Η δύσπνοια είναι ένα συνηθισμένο σύμπτωμα που μπορεί να εμφανιστεί απότομα ή σταδιακά. Εάν αντιμετωπίζετε δύσπνοια, δυσκολία ή δυσχέρεια στην αναπνοή, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει απαραίτητα να ανησυχείτε μήπως έχετε καρκίνο του πνεύμονα ή σοβαρές παθήσεις όπως η καρδιοπάθεια – αλλά θα πρέπει να επισκεφθείτε το γιατρό σας το συντομότερο δυνατό.
Δύσπνοια – Συμπτώματα
Οι περισσότεροι άνθρωποι περιγράφουν αυτό το σύμπτωμα ως υποκειμενική αίσθηση δυσκολίας στην αναπνοή. Μπορεί να έχετε την αίσθηση ότι δεν μπορείτε να πάρετε αρκετό αέρα ή ότι χρειάζεται μεγαλύτερη προσπάθεια από ό,τι συνήθως για να αναπνεύσετε. Ορισμένοι άνθρωποι περιγράφουν επίσης ότι αισθάνονται σφίξιμο στο στήθος.
Η δύσπνοια μπορεί να εμφανιστεί απότομα μέσα σε λίγα λεπτά ή ώρες ή μπορεί να παρουσιάζει αυξομειώσεις για ημέρες, εβδομάδες, μήνες ή ακόμη και χρόνια.
Πότε να απευθυνθείτε σε έναν γιατρό
Μερικές φορές μπορεί να είναι δύσκολο να γνωρίζετε πόσο σοβαρή είναι η δύσπνοια σας. Μάλιστα, μερικές φορές η πιο σοβαρή δύσπνοια μπορεί να είναι κάτι που δεν είναι απειλητικό για τη ζωή, όπως ο υπεραερισμός ή μια κρίση πανικού, και ταυτόχρονα τα πιο ήπια συμπτώματα μπορεί να σχετίζονται με σοβαρές αιτίες.
Τα σοβαρά αίτια της δύσπνοιας ενδέχεται να συνοδεύονται και από άλλα συμπτώματα.
Πότε να καλέσετε το 166
Τα συμπτώματα που υποδηλώνουν ότι η δύσπνοια μπορεί να είναι σοβαρή είναι τα ακόλουθα:
- Πόνος στο στήθος
- Μια γαλαζωπή απόχρωση στα δάχτυλα ή τα χείλη σας (κυάνωση)
- Πρήξιμο ή αίσθημα πληρότητας στο λαιμό ή τα χείλη σας
- Ζαλάδα
- Αδυναμία ομιλίας λόγω δυσκολίας στην αναπνοή
- Ταχεία επιδείνωση των συμπτωμάτων σας
- Ερυθρότητα ή πρήξιμο των ποδιών σας
- Βήχας με αίμα
Αν προσπαθείτε να αποφασίσετε αν θα καλέσετε το 166, είναι προτιμότερο να ζητήσετε επείγουσα βοήθεια.
Ορισμένες από τις αιτίες της δύσπνοιας μπορεί να είναι απειλητικές για τη ζωή και χρειάζονται άμεση ιατρική φροντίδα.
Ιατρικοί όροι
Θα συναντήσετε διάφορους όρους που χρησιμοποιούνται σε σχέση με τη δύσπνοια. Μια σύντομη αναφορά σε μερικούς από αυτούς τους όρους :
- Η δύσπνοια αφορά την αίσθηση της δυσκολίας στην αναπνοή.
- Η ταχύπνοια αφορά τη γρήγορη αναπνοή με ή χωρίς αίσθημα δύσπνοιας.
- Η βραδύπνοια σημαίνει αργός ρυθμός αναπνοής
Αναπνευστικός ρυθμός
Ο φυσιολογικός αναπνευστικός ρυθμός στους ενήλικες υπολογίζεται μεταξύ 12 και 20 αναπνοών ανά λεπτό σε κατάσταση ηρεμίας και ποικίλλει στα παιδιά ανάλογα με την ηλικία τους.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι μπορεί να αισθάνεστε δύσπνοια ενώ ο αναπνευστικός ρυθμός σας είναι φυσιολογικός. Ισχύει και το αντίθετο, μπορεί να έχετε μη φυσιολογικό αναπνευστικό ρυθμό χωρίς να δυσκολεύεστε να αναπνεύσετε.
Αιτίες
Στο 85% των ανθρώπων, η δύσπνοια οφείλεται σε κάποια πάθηση που επηρεάζει την καρδιά ή τους πνεύμονες.
Συχνές αιτίες
Ορισμένες από τις πιο συχνές αιτίες είναι οι εξής:
- Άσθμα
- Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
- Λοιμώξεις όπως η βρογχίτιδα και η πνευμονία
- Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια
- Καρδιακή προσβολή
- Πνευμονική εμβολή
- Πνευμοθώρακας, δηλαδή κατάρρευση της πνευμονικής λειτουργίας
Άλλες συχνές αιτίες είναι οι εξής:
- Κάπνισμα
- Αναιμία: Στην αναιμία, μπορεί επίσης να εμφανίσετε κόπωση, χλωμό δέρμα και ζάλη.
