Φλεγμονή

Τι είναι η φλεγμονή;

Η φλεγμονή είναι η αντίδραση του σώματός σας σε μια ασθένεια, έναν τραυματισμό ή σε κάτι που δεν έχει θέση στο σώμα σας (όπως μικρόβια ή τοξικές χημικές ουσίες). Η φλεγμονή είναι μια φυσιολογική και σημαντική διαδικασία που επιτρέπει στο σώμα σας να θεραπεύεται.

Ο πυρετός, για παράδειγμα, είναι ο τρόπος με τον οποίο γνωρίζετε ότι το σύστημα φλεγμονής του οργανισμού σας λειτουργεί σωστά όταν είστε άρρωστοι. Όμως η φλεγμονή μπορεί να σας βλάψει αν εκδηλωθεί σε υγιείς ιστούς ή αν συνεχιστεί για πολύ καιρό.

Όταν ένας εισβολέας (όπως ένας ιός) προσπαθεί να εισέλθει στο σώμα σας ή όταν τραυματίζεστε, το ανοσοποιητικό σας σύστημα στέλνει τους διασώστες  του. Πρόκειται για κύτταρα φλεγμονής και κυτταροκίνες (ουσίες που διεγείρουν περισσότερα κύτταρα φλεγμονής).

Αυτά τα κύτταρα ξεκινούν μια φλεγμονώδη αντίδραση για να παγιδεύσουν τα μικρόβια ή τις τοξίνες και να αρχίσουν την επούλωση των τραυματισμένων ιστών. Η φλεγμονή μπορεί να προκαλέσει πόνο, πρήξιμο ή δυσχρωματισμό. Αυτά είναι σημάδια ότι το σώμα σας αυτοθεραπεύεται. Η φυσιολογική φλεγμονή πρέπει να είναι ήπια και ο πόνος δεν πρέπει να είναι ακραίος.

Αλλά η φλεγμονή μπορεί επίσης να επηρεάσει μέρη του οργανισμού σας που δεν μπορείτε να δείτε. Οι φλεγμονώδεις αντιδράσεις που λαμβάνουν χώρα στο παρασκήνιο μπορεί να σας βοηθήσουν να θεραπευτείτε, αλλά μερικές φορές πάλι ενδέχεται να βλάψουν την υγεία σας.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ οξείας και χρόνιας φλεγμονής;

Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι φλεγμονής: η οξεία και η χρόνια. Η οξεία φλεγμονή είναι αιφνίδια και προσωρινή, ενώ η χρόνια φλεγμονή μπορεί να διαρκέσει μήνες ή χρόνια.

Οξεία φλεγμονή

Πρόκειται για την αντίδραση του ανοσοποιητικού σας συστήματος σε έναν ξαφνικό τραυματισμό ή μία νόσο. Τα φλεγμονώδη κύτταρα ταξιδεύουν στο σημείο του τραυματισμού (όπως ένα κόψιμο στο δάχτυλό σας) ή της λοίμωξης και ξεκινούν τη διαδικασία θεραπείας.

Οι λοιμώξεις σε διάφορα μέρη του σώματός σας μπορούν να προκαλέσουν ξαφνική, και συνήθως βραχύβια, φλεγμονή. Για παράδειγμα, βακτηριακές λοιμώξεις όπως η στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα και ιογενείς λοιμώξεις όπως η γρίπη μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονή στο λαιμό. Άλλες βακτηριακές και ιογενείς λοιμώξεις μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονή του λεπτού σας εντέρου (εντερίτιδα).

Η οξεία φλεγμονή μπορεί να διαρκέσει από μερικές ώρες έως μερικές ημέρες, ανάλογα με την κατάστασή σας.

Χρόνια φλεγμονή

Είναι η κατάσταση κατά την οποία το σώμα σας συνεχίζει να στέλνει φλεγμονώδη κύτταρα ακόμη και όταν δεν υπάρχει κίνδυνος. Για παράδειγμα, στη ρευματοειδή αρθρίτιδα, φλεγμονώδη κύτταρα και ουσίες επιτίθενται στους ιστούς των αρθρώσεων. Αυτό οδηγεί σε φλεγμονή που έρχεται και φεύγει και μπορεί να προκαλέσει σοβαρή βλάβη στις αρθρώσεις σας.

