Φαινόμενο Raynaud (Ρεϊνό)

Σύντομη επισκόπηση

Το φαινόμενο Raynaud (Ρεϊνό) μπορεί να διακριθεί σε πρωτοπαθές ή δευτεροπαθές.

Η θεραπεία του εξαρτάται από τη σοβαρότητα του φαινομένου και από το αν σχετίζεται με άλλη πάθηση.

Συνήθως, το φαινόμενο Raynaud δεν προκαλεί αναπηρία, αλλά μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα ζωής του ασθενούς.

Το φαινόμενο Raynaud είναι μια κατάσταση κατά την οποία τα δάχτυλα των χεριών (και σπανιότερα των ποδιών) αλλάζουν χρώμα (λευκό, μπλε και κόκκινο) ως απάντηση σε ορισμένα ερεθίσματα, όπως το κρύο ή το στρες.

Το φαινόμενο αυτό μπορεί να συνοδεύεται από δυσφορία ή αίσθημα ” τσιμπήματος”.

Αυτό οφείλεται στο ότι τα μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία στα δάχτυλα συσπώνται, μειώνοντας έτσι τη ροή του αίματος προς τις άκρες των δακτύλων.

Το φαινόμενο Raynaud μπορεί επίσης να εμφανιστεί σε άλλες περιοχές του σώματος που έχουν θερμορυθμιστικά αγγεία, όπως τα δάχτυλα των ποδιών, οι λοβοί των αυτιών , οι θηλές των μαστών, η γλώσσα και η άκρη της μύτης (ακρορίνιο)

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι υπάρχουν δύο τύποι φαινομένου Raynaud – οι οποίοι χαρακτηρίζονται ως ” πρωτοπαθής ” και ” δευτεροπαθής ” τύπος.

Το πρωτοπαθές φαινόμενο Raynaud προσβάλλει κατά κανόνα τις γυναίκες συνήθως κάτω των 30 ετών ( δηλαδή στην εφηβεία ή στις αρχές της ηλικίας των είκοσι ετών).

Μολονότι τα συμπτώματα μπορεί να είναι δυσάρεστα, δεν υπάρχει κίνδυνος βλάβης στον οργανισμό.

Το πρωτοπαθές φαινόμενο Raynaud εμφανίζεται σε ασθενείς που δεν έχουν άλλη ρευματική νόσο.

Το δευτεροπαθές Raynaud είναι “δευτεροπαθές” σε σχέση με κάποια άλλη πάθηση.

Οι παθήσεις αυτές είναι πολυάριθμες και μπορεί να συμπεριλαμβάνουν διάφορες αυτοάνοσες νόσους.

Οι πιο συχνές ρευματικές παθήσεις που σχετίζονται με το σύνδρομο Raynaud είναι το σκληρόδερμα και ο λύκος, αλλά μπορεί να είναι και άλλες, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η φλεγμονώδης μυοσίτιδα και το σύνδρομο Sjögren.

Συχνά, η έναρξη του δευτεροπαθούς Raynaud παρατηρείται αργότερα στη ζωή – συνήθως μετά την ηλικία των 30 ετών.

Άλλες πιθανές αιτίες του δευτεροπαθούς φαινομένου Raynaud μπορεί να είναι οι εξής:

-Αγγειοσπασμός μετά από τραύμα από εργαλεία που δονούνται (κομπρεσέρ, κρουστικά κτλ) ή επαναλαμβανόμενο χτύπημα με την παλάμη του χεριού

-Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα

-Αποφρακτική αρτηριακή νόσος

-Ορισμένα φάρμακα, όπως βήτα-αναστολείς, ορισμένα χημειοθεραπευτικά φάρμακα και φάρμακα που προκαλούν αγγειοσυστολή

-Διαταραχές του θυρεοειδούς

Οι ασθενείς με πρωτοπαθές ή δευτεροπαθές Raynaud αναφέρουν συνήθως χρωματικές αλλαγές στα δάχτυλα των χεριών ή των ποδιών που εμφανίζονται ως απάντηση σε μια σειρά από παράγοντες – ο κρύος καιρός και το άγχος είναι οι πιο συνηθισμένοι.

Τα συμπτώματα μπορεί επίσης να εμφανιστούν στο διάδρομο με τα κατεψυγμένα τρόφιμα στο σούπερ μάρκετ ή εξαιτίας του κλιματισμού.

Τι προκαλεί το φαινόμενο Raynaud;

Το φαινόμενο Raynaud προκαλείται από τα υπερβολικά ευαίσθητα αιμοφόρα αγγεία στα δάκτυλα των χεριών και των ποδιών.

Αυτά επηρεάζονται σε μεγαλύτερο βαθμό από το κρύο και το άγχος.

Τα αιμοφόρα αγγεία στενεύουν σε σημαντικό βαθμό, προκαλώντας μείωση της ροής του αίματος και συνακόλουθη αλλαγή χρώματος.

Η έλλειψη ροής του αίματος έχει συχνά ως αποτέλεσμα την εμφάνιση ενός χλωμού, ή λευκού αποχρωματισμού.

