Κολικός της Χολής. Όταν… ‘διπλώνετε’ από τον πόνο

Ο κολικός της χολής είναι ένα είδος κοιλιακού πόνου που προκαλείται από προσωρινή απόφραξη των αγωγών που εξέρχονται από τη χοληδόχο κύστη. Μερικές φορές, αλλά όχι πάντα, οι άνθρωποι που έχουν χολόλιθους (πέτρες στη χολή) παθαίνουν κολικό της χολής.

Η λέξη “κολικός” αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο ο πόνος μερικές φορές αρχίζει και σταματά απότομα, και η λέξη “χολικός” παραπέμπει στη χολή ή στους χοληφόρους πόρους. Ο κολικός της χολής είναι επίσης γνωστός ως ” προσβολή από χολόλιθους” ή “προσβολή της χοληδόχου κύστης “.

Τα συμπτώματα του κολικού

Ο κολικός της χολής είναι ένα είδος πόνου που εμφανίζεται συνήθως στο άνω μέρος της κοιλιάς σας, λίγο δεξιά ή κεντρικά. Σε μερικούς ανθρώπους, είναι σαν να ακτινοβολεί ο πόνος στην πλάτη ή στον δεξιό ώμο.

Ο πόνος αρχίζει συνήθως ξαφνικά. Μόλις αρχίσει, είναι συνήθως ένας μέτριος, σταθερός πόνος. Συνήθως, ένα επεισόδιο κολικού της χολής εκδηλώνεται εντός μερικών ωρών αφότου το άτομο έχει φάει ένα γεύμα, συχνά ένα μεγάλο γεύμα με πολλά λιπαρά.

Σε αντίθεση με ορισμένα άλλα είδη κοιλιακού πόνου, ο κολικός της χολής δεν βελτιώνεται μετά την κένωση του εντέρου (αφόδευση).

Συνήθως, ο εντονότερος πόνος εμφανίζεται περίπου μία ώρα μετά την έναρξή του. Κατά κανόνα, ο πόνος υποχωρεί σταδιακά σε διάστημα μίας έως πέντε ωρών (καθώς ο χολόλιθος απομακρύνεται από τον πόρο).

Ωστόσο, τα συμπτώματα του κολικού της χολής δεν ακολουθούν πάντα αυτό το μοτίβο. Για παράδειγμα, μπορεί να έχετε διαφορετικά χαρακτηριστικά ως προς τη θέση και το είδος του πόνου.

Τις περισσότερες φορές, οι άνθρωποι με κολικό της χολής δεν έχουν επιπλέον συμπτώματα (αν και μερικές φορές παρατηρούνται ναυτία και εμετός). Για παράδειγμα, ένα άτομο που έχει πυρετό είναι απίθανο να έχει συμπτώματα από κολικό της χολής, εκτός εάν η κατάσταση επιπλέκεται από κάποια λοίμωξη.

Αν ο πόνος επιμένει ή αν έχετε πυρετό, μπορεί να μην αντιμετωπίζετε κολικό της χολής αλλά επιπλοκές από τις χολόλιθους σας. Για παράδειγμα, ορισμένα άτομα με πέτρες στη χολή παθαίνουν χολοκυστίτιδα (φλεγμονή της χοληδόχου κύστης), παγκρεατίτιδα (φλεγμονή του παγκρέατος) ή χολαγγειίτιδα (λοίμωξη της χοληφόρου οδού).

Οι περισσότεροι άνθρωποι συνεχίζουν να έχουν επεισόδια κολικού της χολής, εκτός εάν λάβουν θεραπεία. Από τα άτομα που έχουν ένα πρώτο επεισόδιο κολικού της χολής, πάνω από το 90% θα έχουν τουλάχιστον ένα ακόμη επεισόδιο μέσα σε δέκα χρόνια.

Οι αιτίες του κολικού στη χολή

Η χοληδόχος κύστη, η χολή και το χοληφόρο δίκτυο

Για να καταλάβετε τι προκαλεί τον κολικό της χολής, είναι χρήσιμο να καταλάβετε λίγα πράγματα για τη χοληδόχο κύστη και τους αγωγούς της (που ονομάζονται “χολικό δέντρο”).

Η χοληδόχος κύστη είναι ένα μικρό όργανο που μοιάζει με σάκο και βρίσκεται κάτω από το συκώτι. Το ήπαρ παράγει χολή, μέρος της οποίας αποθηκεύεται στη χοληδόχο κύστη.

