Καθημερινά, οι άνθρωποι έρχονται σε επαφή με διάφορες συσκευασίες τροφίμων, από τις πλαστικές αεροστεγείς συσκευασίες μέχρι τα πλαστικά δοχεία για φαγητό. Αλλά πολλοί ειδικοί εκφράζουν την ανησυχία ότι η ευκολία που προσφέρουν αυτά τα αντικείμενα μπορεί να έχει ένα αόρατο κόστος – την έκθεση σε επιβλαβείς χημικές ουσίες.
Μια νέα έρευνα εντόπισε περισσότερες από 3.600 χημικές ουσίες «επαφής με τρόφιμα» στα ανθρώπινα ούρα, στο αίμα και στο μητρικό γάλα. Αυτό αντιστοιχεί περίπου στο 25% των πάνω από 14.000 γνωστών χημικών ουσιών που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα, σύμφωνα με τους συγγραφείς.
Οι χημικές ουσίες που βρέθηκαν σε ανθρώπινα δείγματα είτε χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή υλικών που έρχονται σε επαφή με τα τρόφιμα είτε υπήρχαν σε αντικείμενα όπως οι συσκευασίες και τα σκεύη κουζίνας, αναφέρει η επικεφαλής συγγραφέας, Birgit Geueke, PhD, ανώτερη επιστημονική υπεύθυνη στο Food Packaging Forum, ένα μη κερδοσκοπικό ίδρυμα για την ασφάλεια των συσκευασιών τροφίμων με έδρα την Ελβετία.
Οι χημικές ουσίες που αναφέρονται στη μελέτη συμπεριλαμβάνουν κάποιες τις οποίες οι επιστήμονες έχουν μελετήσει εκτενώς, όπως οι δισφαινόλες, τα PFAS (συχνά αποκαλούμενα «παντοτινά χημικά» επειδή δεν διασπώνται), οι φθαλικές ενώσεις, τα μέταλλα και οι πτητικές οργανικές ενώσεις.
Πολλές από αυτές τις χημικές ουσίες έχουν επικίνδυνες ιδιότητες που προκαλούν ανησυχία και έχουν συνδεθεί με τη βλαπτική επίδραση στην ανθρώπινη υγεία.
Αυτή η έρευνα είναι η πιο ολοκληρωμένη ανάλυση που έχει γίνει ποτέ για την έκθεση του ανθρώπου σε συνθετικές χημικές ουσίες στις πλαστικές συσκευασίες τροφίμων σύμφωνα με ειδικούς που δε συμμετείχαν στην έρευνα.
Χιλιάδες χημικές ουσίες που έρχονται σε επαφή με τα τρόφιμα δεν έχουν ποτέ ελεγχθεί για να διαπιστωθεί η τοξικότητά τους
Η Geuke και η ομάδα της αποφάσισαν να καλύψουν ένα σημαντικό κενό γνώσης σχετικά με την παρουσία και την τοξικότητα των χημικών ουσιών σε αντικείμενα που χρησιμοποιούνται για την αποθήκευση, την επεξεργασία, τη συσκευασία και το σερβίρισμα τροφίμων.
Ενώ πολλές από τις χημικές ουσίες είναι γνωστό ότι αποτελούν κίνδυνο, χιλιάδες άλλες δεν έχουν ελεγχθεί ποτέ για την τοξικότητά τους. Οι άνθρωποι είναι γνωστό ότι εκτίθενται σε αυτές τις χημικές ουσίες μέσω των τροφίμων, αλλά η πλήρης έκταση της έκθεσης του ανθρώπου σε όλες τις χημικές ουσίες που έρχονται σε επαφή με τα τρόφιμα είναι άγνωστη, σημειώνουν οι συγγραφείς.
Το κενό αυτό στον τομέα των ελέγχων αντικατοπτρίζει την υπερβολική αστοχία των νόμων για την ασφάλεια των χημικών προϊόντων στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίοι επιτρέπουν στα χημικά προϊόντα να εισέρχονται και να παραμένουν στην αγορά χωρίς έλεγχο τοξικότητας.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατέληξαν σε προσωρινή συμφωνία σχετικά με τον κανονισμό για τις συσκευασίες και τα απόβλητα συσκευασιών, ο οποίος θα απαιτεί όλες οι συσκευασίες που χρησιμοποιούνται στην ΕΕ να είναι ανακυκλώσιμες, θα θέτει περιορισμούς για τις πλαστικές συσκευασίες και θα απαγορεύει τη χρήση υπερ- και πολυφθοραλκυλικών ουσιών (PFAS) στις συσκευασίες που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα.
O κανονισμός για τις συσκευασίες και τα απόβλητα συσκευασιών αποσκοπεί στη βελτίωση της ασφάλειας και της βιωσιμότητας των συσκευασιών τροφίμων που χρησιμοποιούνται στην ΕΕ, θέτοντας στόχους μείωσης των συσκευασιών κατά 5% έως το 2030, 10% έως το 2035 και 15% έως το 2040.
