Ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις. Πόσο επικίνδυνες είναι;

Εάν έχετε υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση, μπορεί να ανησυχείτε για το ενδεχόμενο βακτηριακής λοίμωξης μετά την επέμβαση. Αν και αυτές οι λοιμώξεις συχνά μπορούν να αποφευχθούν με καλή φροντίδα του τραύματος και συχνό πλύσιμο των χεριών, ορισμένοι ασθενείς εμφανίζουν λοίμωξη μετά την επέμβαση που μπορεί να οδηγήσει σε μακροχρόνια βλάβη.

Μια βακτηριακή λοίμωξη μετά από χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι σχετικά μικρή και να οδηγεί σε ερυθρότητα ή πύον μέσα ή γύρω από την τομή.

Αυτές οι λοιμώξεις αντιμετωπίζονται συνήθως εύκολα. Οι πιο σοβαρές λοιμώξεις μπορεί να είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπιστούν και μπορεί να οδηγήσουν σε παρατεταμένη παραμονή στο νοσοκομείο και σοβαρή νόσηση. Είναι αυτές οι πιο σοβαρές λοιμώξεις που εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος, στο ουροποιητικό ή στο αναπνευστικό σύστημα και η λοίμωξη μπορεί να μεταφερθεί εκτός του χειρουργικού πεδίου ή ακόμη και να ξεκινήσει σε ένα άλλο άσχετο μέρος του σώματος.

Προσδιορισμός των βακτηρίων

Τα βακτήρια είναι μικροσκοπικά, τόσο μικρά που δεν μπορούν να εντοπιστούν χωρίς μικροσκόπιο. Για να προσδιοριστεί ο τύπος των βακτηρίων που υπάρχουν σε έναν ασθενή, λαμβάνεται δείγμα από το σωματικό υγρό που θεωρείται ύποπτο για μόλυνση.

Το υγρό αυτό μπορεί να είναι αίμα, ούρα, σάλιο, πτύελα ή ακόμη και δείγμα υγρού που λαμβάνεται από το σώμα κατά τη διάρκεια χειρουργικής επέμβασης. Προκειμένου να προσδιοριστούν με καλύτερο τρόπο τα βακτήρια, γίνεται καλλιέργεια, δηλαδή το δείγμα τοποθετείται σε ένα τρυβλίο Petri και ενθαρρύνεται η ανάπτυξή του. Μόλις τα βακτήρια αναπτυχθούν για αρκετές ημέρες, το δείγμα είναι πολύ μεγαλύτερο και μπορεί να τοποθετηθεί κάτω από ένα μικροσκόπιο για ταυτοποίηση.

Μόλις ταυτοποιηθεί ο τύπος του βακτηρίου, προσδιορίζεται η ευαισθησία του. Αυτό σημαίνει ότι το δείγμα εκτίθεται σε διαφορετικούς τύπους αντιβιοτικών, και εκείνο που βλάπτει το βακτηριακό δείγμα σε μεγαλύτερο βαθμό – το αντιβιοτικό στο οποίο το βακτήριο είναι πιο «ευαίσθητο» – είναι συνήθως εκείνο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της λοίμωξης.

Λοιμώξεις που σχετίζονται με την υγειονομική περίθαλψη

Αυτές οι λοιμώξεις συνήθως αρχίζουν στο νοσοκομείο ή στο χώρο της υγειονομικής περίθαλψης κατά τις πρώτες ημέρες της ανάρρωσης και, για το λόγο αυτό, αποκαλούνται νοσοκομειακές (ενδονοσοκομειακές) λοιμώξεις ή συνηθέστερα λοιμώξεις σχετιζόμενες με την υγειονομική περίθαλψη. Όταν αυτές οι λοιμώξεις λαμβάνουν χώρα στο σημείο της χειρουργικής επέμβασης, αναφέρονται ως λοιμώξεις χειρουργικής θέσης (SSI). Αυτού του είδους οι λοιμώξεις αντιμετωπίζονται συνήθως με ένα ή περισσότερα ενδοφλέβια αντιβιοτικά.

