Το μέλι είναι ένα γλυκό, χρυσαφένιο υγρό που παράγεται από τις μέλισσες. Οι μέλισσες αποθηκεύουν το μέλι τους σε μικρά, εξαγωνικά κύπελλα που ονομάζονται κηρήθρες.
Το ακατέργαστο μέλι προέρχεται κατευθείαν από την κηρήθρα.
Το μέλι από την κυψέλη περιέχει γύρη μελισσών, κερί μελισσών και κομμάτια νεκρών μελισσών.
Οι παρασκευαστές μελιού συνήθως περνούν το ακατέργαστο μέλι από φίλτρο για να απομακρύνουν όσο το δυνατόν περισσότερες ακαθαρσίες, αλλά κάποιες γενικά παραμένουν.
Ακόμα και έτσι είναι ασφαλές για κατανάλωση.
Σε αντίθεση με το ακατέργαστο μέλι, το τυποποιημένο μέλι υποβάλλεται σε διαδικασία παστερίωσης.
Αυτό σημαίνει ότι οι παρασκευαστές το έχουν θερμάνει για να σκοτώσουν τα κύτταρα μύκητα που μπορούν να επηρεάσουν τη γεύση του, για να αυξήσουν τη διάρκεια ζωής του και για να το κάνουν να φαίνεται πιο διαφανές και ελκυστικό.
Ωστόσο, η παστερίωση μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον αριθμό των θρεπτικών συστατικών του μελιού.
Σύμφωνα με ορισμένα ιστορικά στοιχεία, οι άνθρωποι χρησιμοποιούν το μέλι εδώ και πάνω από 8.000 χρόνια.
Κατά την αρχαιότητα, οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν ακατέργαστο μέλι, αλλά σήμερα, οι περισσότεροι άνθρωποι στο Δυτικό κόσμο χρησιμοποιούν παστεριωμένο μέλι.
Το μέλι προσφέρει εκ φύσεως τα ακόλουθα οφέλη για την υγεία:
- αντιβακτηριακή δράση
- επουλωτικές ιδιότητες
- αντιοξειδωτικές ουσίες στη διατροφή
- αντιφλεγμονώδη δράση
Το ακατέργαστο μέλι περιέχει επίσης γύρη μελισσών και πρόπολη μελισσών, η οποία είναι μια κολλώδης ουσία που μοιάζει με κόλλα και χρησιμοποιείται από τις μέλισσες για να συγκρατούν την κυψέλη τους.
Το τυποποιημένο μέλι μπορεί να μην περιέχει τα ίδια επίπεδα πρόπολης και γύρης με το ακατέργαστο μέλι.
Μια ανασκόπηση του 2017 για το μέλι και μια ανασκόπηση του 2015 για τη γύρη των μελισσών αναφέρουν ότι η πρόπολη και η γύρη των μελισσών ενδέχεται να διαθέτουν αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές, αντιβακτηριακές και αντικαρκινικές ιδιότητες.
Οι ακόλουθες ενότητες διερευνούν ορισμένα τεκμηριωμένα οφέλη του ακατέργαστου μελιού για την υγεία.
Μοναδικά οφέλη του μελιού για την υγεία
Το μέλι είναι ένα σιροπώδες υγρό που φτιάχνουν οι μέλισσες από το νέκταρ των φυτών. Αγαπημένο παγκοσμίως για τη γλυκύτητα και το βάθος της γεύσης του, χρησιμοποιείται σε πολλά τρόφιμα και συνταγές.
Η μυρωδιά, το χρώμα και η γεύση του μελιού ποικίλλουν ανάλογα με το είδος των λουλουδιών από τα οποία παρασκευάζεται, γι’ αυτό και υπάρχουν αμέτρητες ποικιλίες.
Το μέλι έχει πολλά οφέλη για την υγεία και παίζει σημαντικό ρόλο σε πολλές σπιτικές θεραπείες και θεραπείες εναλλακτικής ιατρικής.
Ακολουθούν κάποια μοναδικά οφέλη του μελιού για την υγεία.
1. Περιέχει μεγάλη ποικιλία θρεπτικών συστατικών
Μια κουταλιά της σούπας (20 γραμμάρια) μέλι περιέχει:
- Θερμίδες: 61
- Λιπαρά: 0 γραμμάρια
- Πρωτεΐνη: 0 γραμμάρια
- Υδατάνθρακες: 17 γραμμάρια
- Φυτικές ίνες: 0 γραμμάρια
- Ριβοφλαβίνη: 1% της ημερήσιας συνιστώμενης ποσότητας
- Χαλκός: 1% της ημερήσιας συνιστώμενης ποσότητας
Το μέλι είναι ουσιαστικά καθαρή ζάχαρη, χωρίς καθόλου λίπος και μόνο ίχνη πρωτεΐνης και φυτικών ινών.
