Λόγοι για τους οποίους παθαίνουμε κράμπες στα πόδια – και πώς να τις σταματήσουμε

Αν δεν το έχετε ήδη βιώσει, πιθανότατα κάποια στιγμή στη ζωή σας θα νιώσετε κράμπες στα πόδια σας. Μπορεί να σας πιάσουν τη χειρότερη δυνατή στιγμή- είτε είστε ξαπλωμένοι στο κρεβάτι τη νύχτα είτε τρέχετε στον διάδρομο, αυτός ο οξύς, διαπεραστικός πόνος μπορεί να σας εξουθενώσει τελείως.

Εάν οι κράμπες στα πόδια επιμένουν, μπορεί να γίνουν ακόμη πιο ενοχλητικές, ενδεχομένως βγάζοντάς σας εκτός της καθιερωμένης σας ρουτίνας άσκησης ή ύπνου.

Τι ακριβώς είναι οι κράμπες στα πόδια;

Η κράμπα των ποδιών είναι μια απότομη, ξαφνική σύσπαση ή σύσφιξη του μυός στη γάμπα, η οποία συνήθως διαρκεί από μερικά δευτερόλεπτα έως μερικά λεπτά. Εάν όντως σας πιάσει κράμπα, μπορείτε να την ανακουφίσετε αμέσως, τεντώνοντας απαλά τον μυ. Για να κρατήσετε τις κράμπες στα πόδια μακριά, βεβαιωθείτε ότι τρέφεστε σωστά και ξεκουράζεστε αρκετά.

Ωστόσο, προκειμένου να βρείτε μια μακροπρόθεσμη λύση για τις κράμπες στα πόδια, ίσως χρειαστεί να εξετάσετε προσεκτικά τις πολλές πιθανές αιτίες τους. Θα πρέπει να αποκλείσετε τυχόν υποκείμενα προβλήματα που θα μπορούσαν να ευθύνονται για τις κράμπες στα πόδια, όπως η περιφερική αρτηριακή νόσος ή προβλήματα με τον θυρεοειδή. Επισκεφθείτε έναν γιατρό αν οι κράμπες σας εμποδίζουν να ασκηθείτε ή αν φαίνεται να εκδηλώνονται αυτόματα, χωρίς να υπάρχει κάποιο έναυσμα.

Οι ειδικοί αναφέρουν τους κυριότερους λόγους για τους οποίους μπορεί να έχετε κράμπες στα πόδια και πώς μπορείτε να τις αποφύγετε.

Αφυδάτωση

Μία από τις κλασικές αιτίες που προκαλούν κράμπες στα πόδια είναι η αφυδάτωση. Οι αθλητές και οι φανατικοί της γυμναστικής αντιμετωπίζουν συνεχώς κράμπες ειδικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, στη ζέστη και χωρίς να καταναλώνουν αρκετά υγρά.

Ο λόγος για τον οποίο η αφυδάτωση προκαλεί κράμπες είναι σε μεγάλο βαθμό θεωρητικός. Ενδεχομένως η εξάντληση των υγρών να προκαλεί ευαισθητοποίηση των νευρικών απολήξεων, προκαλώντας συσπάσεις στο χώρο γύρω από το νεύρο και αυξάνοντας την πίεση στις απολήξεις των κινητικών νεύρων.

Αυτή η εξάντληση επιδεινώνεται από τις συνθήκες ζέστης ή την άσκηση, καθώς χάνετε περισσότερα υγρά μέσω του ιδρώτα.

Έλλειψη ιχνοστοιχείων

Δεν είναι μόνο το νερό που χάνετε με τον ιδρώτα. Οι χαμένοι ηλεκτρολύτες, ή τα βασικά μέταλλα που επηρεάζουν τη λειτουργία των μυών και πολλές άλλες σημαντικές λειτουργίες του οργανισμού, μπορούν επίσης να συμβάλουν στην εμφάνιση κράμπας στα πόδια. Εάν η περιεκτικότητά σε ορισμένα μέταλλα είναι χαμηλή, αυτή η ανισορροπία μπορεί να προκαλέσει κράμπες.

Μια ανισορροπία στο νάτριο, το ασβέστιο, το μαγνήσιο ή το κάλιο θα μπορούσε να οδηγήσει σε κράμπες στα πόδια.

Τα αθλητικά ποτά μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση των κραμπών χάρη στην περιεκτικότητά τους σε ηλεκτρολύτες. Ορισμένες τροφές μπορούν επίσης να βοηθήσουν. Οι μπανάνες, το σπανάκι, το γιαούρτι και οι ξηροί καρποί είναι τροφές πλούσιες σε κάλιο, ένα μέταλλο φιλικό προς τους μυς, και μπορεί να αποτρέψουν τις ελλείψεις που θα μπορούσαν να προκαλέσουν κράμπες στα πόδια.