Σε περίπτωση χρόνιας φλεγμονής, διαδικασίες που κανονικά προστατεύουν το σώμα σας καταλήγουν να το βλάπτουν. Η χρόνια φλεγμονή μπορεί να διαρκέσει για μήνες ή χρόνια. Μπορεί να έχετε περιόδους κατά τις οποίες βελτιώνεται και άλλες φορές που χειροτερεύει.

Οι ερευνητές έχουν συνδέσει τη χρόνια φλεγμονή με ένα μεγάλο φάσμα παθήσεων (φλεγμονώδεις ασθένειες).

Ποια είναι τα συμπτώματα της οξείας φλεγμονής;

Όταν συμβαίνει ένας τραυματισμός σε ένα συγκεκριμένο μέρος του σώματός σας, μπορεί να παρατηρήσετε:

• Δυσχρωματισμένο ή αναψοκοκκινισμένο δέρμα.
• Πόνο ή ευαισθησία που θα πρέπει να είναι ήπια και μόνο στην περιοχή του τραυματισμού.
• Οίδημα (για παράδειγμα, φλεγμονή στο γόνατο).
• Δέρμα που το αισθάνεστε ζεστό στην αφή.
• Αδυναμία να χρησιμοποιήσετε το συγκεκριμένο μέρος του σώματός σας όπως θα κάνατε κανονικά (για παράδειγμα, μειωμένο εύρος κίνησης).

Ποια είναι τα συμπτώματα της χρόνιας φλεγμονής;

Τα συμπτώματα της χρόνιας φλεγμονής μπορεί να είναι πιο δύσκολο να εντοπιστούν σε σχέση με τα συμπτώματα της οξείας φλεγμονής. Μπορεί να αντιμετωπίζετε:

• Κοιλιακό πόνο.
• Πόνο στο στήθος.
• Κόπωση ή/και αϋπνία.
• Πυρετό.
• Πόνο στις αρθρώσεις ή δυσκαμψία.
• Πληγές στο στόμα.
• Δερματικά εξανθήματα.
• Κατάθλιψη, άγχος και άλλες διαταραχές της διάθεσης.
• Γαστρεντερικά προβλήματα, όπως διάρροια, δυσκοιλιότητα και γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
• Αύξηση ή απώλεια βάρους.
• Συχνές λοιμώξεις.

Ποιες καταστάσεις σχετίζονται με χρόνια φλεγμονή;

Η χρόνια φλεγμονή εμπλέκεται στη νοσολογική διεργασία πολλών παθήσεων, όπως:

• Αυτοάνοσα νοσήματα, όπως ο λύκος, η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ), η ψωρίαση και η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα (ΑΣ).
• Καρδιαγγειακά νοσήματα, όπως οι καρδιακές παθήσεις και η υψηλή αρτηριακή πίεση.
• Ορισμένοι καρκίνοι.
• Γαστρεντερικές παθήσεις, όπως η νόσος του Crohn και η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου.
• Πνευμονοπάθειες, όπως το άσθμα και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ).
• Διαταραχές ψυχικής υγείας, όπως η κατάθλιψη και το άγχος.
• Μεταβολικά νοσήματα, όπως ο διαβήτης τύπου 2.
• Νευροεκφυλιστικά νοσήματα, όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ και η νόσος του Πάρκινσον.
• Από κοινού, οι φλεγμονώδεις νόσοι ευθύνονται για περισσότερους από τους μισούς θανάτους παγκοσμίως.

Πιθανές αιτίες της φλεγμονής

Τι προκαλεί φλεγμονή; Οι τραυματισμοί και οι λοιμώξεις προκαλούν συνήθως οξεία φλεγμονή.

Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των πτυχών της καθημερινής σας ζωής και της έκθεσης σε τοξίνες, είναι οι ένοχοι για τις περισσότερες περιπτώσεις χρόνιας φλεγμονής. Οι συνήθεις αιτίες είναι οι εξής:

• Χαμηλά επίπεδα σωματικής δραστηριότητας.
• Το χρόνιο στρες.
• Το να έχετε δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) 30 ή πάνω από 30 (παχυσαρκία), ειδικά όταν το υπερβολικό βάρος βρίσκεται βαθιά μέσα στην κοιλιά σας (σπλαχνικό λίπος).
• Ανισορροπία υγιών και ανθυγιεινών μικροβίων στο έντερό σας (δυσβίωση).
• Τακτική κατανάλωση τροφών που προκαλούν φλεγμονή, όπως τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε τρανς λιπαρά ή αλάτι.
• Διαταραχές του ύπνου και του κιρκάδιου ρυθμού.
• Έκθεση σε τοξίνες, συμπεριλαμβανομένης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, των επικίνδυνων αποβλήτων και των βιομηχανικών χημικών ουσιών.
• Χρήση προϊόντων καπνού.
• Τακτική κατανάλωση υπερβολικής ποσότητας αλκοόλ.

Φροντίδα και θεραπεία

Πώς μπορείτε να μειώσετε τη φλεγμονή στον οργανισμό σας άμεσα;

Η φλεγμονή δεν χρειάζεται πάντα θεραπεία. Για την οξεία φλεγμονή, μπορείτε συνήθως να ανακουφιστείτε από τη δυσφορία μέσα σε λίγες ημέρες:

• Ξεκουράζοντας το συγκεκριμένο μέρος του σώματός σας.
• Εφαρμόζοντας πάγο ή μια κρύα συσκευασία στην πληγείσα περιοχή για 15-20 λεπτά κάθε τέσσερις ώρες περίπου.
• Εφαρμόζοντας καλή φροντίδα των τραυμάτων για τυχόν κοψίματα, γρατζουνιές ή εγκαύματα.

Εάν έχετε χρόνια φλεγμονή, ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει:

• Συμπληρώματα. Ορισμένα συμπληρώματα – όπως ο ψευδάργυρος, ορισμένες βιταμίνες και τα ωμέγα-3 – ενδεχομένως να μειώνουν τη φλεγμονή και να ενισχύουν την επούλωση. Πάντα να συζητάτε με τον γιατρό σας προτού πάρετε οποιαδήποτε νέα συμπληρώματα.
• Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ). Αυτά φάρμακα μειώνουν τη φλεγμονή. Ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει ιβουπροφαίνη, ασπιρίνη ή ναπροξένη. Μην παίρνετε ΜΣΑΦ για περισσότερες από 10 συνεχόμενες ημέρες χωρίς να συζητήσετε με τον γιατρό σας.
• Κορτικοστεροειδή. Ο γιατρός σας μπορεί να σας χορηγήσει μια ένεση για να μειώσει τη φλεγμονή σε μια συγκεκριμένη άρθρωση ή μυ. Ή μπορεί να σας συνταγογραφήσει φάρμακα που λαμβάνετε από το στόμα.

Χρησιμοποιείται η πρεδνιζόνη για τη φλεγμονή;

Ναι. Η πρεδνιζόνη είναι ένας τύπος κορτικοστεροειδούς. Οι γιατροί τη συνταγογραφούν για τη θεραπεία πολλών παθήσεων που προκαλούν φλεγμονή, συμπεριλαμβανομένης της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, του λύκου και της αγγειίτιδας.

Πότε πρέπει να επικοινωνήσω με τον γιατρό μου;

Επικοινωνήστε με τον γιατρό σας εάν:

• Έχετε έναν μικρό τραυματισμό που δεν βελτιώνεται.
• Έχετε συνεχή πόνο, πρήξιμο ή δυσκαμψία σε οποιοδήποτε μέρος του σώματός σας.
• Εμφανίζετε παρενέργειες από τα φάρμακά σας.
• Έχετε ερωτήσεις ή προβληματισμούς σχετικά με το σχέδιο θεραπείας σας.