Περιέχει μικρές ποσότητες ορισμένων θρεπτικών συστατικών, αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι συνήθως δεν καταναλώνουν αρκετό μέλι ώστε να αποτελεί σημαντική διατροφική πηγή βιταμινών και μετάλλων.
Παρόλα αυτά, αξίζει να σημειωθεί ότι το μέλι είναι πλούσιο σε φυτικές ενώσεις που προάγουν την υγεία και είναι γνωστές ως πολυφαινόλες.
2. Είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά
Το μέλι υψηλής ποιότητας – το οποίο είναι ελάχιστα επεξεργασμένο, μη θερμασμένο και φρέσκο – περιέχει πολλές σημαντικές βιοδραστικές φυτικές ενώσεις και αντιοξειδωτικά, όπως φλαβονοειδή και φαινολικά οξέα.
Οι σκουρόχρωμες ποικιλίες τείνουν να προσφέρουν περισσότερα αντιοξειδωτικά από τις ανοιχτόχρωμες ποικιλίες.
Τα αντιοξειδωτικά βοηθούν στην εξουδετέρωση των δραστικών μορφών οξυγόνου (ROS) στο σώμα σας, οι οποίες μπορούν να συσσωρευτούν στα κύτταρα και να προκαλέσουν βλάβες. Αυτές οι βλάβες μπορούν να συμβάλουν σε καταστάσεις όπως η πρόωρη γήρανση, ο διαβήτης τύπου 2 και οι καρδιακές παθήσεις.
Ως εκ τούτου, πολλά από τα οφέλη του μελιού για την υγεία αποδίδονται στην περιεκτικότητά του σε αντιοξειδωτικά.
3. Είναι καλύτερο για τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα από την κανονική ζάχαρη
Σε ό,τι αφορά τη διαχείριση του σακχάρου στο αίμα, το μέλι μπορεί να προσφέρει κάποια μικρά οφέλη σε σχέση με την κανονική ζάχαρη.
Παρόλο που το μέλι αυξάνει το επίπεδο σακχάρου στο αίμα σας όπως και τα άλλα είδη ζάχαρης, τα αντιοξειδωτικά που περιέχει μπορεί να συμβάλλουν στην προστασία από το μεταβολικό σύνδρομο και τον διαβήτη τύπου 2.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το μέλι μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα της αδιπονεκτίνης, μιας ορμόνης που μειώνει τη φλεγμονή και βελτιώνει τη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα.
Υπάρχουν επίσης κάποιες ενδείξεις ότι η καθημερινή πρόσληψη μελιού μπορεί να βελτιώσει τα επίπεδα σακχάρου νηστείας στο αίμα σε άτομα με διαβήτη τύπου 2.
Ωστόσο, ενώ το μέλι μπορεί να είναι ελαφρώς καλύτερο από την επεξεργασμένη ζάχαρη για τα άτομα με διαβήτη, θα πρέπει και πάλι να καταναλώνεται με μέτρο.
Είναι επίσης σημαντικό να γνωρίζετε ότι ορισμένοι τύποι μελιού ενδέχεται να αραιώνονται με απλό σιρόπι. Παρόλο που η νοθεία του μελιού είναι παράνομη στις περισσότερες χώρες, παραμένει ένα ευρέως διαδεδομένο πρόβλημα.
4. Ενδεχομένως να βελτιώνει την υγεία της καρδιάς
Το μέλι μπορεί επίσης να βοηθήσει στην πρόληψη των καρδιακών παθήσεων.
Σύμφωνα με μια ανασκόπηση, το μέλι μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, στη βελτίωση των επιπέδων λίπους στο αίμα, στη ρύθμιση του καρδιακού παλμού και στην πρόληψη του θανάτου των υγιών κυττάρων – όλοι αυτοί οι παράγοντες μπορούν να βελτιώσουν τη λειτουργία και την υγεία της καρδιάς σας.
Μια μελέτη παρατήρησης που περιλάμβανε πάνω από 4.500 άτομα ηλικίας άνω των 40 ετών συσχέτισε τη μέτρια πρόσληψη μελιού με χαμηλότερο κίνδυνο υψηλής αρτηριακής πίεσης μεταξύ των γυναικών.
