Φάρμακα για την αρτηριακή πίεση. Γιατί είναι τόσα πολλά; Πότε τα αλλάζουμε;

Τα συνταγογραφούμενα φάρμακα για την αρτηριακή πίεση ανήκουν σε πολλές κατηγορίες.

Πολλά φάρμακα για την αρτηριακή πίεση, γνωστά ως αντιυπερτασικά, διατίθενται με ιατρική συνταγή για τη μείωση της υψηλής αρτηριακής πίεσης, επίσης γνωστής ως υπέρταση. Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες φαρμάκων για την υψηλή αρτηριακή πίεση και περιλαμβάνουν έναν αριθμό διαφορετικών φαρμάκων.

Κατηγορίες φαρμάκων για την αρτηριακή πίεση

Ορισμένοι από τους κυριότερους τύπους των συνήθως συνταγογραφούμενων καρδιαγγειακών φαρμάκων παρατίθενται στη συνέχεια.

• Εάν το συνταγογραφούμενο φάρμακό σας δεν περιλαμβάνεται σε αυτόν τον κατάλογο, να θυμάστε ότι ο γιατρός και ο φαρμακοποιός σας είναι οι καλύτερες πηγές πληροφόρησης.
• Είναι σημαντικό να συζητάτε όλα τα φάρμακα που παίρνετε με τον γιατρό σας και να κατανοείτε τις επιθυμητές επιδράσεις και τις πιθανές παρενέργειές τους.
• Ποτέ μη διακόπτετε τη λήψη ενός φαρμάκου και ποτέ μην αλλάζετε τη δόση ή τη συχνότητά του χωρίς να συμβουλευτείτε πρώτα το γιατρό σας. Εάν πάσχετε από κάποια ασθένεια, ίσως θελήσετε να συζητήσετε τα φάρμακά σας με τον γιατρό σας.
• Εάν σας έχουν συνταγογραφηθεί φάρμακα για την αρτηριακή πίεση, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας πριν από τη σύλληψη εάν σκέφτεστε να μείνετε έγκυος ή εάν υπάρχει πιθανότητα να μείνετε έγκυος. Εάν ανακαλύψετε ότι είστε έγκυος, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας το συντομότερο δυνατό για να καθορίσετε το ασφαλέστερο φάρμακο για εσάς αυτή τη στιγμή.

Διουρητικά

Τα διουρητικά βοηθούν τον οργανισμό να απαλλαγεί από την περίσσεια νατρίου (αλάτι) και νερού και συμβάλλουν στον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης. Συχνά χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με συμπληρωματικές συνταγογραφούμενες θεραπείες.

• Θειαζιδικά διουρητικά
• Καλιοσυντηρητικά διουρητικά
• Διουρητικά της Αγκύλης (Lasix)
• Αναστολείς της καρβονικής ανυδράσης (Acetazolamide)
• Ωσμωτικώς δρώντα (Mannitol 20%)

Τα διουρητικά αποτελούν ισχυρά θεραπευτικά εργαλεία και είναι φάρμακα που χρησιμοποιούνται ευρέως και με μεγάλη επιτυχία για πάνω από 50 χρόνια στη θεραπεία βασικών νοσημάτων της εσω- τερικής παθολογίας, όπως η υπέρταση και οι μείζονες οιδηματικές καταστάσεις (καρδιακή ανεπάρκεια, νεφρωσικό σύνδρομο, κίρρωση του ήπατος). Ορισμένα διουρητικά χρησιμοποιούνται επίσης για χρόνια στη θεραπεία πιο ειδικών καταστάσεων, όπως το γλαύκωμα, το εγκεφαλικό οίδημα, η υπεραβεστιαιμία, η υπερασβεστιουρία και ο άποιος διαβήτης.

Η συνεχιζόμενη έρευνα πάνω στο αντικείμενο αναδεικνύει νέες πιθανές θεραπευτικές ενδείξεις για ορισμένες κατηγορίες διουρητικών (π.χ. καρδιακή και νεφρική προστασία για τους ανταγωνιστές της αλδοστερόνης). Ωστόσο, τόσο για τις καθιερωμένες όσο και για τις αναδυόμενες θεραπευτικές ενδείξεις αυτών των φαρμάκων, η βαθειά γνώση της φαρμακολογικών ιδιοτήτων της κάθε κατηγορίας διουρητικών αποτελεί το κλειδί για την αποτελεσματική κλινική τους χρήση προς όφελος των ασθενών.

