Γενικές πληροφορίες για το παθητικό κάπνισμα

Τι είναι το παθητικό κάπνισμα;

Παθητικό κάπνισμα είναι το να εισπνέει κανείς τον καπνό των άλλων καπνιστών.

Το παθητικό κάπνισμα προκαλείται από τα τσιγάρα, τις πίπες, τα πούρα και τις πίπες σίσα ( το ναργιλέ).

Οι δύο τύποι παθητικού καπνίσματος είναι οι εξής:

• Κύριο παθητικό κάπνισμα – ο καπνός που εισπνέεται από κάποιον που καπνίζει 
• Δευτερεύον παθητικό κάπνισμα – ο καπνός προέρχεται από το αναμμένο άκρο ενός προϊόντος καπνού

Τελευταία, χρησιμοποιείται και ο όρος “τριτογενές κάπνισμα” που αναφέρεται στο σύνολο των εκατοντάδων τοξικών ουσιών που επικάθονται στα μαλλιά, τα ρούχα και το δέρμα του καπνιστή αλλά και στο στενό του περιβάλλον (το εσωτερικό του αυτοκινήτου του, τα έπιπλα στο χώρο στον οποίο συνήθως καπνίζει, οι κουρτίνες και το πάτωμα).

Το μείγμα των τοξικών ουσιών παραμένει εκεί ακόμα και αφότου ο χώρος έχει καθαρίσει από τον καπνό.

Στα κατάλοιπα περιλαμβάνονται βαρέα μέταλλα, καρκινογόνα, ακόμα και ραδιενεργά υλικά.

Το μείγμα σωματιδίων που αφήνει ο καπνός του τσιγάρου περιλαμβάνει περίπου 250 τοξικά χημικά, και τουλάχιστον 70 από αυτά είναι αποδεδειγμένα καρκινογόνα:

-Υδροκυάνιο

-Μονοξείδιο του άνθρακα

-Βουτάνιο

-Αμμωνία

-Τολουόλιο (ανευρίσκεται σε διαλύτες χρωμάτων)

-Αρσενικό

-Μόλυβδος

-Χρώμιο (χρησιμοποιείτο στην κατασκευή χάλυβα)

-Κάδμιο (χρησιμοποιείτο στην κατασκευή μπαταριών)

-Πολώνιο-210 (ισχυρό ραδιενεργό καρκινογόνο)

Το παθητικό κάπνισμα είναι επικίνδυνο και μπορεί να προκαλέσει πολλές από τις ίδιες ασθένειες που προκαλεί και το κάπνισμα.

Το παθητικό κάπνισμα αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για την υγεία τόσο όσων καπνίζουν όσο και όσων δεν καπνίζουν.

Τα παιδιά κινδυνεύουν ιδιαίτερα από σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία τους από το παθητικό κάπνισμα. 

Τοξικές επιπτώσεις του παθητικού καπνίσματος

Ο καπνός του τσιγάρου μέσα σε ένα δωμάτιο τείνει να αιωρείται στον αέρα αντί να διαχέεται.

Ο θερμός καπνός ανεβαίνει, αλλά ο καπνός του τσιγάρου ψύχεται γρήγορα, γεγονός που σταματά την άνοδό του προς τα πάνω.

Δεδομένου ότι ο καπνός είναι βαρύτερος από τον αέρα, ο καπνός αρχίζει να κατακάθεται.

Ένα άτομο που καπνίζει πολύ σε εσωτερικούς χώρους δημιουργεί ένα σύννεφο καπνού που αιωρείται χαμηλά και οι άλλοι κάτοικοι του σπιτιού δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να το αναπνεύσουν. 

Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει περίπου 7.000 χημικές ουσίες, αποτελούμενες από σωματίδια και αέρια, εκ των οποίων πάνω από 70 είναι γνωστό ότι προκαλούν καρκίνο.

Το παθητικό κάπνισμα έχει επιβεβαιωθεί ως αιτία καρκίνου του πνεύμονα από τις σημαντικότερες υγειονομικές αρχές του κόσμου. 

Οι χημικές ουσίες που εμπεριέχονται στον καπνό του παθητικού καπνίσματος, όπως η αμμωνία, το θείο και η φορμαλδεΰδη, βλάπτουν τα μάτια, τη μύτη, το λαιμό και τους πνεύμονες.

Οι ενώσεις αυτές είναι ιδιαίτερα επιβλαβείς για άτομα με πνευμονικές παθήσεις όπως βρογχίτιδα ή άσθμα.

Η έκθεση στο παθητικό κάπνισμα μπορεί να πυροδοτήσει ή να επιδεινώσει τα συμπτώματα αυτών των παθήσεων.

Health risks of passive smoking – pregnant women and unborn babies 

Όταν μια έγκυος γυναίκα εισπνέει καπνό, το αγέννητο μωρό της εκτίθεται επίσης στις χημικές ουσίες του καπνού.

