Το παιδί μου δεν ψηλώνει πολύ! Κατανοώντας την καθυστερημένη ανάπτυξη και πώς αυτή αντιμετωπίζεται

Η καθυστέρηση στην ανάπτυξη παρατηρείται όταν ένα παιδί δεν αναπτύσσεται με το φυσιολογικό ρυθμό για την ηλικία του.

Η καθυστέρηση μπορεί να οφείλεται σε κάποια υποκείμενη πάθηση, όπως ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης ή υποθυρεοειδισμό.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η έγκαιρη θεραπεία μπορεί να βοηθήσει ένα παιδί να φτάσει σε φυσιολογικό ή σχεδόν φυσιολογικό ύψος.

Εάν υποψιάζεστε ότι το παιδί σας δεν αναπτύσσεται με φυσιολογικό ρυθμό, κλείστε ένα ραντεβού με το γιατρό του. Αυτό ενδέχεται να αποτελεί ένδειξη άλλων προβλημάτων υγείας.

Συμπτώματα που σχετίζονται με καθυστερημένη ανάπτυξη

Εάν το παιδί σας είναι μικρότερο από τα άλλα παιδιά της ηλικίας του, μπορεί να αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα ανάπτυξης. Συνήθως θεωρούμε ότι υπάρχει ιατρικό πρόβλημα αν είναι μικρότερο από το 95% των παιδιών της ηλικίας τους και ο ρυθμός ανάπτυξής του είναι αργός.

Καθυστέρηση ανάπτυξης μπορεί επίσης να διαγνωστεί σε ένα παιδί του οποίου το ύψος βρίσκεται στο φυσιολογικό εύρος, αλλά ο ρυθμός ανάπτυξής του έχει επιβραδυνθεί.

Ανάλογα με την υποκείμενη αιτία της καθυστέρησης της ανάπτυξής τους, τα παιδιά αυτά ενδεχομένως να έχουν και άλλα συμπτώματα:

• Εάν έχουν ορισμένες μορφές νανισμού, το μέγεθος των χεριών ή των ποδιών τους μπορεί να μην είναι σε φυσιολογική αναλογία με τον κορμό τους.
• Εάν έχουν χαμηλά επίπεδα της ορμόνης θυροξίνης, μπορεί να εμφανίζουν απώλεια ενέργειας, δυσκοιλιότητα, ξηρό δέρμα, ξηρά μαλλιά και δυσκολία στο να ζεσταθούν.
• Εάν έχουν χαμηλά επίπεδα αυξητικής ορμόνης (GH), μπορεί να επηρεαστεί η ανάπτυξη του προσώπου τους, με αποτέλεσμα να φαίνονται αφύσικα νέοι.
• Εάν η καθυστερημένη ανάπτυξή τους προκαλείται από ασθένεια του στομάχου ή του εντέρου, μπορεί να εμφανίζουν αίμα στα κόπρανά τους, διάρροια, δυσκοιλιότητα, εμετό ή ναυτία.

Αιτίες καθυστερημένης ανάπτυξης

Η καθυστέρηση της ανάπτυξης μπορεί να έχει ποικίλες αιτίες. Οι πιο συνηθισμένες αιτίες είναι οι ακόλουθες:

Οικογενειακό ιστορικό κοντού αναστήματος

Εάν οι γονείς ή άλλα μέλη της οικογένειας έχουν κοντό ανάστημα, είναι σύνηθες το παιδί να αναπτύσσεται με βραδύτερο ρυθμό από τους συνομηλίκους του.

Η καθυστερημένη ανάπτυξη λόγω οικογενειακού ιστορικού δεν αποτελεί ένδειξη υποκείμενου προβλήματος. Το παιδί μπορεί να είναι κοντύτερο από το μέσο όρο απλώς και μόνο λόγω κληρονομικότητας.

Ιδιοπαθής καθυστέρηση ανάπτυξης

Τα παιδιά με αυτή την πάθηση είναι μικρότερα από το μέσο όρο, αλλά αναπτύσσονται με φυσιολογικό ρυθμό.

Συνήθως έχουν καθυστερημένη “οστική ηλικία”, δηλαδή τα οστά τους ωριμάζουν με βραδύτερο ρυθμό από τον ρυθμό με τον οποίο θα έπρεπε να ωριμάζουν για την ηλικία τους.

Τείνουν επίσης να φτάνουν στην εφηβεία αργότερα από τους συνομηλίκους τους. Αυτό οδηγεί σε ύψος κάτω του μέσου όρου στην πρώιμη εφηβεία, αλλά έχουν την τάση να φτάνουν τους συνομηλίκους τους σε ύψος στην ενήλικη ζωή.

Ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης

Υπό φυσιολογικές συνθήκες, η αυξητική ορμόνη προάγει την ανάπτυξη των ιστών του σώματος. Τα παιδιά με μερική ή πλήρη ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης δεν θα είναι σε θέση να διατηρήσουν έναν φυσιολογικό ρυθμό ανάπτυξης.

Υποθυρεοειδισμός

Τα μωρά ή τα παιδιά με υποθυρεοειδισμό έχουν υπολειτουργία του θυρεοειδούς αδένα. Ο θυρεοειδής είναι υπεύθυνος για την απελευθέρωση ορμονών που προάγουν τη φυσιολογική ανάπτυξη, οπότε η καθυστερημένη ανάπτυξη είναι πιθανό σημάδι υπολειτουργίας του θυρεοειδούς.

Σύνδρομο Turner

Το σύνδρομο Turner (TS) είναι μια γενετική κατάσταση που επηρεάζει τις γυναίκες στις οποίες λείπει μέρος ή ολόκληρο το ένα χρωμόσωμα Χ. Το σύνδρομο Turner προσβάλλει περίπου 1 στις 2.500 γυναίκες. Παρά το γεγονός ότι τα παιδιά με σύνδρομο Turner παράγουν φυσιολογικές ποσότητες αυξητικής ορμόνης, ο οργανισμός τους δεν τη χρησιμοποιεί σωστά.

Άλλες αιτίες καθυστερημένης ανάπτυξης

Λιγότερο συχνές αιτίες καθυστερημένης ανάπτυξης είναι μεταξύ άλλων:

• Το σύνδρομο Down, μια γενετική κατάσταση κατά την οποία τα άτομα έχουν 47 χρωμοσώματα αντί για τα συνήθη 46
• Σκελετική δυσπλασία, μια ομάδα παθήσεων που προκαλούν προβλήματα στην ανάπτυξη των οστών
• Ορισμένοι τύποι αναιμίας, όπως η δρεπανοκυτταρική αναιμία.
• Νεφρικές, καρδιακές, πεπτικές ή πνευμονικές παθήσεις
• Χρήση ορισμένων φαρμάκων από τη βιολογική μητέρα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
• Κακή διατροφή
• Έντονο στρες

Διάγνωση καθυστερημένης ανάπτυξης

Ο γιατρός του παιδιού σας θα ξεκινήσει με τη λήψη λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού.

Θα συλλέξει πληροφορίες σχετικά με το προσωπικό και οικογενειακό ιστορικό υγείας του παιδιού σας, όπως:

• την εγκυμοσύνη της βιολογικής μητέρας
• το ύψος και το βάρος του παιδιού κατά τη γέννηση
• το ύψος άλλων ατόμων της οικογένειάς του
• πληροφορίες σχετικά με άλλα μέλη της οικογένειας που παρουσίασαν καθυστέρηση στην ανάπτυξη

Ο γιατρός μπορεί επίσης να καταγράψει την ανάπτυξη του παιδιού σας για έξι ή περισσότερους μήνες.

Ορισμένες εξετάσεις και απεικονιστικές μελέτες μπορούν επίσης να βοηθήσουν τον γιατρό να βγάλει διάγνωση.

Μια ακτινογραφία χεριού και καρπού μπορεί να παράσχει σημαντικές πληροφορίες σχετικά με την ανάπτυξη των οστών του παιδιού σας σε σχέση με την ηλικία του.

Οι εξετάσεις αίματος μπορούν να εντοπίσουν προβλήματα με ορμονικές ανισορροπίες ή να βοηθήσουν στην ανίχνευση ορισμένων ασθενειών του στομάχου, του εντέρου, των νεφρών ή των οστών.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει από το παιδί σας να διανυκτερεύσει στο νοσοκομείο για αιματολογικές εξετάσεις.

Αυτό συμβαίνει επειδή περίπου τα δύο τρίτα της παραγωγής της αυξητικής ορμόνης λαμβάνει χώρα ενώ το παιδί σας κοιμάται.

Επίσης, η καθυστερημένη ανάπτυξη και το μικρό ανάστημα μπορεί μερικές φορές να είναι αναμενόμενο μέρος ενός συνδρόμου με το οποίο έχει ήδη διαγνωστεί το παιδί σας, όπως το σύνδρομο Down ή το σύνδρομο Turner.