Βήτα-αναστολείς ή β-αποκλειστές

Οι βήτα-αναστολείς μειώνουν τον καρδιακό ρυθμό, τον καρδιακό φόρτο εργασίας και την παροχή αίματος από την καρδιά, γεγονός που μειώνει την αρτηριακή πίεση.

Οι βήτα αποκλειστές δεν συνιστώνται ως πρώτη θεραπεία εάν έχετε μόνο υψηλή αρτηριακή πίεση. Οι βήτα αναστολείς δεν χρησιμοποιούνται συνήθως για την υψηλή αρτηριακή πίεση, εκτός εάν άλλα φάρμακα, όπως τα διουρητικά, δεν έχουν αποδώσει καλά. Ένας β-αποκλειστής μπορεί να είναι ένα από τα πολλά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης.

Ορισμένες πιθανές παρενέργειες των β-αναστολέων:

• Αϋπνία, αλλαγές στον ύπνο και εφιάλτες
• Δυσκοιλιότητα
• Κόπωση ή κατάθλιψη
• Ζάλη
• Αργός καρδιακός παλμός
• Συμπτώματα άσθματος
• Σεξουαλική ή/και στυτική δυσλειτουργία
• Καρδιακός αποκλεισμός

Εάν έχετε διαβήτη και λαμβάνετε ινσουλίνη, να παρακολουθείτε στενά τις αντιδράσεις σας στη θεραπεία.

Αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (αναστολείς ΜΕΑ)

Η αγγειοτενσίνη είναι μια χημική ουσία που προκαλεί στένωση των αρτηριών, ιδίως στα νεφρά, αλλά και σε ολόκληρο το σώμα. Οι αναστολείς του ΜΕΑ βοηθούν τον οργανισμό να παράγει λιγότερη αγγειοτενσίνη, γεγονός που βοηθά τα αιμοφόρα αγγεία να χαλαρώσουν και να ανοίξουν, κάτι που, με τη σειρά του, μειώνει την αρτηριακή πίεση.

Ορισμένες πιθανές παρενέργειες των αναστολέων ΜΕΑ:

• Ζάλη
• Χρόνιος ξηρός, βασανιστικός βήχας
• Λιποθυμία
• Υπερκαλιαιμία (υψηλό κάλιο στο αίμα)
• Πολύ χαμηλή αρτηριακή πίεση
• Σε σπάνιες περιπτώσεις, νεφρική βλάβη

Οι γυναίκες που λαμβάνουν αναστολείς ΜΕΑ ή ARBs (βλ. παρακάτω) για την υψηλή αρτηριακή πίεση θα πρέπει να συζητήσουν με τον ιατρό τους το ενδεχόμενο εγκυμοσύνης κατά τη λήψη αυτής της κατηγορίας φαρμάκων. Εάν παίρνετε αναστολέα ΜΕΑ ή ARB και νομίζετε ότι μπορεί να είστε έγκυος, επισκεφθείτε αμέσως τον γιατρό σας.

Αυτά τα φάρμακα έχει αποδειχθεί ότι είναι επικίνδυνα τόσο για τη μητέρα όσο και για το μωρό κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Μπορεί να προκαλέσουν χαμηλή αρτηριακή πίεση, σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια, υπερβολικό κάλιο στο αίμα (υπερκαλιαιμία), εμβρυϊκή δυσπλασία και ακόμη και θάνατο του νεογέννητου.

Αναστολείς υποδοχέων της αγγειοτενσίνης ΙΙ

Αυτά τα φάρμακα εμποδίζουν τις επιδράσεις της αγγειοτενσίνης, μιας χημικής ουσίας που προκαλεί στένωση των αρτηριών. Αυτό σημαίνει ότι τα αιμοφόρα αγγεία παραμένουν ανοιχτά και η αρτηριακή πίεση μειώνεται.

Τα φάρμακα της κατηγορίας αυτής είναι ειδικοί ανταγωνιστές των υποδοχέων της αγγειοτασίνης ΙΙ και έχουν ιδιότητες παρόμοιες με των α-ΜΕΑ. Τελευταίως έχει επικρατήσει ο όρος αποκλειστές των υποδοχέων της αγγειοτασίνης ΙΙ. Αντίθετα από τους α-ΜΕΑ δεν αναστέλλουν την αποδόμηση της βραδυκινίνης και άλλων κινινών και για το λόγο αυτό δεν φαίνεται να προκαλούν το μόνιμο ξηρό βήχα που συχνά επιπλέκει τη χορήγηση των α-ΜΕΑ.