Στη συνέχεια, τα δάχτυλα μπορεί να γίνουν μπλε και τελικά κόκκινα, καθώς παρατηρείται ξαφνική εισροή αίματος στα δάχτυλα μετά το πέρας του επεισοδίου.

Οι αλλαγές στο χρώμα του δέρματος οφείλονται σε πολύ γρήγορες μεταβολές της ροής αίματος στα δάκτυλα.

Το λευκό χρώμα οφείλεται σε σημαντικά μειωμένη ή απουσία αιματικής ροής δευτερογενώς λόγω έντονης αγγειοσύσπασης , το μπλε οφείλεται στην υποξαιμική φλεβική στάση και το κόκκινο οφείλεται σε αντιδραστική υπεραιμία.

Ωστόσο, δεν παρατηρούνται σε όλους τους ασθενείς και οι τρεις φάσεις αυτών των αλλαγών χρώματος και επιπλέον οι αλλαγές χρώματος ενδέχεται να μην ακολουθούν μια καθορισμένη αλληλουχία.

Πώς διαγιγνώσκεται το φαινόμενο Raynaud;

Το φαινόμενο Raynaud διαγιγνώσκεται με βάση το ιστορικό και τη φυσική εξέταση.

Οι ασθενείς με πρωτοπαθές φαινόμενο Raynaud έχουν κατά κανόνα φυσιολογικές αιματολογικές εξετάσεις και φυσιολογική κλινική εικόνα κατά την αντικειμενική εξέταση.

Συχνά, χρησιμοποιείται μια εξέταση των αιμοφόρων αγγείων κάτω από τα νύχια (που ονομάζεται τριχοειδοσκόπηση των νυχιών) προκειμένου να διευκολυνθεί η διαφοροποίηση του πρωτοπαθούς από το δευτεροπαθές φαινόμενο Raynaud.

Οι ασθενείς με δευτεροπαθές σύνδρομο Raynaud έχουν συνήθως μη φυσιολογικές αιματολογικές εξετάσεις και ευρήματα κατά την αντικειμενική κλινική εξέταση που παραπέμπουν στην πρωτοπαθή πάθηση του καθενός.

Πώς αντιμετωπίζεται το φαινόμενο Raynaud;

Το φαινόμενο Raynaud μπορεί να αντιμετωπιστεί με αλλαγές στον τρόπο ζωής του ασθενούς και με φάρμακα.

Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής περιλαμβάνουν το να διατηρείται το σώμα ζεστό, συγκεκριμένα να διατηρείται ο πυρήνας του σώματος ζεστός.

Συχνά οι ασθενείς χρησιμοποιούν θερμαντικά για τα χέρια και γάντια για να κρατούν τα δάχτυλα ζεστά.

Συνιστάται επίσης η μείωση του άγχους και η διακοπή του καπνίσματος για τη μείωση των επεισοδίων του φαινομένου Raynaud.

Πολλοί ασθενείς μπορούν να ελέγξουν τα συμπτώματά τους μόνο με αλλαγές στον τρόπο ζωής.

Ωστόσο, μερικές φορές χρειάζονται φάρμακα και για την περίπτωση του Raynaud υπάρχουν πολλές επιλογές.

Σε αυτές περιλαμβάνονται φάρμακα για την αρτηριακή πίεση, όπως οι αναστολείς διαύλων ασβεστίου (αμλοδιπίνη, νιφεδιπίνη, φελοδιπίνη και άλλοι), οι αναστολείς της φωσφοδιεστεράσης τύπου 5 (PDE5) και οι αποκλειστές υποδοχέων αγγειοτενσίνης. Αυτά τα φάρμακα δρουν αυξάνοντας τη ροή του αίματος στα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών.

Για ασθενείς με πιο σοβαρά συμπτώματα ή για ασθενείς οι οποίοι έχουν εμφανίσει επιπλοκές, όπως έλκη στα άκρα των δακτύλων, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και άλλα φάρμακα, όπως η σιλδεναφίλη ή οι προστακυκλίνες.

Ορισμένες φορές, στους ασθενείς συνταγογραφούνται επίσης και άλλα φάρμακα που μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση των συμπτωμάτων, όπως τοπικές κρέμες, εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI) ή φάρμακα που μειώνουν τη χοληστερόλη (στατίνες).

Ο ρόλος του ρευματολόγου στη θεραπεία του φαινομένου Raynaud

Το φαινόμενο Raynaud συχνά διαγιγνώσκεται από ρευματολόγο, ο οποίος στη συνέχεια μπορεί να αποφασίσει εάν το φαινόμενο Raynaud είναι πρωτοπαθές ή δευτεροπαθές.

Οι ρευματολόγοι είναι γιατροί που ειδικεύονται στη διάγνωση και τη θεραπεία της αρθρίτιδας και άλλων ασθενειών των αρθρώσεων, των μυών και των οστών.

Έτσι, είναι οι πλέον κατάλληλοι για να κάνουν τη σωστή διάγνωση του φαινομένου Raynaud.