Εξάρτηση από το αλκοόλ έναντι κατάχρησης αλκοόλ. Ποια είναι η διαφορά;

Μέχρι τη δημοσίευση της 5ης έκδοσης του “Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου Ψυχικών Διαταραχών” (DSM-5), τα θέματα ουσιών χωρίζονταν γενικά σε κατάχρηση και εξάρτηση.

Το DSM-5 συνδυάζει αυτές τις κατηγορίες σε μια ενιαία διαταραχή χρήσης ουσιών, η οποία μετριέται σε ένα φάσμα από ήπια έως σοβαρή.

Η αλλαγή αυτή έγινε για να επικαιροποιηθεί η αντίληψη ότι η κατάχρηση ήταν μια ήπια και πρώιμη φάση της ασθένειας και η εξάρτηση μια πιο σοβαρή εκδήλωση.

Στην πραγματικότητα, η κατάχρηση μπορεί συχνά να είναι αρκετά σοβαρή.

Παρόλο που οι δύο όροι δεν διαφοροποιούνται πλέον στο DSM, μπορεί ακόμα να είναι χρήσιμο να κατανοήσουμε τι εννοούμε με τους δύο αυτούς όρους.

Το παρόν άρθρο εξετάζει την εξάρτηση από το αλκοόλ, την κατάχρηση αλκοόλ και τις βασικές διαφορές μεταξύ τους.

Η εξάρτηση από το αλκοόλ ορίζεται ως μια χρόνια ιατρική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από συμπτώματα στέρησης όταν το άτομο σταματά να καταναλώνει αλκοόλ.

Για να αποφύγει να βιώσει αυτά τα δυσάρεστα συμπτώματα στέρησης, το άτομο πρέπει να συνεχίσει να καταναλώνει την ουσία από την οποία είναι εξαρτημένο, στην προκειμένη περίπτωση το αλκοόλ.

Τα άτομα που έχουν εξάρτηση από το αλκοόλ παρουσιάζουν ορισμένα ή όλα τα ακόλουθα χαρακτηριστικά.

• Ανοχή στο αλκοόλ: Ανάγκη να πίνουν αυξανόμενες ποσότητες με την πάροδο του χρόνου για να επιτύχουν τα προηγούμενα αποτελέσματα. Για παράδειγμα, συνηθίζατε να πίνετε τρία κοκτέιλ κάθε βράδυ, αλλά τώρα χρειάζεστε πέντε για να έχετε την αίσθηση που ψάχνετε.
• Συμπτώματα στέρησης: Εμπειρία σωματικών συμπτωμάτων, όπως αϋπνία, τρόμος και εναλλαγές της διάθεσης. αφού περάσετε ένα μικρό χρονικό διάστημα χωρίς να πιείτε.
• Πίνετε για να ανακουφίσετε ή να αποφύγετε τα συμπτώματα στέρησης, όπως π.χ. πίνετε για να σταματήσετε το τρέμουλο ή για να “θεραπεύσετε” ένα hangover.
• Συνειδητοποίηση του εξαναγκασμού να πιείτε ή της επιθυμίας για αλκοόλ, ανεξάρτητα από το αν το παραδέχεστε στους άλλους.
• Πίνετε μεγαλύτερες ποσότητες ή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από το προβλεπόμενο και κάνετε ανεπιτυχείς προσπάθειες να το μειώσετε.

Μερικές φορές είναι ακόμη χρήσιμο να αποσαφηνίζεται η διάκριση μεταξύ κατάχρησης και εξάρτησης.

Τα άτομα που κάνουν κατάχρηση αλκοόλ είναι εκείνα που συνεχίζουν να πίνουν παρά τα επαναλαμβανόμενα κοινωνικά, διαπροσωπικά, ιατρικά και νομικά προβλήματα που οφείλονται στη χρήση αλκοόλ.

Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι εξαρτημένοι από το αλκοόλ, αλλά μπορεί επίσης να είναι σε θέση να σταματήσουν να πίνουν χωρίς να εμφανίσουν συμπτώματα στέρησης.

Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Preventing Chronic Disease, το 90% των ατόμων που κάνουν κατάχρηση αλκοόλ δεν είναι εξαρτημένα από το αλκοόλ.

Αυτό περιελάμβανε άτομα που επιδίδονταν σε υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και κραιπάλη.

Ωστόσο, η μελέτη διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που επιδίδονταν συχνότερα σε κραιπάλη ήταν επίσης πιο πιθανό να είναι εξαρτημένα από το αλκοόλ.

Τα άτομα που κάνουν υπερβολική χρήση αλκοόλ μπορεί να έχουν διαταραχή χρήσης αλκοόλ.