Η συμφωνία θα απαγορεύσει ορισμένες μορφές πλαστικής συσκευασίας μίας χρήσης -όπως οι συσκευασίες για μη επεξεργασμένα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, οι συσκευασίες για τρόφιμα και ποτά που γεμίζονται και καταναλώνονται σε καφετέριες και εστιατόρια, καθώς και οι ατομικές μερίδες (π.χ. για καρυκεύματα, σάλτσες, κρέμες γάλακτος, ζάχαρη κ.λπ.)- αρχής γενομένης από την 1η Ιανουαρίου 2030. Θα απαγορευτούν επίσης οι πολύ ελαφριές πλαστικές σακούλες μεταφοράς (κάτω των 15 μικρομέτρων).
Υπό το πρίσμα των ολοένα και περισσότερων στοιχείων σχετικά με την τοξικότητα των PFAS, γνωστών και ως «παντοτινών χημικών» (forever chemicals), το Κοινοβούλιο εξασφάλισε επίσης την εισαγωγή απαγόρευσης της χρήσης των χημικών αυτών ουσιών στις συσκευασίες που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα.
Επιπλέον, η συμφωνία θα ενθαρρύνει την επαναχρησιμοποίηση και τις επιλογές επαναπλήρωσης για τους καταναλωτές, απαιτώντας από τους τελικούς διανομείς ποτών και φαγητών στο λιανικό εμπόριο να προσφέρουν στους καταναλωτές τη δυνατότητα να φέρνουν το δικό τους δοχείο. Οι επιχειρήσεις αυτές θα πρέπει επίσης να προσφέρουν το 10% όλων των προϊόντων σε μορφή επαναχρησιμοποιήσιμης συσκευασίας έως το 2030.
Οι ερευνητές εξέτασαν όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με τις χημικές ουσίες που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα και τις συνέκριναν με τις διαθέσιμες βάσεις δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων πέντε προγραμμάτων βιοπαρακολούθησης ανθρώπων, τα οποία μετρούν τη συγκέντρωση χημικών ουσιών στους ανθρώπινους ιστούς και τα υγρά.
Η εξέταση αποκάλυψε την παρουσία πολλών χημικών ουσιών που συνδέονται με ανησυχητικές επιπτώσεις στην υγεία.
Ενδεικτικά αναφέρονται μερικά παραδείγματα:
- Η δισφαινόλη Α (BPA) έχει ταξινομηθεί ως τοξική για την αναπαραγωγή, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να βλάψει τη γονιμότητα. Είναι επίσης μια χημική ουσία που διαταράσσει το ενδοκρινικό σύστημα και παρεμβαίνει στις ορμόνες.
- Η δισφαινόλη S, μια χημική ουσία που χρησιμοποιείται μερικές φορές αντί της BPA, έχει παρόμοιες ιδιότητες.
- Το PFOA, ένα «παντοτινό χημικό», έχει βρεθεί ότι προάγει την τοξικότητα στο συκώτι και επηρεάζει αρνητικά το ανοσοποιητικό σύστημα.
Για πολλά άλλα PFAS, τα δεδομένα σχετικά με την τοξικότητά τους είναι πολύ περιορισμένα, οπότε ο αντίκτυπός τους στην ανθρώπινη υγεία δεν είναι καν γνωστός.
Μέθοδοι για να περιορίσετε την έκθεση σε χημικές ουσίες
Οι άνθρωποι μπορούν να μειώσουν την έκθεσή τους σε χημικές ουσίες που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα με διάφορους τρόπους.
- Αγοράστε τρόφιμα που έχουν υποστεί ελάχιστη επεξεργασία.
- Αποφύγετε τα φρούτα, λαχανικά, κρέας και πουλερικά που είναι συσκευασμένα σε πλαστικό με κενό αέρος.
- Μην βάζετε τρόφιμα σε φούρνο μικροκυμάτων σε δοχεία μιας χρήσης- οι χημικές ουσίες είναι πιο πιθανό να διαρρεύσουν από τα προϊόντα συσκευασίας στα τρόφιμα όταν θερμαίνονται.
Δυστυχώς, η ικανότητα των καταναλωτών να ελέγχουν την έκθεσή τους σε πιθανά τοξικές ουσίες περιορίζεται συχνά από το τι είναι διαθέσιμο σε αυτούς.
Για παράδειγμα, ενδεχομένως να μπορείτε να αγοράσετε μόνο κομμένο από πριν, τυλιγμένο σε πλαστικό κρέας και πουλερικά εκεί που ψωνίζετε και να μην έχετε πρόσβαση σε φρεσκοκομμένο κρέας, το οποίο μπορεί να είναι τυλιγμένο σε κερωμένο χαρτί. Οι καταναλωτές δεν έχουν επίσης κανέναν έλεγχο των χημικών ουσιών στις οποίες εκτίθενται τα τρόφιμα κατά τη διαδικασία παρασκευής.
Ιατρική Ομάδα Medbox
Κάθε χρόνο, βοηθάμε χιλιάδες ανθρώπους να βρουν απαντήσεις σε σημαντικές ερωτήσεις για την υγεία τους με τα άρθρα μας που έχουν γραφτεί από ειδικούς, ιατρικά αναθεωρημένα σε εκατοντάδες θέματα υγείας.