Θεραπεία για την καθυστερημένη ανάπτυξη

Το σχέδιο θεραπείας του παιδιού σας θα εξαρτηθεί από την αιτία της καθυστέρησης της ανάπτυξής του.

Για την καθυστερημένη ανάπτυξη που σχετίζεται με οικογενειακό ιστορικό ή ιδιοπαθή καθυστέρηση, οι γιατροί συνήθως δεν συνιστούν καμία θεραπεία ή παρέμβαση.

Σε περίπτωση άλλων υποκείμενων αιτιών, οι ακόλουθες θεραπείες ή παρεμβάσεις μπορεί να βοηθήσουν τους μικρούς ασθενείς να αρχίσουν να αναπτύσσονται κανονικά.

• Ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης

Εάν το παιδί σας διαγνωστεί με ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης, ο γιατρός του μπορεί να συστήσει τη χορήγηση ενέσεων αυξητικής ορμόνης. Οι ενέσεις μπορούν συνήθως να γίνονται στο σπίτι από έναν γονέα, συνήθως μία φορά την ημέρα.

Αυτή η θεραπεία θα συνεχιστεί πιθανότατα για αρκετά χρόνια καθώς το παιδί σας συνεχίζει να μεγαλώνει. Ο γιατρός του παιδιού σας θα παρακολουθεί την αποτελεσματικότητα της θεραπείας με αυξητική ορμόνη και θα προσαρμόζει τη δοσολογία ανάλογα.

• Υποθυρεοειδισμός

Ο γιατρός του παιδιού σας μπορεί να συνταγογραφήσει φάρμακα υποκατάστασης θυρεοειδικών ορμονών για να αντισταθμίσει την υπολειτουργία του θυρεοειδούς αδένα του παιδιού σας.

Κατά τη διάρκεια της θεραπείας, ο γιατρός θα παρακολουθεί τακτικά τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών του παιδιού σας.

Ορισμένα παιδιά ξεπερνούν με φυσικό τρόπο τη διαταραχή μέσα σε λίγα χρόνια, αλλά άλλα μπορεί να χρειαστεί να συνεχίσουν τη θεραπεία για το υπόλοιπο της ζωής τους.

• Σύνδρομο Turner

Παρόλο που τα παιδιά με TS παράγουν φυσιολογικά αυξητική ορμόνη, ο οργανισμός τους μπορεί να τη χρησιμοποιήσει πιο αποτελεσματικά όταν χορηγείται μέσω ενέσεων.

Γύρω στην ηλικία των τεσσάρων έως έξι ετών, ο γιατρός του παιδιού σας μπορεί να συστήσει την έναρξη καθημερινών ενέσεων αυξητικής ορμόνης για να αυξήσει τις πιθανότητες του παιδιού σας να φτάσει σε φυσιολογικό ύψος ως ενήλικας.

Όπως και στη θεραπεία για την ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης, μπορείτε συνήθως να κάνετε τις ενέσεις στο παιδί σας στο σπίτι.

Εάν οι ενέσεις δεν καταφέρνουν να αντιμετωπίσουν τα συμπτώματα του παιδιού σας, ο γιατρός μπορεί να προσαρμόσει τη δοσολογία.

Υπάρχουν περισσότερες πιθανές υποκείμενες αιτίες από αυτές που αναφέρονται παραπάνω. Ανάλογα με την αιτία, μπορεί να υπάρχουν και άλλες διαθέσιμες θεραπείες για την καθυστερημένη ανάπτυξη του παιδιού σας.

Για περισσότερες πληροφορίες, μιλήστε με το γιατρό του για το πώς μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να φτάσει σε φυσιολογικό ύψος ενηλίκου.

Ποια είναι η πρόγνωση για τα παιδιά με καθυστέρηση στην ανάπτυξη;

Η πρόγνωση του παιδιού σας θα εξαρτηθεί από την αιτία της καθυστέρησης της ανάπτυξής του και από το πότε θα ξεκινήσει η θεραπεία.

Εάν η πάθησή του διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να φτάσει σε φυσιολογικό ή σχεδόν φυσιολογικό ύψος.

Η πολύχρονη αναμονή για την έναρξη της θεραπείας μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο μικρού αναστήματος και άλλων επιπλοκών.

Μόλις κλείσουν οι επιφυσιακές πλάκες ανάπτυξης που βρίσκονται στις άκρες των οστών τους στη νεαρή ενήλικη ζωή (συζευκτικός χόνδρος), δεν θα έχουν καμία περαιτέρω ανάπτυξη.