Τα σημάδια της πάθησης περιλαμβάνουν χαρακτηριστικά που προηγουμένως χαρακτηρίζονταν είτε ως κατάχρηση είτε ως εξάρτηση.

Ορισμένα κοινά συμπτώματα είναι τα ακόλουθα:

[ruby_related heading=”Διαβάστε ακόμα” total=5 layout=1]

• Η κατανάλωση περισσότερου αλκοόλ για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό,τι το άτομο σκόπευε
• Η επιθυμία να μειωθεί η κατανάλωση αλκοόλ αλλά να μην είναι σε θέση να το κάνει
• Το να ξοδεύει κανείς πολύ χρόνο για να προμηθευτεί αλκοόλ, να το καταναλώσει και στη συνέχεια να συνέλθει
• Η χρήση αλκοόλ διαταράσσει την ικανότητα του ατόμου να λειτουργεί κανονικά σε σημαντικούς τομείς της ζωής του
• Έντονη επιθυμία για αλκοόλ
• Παραίτηση από σημαντικές δραστηριότητες εξαιτίας της χρήσης αλκοόλ
• Χρήση αλκοόλ σε καταστάσεις κατά τις οποίες μπορεί να είναι επικίνδυνο
• Συνέχιση της κατανάλωσης αλκοόλ παρά τις αρνητικές συνέπειες
• Εμπειρία ανοχής, ή ανάγκη να πίνει κανείς περισσότερο για να βιώσει τα ίδια αποτελέσματα
• Εμπειρία συμπτωμάτων στέρησης όταν η χρήση αλκοόλ μειώνεται ή διακόπτεται

Τα άτομα με μέτρια έως σοβαρή διαταραχή της χρήσης αλκοόλ χρειάζονται γενικά εξωτερική βοήθεια για να σταματήσουν να πίνουν.

Αυτή μπορεί να συμπεριλαμβάνει αποτοξίνωση, ιατρική θεραπεία, επαγγελματική απεξάρτηση ή συμβουλευτική ή/και υποστήριξη από ομάδες αυτοβοήθειας.

Η αλλαγή από την “κατάχρηση” και την “εξάρτηση” αντικατοπτρίζει επίσης μια αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο οι επαγγελματίες μιλούν για το αλκοόλ και τη χρήση ουσιών.

Η γλώσσα που χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν συχνά χρησίμευε για να στιγματίσει τους ανθρώπους που πάσχουν από διαταραχή της χρήσης αλκοόλ.

Όροι όπως “κατάχρηση” υπονοούν ότι οι άνθρωποι εμπλέκονται σκόπιμα σε συμπεριφορές τις οποίες ελέγχουν πλήρως, κάτι που δεν ισχύει.

Η αναφορά στην κατάσταση αυτή ως διαταραχή χρήσης αλκοόλ είναι πιο ακριβής.

Τονίζει επίσης ότι η κατάσταση είναι μια διαγνώσιμη, χρόνια και υποτροπιάζουσα εγκεφαλική νόσος.

• Τι είναι το στίγμα;

Το στίγμα είναι μια διάκριση σε βάρος μιας αναγνωρίσιμης ομάδας ανθρώπων, ενός τόπου ή ενός έθνους.

Το στίγμα για τα άτομα με Διαταραχές Χρήσης Ουσιών μπορεί να περιλαμβάνει ανακριβείς ή αβάσιμες σκέψεις όπως ότι είναι επικίνδυνοι, ανίκανοι να διαχειριστούν τη θεραπεία ή ότι φταίνε για την κατάστασή τους.

• Από πού προέρχεται το στίγμα;

Για τα άτομα με Διαταραχές Χρήσης Ουσιών, το στίγμα μπορεί να προέρχεται από απαρχαιωμένες και ανακριβείς πεποιθήσεις ότι ο εθισμός είναι μια ηθική αποτυχία, αντί για αυτό που γνωρίζουμε ότι είναι – μια χρόνια, θεραπεύσιμη ασθένεια από την οποία οι ασθενείς μπορούν να αναρρώσουν και να συνεχίσουν να ζουν υγιείς ζωές.

• Πώς επηρεάζει το στίγμα τα άτομα με Διαταραχές Χρήσης Ουσιών;

Το αίσθημα του στιγματισμού μπορεί να μειώσει την προθυμία των ατόμων με Διαταραχές Χρήσης Ουσιών να αναζητήσουν θεραπεία.