Αποτελούν ως εκ τούτου χρήσιμη εναλλακτική λύση για ασθενείς που πρέπει να διακόψουν τη λήψη κάποιου α-ΜΕΑ εξαιτίας του επίμονου βήχα. Ορισμένοι μπορούν να δοθούν στην καρδιακή ανεπάρκεια, αντί των α-ΜΕΑ, αν οι τελευταίοι δεν είναι ανεκτοί ή και να συγχορηγηθούν για πλήρη αναστολή της αγγειοτασίνης ΙΙ.

Αναστολείς διαύλων ασβεστίου

Αυτά τα φάρμακα εμποδίζουν το ασβέστιο να εισέλθει στα μυϊκά κύτταρα της καρδιάς και των αρτηριών. Οι αναστολείς διαύλων ασβεστίου χαλαρώνουν και ανοίγουν τα στενωμένα αιμοφόρα αγγεία, μειώνουν τον καρδιακό ρυθμό και μειώνουν την αρτηριακή πίεση.

Α αδρενεργικοί αποκλειστές

Αυτά τα φάρμακα μειώνουν την αντίσταση των αρτηριών, χαλαρώνοντας τον μυϊκό τόνο των αγγειακών τοιχωμάτων.

Οι α-αποκλειστές δεν έχουν αρνητικές μεταβολικές επιδράσεις, φαίνεται να έχουν μάλιστα ευνοϊκή επίδραση στις λιπιδαιμικές παραμέτρους, αλλά δεν είναι τόσο ισχυρά αντιυπερτασικά φάρμακα, ιδίως για μονοθεραπεία.

Η γνωστότερη ανεπιθύμητη ενέργειά τους είναι η απότομη εμφάνιση ορθοστατικής υπότασης μετά την πρώτη δόση (first dose effect). Επειδή τα φάρμακα αυτά χαλαρώνουν τις λείες μυϊκές ίνες, σε περιπτώσεις υπερπλασίας του προστάτη προκαλούν αύξηση της ροής των ούρων και βελτίωση των αποφρακτικών φαινομένων.

Κεντρικοί αγωνιστές του υποδοχέα άλφα-2 και άλλα κεντρικώς δρώντα φάρμακα

Αυτά τα φάρμακα μειώνουν την αρτηριακή πίεση μειώνοντας τη δραστηριότητα του συμπαθητικού (που παράγει αδρεναλίνη) τμήματος του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Η μεθυλντόπα θεωρείται γενικά ασφαλές αντιυπερτασικό κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, επειδή οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι σπάνιες για την έγκυο γυναίκα ή το αναπτυσσόμενο έμβρυο.

Συνδυασμός άλφα και βήτα-αναστολέων

Ο συνδυασμός α- και β-αναστολέων χρησιμοποιείται ως ενδοφλέβια στάγδην χορήγηση σε ασθενείς που αντιμετωπίζουν υπερτασική κρίση. Μπορεί να συνταγογραφούνται για χρήση υψηλής αρτηριακής πίεσης στα εξωτερικά ιατρεία εάν ο ασθενής διατρέχει κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας.

Διαστολείς των αιμοφόρων αγγείων (αγγειοδιασταλτικά)

Οι διαστολείς των αιμοφόρων αγγείων, ή αγγειοδιασταλτικά, μπορούν να προκαλέσουν τη χαλάρωση των μυών στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων (ιδίως των αρτηριολίων), επιτρέποντας στο αγγείο να διασταλεί ή να διευρυνθεί. Αυτό επιτρέπει την καλύτερη ροή του αίματος.

Ορισμένες πιθανές παρενέργειες των αγγειοδιασταλτικών:

Η υδρολαζίνη μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους, πρήξιμο γύρω από τα μάτια, αίσθημα παλμών της καρδιάς ή πόνους στις αρθρώσεις. Συνήθως κανένα από αυτά τα συμπτώματα δεν είναι σοβαρό και τα περισσότερα θα υποχωρήσουν μετά από μερικές εβδομάδες θεραπείας. Αυτό το φάρμακο δεν χρησιμοποιείται συνήθως από μόνο του.

Η μινοξιδίλη είναι ένα ισχυρό φάρμακο που χρησιμοποιείται συνήθως μόνο σε ανθεκτικές περιπτώσεις σοβαρής υψηλής αρτηριακής πίεσης. Μπορεί να προκαλέσει κατακράτηση υγρών (έντονη αύξηση βάρους) ή υπερβολική τριχοφυΐα.