Η ταινία είναι ένα επίπεδο, παρασιτικό σκουλήκι που ζει στο έντερο ενός ζώου ξενιστή. Συνήθως μολύνει πολλά διαφορετικά ζώα, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων, των εκτρεφόμενων ζώων και των κατοικίδιων γατών και σκύλων (συνήθως τα κρεατοφάγα θηλαστικά).
Όπως και άλλα παράσιτα, ο ώριμος ταινιοσκώληκας μπορεί να επιβιώσει μόνο μέσα στο ζώο-ξενιστή, τρεφόμενος από τα ίδια τα θρεπτικά συστατικά του ξενιστή. Η κεφαλή προσκολλάται στο εσωτερικό του εντέρου σας και απορροφά θρεπτικά συστατικά από την τροφή που χωνεύεται επιτόπου.
Εν τω μεταξύ, το σώμα του συνεχίζει να αναπτύσσεται και να γεννά αυγά. Τα αυγά διέρχονται μέσα από το έντερο του ζώου ξενιστή και εξέρχονται από το σώμα του με τα περιττώματά του. Με αυτόν τον τρόπο τα αυγά θα εντοπίσουν τον νέο τους ξενιστή.
Με τι μοιάζουν οι ταινίες;
Η ταινία παίρνει το όνομά της από το επίπεδο σχήμα της, που μοιάζει με μετροταινία. Το σώμα αναπτύσσεται σε τμήματα. Ο ταινιοσκώληκας έχει τρία διακριτά μέρη: ένα κεφάλι, το οποίο προσκολλάται στον ξενιστή, έναν μη τμηματοποιημένο λαιμό, από όπου δημιουργούνται νέα τμήματα του σώματος, και το τμηματοποιημένο κάτω μέρος του σώματος.
Κάθε τμήμα του σώματος παράγει τα δικά του αυγά. Σε ορισμένα είδη, τα τμήματα αποσπώνται μαζί με τα αυγά για να διέλθουν από το έντερο του ξενιστή με τα περιττώματά του. Τα τμήματα μοιάζουν με μικρούς κόκκους λευκού ρυζιού. Τα τμήματα στα κόπρανα είναι συχνά το πρώτο ορατό σημάδι μόλυνσης από ταινία.
Τι είναι η λοίμωξη από ταινία;
Η λοίμωξη από ταινία παρουσιάζεται σε δύο μορφές:
- Εντερικές ταινίες
Οι εντερικοί ταινιοσκώληκες είναι ενήλικοι ταινιοσκώληκες που έχουν εκκολαφθεί και ωριμάσει μέσα στο έντερο ενός ζώου ξενιστή. Οι ώριμοι ταινιοσκώληκες προσκολλώνται στα εντερικά σας τοιχώματα και απορροφούν θρεπτικά συστατικά από την τροφή που χωνεύεται εκεί. Αυτοί οι ταινιοσκώληκες συχνά δεν προκαλούν αισθητά συμπτώματα και πολλοί άνθρωποι δεν αντιλαμβάνονται ότι έχουν μολυνθεί.
Ωστόσο, μια σοβαρή λοίμωξη μπορεί να προκαλέσει διατροφικές ελλείψεις, ανεξήγητη απώλεια βάρους, ναυτία ή διάρροια. Ορισμένοι ταινιοσκώληκες μπορούν να ζήσουν έως και 30 χρόνια και να φτάσουν σε μήκος έως και 8-10 μέτρα.
Μπορεί να ακούσετε τον γιατρό σας να αναφέρεται στη λοίμωξη από ταινιοσκώληκες ως “ταινίαση”. Ο όρος αυτός αναφέρεται σε μια λοίμωξη από ταινιοσκώληκες του γένους Taenia. Η Taenia solium (“χοίρειος ταινία”), η Taenia saginata (” βόειος ταινία”) και η Taenia asiatica (“ασιατική ταινία” – επίσης από το χοιρινό κρέας) είναι όλα τους είδη που στοχεύουν τον άνθρωπο ως τελικό ξενιστή. Ωστόσο, άλλα είδη μολύνουν επίσης το ανθρώπινο έντερο, όπως το Diphyllobothrium latum ( ταινία των ψαριών) και το Hymenolepis nana.
- Διεισδυτική λοίμωξη από προνύμφες ταινίας
Μια διεισδυτική λοίμωξη από προνύμφη μπορεί να συμβεί εάν οι προνύμφες της ταινίας στο έντερό σας μεταναστεύσουν έξω από το έντερό σας και εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος και σε άλλα όργανα.
Οι προνύμφες προσκολλώνται στα σπλάχνα σας και σχηματίζουν εκεί κύστεις – θύλακες υγρού που αναπτύσσονται γύρω από τις προνύμφες καθώς αυτές μεγαλώνουν. Αυτές οι κύστεις μπορούν να προκαλέσουν διάφορες επιπλοκές, ανάλογα με το πού βρίσκονται.