Η χολή είναι ένα παχύρρευστο, πράσινο υγρό που βοηθά το σώμα σας να χωνέψει τις τροφές και ορισμένα είδη βιταμινών. Η χολή εξέρχεται από τη χοληδόχο κύστη μέσω ενός λεπτού αγωγού (του κυστικού πόρου) που οδηγεί σε έναν άλλο αγωγό (τον κοινό χοληδόχο πόρο).

Τελικά, αυτός ο αγωγός εκβάλλει σε τμήμα του λεπτού εντέρου, όπου η χολή μπορεί να βοηθήσει στην πέψη και την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών.

Κατά τη διάρκεια ενός γεύματος, διάφορα σωματικά σήματα κάνουν τη χοληδόχο κύστη να σφίγγεται. Αυτό βοηθά στη διοχέτευση της χολής προς τη χοληφόρο οδό. Ένα μεγαλύτερο, πιο λιπαρό γεύμα μπορεί να προκαλέσει τη μεγαλύτερη σύσφιξη της χοληδόχου κύστης.

Κανονικά, αυτή η σύσφιξη δεν αποτελεί πρόβλημα. Μπορεί όμως να αποτελέσει πρόβλημα εάν η χοληδόχος κύστη σας αρχίσει να συμπιέζεται και κάτι εμποδίζει προσωρινά τους χοληφόρους πόρους. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, ενδέχεται να προκληθούν τα συμπτώματα του κολικού της χολής.

Ο κολικός της χολής μπορεί να προκληθεί από κάθε τι που αποφράσσει προσωρινά τους χοληφόρους πόρους, ιδίως τον κυστικό πόρο. Τις περισσότερες φορές, ο ένοχος είναι ένας χολόλιθος.

Ωστόσο, ο κολικός των χοληφόρων μπορεί επίσης να προκληθεί από μια χολική στένωση, δηλαδή από ένα τμήμα του χοληφόρου πόρου που έχει μικρύνει πολύ στο εσωτερικό του.

Αυτό μπορεί να συμβεί, για παράδειγμα, από τραυματισμό κατά τη διάρκεια χειρουργικής επέμβασης, από παγκρεατίτιδα ή από ορισμένες άλλες παθήσεις. Ένας όγκος μπορεί επίσης να αποφράξει τον πόρο, οδηγώντας σε συμπτώματα χολοκολικού κολικού.

Ωστόσο, οι πέτρες στη χολή είναι μακράν η πιο συχνή αιτία απόφραξης των χοληφόρων πόρων που προκαλεί χολικό κολικό.

Πέτρες στη χολή

Μερικές φορές η χολή γίνεται παχύρρευστη και σκληραίνει και σχηματίζει χολόλιθους (η λεγόμενη και “χολολιθίαση”).

Μερικές φορές οι χολόλιθοι σχηματίζονται όταν η χολή περιέχει υπερβολική ποσότητα χοληστερόλης ή υπερβολική ποσότητα χολερυθρίνης (ένα φυσιολογικό προϊόν της διάσπασης της αιμοσφαιρίνης).

Οι ερευνητές εξακολουθούν να ανακαλύπτουν τι είναι αυτό που προκαλεί το σχηματισμό χολόλιθων σε ορισμένους ανθρώπους και όχι σε άλλους.

Οι διάφοροι τύποι χολόλιθων έχουν κάποιους διαφορετικούς παράγοντες κινδύνου, ανάλογα με τη σύνθεση των πετρών. Ο πιο συνηθισμένος τύπος είναι οι πέτρες χοληστερόλης.

Ορισμένοι παράγοντες κινδύνου για τη δημιουργία χολόλιθων είναι οι εξής:

• Εγκυμοσύνη και γέννηση πολλών παιδιών
• Γυναικείο φύλο
• Ηλικία 40 ετών και άνω
• Ορισμένα φάρμακα (π.χ. ορμονικές θεραπείες)
• Ταχεία απώλεια βάρους
• Παχυσαρκία
• Οικογενειακό ιστορικό χολόλιθων
• Η καταγωγή από ορισμένες εθνότητες (π.χ. ιθαγενείς Αμερικανοί)
• Ορισμένες ασθένειες με υψηλό βαθμό διάσπαση των ερυθρών αιμοσφαιρίων (π.χ. δρεπανοκυτταρική αναιμία)
• Ωστόσο, ορισμένοι άνθρωποι εμφανίζουν χολόλιθους χωρίς να διαθέτουν κανέναν από αυτούς τους παράγοντες κινδύνου.
• Αν και οι χολόλιθοι είναι η πιο κοινή αιτία κολικού της χολής, είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι με χολόλιθους δεν εμφανίζουν ποτέ κολικό της χολής ή άλλες επιπλοκές. Οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν χολόλιθους δεν εμφανίζουν ποτέ κανένα σύμπτωμα από τις πέτρες αυτές.

