Ο γαστρικός καρκίνος, γνωστός και ως καρκίνος του στομάχου, έχει συνολικό ποσοστό πενταετούς επιβίωσης 32%, αλλά τα ποσοστά επιβίωσης αυξάνονται έως και 70% εάν ο καρκίνος εντοπιστεί σε πρώιμο στάδιο.
Ο καρκίνος του στομάχου αποτελεί μείζονα πρόκληση για τη δημόσια υγεία παγκοσμίως. Στην Ευρώπη, υπάρχει σημαντική γεωγραφική διακύμανση της επίπτωσης του γαστρικού καρκίνου εξαιτίας του Helicobacter pylori (H. pylori), με τις περιοχές της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης να έχουν τη μεγαλύτερη επιβάρυνση. Η κατάσταση αυτή δικαιολογεί επείγουσα προληπτική δράση.
Ως προληπτικό μέτρο έχει προταθεί μια προσέγγιση ελέγχου και θεραπείας του H. pylori με βάση τον πληθυσμό. Ωστόσο, η αβεβαιότητα σχετικά με τη σκοπιμότητα αυτής της στρατηγικής σε επίπεδο πληθυσμού, οι πιθανές αρνητικές επιπτώσεις της μαζικής αντιβιοτικής θεραπείας και η έλλειψη καθοδήγησης σχετικά με την εφαρμογή και την αξιολόγησή της έχουν εμποδίσει σημαντικά τη σχετική πρόοδο.
Συνολικά, εκτιμάται ότι το 2020 είχαμε 1,1 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις και 770.000 θανάτους από καρκίνο του στομάχου. Τα ποσοστά επίπτωσης ήταν κατά μέσο όρο 2 φορές υψηλότερα στους άνδρες από ό,τι στις γυναίκες (15,8 και 7,0 ανά 100.000, αντίστοιχα), με διαφορές μεταξύ των χωρών. Τα υψηλότερα ποσοστά επίπτωσης παρατηρήθηκαν στην Ανατολική Ασία τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες (32,5 και 13,2, αντίστοιχα)- οι άνδρες που κατοικούν στην Ιαπωνία (48,1), τη Μογγολία (47,2) και την Κορέα (39,7) είχαν τα υψηλότερα ποσοστά στον κόσμο.
Η επίπτωση ήταν χαμηλότερη στην Αφρική με ποσοστά επίπτωσης < 5 ανά 100.000. Τα υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας παρατηρήθηκαν στην Ανατολική Ασία τόσο για τους άνδρες (21,1) όσο και για τις γυναίκες (8,8). Η ετήσια επιβάρυνση από τον καρκίνο του στομάχου προβλέπεται να αυξηθεί σε ∼1,8 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις και ∼1,3 εκατομμύρια θανάτους έως το 2040.
Γενική εικόνα του γαστρικού καρκίνου
Ο γαστρικός καρκίνος είναι ένας τύπος καρκίνου που αναπτύσσεται στα κύτταρα που επενδύουν το στομάχι. Ο πιο συνηθισμένος τύπος γαστρικού καρκίνου είναι το αδενοκαρκίνωμα, ο οποίος είναι ο τύπος που θα εξεταστεί σε αυτό το άρθρο. Λιγότερο συχνοί τύποι καρκίνου που προσβάλλουν το στομάχι είναι οι γαστρεντερικοί στρωματικοί όγκοι, οι καρκινοειδείς όγκοι και το γαστρικό λέμφωμα.
- Αδενοκαρκίνωμα
Πάνω από το 90% των καρκίνων του στομάχου είναι αδενοκαρκίνωμα. Η εσωτερική επένδυση του στομάχου ονομάζεται βλεννογόνος. Το αδενοκαρκίνωμα του στομάχου ξεκινά από τα κύτταρα του βλεννογόνου. Αυτός ο τύπος καρκίνου έχει υποτύπους που συμπεριλαμβάνουν τον απομακρυσμένο, τον εγγύς και τον διάχυτο καρκίνο του στομάχου. Ο απομακρυσμένος καρκίνος μπορεί να σχετίζεται με μια χρόνια λοίμωξη με H pylori. Ο εγγύς καρκίνος του στομάχου είναι πιο συχνός στις Ηνωμένες Πολιτείες και εντοπίζεται στην κορυφή του στομάχου και μερικές φορές στο σημείο όπου το στομάχι συναντά τον οισοφάγο. Ο διάχυτος καρκίνος του στομάχου είναι πιο επιθετικός και αποκεντρωμένος, οπότε είναι πιο δύσκολο να διαγνωστεί και να αντιμετωπιστεί. Διαγιγνώσκεται συχνά σε νεότερα άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του στομάχου.
Καρκίνος του στομάχου ανά ηλικία και φύλο
Ο καρκίνος του στομάχου είναι πιο πιθανό να βρεθεί σε άνδρες, οι οποίοι αντιστοιχούν περίπου στο 60% του συνόλου των διαγνώσεων καρκίνου του στομάχου. Είναι επίσης ένας καρκίνος που γενικά διαγιγνώσκεται συχνότερα με την πάροδο της ηλικίας. Ο μέσος όρος ηλικίας κατά τη διάγνωση είναι τα 68 έτη.