Πώς εξαπλώνονται οι νοσοκομειακές λοιμώξεις;

Οι νοσοκομειακές λοιμώξεις μπορούν να εξαπλωθούν μέσω αναπνευστικών σταγονιδίων όταν ένα άτομο φτερνίζεται ή βήχει. Μπορούν επίσης να προκύψουν όταν οι επαγγελματίες υγείας δεν ακολουθούν τις κατάλληλες διαδικασίες ελέγχου λοιμώξεων (όπως η αποστείρωση).

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για τις νοσοκομειακές λοιμώξεις;

Ένας παράγοντας κινδύνου είναι κάτι που αυξάνει την πιθανότητα να προσβληθείτε από μια ασθένεια. Είναι πιο πιθανό να προσβληθείτε από νοσοκομειακή λοίμωξη εάν η θεραπεία σας περιλαμβάνει:

Καθετήρες (σωλήνες αποστράγγισης).

Αερισμό (μηχανική αναπνοή).

Ενέσεις.

Χειρουργική επέμβαση.

Ορισμένες γνωστότερες λοιμώξεις που σχετίζονται με την υγειονομική περίθαλψη είναι οι εξής:

Staphylococcus Aureus

Περίπου το ένα τρίτο των ανθρώπων μεταφέρουν στη μύτη τους τον Staphylococcus aureus, γνωστό και ως «σταφυλόκοκκο». Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν ποτέ ότι μεταφέρουν το βακτήριο, καθώς δεν προκαλεί καμία βλάβη στα περισσότερα υγιή άτομα. Όταν ο σταφυλόκοκκος εισέλθει σε χειρουργική τομή ή σε άλλο μέρος του σώματος, μπορεί να προκαλέσει σοβαρή λοίμωξη, όπως πνευμονία. Ο σταφυλόκοκκος αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά.

Ανθεκτικός στη μεθικιλλίνη σταφυλόκοκκος (MRSA)

Ο MRSA είναι ένας τύπος χρυσίζοντος σταφυλόκοκκου ανθεκτικός στη θεραπεία με μεθικιλλίνη και παρόμοια φάρμακα που σχετίζονται με την πενικιλλίνη. Ωστόσο, μπορεί να αντιμετωπιστεί με αντιβιοτικά όπως η τριμεθοπρίμη-σουλφαμεθοξαζόλη, η κλινδαμυκίνη, η δοξυκυκλίνη, η λινεζολίδη και η μινοκυκλίνη.

Ανθεκτικός στη βανκομυκίνη Staphyloccocus Aureus (VRSA)

Ο VRSA είναι ένας τύπος Staphylococcus aureus που έχει αναπτύξει την ικανότητα να αντιστέκεται στη θεραπεία με βανκομυκίνη, ένα ισχυρό αντιβιοτικό.

Εντερόκοκκοι

Οι εντερόκοκκοι είναι βακτήρια που τυπικά ανήκουν στη φυσιολογική χλωρίδα του πεπτικού συστήματος και του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος. Όταν βρίσκονται σε αυτές τις περιοχές, οι εντερόκοκκοι δεν είναι συνήθως επιβλαβείς και διαδραματίζουν ρόλο στη διαφύλαξη της υγείας.

Ανθεκτικοί στη βανκομυκίνη εντερόκοκκοι (VRE)

Ο VRE είναι ένας τύπος εντερόκοκκου που είναι ανθεκτικός στη θεραπεία με βανκομυκίνη. Όταν βρεθεί σε μια τομή ή στο αίμα, ο VRE μπορεί να προκαλέσει ταχύτατα μια πολύ σοβαρή λοίμωξη.

Ακτινοβακτηρίδιο (Acinetobacter)

Αυτός ο τύπος βακτηρίων βρίσκεται φυσιολογικά στο νερό και στο έδαφος. Συνήθως δεν αποτελεί πρόβλημα για υγιή άτομα ή ακόμη και για χειρουργικούς ασθενείς, καθώς μια λοίμωξη από Acinetobacter σπάνια απαντάται εκτός νοσοκομειακού περιβάλλοντος. Για την ακρίβεια, τα άτομα που είναι πιο πιθανό να νοσήσουν από μια λοίμωξη από Acinetobacter είναι άτομα που ήδη αντιμετωπίζουν μια ασθένεια αρκετά σοβαρή ώστε να απαιτούν θεραπεία σε μονάδα εντατικής θεραπείας.