Οι κύστεις στους πνεύμονες, το ήπαρ ή την καρδιά σας μπορεί να μεγαλώσουν αρκετά ώστε να διαταράξουν τη φυσιολογική λειτουργία αυτών των οργάνων. Οι κύστεις που προσκολλώνται στον νωτιαίο μυελό ή στον εγκέφαλό σας μπορεί να προκαλέσουν νευρολογικά συμπτώματα, όπως επιληπτικές κρίσεις.
Μπορεί να υποφέρετε από λοίμωξη από προνύμφη είτε με είτε χωρίς εντερική ταινία. Η χοίρειος ταινία Taenia solium προκαλεί τόσο εντερικές λοιμώξεις όσο και διεισδυτική λοίμωξη από προνύμφη. (Η προνυμφική λοίμωξη είναι γνωστή ως κυστικέρκωση.) Άλλα είδη ταινίας μολύνουν τον άνθρωπο μόνο ως προνύμφες.
Αυτές οι λοιμώξεις φέρουν διαφορετικά ονόματα ανάλογα με το είδος – κυστική υδαρής νόσος (εχινοκοκκίαση), κυψελιδική νόσος, σπαργάνωση κλπ – αλλά όλες εκδηλώνονται με τον ίδιο τρόπο, ως κύστεις. Ορισμένες κύστεις δεν προκαλούν κανένα πρόβλημα, αλλά ορισμένες άλλες προκαλούν και μπορεί να χρειαστεί να τις αφαιρέσετε.
Πώς μπορείτε να κολλήσετε μία ταινία;
Οι ταινίες εξελίσσονται σε τρία στάδια: αυγό, προνύμφη και ενήλικο σκουλήκι. Το σκουλήκι δεν μπορεί να επιβιώσει έξω από έναν ζωντανό ξενιστή, αλλά τα αυγά και οι προνύμφες μπορούν. Τα αυγά περνούν από τον αρχικό ξενιστή μέσω των περιττωμάτων του στο έδαφος και το νερό της περιοχής.
Εκεί, μολύνουν την τροφή και το πόσιμο νερό άλλων ζώων. Τα ζώα που καταναλώνουν τα αυγά – συμπεριλαμβανομένων των εντόμων και των ψαριών – μπορούν να επωάσουν τις προνύμφες του ταινιοσκώληκα. Οι άνθρωποι μολύνονται με την τυχαία κατάποση των αυγών ή των προνυμφών.
Οι άνθρωποι σε λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες με ανεπαρκή επεξεργασία λυμάτων έχουν περισσότερες πιθανότητες να μολυνθούν από τα περιττώματα. Τα ανθρώπινα και ζωικά απόβλητα που μολύνουν τα αποθέματα τροφίμων και νερού μπορεί να περιέχουν τα μικροσκοπικά αυγά του ταινιοσκώληκα.
Όταν οι άνθρωποι καταπίνουν τα αυγά, αυτά εκκολάπτονται σε προνύμφες στο έντερό τους και σε αυτό το στάδιο αποκτούν κινητικότητα. Όταν οι προνύμφες μεταναστεύουν έξω από το έντερό σας, προκαλούν μια διεισδυτική λοίμωξη από προνύμφες.
Στις πιο ανεπτυγμένες χώρες, οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να μολυνθούν από την κατανάλωση μισοψημένου μολυσμένου κρέατος. Το μολυσμένο κρέας έχει προνύμφες ταινίας ενσωματωμένες στον μυϊκό ιστό, οι οποίες θα επιβιώσουν εάν το μαγείρεμα ή η κατάψυξη δεν τις σκοτώσει.
Μεγάλα ψάρια του γλυκού νερού, όπως ο σολομός, μπορούν να μολυνθούν. Όταν οι άνθρωποι τρώνε το μολυσμένο κρέας, οι προνύμφες μεταφέρονται στο ανθρώπινο έντερο, όπου ωριμάζουν και μετατρέπονται σε εντερικά σκουλήκια.
Ποια είναι τα συμπτώματα της λοίμωξης από ταινία στον άνθρωπο;
Οι εντερικές ταινίες κατά κανόνα προκαλούν ήπια γαστρεντερικά συμπτώματα, έως και καθόλου. Αυτά μπορεί να είναι τα ακόλουθα:
- Πείνα.
- Απώλεια της όρεξης.
- Ναυτία.
- Κόπωση.
- Κράμπες στο στομάχι.
- Διάρροια.
Οι λοιμώξεις από κυστικές προνύμφες συχνά δεν προκαλούν συμπτώματα. Μπορεί να είναι ορατές ως εξογκώματα κάτω από το δέρμα σας ή μπορεί να γίνουν αντιληπτές με το να προκαλέσουν επιπλοκές στα εσωτερικά σας όργανα. Αυτό συνήθως απαιτεί χρόνια.
Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές της λοίμωξης από ταινία;
Οι επιπλοκές εξαρτώνται από το είδος του ταινιοσκώληκα που έχετε, από το αν είναι εντερικός ή διεισδυτικός και από το πού βρίσκονται οι διεισδυτικές προνύμφες.
