιδί μου χρειάζεται βοήθεια;

Όσον αφορά τα παιδιά ηλικίας 7 ετών και νεότερα που έχουν ακούσει ή έχουν γίνει μάρτυρες ενός βίαιου γεγονότος, οι γονείς και οι υπεύθυνοι φροντίδας θα πρέπει να προσέχουν για στοιχεία συμπεριφοράς, όπως αλλαγές στην όρεξη ή διαταραχές στον ύπνο ή στην τουαλέτα.

Πρόσθετα σημάδια που δείχνουν ότι το παιδί ή ο έφηβος σας αντιμετωπίζει προβλήματα είναι, τα εξής

• Ανησυχία για το αν θα πάει στο σχολείο ή αν θα βγει από το σπίτι
• Τρομάζει πιο εύκολα – νευρικότητα
• Ασυνήθιστη ευερεθιστότητα ή ένταση, φαίνεται να είναι πιο νευρικό

Τι γίνεται αν το παιδί ή ο έφηβός μου φοβάται να πάει στο σχολείο ή να κυκλοφορήσει σε δημόσιους χώρους;

Είναι φυσιολογικό να αναγνωρίσετε ότι ένα συγκεκριμένο γεγονός ήταν φρικτό, διαβεβαιώνοντας παράλληλα το παιδί ότι οι βίαιες πράξεις είναι σε μεγάλο βαθμό μεμονωμένες και ότι τα περισσότερα σχολεία και οι δημόσιοι χώροι είναι ασφαλείς.

Τι μπορούν να πουν οι ενήλικες στα παιδιά σχετικά με τους λόγους για τους οποίους εκδηλώνεται βία μέσα στην κοινότητα;

Για τις δύσκολες ερωτήσεις, σκεφτείτε τις οικογενειακές σας αξίες και τις κοινές σας πεποιθήσεις.

Δεν πειράζει να πείτε «δεν ξέρω» και να παραδεχτείτε ότι η βία είναι ένα πρόβλημα που είναι δύσκολο να λυθεί. Μιλήστε για τους πολλούς παράγοντες που σχετίζονται με τη βία μέσα στην κοινότητα.

Είναι σημαντικό για τα παιδιά και τους ενήλικες να γνωρίζουν ότι δεν είναι εντελώς ανίσχυροι και ότι ο καθένας μπορεί να κάνει τη διαφορά.

Το να κάνουμε ειλικρινείς συζητήσεις είναι απαραίτητο. Μπορούμε να φροντίζουμε τον εαυτό μας και ο ένας τον άλλον, ενώ παράλληλα εργαζόμαστε για περισσότερη δικαιοσύνη και συμπόνια στην τάξη και τις κοινότητές μας και για να κάνουμε θετικές αλλαγές όπου μπορούμε.