- Παθήσεις του θυρεοειδούς: Τόσο ο υπερθυρεοειδισμός όσο και ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να προκαλέσουν δύσπνοια
Λιγότερο συχνές αιτίες
Λιγότερο συχνές, αλλά πολύ σημαντικές, αιτίες δύσπνοιας μπορεί να είναι οι ακόλουθες:
- Καλοήθεις και κακοήθεις όγκοι, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του πνεύμονα
- Άγχος και κρίσεις πανικού
- Αντικείμενα που εισπνέονται κατά λάθος στους πνεύμονες
- Προβλήματα των καρδιακών βαλβίδων
- Παλινδρόμηση οξέος
- Αναφυλαξία (σοβαρός τύπος αλλεργικής αντίδρασης)
- Νευρολογικές ασθένειες όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας
- Άλλες ασθένειες των πνευμόνων όπως η σαρκοείδωση και οι βρογχεκτασίες
- Έλλειψη τακτικής άσκησης
Πριν αποφανθείτε ότι η δύσπνοια οφείλεται στην αδράνεια, μιλήστε με τον γιατρό σας.
Διάγνωση
Είναι σημαντικό να κλείσετε ένα ραντεβού για να δείτε τον γιατρό σας εάν παρουσιάσετε δύσπνοια, ακόμη και αν νομίζετε ότι γνωρίζετε τον λόγο που δικαιολογεί τα συμπτώματά σας. Ο γιατρός θα λάβει ένα ενδελεχές ιστορικό και θα πραγματοποιήσει μια φυσική εξέταση.
Ορισμένες από τις ερωτήσεις που μπορεί να σας κάνει είναι οι εξής:
- Πότε αντιμετωπίσατε για πρώτη φορά δύσπνοια και πώς ξεκίνησε;
- Έχετε άλλα συμπτώματα, όπως πόνο στο στήθος, βήχα, συριγμό, πυρετό, πόνο στα πόδια, ανεξήγητη απώλεια βάρους ή κόπωση;
- Έχετε ταξιδέψει πρόσφατα με αυτοκίνητο ή αεροπλάνο;
- Τα συμπτώματά σας εμφανίζονται κατά την ανάπαυση ή μόνο με τη σωματική δραστηριότητα;
- Ποιες δραστηριότητες πιστεύετε ότι προκαλούν τα συμπτώματά σας;
- Αισθάνεστε περισσότερο κουρασμένοι όταν κάθεστε ή όταν ξαπλώνετε;
- Έχετε προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό καρδιακών ή πνευμονικών προβλημάτων;
- Έχετε καπνίσει ποτέ; Εάν ναι, για πόσο καιρό;
Εξετάσεις και απεικονιστικός έλεγχος
Οι διαγνωστικές εξετάσεις που μπορεί να χρειαστείτε θα εξαρτηθούν από τα δικά σας συγκεκριμένα συμπτώματα και τα φυσικά ευρήματα.
Οι εξετάσεις στις οποίες μπορεί να υποβληθείτε είναι οι εξής:
- Παλμική οξυμετρία, μια εξέταση που πραγματοποιείται με την τοποθέτηση ενός σφιγκτήρα στο δάχτυλο ή στον λοβό του αυτιού σας για να εκτιμηθεί η ποσότητα του οξυγόνου στο αίμα σας
- Ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ) για την αναζήτηση ενδείξεων καρδιακής προσβολής ή ακανόνιστου καρδιακού ρυθμού
- Ακτινογραφία θώρακα για την αναζήτηση λοιμώξεων ή όγκων στους πνεύμονές σας
- Αιματολογικές εξετάσεις για την ανίχνευση αναιμίας και άλλων αιτιών
- Εξέταση πνευμονικής λειτουργίας για την αναζήτηση σημείων άσθματος ή εμφυσήματος και άλλων πνευμονικών παθήσεων
Άλλες εξετάσεις μπορεί να είναι οι εξής:
- Μια αξονική τομογραφία (CT) του θώρακά σας
- Τεστ κοπώσεως
- Ένα υπερηχοκαρδιογράφημα, το οποίο είναι ένα υπερηχογράφημα της καρδιάς σας για να αναζητηθούν προβλήματα με τις καρδιακές βαλβίδες σας και εάν έχετε τυχόν κατεστραμμένες περιοχές στην καρδιά σας
- Η βρογχοσκόπηση χρησιμοποιεί έναν εύκαμπτο σωλήνα που τοποθετείται μέσω του στόματός σας και προς τα κάτω στους βρόγχους για την αναζήτηση όγκων ή ξένου σώματος. Η βρογχοσκόπηση θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί σε περίπτωση δύσπνοιας μόνο εάν υπάρχει κάποιο σχετικό εύρημα στον απεικονιστικό έλεγχο του θώρακα.
Η σοβαρότητα της δύσπνοιας μπορεί επίσης να βαθμολογηθεί με την βοήθεια της τροποποιημένης κλίμακας του Συμβουλίου Ιατρικών Ερευνών (mMRC), η οποία βασίζεται στην περιγραφή των συμπτωμάτων σας. Ο βαθμός δύσπνοιας MRC μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αξιολόγηση της σοβαρότητας της κατάστασής σας, καθώς και του αποτελέσματος της θεραπείας σας.
Κλίμακα mMRC
- 0 Η δύσπνοια εμφανίζεται μόνο κατά την έντονη άσκηση
- 1 Δύσπνοια όταν βιάζεστε σε επίπεδο έδαφος ή όταν ανεβαίνετε μια μικρή ανηφόρα
- 2 Περπατάτε πιο αργά σε επίπεδο έδαφος από ό,τι οι περισσότεροι άνθρωποι της ίδιας ηλικίας ή πρέπει να σταματήσετε όταν περπατάτε με το δικό σας ρυθμό σε επίπεδο έδαφος για να πάρετε ανάσα
- 3 Σταματάτε να πάρετε ανάσα μετά από περπάτημα μερικών λεπτών ή 100 μέτρων σε επίπεδο έδαφος
- 4 Πολύ λαχανιασμένοι για να βγείτε από το σπίτι- λαχανιάζετε όταν ντύνεστε και ξεντύνεστε.