Κλεμπσιέλα (Klebsiella)

Πρόκειται για έναν άλλο τύπο βακτηρίου που δεν είναι επιβλαβής όταν βρίσκεται στο γαστρεντερικό σύστημα ενός υγιούς ατόμου. Μια λοίμωξη που προκαλείται από Klebsiella εντοπίζεται συνήθως σε έναν ασθενή που υποβάλλεται σε θεραπεία που επιτρέπει στα βακτήρια να εισέλθουν στον οργανισμό. Τα άτομα που έχουν αναπνευστικό σωλήνα, έχουν φλεβική πρόσβαση (όπως ενδοφλέβια γραμμή), καθετήρα foley ή έχουν υποβληθεί πρόσφατα σε θεραπεία με αντιβιοτικά είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν λοίμωξη από Klebsiella.

Ποιες είναι οι επιπλοκές των νοσοκομειακών λοιμώξεων;

Οι επιπλοκές εξαρτώνται από τον τύπο και τη σοβαρότητα της νοσοκομειακής λοίμωξης. Παρακάτω παρατίθενται οι τύποι των νοσοκομειακών λοιμώξεων και ορισμένες από τις πιθανές επιπλοκές:

Λοίμωξη από κεντρική φλεβική γραμμή

Λοίμωξη χειρουργικής περιοχής

Αργή επούλωση του τραύματος.
Επανάληψη της χειρουργικής επέμβασης.
Απόρριψη εμφυτευμένων ιατρικών συσκευών.

Λοιμώξεις της σωματικής κοιλότητας.

Σήψη.

Λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος που σχετίζεται με καθετήρα

Λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος.
Σήψη.

Πνευμονία σχετιζόμενη με τον αναπνευστήρα

Αναπνευστική ανεπάρκεια.
Εμπύημα.
Σήψη.

Μπορούν να προληφθούν οι νοσοκομειακές λοιμώξεις;

Δεν μπορείτε να αποτρέψετε όλες τις περιπτώσεις νοσοκομειακών λοιμώξεων. Αλλά εσείς και η οικογένειά σας μπορείτε να λάβετε τα ακόλουθα μέτρα για να μειώσετε σημαντικά τον κίνδυνο:

Διατηρείτε τα χέρια σας καθαρά. Το τακτικό πλύσιμο των χεριών είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να αποτρέψετε τη διασπορά μικροβίων και να αποφύγετε τη νόσηση.
Ρωτήστε τους επαγγελματίες υγείας σας για τις διαδικασίες ελέγχου των λοιμώξεων που εφαρμόζουν. Μη φοβάστε να μιλήσετε αν υπάρχουν ανησυχίες.
Αν έχετε καθετήρα, ρωτήστε κάθε μέρα αν είναι απαραίτητος.
Πάρτε αντιβιοτικά ακριβώς όπως σας έχουν συνταγογραφηθεί και μόνο όταν ο γιατρός σας λέει ότι τα χρειάζεστε.
Ζητήστε από τον θεράποντα ιατρό σας να κάνει εξετάσεις για να διασφαλίσει ότι θα σας συνταγογραφήσει το κατάλληλο αντιβιοτικό.
Ρωτήστε τον γιατρό σας πώς προλαμβάνουν τις λοιμώξεις κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης και μετά από αυτήν. Ρωτήστε πώς μπορείτε να προετοιμαστείτε για τη χειρουργική επέμβαση ώστε να μειώσετε τον κίνδυνο.
Αναγνωρίστε τα σημάδια της δερματικής λοίμωξης. Η ερυθρότητα, η εκροή ή ο πόνος γύρω από τις τομές ή τα σημεία τοποθέτησης του καθετήρα μπορεί να υποδηλώνουν λοίμωξη.
Ενημερωθείτε για το αντιγριπικό εμβόλιο και άλλους συνιστώμενους εμβολιασμούς.