Επιπλέον, μια μελέτη σε αρουραίους έδειξε ότι το μέλι βοήθησε στην προστασία της καρδιάς από το οξειδωτικό στρες.
Επιπλέον, το ακατέργαστο μέλι περιέχει συνήθως πρόπολη, ένα είδος ρητίνης που παράγουν οι μέλισσες από δέντρα που παράγουν χυμούς και παρόμοια φυτά.
Η πρόπολη μπορεί να βελτιώσει τα επίπεδα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων .
Συνολικά, δεν υπάρχει διαθέσιμη μακροχρόνια μελέτη σε ανθρώπους σχετικά με το μέλι και την υγεία της καρδιάς. Χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να κατανοήσουμε καλύτερα τις επιδράσεις του μελιού στην υγεία της καρδιάς.
5. Ενισχύει την επούλωση εγκαυμάτων και πληγών
Η τοπική θεραπεία με μέλι χρησιμοποιείται για την επούλωση πληγών και εγκαυμάτων από την αρχαία Αίγυπτο.
Η πρακτική αυτή είναι ακόμη και σήμερα διαδεδομένη.
Μια ανασκόπηση 26 μελετών σχετικά με το μέλι και τη φροντίδα τραυμάτων διαπίστωσε ότι είναι πιο αποτελεσματικό στην επούλωση εγκαυμάτων μερικού πάχους και τραυμάτων που έχουν μολυνθεί μετά από χειρουργική επέμβαση.
Το μέλι είναι επίσης μια αποτελεσματική θεραπεία για τα έλκη των ποδιών που σχετίζονται με τον διαβήτη, τα οποία συνιστούν σοβαρές επιπλοκές της νόσου που μπορεί να οδηγήσουν σε ακρωτηριασμό.
Μια μελέτη που περιλάμβανε άτομα με έλκη ποδιών που σχετίζονται με τον διαβήτη ανέφερε ποσοστό επιτυχίας 43,3% με το μέλι ως θεραπεία των πληγών.
Σε μια άλλη μελέτη, η τοπική εφαρμογή μελιού θεράπευσε ένα εντυπωσιακό 97% των ελκών των συμμετεχόντων που σχετίζονταν με τον διαβήτη.
Οι ερευνητές θεωρούν ότι οι θεραπευτικές ιδιότητες του μελιού προέρχονται από τις αντιβακτηριακές και αντιφλεγμονώδεις δράσεις του.
Επιπλέον, μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία άλλων δερματικών παθήσεων, συμπεριλαμβανομένης της ψωρίασης και των βλαβών από έρπητα.
Το μέλι Manuka (προέλευσης Νέας Ζηλανδίας) θεωρείται ιδιαίτερα αποτελεσματικό στη θεραπεία των εγκαυμάτων.
Ωστόσο, εάν έχετε σοβαρό έγκαυμα, θα πρέπει να αναζητήσετε αμέσως ιατρική βοήθεια.
6. Βοηθά στην καταστολή του βήχα στα παιδιά
Ο βήχας είναι ένα κοινό πρόβλημα για τα παιδιά με λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού. Αυτές οι λοιμώξεις μπορούν να επηρεάσουν τον ύπνο και την ποιότητα ζωής τόσο των παιδιών όσο και των γονέων.
Ωστόσο, τα κοινά φάρμακα για το βήχα δεν είναι πάντα αποτελεσματικά και μπορεί να έχουν παρενέργειες.
Είναι ενδιαφέρον ότι το μέλι μπορεί να είναι μια καλή εναλλακτική λύση, με στοιχεία που υποδεικνύουν ότι αποτελεί μια αποτελεσματική θεραπευτική επιλογή.
Μια ανασκόπηση πολλών μελετών σχετικά με το μέλι και τον βήχα στα παιδιά διαπίστωσε ότι το μέλι φαίνεται να είναι πιο αποτελεσματικό από τη διφαινυδραμίνη όσον αφορά τα συμπτώματα του βήχα.
Μπορεί επίσης να βοηθήσει στη μείωση της διάρκειας του βήχα.
Μια άλλη ανασκόπηση σημείωσε ότι μπορεί επίσης να βελτιώσει την ποιότητα του ύπνου των παιδιών με βήχα, καθώς και των γονέων τους.
Επιπλέον, σε αντίθεση με ορισμένα φάρμακα για το βήχα, το μέλι δεν έχει παρενέργειες.