Εγκυμοσύνη

Η εγκυμοσύνη αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης κραμπών στα πόδια. Αυτό συμβαίνει κυρίως επειδή οι πιθανότητες ανεπάρκειας μαγνησίου και καλίου είναι υψηλότερες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Εάν είστε έγκυος και αντιμετωπίζετε κράμπες στα πόδια, παραμείνετε ενυδατωμένη και εξετάστε το ενδεχόμενο λήψης ενός συμπληρώματος μαγνησίου – με την έγκριση του γιατρού σας.

Υπερβολική καταπόνηση του μύ

Ανεξάρτητα από την κατάσταση ενυδάτωσης του ασκούμενου, πολλοί άνθρωποι εμφανίζουν κράμπες στα πόδια λόγω υπερβολικής χρήσης ενός μυός. Η καταπόνηση ή η υπερβολική χρήση ενός μυός είναι στην πραγματικότητα η πιο συχνή αιτία μυϊκής κράμπας.

Όταν τα νεύρα που ξεκινούν από τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό και καταλήγουν στον μυ υπερδιεγείρονται, τότε συχνά παθαίνετε μια ακούσια κράμπα. Η ξεκούραση και οι διατάσεις είναι ιδιαίτερα σημαντικές σε αυτές τις περιπτώσεις.

Κόπωση

Ενδέχεται να είστε πιο επιρρεπείς στις κράμπες των ποδιών όταν είστε κουρασμένοι. Ίσως να είστε πιο χαλαροί με τη διατροφή σας ή να ξεχνάτε να ενυδατώνεστε επαρκώς, ή, αν το σώμα σας δεν είχε αρκετό χρόνο να ανακάμψει σωστά από την τελευταία σας προπόνηση, οι μύες σας μπορεί να είναι ήδη σε άσχημη κατάσταση.

Φυσιολογικά, όταν ο μυς είναι κουρασμένος, δεν είναι τόσο συντονισμένος στη χρήση των θρεπτικών συστατικών. Με άλλα λόγια, ένας κουρασμένος μυς χάνει περισσότερα θρεπτικά συστατικά από όσα χρησιμοποιεί, επομένως δεν λειτουργεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό.

Οι βραδινές, ή νυχτερινές, κράμπες στα πόδια είναι συχνές και μπορεί επίσης να οφείλονται στην κούραση. Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό PLoS One, περίπου το 30% των ενηλίκων ανέφεραν ότι βιώνουν νυχτερινές κράμπες στα πόδια τουλάχιστον πέντε φορές το μήνα.

Παρόλο που δεν υπάρχει μία συγκεκριμένη αιτία για τις νυχτερινές κράμπες στα πόδια, είναι πιθανό αυτές να σχετίζονται με την κόπωση των μυών και τη δυσλειτουργία των νεύρων. Υπάρχουν επίσης έρευνες που δείχνουν ότι οι αθλητές που υποβλήθηκαν σε άσκηση υψηλότερης από την κανονική ένταση είχαν αύξηση της συχνότητας εμφάνισης νυχτερινών κραμπών στα πόδια.

Καθιστή ή όρθια θέση

Οι μύες είναι φτιαγμένοι για να κινούνται, να συστέλλονται και να ξεκουράζονται, επομένως αν κάνετε κάτι ασυνήθιστο – για παράδειγμα να κάθεστε σε ένα συνέδριο όλη μέρα ή να στέκεστε στην ουρά σε ένα χώρο αναψυχής – μπορεί να νιώσετε κράμπες στα πόδια.

Η ορθοστασία για παρατεταμένο χρονικό διάστημα μπορεί δικαιολογημένα να συμβάλει στην κόπωση των μυών, η οποία με τη σειρά της μπορεί να προκαλέσει κράμπες. Αλλά το πολύ καθισιό δεν είναι απαραίτητα καλύτερο. Το παρατεταμένο καθισιό μπορεί να ενισχύσει την προδιάθεση των μυών να δυσλειτουργούν.

Όταν ο μυς χρησιμοποιείται και δεν μπορεί να χαλαρώσει, καταλήγετε να πάθετε κράμπα. Αν έχετε κράμπες στα πόδια από την ορθοστασία, φροντίστε να καθίσετε πριν αισθανθείτε τους μύες σας πολύ κουρασμένους. Και αν έχετε κράμπα από το πολύωρο καθισιό, προσπαθήστε να περπατάτε τουλάχιστον δύο λεπτά για κάθε ώρα που είστε καθιστοί.

Φαρμακευτικές αγωγές

Εάν δεν υπάρχει προφανής αιτία για τις κράμπες στα πόδια σας, τότε ίσως θα πρέπει να ρίξετε μια ματιά σε τυχόν πρόσφατες αλλαγές στη λίστα των φαρμάκων σας.