Οι στιγματιστικές απόψεις για τα άτομα με Διαταραχές Χρήσης Ουσιών είναι κοινές- αυτό το στερεότυπο μπορεί να οδηγήσει τους άλλους να αισθάνονται οίκτο, φόβο, θυμό και επιθυμία για κοινωνική απόσταση από τα άτομα με Διαταραχές Χρήσης Ουσιών.

Η στιγματίζουσα γλώσσα μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις αντιλήψεις των επαγγελματιών υγείας για τα άτομα με Διαταραχές Χρήσης Ουσιών, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει τη φροντίδα που παρέχουν.

Όταν μιλάτε σε άτομα με ΔΧΟ, στους οικείους τους και στους συναδέλφους σας, χρησιμοποιήστε μη στιγματίζουσα γλώσσα που αντανακλά μια ακριβή, επιστημονικά τεκμηριωμένη κατανόηση της ΔΧΟ και συνάδει με τον επαγγελματικό σας ρόλο.

Επειδή οι κλινικοί ιατροί είναι συνήθως τα πρώτα σημεία επαφής για ένα άτομο με ΣΔΤ, οι επαγγελματίες υγείας θα πρέπει να “λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να μειώσουν το ενδεχόμενο στίγματος και αρνητικής προκατάληψης “.

Κάντε το πρώτο βήμα μαθαίνοντας τους όρους που πρέπει να αποφεύγετε και να χρησιμοποιείτε.

Χρησιμοποιήστε τη γλώσσα με επίκεντρο το άτομο και αφήστε τα άτομα να επιλέξουν πώς θα περιγραφούν.

Η γλώσσα με επίκεντρο το άτομο διατηρεί την ακεραιότητα των ατόμων ως ολοκληρωμένων ανθρώπινων όντων – αφαιρώντας τη γλώσσα που εξισώνει τα άτομα με την κατάστασή τους ή που προκαλεί αρνητικούς συνειρμούς.

Για παράδειγμα, το “άτομο με διαταραχή χρήσης ουσιών” διατηρεί έναν ουδέτερο τόνο και διακρίνει το άτομο από τη διάγνωσή του.

Είναι οι συνήθειες κατανάλωσης αλκοόλ που έχετε ασφαλείς, επικίνδυνες ή επιβλαβείς; Θα μπορούσε η χρήση αλκοόλ να είναι σημάδι κατάχρησης ή εξάρτησης;

Η εξέταση των συμπτωμάτων που αναφέρθηκαν παραπάνω μπορεί να σας δώσει μια ιδέα για το πώς η κατανάλωση αλκοόλ ενδέχεται να εμπίπτει σε επιβλαβή πρότυπα και να σας υποδείξει αν έχετε ή όχι πρόβλημα αλκοολισμού.

• Τι είναι η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ;

Σύμφωνα με τις “Διατροφικές Οδηγίες για την Αμερική, 2020-2025”, που δημοσιεύθηκαν από το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ (USDA), η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ σημαίνει τον περιορισμό της πρόσληψης αλκοόλ σε δύο ποτά ή λιγότερο την ημέρα για τους άνδρες και ένα ποτό ή λιγότερο την ημέρα για τις γυναίκες.

Το Εθνικό Ινστιτούτο για την Κατάχρηση Αλκοόλ και τον Αλκοολισμό (NIAAA) αναφέρει ότι η βαριά χρήση αλκοόλ περιλαμβάνει την κατανάλωση τεσσάρων ή περισσότερων ποτών την ημέρα (ή περισσότερων από 14 την εβδομάδα) για τους άνδρες και περισσότερων από τρία ποτά την ημέρα (ή περισσότερα από επτά ποτά την εβδομάδα) για τις γυναίκες.

Η NIAAA ορίζει ως κραιπάλη την κατανάλωση πέντε ή περισσότερων ποτών για τους άνδρες και τεσσάρων ή περισσότερων ποτών για τις γυναίκες σε δύο ώρες ή λιγότερο.

Η εξάρτηση από το αλκοόλ και η κατάχρηση αλκοόλ ήταν δύο χαρακτηρισμοί που παλαιότερα αναγνωρίζονταν στο DSM-IV.

Σήμερα, έχουν συνδυαστεί και είναι γνωστοί ως διαταραχή χρήσης αλκοόλ.

Αν και δεν αποτελούν πλέον ξεχωριστές διαγνώσεις, μπορεί να είναι χρήσιμο να κατανοήσετε τις διαφορές μεταξύ των δύο.

Η εξάρτηση αναφέρεται στην αδυναμία να σταματήσετε να πίνετε χωρίς να αντιμετωπίσετε συμπτώματα στέρησης.

Η κατάχρηση αναφέρεται στη συνέχιση της κατανάλωσης αλκοόλ παρά τις δυσμενείς συνέπειες.