Οι ταινιοσκώληκες (οι κεστώδεις σκώληκες που ανήκουν στις έλμινθες) είναι ένας τύπος παρασιτικού πλατυσκώληκα και ορισμένα είδη μπορούν να μολύνουν τον άνθρωπο.
Τα παράσιτα – σκουλήκια ζουν και αναπτύσσονται στον πεπτικό σωλήνα, μια κατάσταση γνωστή ως ταινίαση.
Οι λοιμώξεις από ταινιοσκώληκες είναι σπάνιες στο Δυτικό Κόσμο και τείνουν να είναι πιο συχνές σε μέρη του αναπτυσσόμενου κόσμου λόγω μολυσμένου και ατελώς μαγειρεμένου κρέατος ή ψαριού.
Όταν εμφανίζεται μια λοίμωξη, είναι σχετικά εύκολο να αντιμετωπιστεί.
Αυτό το άρθρο εξετάζει τα συμπτώματα και τις αιτίες της λοίμωξης από ταινίες και τι χρειάζεται για τη διάγνωση, τη θεραπεία και την πρόληψη της ταινίασης.
Συμπτώματα μόλυνσης από ταινία
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η λοίμωξη από ταινία προκαλεί λίγα ή καθόλου συμπτώματα. Στην πραγματικότητα, πολλοί άνθρωποι με ταινίαση δεν αντιλαμβάνονται καν ότι έχουν μολυνθεί.
Εάν υπάρχουν σημάδια και συμπτώματα της ταινίασης, αυτά μπορεί να είναι τα παρακάτω:
- Κοιλιακό άλγος
- Διάρροια
- Κόπωση
- Πείνα
- Έλλειψη όρεξης
- Ναυτία
- Αποβολή τμημάτων του ταινιοσκώληκα στα κόπρανα
- Απώλεια βάρους
Μια μη θεραπευμένη λοίμωξη μπορεί επίσης να οδηγήσει σε ανεπάρκεια βιταμίνης Β12, η οποία, με τη σειρά της, μπορεί να προκαλέσει αναιμία.
Αυτή η κατάσταση μπορεί να εμφανιστεί όταν ο οργανισμός σας δεν διαθέτει αρκετά υγιή ερυθρά αιμοσφαίρια για να μεταφέρουν επαρκές οξυγόνο στους ιστούς του σώματός σας.
Τα σημάδια και τα συμπτώματα της αναιμίας μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Καταβολή
- Ζάλη
- Κόπωση
- Πονοκεφάλους
- Χαμηλή ενέργεια
- Γρήγορο καρδιακό παλμό
- Κουδούνισμα στα αυτιά
Επιπλοκές
Σε ορισμένους τύπους ταινιοσκώληκα, όπως αυτοί που μολύνουν το χοιρινό κρέας, οι προνύμφες μπορούν να μετακινηθούν από το πεπτικό σύστημα και να σχηματίσουν κύστεις γεμάτες υγρό σε άλλα μέρη του σώματος (η αποκαλούμενη κυστικέρκωση).
Το φαινόμενο αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μάζες ή εξογκώματα κάτω από το δέρμα ή σε ιστούς ή όργανα του σώματος.
Εάν οι κύστεις αναπτυχθούν στο κεντρικό νευρικό σύστημα ή στον εγκέφαλο, μπορεί να υπάρξουν νευρολογικά συμπτώματα που χαρακτηρίζονται ως νευροκυστικέρκωση.
Η κατάσταση αυτή ενδέχεται να είναι αρκετά σοβαρή.
Πότε να επισκεφθείτε έναν γιατρό
Πολλές περιπτώσεις ταινίασης είναι ασυμπτωματικές (χωρίς συμπτώματα).
Εάν παρουσιάσετε οποιοδήποτε από τα σημεία ή συμπτώματα της λοίμωξης από ταινία μετά από ταξίδι σε μία περιοχή που παρουσιάζει ενδημική μόλυνση, αναζητήστε ιατρική βοήθεια.
Αυτό ισχύει ιδίως αν παρουσιάσετε κάποιο από τα σπάνια σημεία και συμπτώματα της κυστικέρκωσης, όπως:
- Έντονο πονοκέφαλο με δύσκαμπτο αυχένα
- Ασυνήθιστα γρήγορο καρδιακό παλμό
- Γρήγορη, ρηχή αναπνοή
- Ευαισθησία στο φως
- Εμετό
- Σύγχυση
- Ξαφνική διόγκωση των φλεβών στο τριχωτό της κεφαλής και στο μέτωπο
- Απόκλιση των ματιών προς τα κάτω
- Αντίδραση που μοιάζει με αλλεργία, με κνησμό, κνίδωση, οίδημα και δυσκολία στην αναπνοή (προκαλείται από την διάρρηξη των κύστεων των προνυμφών του παρασίτου)
Πώς μπορείτε να κολλήσετε έναν ταινιοσκώληκα;
Υπάρχουν διάφορα είδη ταινιοσκωλήκων που μπορούν να μολύνουν τον άνθρωπο, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται οι εξής:
Ταινία του βοείου κρέατος (Taenia saginata)
Ταινία του χοιρινού (Taenia solium)
Ασιατική ταινία (Taenia asiatica), η οποία μολύνει επίσης το χοιρινό κρέας
Πλατύς ταινιοσκώληκας (Diphyllobothrium latum), που μολύνει τα ψάρια του γλυκού νερού
Οι λοιμώξεις είναι πιο συχνές στον αναπτυσσόμενο κόσμο σε περιοχές, όπου δεν υπάρχουν εγκαταστάσεις υγιεινής και οι άνθρωποι μπορεί να έρχονται σε στενή επαφή με ζώα.