Ωστόσο, μην δίνετε ποτέ μέλι σε παιδιά κάτω του 1 έτους λόγω του κινδύνου αλλαντίασης.
7. Είναι εύκολο να το εντάξετε στη διατροφή σας
Το μέλι είναι εύκολο να προστεθεί στη διατροφή σας.
Προκειμένου να λάβετε μια μικρή δόση αντιοξειδωτικών από το μέλι, μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε με οποιονδήποτε τρόπο θα χρησιμοποιούσατε συνήθως τη ζάχαρη.
Είναι εξαιρετικό για να γλυκάνετε το απλό γιαούρτι, τον καφέ ή το τσάι. Μπορείτε επίσης να το χρησιμοποιήσετε στο μαγείρεμα και το ψήσιμο.
Ως σπιτική θεραπεία, μπορεί να εφαρμοστεί απευθείας σε μικρά εγκαύματα ή πληγές ή να χορηγηθεί από το στόμα για το βήχα.
Να θυμάστε ότι δεν πρέπει να δίνετε μέλι σε βρέφη κάτω του 1 έτους λόγω του κινδύνου αλλαντίασης.
Επίσης, να θυμάστε ότι το μέλι είναι ένας τύπος ζάχαρης, οπότε η κατανάλωσή του θα προκαλέσει αύξηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα σας.
8. Έχει αντιβακτηριακή δράση
Το μέλι είναι ένας φυσικός αντιβακτηριακός και αντιμικροβιακός παράγοντας.
Περιέχει υπεροξείδιο του υδρογόνου και οξειδάση της γλυκόζης και έχει χαμηλό επίπεδο pH, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να σκοτώσει επιβλαβή βακτήρια και μύκητες.
Επίσης, λόγω της μοναδικής χημικής του σύνθεσης, δεν βοηθάει την ανάπτυξη ζυμομυκήτων ή βακτηρίων.
Λόγω της αντιβακτηριακής του δράσης, οι άνθρωποι μπορούν να το χρησιμοποιήσουν για τον καθαρισμό των πληγών,
Έρευνες έχουν δείξει ότι το μέλι manuka, το οποίο είναι ένας τύπος ακατέργαστου μελιού, μπορεί να σκοτώσει κοινούς παθογόνους μικροοργανισμούς, όπως:
- Escherichia coli ή E. coli, ένα βακτήριο που προκαλεί τροφική δηλητηρίαση και λοιμώξεις τραυμάτων
- Staphylococcus aureus ή S. aureus, ένα μικρόβιο που προκαλεί δερματικές λοιμώξεις
- Helicobacter pylori ή H. pylori, ένα βακτήριο που προκαλεί έλκος στομάχου και χρόνια γαστρίτιδα
9. Είναι καλό για την αντιμετώπιση της διάρροιας
Το ακατέργαστο μέλι μπορεί να έχει καταπραϋντική επίδραση στην πέψη, βοηθώντας τα συμπτώματα της διάρροιας.
Μια μελέτη σε 150 παιδιά με οξεία γαστρεντερίτιδα διαπίστωσε ότι εκείνα που έλαβαν μέλι μαζί με διάλυμα επανυδάτωσης από το στόμα είχαν καλύτερη ανάρρωση από τη διάρροια σε σχέση με εκείνα που δεν έλαβαν μέλι.
Τα παιδιά που έλαβαν μέλι είχαν λιγότερες κενώσεις και ανάρρωσαν ταχύτερα από την ασθένεια.
Για να βοηθήσετε στην αντιμετώπιση της ήπιας διάρροιας, δοκιμάστε να πάρετε ένα κουταλάκι του γλυκού ακατέργαστο μέλι ή να αναμείξετε μέλι με ένα ρόφημα.
Αποφύγετε τη λήψη υπερβολικής ποσότητας μελιού, επειδή η περίσσεια ζάχαρης μπορεί να επιδεινώσει τη διάρροια.
10. Προστατεύει τον εγκέφαλο
Ορισμένα στοιχεία δείχνουν ότι το μέλι μπορεί να έχει αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις δυνάμεις που μπορούν να ωφελήσουν τον εγκέφαλο. Μια μελέτη σε ζώα διαπίστωσε ότι οι αρουραίοι που κατανάλωναν μέλι είχαν προστασία από την εγκεφαλική βλάβη που προκλήθηκε από την έκθεση σε μόλυβδο.