- Απόφραξη του πεπτικού συστήματος. Σπάνια, ορισμένοι εντερικοί ταινιοσκώληκες μπορεί να μεγαλώσουν αρκετά ώστε να μπλοκάρουν τις διόδους του πεπτικού σας συστήματος, όπως το έντερο, τη σκωληκοειδή απόφυση, τους χοληφόρους πόρους και τον παγκρεατικό πόρο.
- Αναιμία από έλλειψη βιταμινών. Η ταινία των ψαριών αρέσκεται ιδιαίτερα στην απορρόφηση της βιταμίνης Β12, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει αναιμία.
- Αλλεργίες. Μπορεί να έχετε αλλεργικές αντιδράσεις στις προνύμφες, όπως κνησμό, κνίδωση και δυσκολία στην αναπνοή.
- Ο βήχας και ο πόνος στο στήθος μπορεί να εμφανιστούν όταν οι κύστεις προσκολλώνται στους πνεύμονές σας.
- Η διαταραχή της λειτουργίας των οργάνων αποτελεί κίνδυνο όταν οι προνύμφες εισβάλλουν στο ήπαρ, την καρδιά, τα μάτια ή τους πνεύμονές σας.
- Νευρολογικά συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν όταν οι προνύμφες εισβάλλουν στο κεντρικό νευρικό σας σύστημα,
Πώς μπορείτε να απαλλαγείτε από μια ταινία;
Μπορείτε εύκολα να σκοτώσετε τους ταινιοσκώληκες με ανθελμινθικά φάρμακα, όπως η πραζικουαντέλη (Biltricide®), η αλβενδαζόλη (Albenza®) και η νιταζοξανίδη (Alinia®). Οι ιατροί συστήνουν συνήθως την πραζικουαντέλη επειδή παραλύει επίσης το σκουλήκι, αναγκάζοντάς το να αποκολληθεί από το εντερικό σας τοίχωμα.
Είναι σημαντικό να αποσπάσετε το λαιμό του ταινιοσκώληκα και να τον απομακρύνετε από το σώμα σας, επειδή το σκουλήκι μπορεί να αναγεννηθεί από το λαιμό. Μετά τη θεραπεία, ο γιατρός σας θα θελήσει να συνεχίσει να ελέγχει τα κόπρανά σας για τυχόν εναπομείναντα σημάδια μόλυνσης από ταινιοσκώληκα για διάστημα ενός έως τριών μηνών.
Ποια είναι η θεραπεία για μια διεισδυτική λοίμωξη από προνύμφη;
Οι γιατροί ακολουθούν μια διαβαθμισμένη προσέγγιση για τη θεραπεία των μολύνσεων από προνύμφες ταινίας:
- Παρακολούθηση και αναμονή. Εάν οι κύστεις δεν προκαλούν επιπλοκές και δεν βρίσκονται σε επικίνδυνες θέσεις, ο γιατρός σας μπορεί να σας συμβουλεύσει να τις αφήσετε ήσυχες προς το παρόν. Θα τις παρακολουθεί.
- Διαχειριστείτε τα δευτεροπαθή συμπτώματα. Εάν οι κύστεις προκαλούν επιπλοκές, ιδίως νευρολογικές, αυτά τα συμπτώματα μπορεί πρώτα να χρήζουν θεραπείας. Αυτό μπορεί να σημαίνει φαρμακευτική αγωγή κατά των σπασμών ή θεραπεία για τη μείωση της συσσώρευσης υγρού στον εγκέφαλο ή γύρω από αυτόν.
- Κορτικοστεροειδή. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως τα κορτικοστεροειδή, για τη θεραπεία των κύστεων που προκαλούν φλεγμονή στους ιστούς σας.
- Ανθελμινθικά. Τα ανθελμινθικά φάρμακα (φάρμακα που σκοτώνουν παρασιτικά σκουλήκια) μπορούν να συρρικνώσουν τις κύστεις που περιέχουν ζωντανές προνύμφες. Ο γιατρός σας μπορεί να σας χορηγήσει ανθελμινθικά μαζί με κορτικοστεροειδή για να σας βοηθήσει να μειώσετε τη φλεγμονή που προκαλείται όταν οι κύστεις αρχίζουν να πεθαίνουν.
- Παροχέτευση. Εάν έχετε κύστεις που προκαλούν προβλήματα, η παροχέτευση μπορεί να αποτελέσει επιλογή για ορισμένους ασθενείς. Ο γιατρός σας μπορεί να είναι σε θέση να φτάσει στις κύστεις με μια βελόνα και να τις παρακεντήσει για να αποστραγγίσει το υγρό. Τέλος, ξεπλένει τις προνύμφες με αντιπαρασιτικό φάρμακο.
- Χειρουργική επέμβαση. Οι κύστεις που απειλούν τη λειτουργία οργάνων μπορεί να χρειάζονται χειρουργική αφαίρεση.