Οι μολύνσεις από ταινίες στον άνθρωπο συμβαίνουν συχνότερα ως αποτέλεσμα της κατανάλωσης μισοψημένου ή ωμού βοδινού, χοιρινού ή ψαριού από ζώο που είχε μολυνθεί.
Μια άλλη αιτία μόλυνσης είναι το ανεπαρκές πλύσιμο των χεριών μετά την επαφή με τους ταινιοσκώληκες ή τα αυγά των ταινιοσκωλήκων.
Μη καλά μαγειρεμένο κρέας, χοιρινό ή ψάρι
Η κατανάλωση μισοψημένου ή ωμού κρέατος, χοιρινού ή ψαριού είναι ο πιο συνηθισμένος τρόπος μόλυνσης των ανθρώπων από ταινία.
Εάν το ζώο είχε ταινία, μπορεί να μολυνθεί και το άτομο που τρώει το κρέας.
Ο κύκλος ζωής ενός ταινιοσκώληκα αρχίζει με τα αυγά. Τα αυγά του ταινιοσκώληκα μπορούν να ζήσουν εκτός ξενιστή και στο περιβάλλον (όπως στο νερό ή στα φυτά) για ημέρες ή και μήνες.
Τα ζώα μπορεί να μολυνθούν μετά την κατανάλωση φυτών ή ζωοτροφών ή μετά την κατανάλωση νερού που περιέχει αυγά ταινίας.
Μόλις εισέλθουν στο εσωτερικό ενός ζώου-ξενιστή, τα αυγά εκκολάπτονται και ωριμάζουν σε νεαρούς ταινιοσκώληκες.
Τα σκουλήκια είναι κινητά και μπορούν να μεταναστεύσουν από το έντερο και να εισέλθουν στον μυϊκό ιστό.
Εάν δεν καταψυχθεί ή δεν μαγειρευτεί σωστά για να σκοτωθούν τα σκουλήκια, το κρέας του ζώου περιέχει ζωντανούς ταινιοσκώληκες.
Στη συνέχεια αυτοί μπορούν να μεταδοθούν στον άνθρωπο που τρώει το κρέας.
Αυγά ταινίας χοιρινού κρέατος
Ένας λιγότερο συνηθισμένος τρόπος μόλυνσης από τους ταινιοσκώληκες είναι η επαφή με τα αυγά του ταινιοσκώληκα του χοιρινού κρέατος (T solium). Τα αυγά αποβάλλονται στα κόπρανα από ένα ζώο ή έναν άνθρωπο που έχει μολυνθεί.
Τα αυγά μπορούν να παραμείνουν βιώσιμα στο περιβάλλον. Αυτό περιλαμβάνει και το νερό, γι’ αυτό είναι σημαντικό να διασφαλίζετε ότι το νερό που πίνετε είναι απαλλαγμένο από μικρόβια.
Τα αυγά μπορούν επίσης να μεταδοθούν εάν ένα μολυσμένο άτομο δεν πλένει καλά τα χέρια του αφού πάει στην τουαλέτα και στη συνέχεια χειρίζεται τρόφιμα που τρώγονται από άλλους.
Τα αυγά της ταινίας του χοιρινού κρέατος μπορούν επίσης να ζήσουν σε διάφορες επιφάνειες. Είναι πιθανό να μολυνθείτε μέσω της χρήσης αντικειμένων όπως πιάτα ή μαχαιροπήρουνα που έχουν αυγά πάνω τους.
Ταξίδια στο εξωτερικό
Μολονότι η μόλυνση με ταινιοσκώληκες παρατηρείται και στο Δυτικό Κόσμο, είναι πιο συχνή στον αναπτυσσόμενο κόσμο.
Τα ταξίδια σε περιοχές όπου οι λοιμώξεις με ταινιοσκώληκες είναι συχνές αποτελούν παράγοντα κινδύνου για τα άτομα που έχουν διαγνωστεί με ταινίαση ή κυστικέρκωση.
Η κυστικέρκωση προσβάλλει κυρίως τις κοινότητες των αγροτών που ζουν για βιοποριστικούς λόγους στις αναπτυσσόμενες χώρες της Αφρικής, της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής.
Η λοίμωξη από Diphyllobothrium είναι διαδεδομένη στη βόρεια Ευρώπη, τη Ρωσία, τον Καναδά, την Αφρική, την Ιαπωνία, την Ταϊβάν, τη Μαντζουρία, τη Σιβηρία, την Παπούα Νέα Γουινέα, την Αυστραλία και τη Νότια Αμερική.