Επιπλέον, μια ανασκόπηση αναφέρει ότι το ακατέργαστο μέλι μπορεί να περιέχει συστατικά που βοηθούν στην καταπολέμηση της φλεγμονής στον ιππόκαμπο, ένα τμήμα του εγκεφάλου που συμμετέχει στη λειτουργία της μνήμης.
Επιλέγοντας το σωστό είδος μελιού
Το ακατέργαστο μέλι φέρει ετικέτα που γράφει “ακατέργαστο μέλι”. Αν η ετικέτα δεν περιλαμβάνει τη λέξη “καθαρό”, ή “φυσικό” ή “ακατέργαστο” ή αν δεν προέρχεται απευθείας από αγρότη ή μελισσοκόμο που μπορεί να επιβεβαιώσει ότι είναι ακατέργαστο, τότε ο παρασκευαστής το έχει πιθανώς παστεριώσει.
Η ετικέτα μπορεί επίσης να περιγράφει το είδος των λουλουδιών που γονιμοποίησαν οι μέλισσες για να φτιάξουν αυτό το μέλι.
Το είδος του λουλουδιού καθορίζει τη γεύση, το χρώμα και την περιεκτικότητα του μελιού σε αντιοξειδωτικά και βιταμίνες.
Πολλά είδη παστεριωμένου μελιού έχουν ετικέτες που αναγράφουν “αγνό μέλι”. Άλλα μπορεί να αναγράφουν “μέλι τριφυλλιού” ή να αναφέρουν ότι προέρχονται από μια συγκεκριμένη περιοχή.
Ακόμη και τα προϊόντα που φέρουν την ένδειξη “βιολογικό μέλι” μπορεί να μην είναι ακατέργαστα, καθώς ορισμένοι κατασκευαστές παστεριώνουν το βιολογικό μέλι.
Ορισμένα επεξεργασμένα προϊόντα μελιού περιέχουν σιρόπι καλαμποκιού με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη ή άλλα πρόσθετα.
Ελέγξτε την ετικέτα για να βεβαιωθείτε ότι το μέλι είναι αγνό.
Το ακατέργαστο μέλι έχει γίνει πιο δημοφιλές τα τελευταία χρόνια και οι άνθρωποι μπορούν πλέον να το αγοράσουν από πολλά καταστήματα τροφίμων και υγιεινής διατροφής.
Οι λαϊκές αγορές πωλούν επίσης ακατέργαστο μέλι, μερικές φορές απευθείας από τον μελισσοκόμο.
Τα ηλεκτρονικά καταστήματα προσφέρουν μεγάλη ποικιλία από μάρκες τόσο ακατέργαστου όσο και του συνηθισμένου μελιού.
Όταν το ακατέργαστο μέλι “ζαχαρώνει”
Το ακατέργαστο μέλι μπορεί να κρυσταλλώσει μετά από μερικούς μήνες αποθήκευσης. Αυτό σημαίνει ότι το μέλι αποκτά μια κοκκώδη ή ζαχαρένια υφή.
Το κρυσταλλωμένο μέλι είναι ασφαλές για κατανάλωση και έχει την ίδια γεύση.
Για να ξανακάνετε το μέλι υγρό, χρησιμοποιήστε μια ήπια τεχνική θέρμανσης:
- Βράστε μια κατσαρόλα με νερό και αφαιρέστε την από τη φωτιά.
- Τοποθετήστε το δοχείο με το μέλι μέσα στο ζεστό νερό. Μην αφήσετε το νερό να φτάσει στην κορυφή του δοχείου μελιού για να αποφύγετε την επιμόλυνσή του.
- Αφαιρέστε το δοχείο με το μέλι μετά από λίγα λεπτά. Εάν εξακολουθεί να είναι στερεό ή κρυσταλλωμένο, επαναλάβετε τη διαδικασία.
Μην βάζετε το ακατέργαστο μέλι σε φούρνο μικροκυμάτων ή μην το βάζετε απευθείας σε βραστό νερό ή σε καυτή εστία, καθώς αυτό μπορεί να καταστρέψει ορισμένα από τα θρεπτικά συστατικά του.
Ιατρική Ομάδα Medbox
Κάθε χρόνο, βοηθάμε χιλιάδες ανθρώπους να βρουν απαντήσεις σε σημαντικές ερωτήσεις για την υγεία τους με τα άρθρα μας που έχουν γραφτεί από ειδικούς, ιατρικά αναθεωρημένα σε εκατοντάδες θέματα υγείας.