Τόσο το κάπνισμα όσο και το παθητικό κάπνισμα μπορούν να επηρεάσουν σοβαρά το αναπτυσσόμενο μωρό.

Οι έγκυες γυναίκες επιβάλλεται να συνειδητοποιήσουν ότι το κάπνισμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι μια άλλη μορφή παθητικού καπνίσματος για το παιδί τους, και ότι αν καπνίζουν οι εκτίθενται οι ίδιες σε παθητικό κάπνισμα, εκθέτουν βίαια τα έμβρυα, τα οποία κυοφορούν, στους κινδύνους του καπνίσματος.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, το έμβρυο να υποστεί όλες τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος, που στις πιο ακραίες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο, καθώς δεν υπάρχει επίπεδο εμβρυϊκής έκθεσης σε παθητικό κάπνισμα που να μπορεί να θεωρηθεί ασφαλές. 

Οι γυναίκες που καπνίζουν διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο έκτοπης κύησης.

Οι κίνδυνοι για την υγεία των μητέρων που καπνίζουν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι μεταξύ άλλων οι εξής:

• αποβολή και θνησιγένεια
• πρόωρος τοκετός και χαμηλό βάρος γέννησης 
• σύνδρομο αιφνιδίου βρεφικού θανάτου και άλλοι θάνατοι βρεφών που σχετίζονται με τον ύπνο
• επιπλοκές κατά τη διάρκεια του τοκετού.

Όταν μια μη καπνίστρια έγκυος γυναίκα εκτίθεται στο παθητικό κάπνισμα στο σπίτι – για παράδειγμα, αν ο σύντροφός της καπνίζει – αυξάνει τον κίνδυνο για:

• πρόωρο τοκετό
• θνησιγένεια
• χαμηλό βάρος γέννησης του παιδιού.

Το ενεργητικό κάπνισμα από τους άνδρες μπορεί να βλάψει το σπέρμα τους.

Ορισμένα προβλήματα υγείας μπορεί να οφείλονται στο ότι η μη καπνίστρια μητέρα εισπνέει καπνό από δεύτερο χέρι, ή σε αλλοίωση του σπέρματος από τη χρήση καπνού από τον πατέρα, ή και στα δύο.

Σε αυτά περιλαμβάνονται:

• χαμηλότερη γονιμότητα
• γενετικές ανωμαλίες, όπως σχιστία χείλους ή ουρανίσκου
• παιδικός καρκίνος, όπως ο καρκίνος του ήπατος.

Κίνδυνοι για την υγεία των παιδιών από το παθητικό κάπνισμα

Τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στις βλαβερές συνέπειες του παθητικού καπνίσματος. Ορισμένοι από τους πολλούς κινδύνους για την υγεία είναι οι εξής:  

• Το παθητικό κάπνισμα αποτελεί αιτία ξαφνικού απροσδόκητου θανάτου σε βρέφη (SUDI), ο οποίος περιλαμβάνει το σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου (SIDS) και τα θανατηφόρα ατυχήματα στον ύπνο.  
  
• Ένα παιδί που ζει σε σπίτι όπου κάποιος καπνίζει, τους πρώτους 18 μήνες της ζωής του έχει αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξει μια σειρά από ασθένειες των πνευμόνων, όπως βρογχίτιδα, βρογχιολίτιδα και πνευμονία. Είναι επίσης πιο επιρρεπές σε βήχα, συριγμό και λοιμώξεις του μέσου ωτός. Οι πνεύμονές του είναι πιο αδύναμοι και δεν αναπτύσσονται στο μέγιστο δυνατό βαθμό.. d
  
• Ένα παιδί που εκτίθεται στο παθητικό κάπνισμα στο σπίτι έχει περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξει συμπτώματα άσθματος, να έχει περισσότερες κρίσεις άσθματος και να χρησιμοποιεί φάρμακα για το άσθμα πιο συχνά και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.  
  
• Τα παιδιά που βρίσκονται σε σχολική ηλικία και προέρχονται από οικογένειες που καπνίζουν είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν συμπτώματα όπως βήχα, φλέγματα, συρίττουσα αναπνοή και δύσπνοια.
  
• Τα παιδιά των καπνιστών έχουν αυξημένο κίνδυνο μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου, η οποία μπορεί μερικές φορές να προκαλέσει αναπηρία ή θάνατο.