Πώς θα γίνει η διάγνωση του πόνου σας

Η διάγνωση αρχίζει με ένα πλήρες ιατρικό ιστορικό και κλινική εξέταση. Ο γιατρός σας θα σας ρωτήσει για τα συμπτώματά σας και τις άλλες σας παθήσεις.

Θα χρειαστείτε επίσης μια φυσική εξέταση, που περιλαμβάνει μια λεπτομερή εξέταση της κοιλιάς σας. Για τον κολικό της χολής, η εξέταση της κοιλιάς είναι συνήθως φυσιολογική, εκτός από κάποια πιθανή ευαισθησία στην άνω κοιλιακή χώρα.

Ο γιατρός σας θα πρέπει να εξετάσει αν έχετε ενδείξεις λοίμωξης (όπως πυρετό) ή κίτρινο δέρμα (ίκτερο). Τα παραπάνω ίσως σηματοδοτούν ένα πιο σοβαρό πρόβλημα.

Ανάλογα με την περίσταση, το ιατρικό ιστορικό και η κλινική εξέταση μπορεί να είναι αρκετά για τη διάγνωση του κολικού της χολής, ειδικά αν γνωρίζετε ήδη ότι έχετε χολόλιθους ή αν είχατε ένα επεισόδιο κολικού της χολής στο παρελθόν.

Ωστόσο, ο γιατρός σας πρέπει επίσης να διακρίνει τον κολικό της χολής από άλλες παθήσεις που μπορεί να έχουν κάποια αλληλεπικαλυπτόμενα συμπτώματα, όπως η παγκρεατίτιδα ή η σκωληκοειδίτιδα.

Ορισμένες από αυτές τις παθήσεις χρειάζονται άμεση ιατρική παρέμβαση, όπως για παράδειγμα χειρουργική επέμβαση.

Μπορεί επίσης να χρειαστεί να ληφθούν υπόψη και άλλοι τύποι επιπλοκών από χολόλιθους. Για παράδειγμα, η οξεία χολοκυστίτιδα (λοίμωξη της χοληδόχου κύστης) είναι μια πιο σοβαρή κατάσταση από τον κολικό της χολής και μπορεί να απαιτεί νοσηλεία.

Η χολαγγειίτιδα (λοίμωξη των πόρων της χοληδόχου κύστης) είναι μια άλλη πιθανώς σοβαρή κατάσταση που μπορεί να προκύψει λόγω των χολόλιθων.

Θεραπεία

Αντιμετώπιση ενός επεισοδίου κολικού της χολής

Κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου κολικού της χολής, ο περιορισμός του πόνου αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της θεραπείας.

Συνήθως, αυτό σημαίνει τη χορήγηση κάποιου είδους μη στεροειδούς αντιφλεγμονώδους φαρμάκου (ΜΣΑΦ), όπως η ιβουπροφαίνη. Άλλες συνιστώσες της θεραπείας μπορεί να είναι οι ακόλουθες:

• Σπασμολυτικοί παράγοντες (όπως η σκοπολαμίνη) που μπορεί να μειώσουν τους σπασμούς της χοληδόχου κύστης
• Αντιεμετικά φάρμακα (για τη μείωση της ναυτίας)
• Νηστεία

Τα αντιβιοτικά δεν βοηθούν στη θεραπεία του κολικού της χολής, δεδομένου ότι δεν υπάρχει υποκείμενη λοίμωξη. Ανάλογα με την περίπτωση, μπορεί να χρειαστείτε ή να μην χρειαστείτε νοσηλεία, ενώ αναρρώνετε από τα συμπτώματά σας.

Μακροπρόθεσμη διαχείριση

Εάν είχατε ένα επεισόδιο κολικού της χολής, είναι πιθανό να έχετε ξανά ένα στο μέλλον. Έχετε δύο κύριες επιλογές για τη διαχείριση των συμπτωμάτων σας.

Μπορείτε να διαχειριστείτε την κατάστασή σας με δίαιτα (και ενδεχομένως με φαρμακευτική αγωγή). Εναλλακτικά, έχετε τη δυνατότητα να επιλέξετε τη χειρουργική αφαίρεση της χοληδόχου κύστης σας.