Τα διουρητικά, μια κατηγορία φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης, είναι δυνατόν να προκαλέσουν κράμπες επειδή στερούν από τον οργανισμό υγρά και άλατα. Άλλα φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν κράμπες στα πόδια είναι τα εξής:

• Ραλοξιφαίνη και τεριπαρατίδη (χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της οστεοπόρωσης)
• Ενδοφλέβια σακχαρόζη σιδήρου (χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της αναιμίας)
• Συζευγμένα οιστρογόνα (χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης)
• Ναπροξένη (χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του πόνου)
• Οι ευρέως συνταγογραφούμενες στατίνες σχετίζονται επίσης με μυϊκές κράμπες γενικά.

Μιλήστε με τον γιατρό σας εάν ξεκινήσατε να παίρνετε ένα νέο φάρμακο κατά την εκδήλωση των κραμπών στα πόδια σας.

Περιφερική αρτηριακή νόσος

Εάν οι κράμπες στα πόδια σας μοιάζουν αυθόρμητες και δεν σχετίζονται με την άσκηση, είναι σημαντικό να επισκεφθείτε τον γιατρό σας για να αποκλείσετε υποκείμενα προβλήματα. Ορισμένα προβλήματα, για παράδειγμα, αυτά που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο ο οργανισμός διακινεί τους ηλεκτρολύτες, μπορούν να προκαλέσουν κράμπες στα πόδια.

Άλλες, όπως η περιφερική αρτηριακή νόσος, κατά την οποία η χοληστερόλη φράζει τα αιμοφόρα αγγεία στα πόδια, επηρεάζουν τη ροή του αίματος. Η περιφερική αρτηριακή νόσος μπορεί να προκαλέσει κράμπες, καθώς ενδέχεται να μην φτάνει αρκετό αίμα στα πόδια.

Οστεοαρθρίτιδα

Όπως τα υπερδιεγερμένα νεύρα μπορούν να προκαλέσουν κράμπες στα πόδια λόγω υπερβολικής χρήσης, έτσι και τα νεύρα που δυσλειτουργούν για άλλους λόγους μπορούν να οδηγήσουν σε κράμπες.

Η οστεοαρθρίτιδα, ο πιο κοινός τύπος αρθρίτιδας σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), συνήθως χαρακτηρίζεται από δύσκαμπτες και επώδυνες αρθρώσεις. Αλλά τα άτομα που πάσχουν από αυτήν την επώδυνη πάθηση μπορεί επίσης να εμφανίσουν μυϊκούς σπασμούς και πόνο στα πόδια. Αυτές οι κράμπες στα πόδια συνδέονται συνήθως με την οστεοαρθρίτιδα της σπονδυλικής στήλης, η οποία, όταν είναι σοβαρή, μπορεί να οδηγήσει σε πιασμένα νεύρα ή άλλες νευρικές βλάβες.

Διαβητική περιφερική νευροπάθεια

Τα υπερβολικά υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα σε άτομα με διαβήτη τύπου 2 μπορεί να οδηγήσουν σε βλάβη των νεύρων στα πόδια, τα πέλματα, τα χέρια και τις παλάμες που ονομάζεται διαβητική περιφερική νευροπάθεια.

Αυτή η νευρική βλάβη οδηγεί συχνά σε αίσθημα μουδιάσματος ή μυρμηγκιάσματος, αλλά μπορεί επίσης να προκαλέσει μυϊκές συσπάσεις και πλήρεις κράμπες στα πόδια, όταν τα νεύρα στα πόδια δεν λειτουργούν σωστά. Η θεραπεία του διαβήτη μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη οποιασδήποτε περαιτέρω νευρικής βλάβης, αλλά ο γιατρός μπορεί να συστήσει παυσίπονα ή σπασμολυτικά φάρμακα για να περιορίσει τις κράμπες και τον πόνο στα πόδια.

Υποθυρεοειδισμός

Οι παθήσεις του θυρεοειδούς μπορεί επίσης να ευθύνονται για κράμπες στα πόδια. Τα άτομα με υποθυρεοειδισμό παράγουν πολύ λίγες θυρεοειδικές ορμόνες, οι οποίες ελέγχουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα σας χρησιμοποιεί την ενέργεια. Μερικοί άνθρωποι με υποθυρεοειδισμό θα νιώσουν αδυναμία ή πόνο στους μύες τους, ενώ άλλοι μπορεί να εμφανίσουν κράμπες στα πόδια.

National Library of Medicine. Muscle cramps https://medlineplus.gov/musclecramps.html

National Library of Medicine. Charley horse https://medlineplus.gov/ency/article/002066.htm

Allen RE, Kirby KA. Nocturnal leg cramps. https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2012/0815/p350.html