Κίνδυνοι για την υγεία από το παθητικό κάπνισμα – σύντροφοι καπνιστών που δεν έχουν καπνίσει ποτέ

Τα άτομα που δεν έχουν καπνίσει ποτέ και ζουν με άτομα που καπνίζουν διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για μια σειρά παθήσεων που σχετίζονται με το κάπνισμα και άλλους κινδύνους για την υγεία, όπως  

• Καρδιακές παθήσεις και εγκεφαλικά επεισόδια – το παθητικό κάπνισμα επηρεάζει τα αιμοφόρα αγγεία με διάφορους τρόπους:
  • Κάνει το αίμα πιο “κολλώδες” και πιθανή την δημιουργία θρόμβων.
  • Το παθητικό κάπνισμα συνδέεται με χαμηλότερα επίπεδα αντιοξειδωτικών βιταμινών στο αίμα.
  • Μόλις 30 λεπτά παθητικού καπνίσματος μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο τα αιμοφόρα αγγεία ρυθμίζουν τη ροή του αίματος, σε ανάλογο βαθμό με αυτόν που παρατηρείται σε άτομα που καπνίζουν.
  • Το παθητικό κάπνισμα για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη αθηροσκλήρωσης.
    
• Καρκίνος του πνεύμονα – τα άτομα που εκτίθενται σε παθητικό κάπνισμα για μεγάλο χρονικό διάστημα έχουν 20 έως 30% υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο του πνεύμονα.
  
• Υπάρχουν ολοένα και περισσότερες ενδείξεις ότι το παθητικό κάπνισμα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου των ρινικών κόλπων, καρκίνου του στόματος, καρκίνου του λαιμού, καρκίνου του λάρυγγα, μακροχρόνιων και βραχυχρόνιων αναπνευστικών συμπτωμάτων, έκπτωσης της πνευμονικής λειτουργίας και χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας σε άτομα που δεν καπνίζουν.

Η οικογένεια και οι φίλοι σας – ορισμένοι πολύ σημαντικοί λόγοι για να σταματήσετε το κάπνισμα

Όταν κόβετε το κάπνισμα, δεν πράττετε απλώς κάτι σπουδαίο για τη δική σας υγεία, αλλά και για τους αγαπημένους σας.  

• Προστατεύετε το σύντροφό σας, τα παιδιά σας ή άλλα μέλη του νοικοκυριού από το να επιβαρυνθούν από το παθητικό κάπνισμα.
• Έχετε περισσότερη ενέργεια και χρόνο για να περάσετε με τα παιδιά σας.
• Εξοικονομείτε αρκετά χρήματα για εσάς και την οικογένειά σας.
• Είστε το πρώτο παράδειγμα προς μίμηση για το παιδί σας – οι γονείς που σταματούν το κάπνισμα μειώνουν την πιθανότητα τα παιδιά τους να αρχίσουν να καπνίζουν αργότερα στη ζωή τους.

Προστατεύοντας τους άλλους από το παθητικό κάπνισμα

Εάν καπνίζετε, αλλά δεν θέλετε ή δεν μπορείτε να το κόψετε αμέσως, υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να βοηθήσετε να προστατευθεί η υγεία των ανθρώπων με τους οποίους συμβιώνετε.

Μεταξύ των επιλογών που μπορείτε να εφαρμόσετε είναι οι εξής: 

• Καταστήστε το σπίτι σας εντελώς απαλλαγμένο από το κάπνισμα. Καπνίζετε πάντα σε εξωτερικούς χώρους και κλείνετε τα παράθυρα και τις πόρτες ώστε να μην παρασύρεται ο καπνός στο εσωτερικό. Ο περιορισμός του καπνίσματος σε ένα ή 2 δωμάτια δεν θα προστατεύσει την οικογένειά σας – ο καπνός του τσιγάρου μπορεί εύκολα να μεταφερθεί στο υπόλοιπο σπίτι.
  
• Βεβαιωθείτε ότι οι επισκέπτες του σπιτιού σας καπνίζουν σε εξωτερικούς χώρους
  
• Καταστήστε το αυτοκίνητό σας εντελώς απαλλαγμένο από τον καπνό. Οι υπόλοιποι επιβαίνοντες εξακολουθούν να εκτίθενται στον καπνό του τσιγάρου ακόμη και αν τα παράθυρα είναι ανοιχτά.
  
• Μην επιτρέπετε το κάπνισμα σε οποιονδήποτε κλειστό χώρο όπου περνούν χρόνο άτομα που δεν καπνίζουν – για παράδειγμα, στο γκαράζ, στο υπόστεγο, στο σπιτάκι με τα εργαλεία στον κήπο, στο σκάφος ή στο τροχόσπιτο.
  
• Προσπαθήστε να αποφεύγετε να πηγαίνετε τα παιδιά σε εξωτερικούς χώρους όπου καπνίζουν άνθρωποι και από τους οποίους δεν μπορείτε να απομακρυνθείτε εύκολα.
  
• Βεβαιωθείτε ότι όλα τα άτομα που έρχονται σε επαφή με τα παιδιά σας για εκπαιδευτικούς λόγους ή λόγους φροντίδας και κοινωνικής συναναστροφής εξασφαλίζουν ένα περιβάλλον χωρίς καπνό.