Αιτίες του καρκίνου του στομάχου και παράγοντες κινδύνου
Αν και η ακριβής αιτία του καρκίνου του στομάχου είναι άγνωστη, έχουν εντοπιστεί ορισμένοι παράγοντες κινδύνου. Αυτοί οι παράγοντες κινδύνου είναι οι εξής:
- Κάπνισμα τσιγάρου
- Μεγάλη ή τακτική χρήση αλκοόλ
- Μόλυνση από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (H. pylori): Αυτό το βακτήριο σχετίζεται με έλκη στο στομάχι (διάβρωση του βλεννογόνου του στομάχου) και χρόνια γαστρίτιδα (φλεγμονή του βλεννογόνου του στομάχου), εκτός από την αύξηση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του στομάχου.
- Μόλυνση από τον ιό Epstein-Barr: Αυτός ο ιός μολύνει την πλειονότητα των ατόμων του γενικού πληθυσμού και μπορεί να προκαλέσει μονοπυρήνωση (λοίμωξη που οδηγεί σε πρησμένους λεμφαδένες και ακραία κόπωση).
- Παχυσαρκία
- Αρσενικό φύλο
- Διατροφή με μεγάλη κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων, καπνιστών κρεάτων, αλατιού
Ποια είναι τα ποσοστά θνησιμότητας για τον καρκίνο του στομάχου;
Το ποσοστό θνησιμότητας του καρκίνου του στομάχου μειώνεται σταθερά κατά περίπου 2% κάθε χρόνο από το 2010. Η μέση ηλικία των ατόμων που πεθαίνουν από καρκίνο του στομάχου είναι τα 71 έτη. Υπάρχει αυξημένος κίνδυνος θανάτου σε άτομα ηλικίας 65-74 ετών.
Ο κίνδυνος θνησιμότητας αυξάνεται όταν ο καρκίνος του στομάχου διαγιγνώσκεται σε μεταγενέστερο στάδιο. Ο παρακάτω πίνακας περιγράφει το πενταετές σχετικό ποσοστό επιβίωσης για κάθε στάδιο καρκίνου. Το στάδιο του καρκίνου καθορίζεται κατά τη στιγμή της διάγνωσης.
- Στάδιο καρκίνου – Πενταετής επιβίωση
- Εντοπισμένος 70%
- Περιφερειακός 32%
- Απομακρυσμένος (μεταστατικός) 6%
- Όλα τα στάδια μαζί 32%
Ο όρος ” ποσοστό πενταετούς επιβίωσης” χρησιμοποιείται συχνά όταν μιλάμε για τον καρκίνο. Ο όρος αυτός περιγράφει το ποσοστό των ανθρώπων που εξακολουθούν να ζουν πέντε χρόνια μετά τη διάγνωση του καρκίνου.
Μπορεί να διαφέρει από την πρόγνωση του κάθε ατόμου, η οποία εξαρτάται από παράγοντες όπως το κατά πόσον ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί, τη γενική κατάσταση της υγείας του και την ανταπόκρισή του στη θεραπεία.
Διαγνωστικός έλεγχος και έγκαιρη ανίχνευση
Ο καρκίνος του στομάχου ήταν πολύ πιο συχνός στο παρελθόν απ’ ό,τι σήμερα. Είναι πιθανό ότι η μειωμένη χρήση καπνού και η βελτίωση της διατροφής, όπως η κατανάλωση φρέσκων φρούτων και λαχανικών και λιγότερων επεξεργασμένων τροφίμων (συμπεριλαμβανομένων των κονσερβοποιημένων ή καπνιστών κρεάτων), έχουν συμβάλει στη μείωση του κινδύνου.
Η έγκαιρη ανίχνευση και θεραπεία του H. pylori είναι επίσης ένας άλλος πιθανός λόγος για τη μείωση των περιπτώσεων καρκίνου του στομάχου.
Στην Ευρώπη δεν υπάρχουν επίσημες οδηγίες προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του στομάχου. Ο έλεγχος μπορεί να συνιστάται σε όσους διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να νοσήσουν από καρκίνο του στομάχου, αλλά συχνά η εξέταση δεν γίνεται, εκτός εάν κάποιος έχει συμπτώματα, όπως:
- Ακούσια απώλεια βάρους
- Κοιλιακό άλγος
- Ναυτία
- Αίσθημα γρήγορου κορεσμού κατά το φαγητό
- Καούρες
Το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο εργαλείο διαγνωστικού ελέγχου είναι η ενδοσκόπηση. Αυτή η διαδικασία χρησιμοποιεί μια κάμερα στην άκρη ενός λεπτού σωλήνα για να εξετάσει απευθείας το βλεννογόνο του στομάχου. Μπορεί να εξετάσει αν υπάρχει λοίμωξη ή να λάβει βιοψία (δείγμα) από μια ύποπτη περιοχή για ανάλυση στο εργαστήριο.
Δεν υπάρχει κάποιο τυποποιημένο χρονικό διάστημα στο οποίο θα πρέπει να γίνεται ο έλεγχος, ακόμη και για όσους διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο.