Διάγνωση
Η διάγνωση της λοίμωξης στο πεπτικό σύστημα περιλαμβάνει την εξέταση των κοπράνων για ταινίες ή/και την εξέταση της περιοχής του πρωκτού για αυγά.
Ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να παρατηρήσουν ταινιοσκώληκες στον πρωκτό τους ή γύρω από αυτόν. Ένας γιατρός θα πρέπει να τους εντοπίσει κατά τη διάρκεια μιας φυσικής εξέτασης.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, τμήματα ταινίας μπορεί να είναι ορατά στα κόπρανα. Εάν συμβεί αυτό, είναι σημαντικό να δώσετε δείγμα κοπράνων σε έναν γιατρό ή σε ένα εργαστήριο για να το εξετάσετε.
Μια εξέταση κοπράνων μπορεί να καθορίσει ποιος τύπος ταινίας είναι παρών. Μπορεί να είναι απαραίτητο να συλλέξετε και να εξετάσετε κόπρανα από διάφορες κενώσεις σε διάστημα λίγων ημερών για να κάνετε τη διάγνωση.
Μπορούν να γίνουν εξετάσεις αίματος για τα επίπεδα βιταμίνης Β12 ή/και αναιμίας, εάν υπάρχει μόλυνση από τον ταινιοσκώληκα των ψαριών. Μια εξέταση αίματος που εξετάζει συγκεκριμένα αντισώματα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει στη διάγνωση της κυστικέρκωσης.
Απεικονιστικές εξετάσεις, όπως αξονική τομογραφία (CT) ή μαγνητική τομογραφία (MRI), δύνανται επίσης να γίνουν εάν υπάρχουν επιπλοκές από μόλυνση με αυγά ταινίας χοιρινού κρέατος που έχουν μεταναστεύσει σε άλλα μέρη του σώματος.
Πώς μπορείτε να απαλλαγείτε από τους ταινιοσκώληκες;
Σε περιπτώσεις λοίμωξης από εντερικούς ταινιοσκώληκες, η θεραπεία απαιτεί ένα φάρμακο που θα ακινητοποιήσει τα σκουλήκια.
Μόλις τα σκουλήκια δεν είναι σε θέση να προσκολληθούν στην επένδυση του εντέρου, θα βγουν από το σώμα κατά τη διάρκεια της κένωσης του εντέρου.
Το Biltricide (praziquantel) είναι ένα αντιπαρασιτικό φάρμακο που χρησιμοποιείται συνήθως για τη θεραπεία λοιμώξεων από ταινίες.
Για επιπλοκές από μόλυνση με αυγά ταινίας χοιρινού κρέατος που έχουν σχηματίσει κύστεις, η θεραπεία θα εξαρτηθεί από τη θέση των κύστεων.
Μπορεί να χρειαστεί να χρησιμοποιηθεί φαρμακευτική αγωγή ή άλλη θεραπεία για τη διαχείριση της λοίμωξης και των σχετικών επιπλοκών σε άλλες περιοχές του σώματος.
Πρόληψη
Δεδομένου ότι η πλειονότητα των λοιμώξεων από ταινίες είναι αποτέλεσμα ταξιδιών στο εξωτερικό, είναι σημαντικό να τηρούνται πρακτικές ελέγχου των λοιμώξεων όταν ταξιδεύετε σε περιοχές όπου οι ταινίες είναι ενδημικές (ευρέως διαδεδομένες).
Αυτό περιλαμβάνει μέρη της Αφρικής, της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής όπου υπάρχει αγροτική δραστηριότητα (δηλαδή όπου σχεδόν το σύνολο των καλλιεργειών ή των ζώων που εκτρέφονται χρησιμοποιούνται για τη συντήρηση του αγρότη και της οικογένειάς του).
Προκειμένου να αποτρέψετε τη μόλυνση από ταινίες ενώ ταξιδεύετε στο εξωτερικό:
- Μαγειρέψτε όλα τα κρέατα και τα ψάρια καλά ψημένα σε θερμοκρασία τουλάχιστον 65 βαθμών Κελσίου.
- Εναλλακτικά, καταψύξτε πλήρως για τουλάχιστον 24 ώρες.
- Τρώτε μόνο μαγειρεμένα ή κονσερβοποιημένα φρούτα ή λαχανικά.
- Εάν φάτε φρέσκα φρούτα ή λαχανικά, βεβαιωθείτε ότι έχουν πλυθεί και καθαριστεί καλά από εσάς πριν από την κατανάλωση.
- Βράστε το νερό για τρία λεπτά πριν το πιείτε ή πιείτε μόνο εμφιαλωμένο νερό.
- Πλένετε τα χέρια σας σχολαστικά με σαπούνι και νερό.
Διδάξτε στα παιδιά να μην βάζουν τα χέρια τους στο στόμα.
Ιατρική Ομάδα Medbox
Κάθε χρόνο, βοηθάμε χιλιάδες ανθρώπους να βρουν απαντήσεις σε σημαντικές ερωτήσεις για την υγεία τους με τα άρθρα μας που έχουν γραφτεί από ειδικούς, ιατρικά αναθεωρημένα σε εκατοντάδες θέματα υγείας.