Χρόνια ναυτία. Αιτίες και θεραπεία. Γιατί ‘ανακατευόμαστε’;

Η χρόνια ναυτία παρουσιάζεται όταν η ναυτία είναι συνεχής ή έρχεται και φεύγει για αρκετές ημέρες ή και περισσότερο.

Μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα διαφόρων παθήσεων, από τη φλεγμονώδη νόσο του εντέρου (IBD) έως τις αγχώδεις διαταραχές. Η χρόνια ναυτία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (πρωινή ναυτία) είναι επίσης συχνή.

Η συνεχής ναυτία διαφέρει από την οξεία ναυτία, η οποία μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά κατά τη διάρκεια μιας ιογενούς ή βακτηριακής λοίμωξης ή όταν έχετε ναυτία λόγω κίνησης.

Τι είναι η χρόνια ναυτία;

Η χρόνια ή συνεχής ναυτία ορίζεται ως το αίσθημα ναυτίας για τέσσερις εβδομάδες ή περισσότερο. Συχνά το αίσθημα αυτό έρχεται και φεύγει και η έντασή του ποικίλλει, αλλά η καταπράυνσή της δεν διαρκεί και η ναυτία επιστρέφει διαρκώς.

Ενώ μπορεί να αισθάνεστε ότι πρόκειται να κάνετε εμετό, μπορεί να μην κάνετε ποτέ εμετό. Σε περιπτώσεις που όντως κάνετε εμετό, αυτός ενδέχεται να προκαλέσει αφυδάτωση ή άλλες τυχόν επιπλοκές.

Μόνιμη έναντι οξείας ναυτίας

Σε σύγκριση με τη χρόνια ναυτία, η οξεία ναυτία είναι ένα βραχυπρόθεσμο αίσθημα. Σε αντίθεση με τη χρόνια ναυτία, η οποία μπορεί να προκαλέσει δυσλειτουργία στον πάσχοντα και να σχετίζεται με παθήσεις που είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν, όπως η γαστροπάρεση, η οξεία ναυτία είναι συνήθως σχετικά εύκολο να αντιμετωπιστεί ή υποχωρεί γρήγορα από μόνη της.

Συχνές αιτίες της χρόνιας ναυτίας

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η χρόνια ναυτία μπορεί να εμφανιστεί μετά από έναν εκλυτικό παράγοντα, όπως το φαγητό, μόνο και μόνο για να βελτιωθεί και να εμφανιστεί ξανά μετά το επόμενο γεύμα.

Εγκυμοσύνη

Η χρόνια ναυτία είναι συχνή στην εγκυμοσύνη. Η λεγόμενη «πρωινή ναυτία» μπορεί να διαρκέσει όλη την ημέρα και καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αν και είναι πιο συχνή κατά τους τρεις πρώτους μήνες. Αν και δεν είναι επιβλαβής για το μωρό, ενδέχεται να είναι δύσκολη η αντιμετώπισή της.

Η υπερέμεση της κύησης περιγράφει μια κατάσταση κατά την οποία η ναυτία και ο έμετος μπορεί να είναι τόσο έντονοι που είναι δύσκολο να κρατήσετε στο στομάχι σας φαγητό ή νερό. Αυτή η ακραία, επίμονη κατάσταση μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια βάρους, ζάλη και αφυδάτωση.

Η θεραπεία περιλαμβάνει αντιεμετικά (φάρμακα κατά της ναυτίας) και νοσηλεία στο νοσοκομείο, ώστε να μπορούν να χορηγηθούν ενδοφλέβια υγρά και θρεπτικά συστατικά.

Παθήσεις της χοληδόχου κύστης

Οι παθήσεις της χοληδόχου κύστης περιλαμβάνουν λοιμώξεις και αποφράξεις που επηρεάζουν τη χοληδόχο κύστη, το όργανο του πεπτικού συστήματος που απελευθερώνει τη χολή προκειμένου να διασπάσει τις τροφές. Οι πέτρες στη χολή είναι ένα συνηθισμένο πρόβλημα που προκαλεί ναυτία.

Οι χολόλιθοι μπορεί να προκαλέσουν πόνο στην πλάτη, στον ώμο ή στην άνω κοιλιακή χώρα, ναυτία και εμετό. Τα συμπτώματα αυτά επιδεινώνονται μετά την κατανάλωση φαγητού, ιδίως τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά.

Οι χολόλιθοι μπορεί να διαγνωστούν με τη βοήθεια μιας από τις πολλές απεικονιστικές εξετάσεις και τις περισσότερες φορές αντιμετωπίζονται με την αφαίρεση της χοληδόχου κύστης.

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι μια συνηθισμένη πάθηση που εμφανίζεται όταν το περιεχόμενο του στομάχου επιστρέφει στον οισοφάγο.

Συνήθη συμπτώματά της είναι η καούρα, η παλινδρόμηση και η ναυτία. Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι τα εξής:

• Πόνος στη μέση του θώρακα
• Πονόλαιμος ή/και δυσκολία στην κατάποση (δυσφαγία)
• Βήχας ή/και δύσπνοια

Τα συμπτώματα μπορεί να είναι χειρότερα μετά το φαγητό ή τη νύχτα μετά το ξάπλωμα. Η ναυτία μπορεί να παραμείνει, ειδικά αν το οξύ του στομάχου επιστρέφει στο λαιμό.

Η ΓΟΠ είναι αντιμετωπίσιμη με φάρμακα που χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή ή συνταγογραφούμενα φάρμακα. Βοηθούν επίσης οι αλλαγές στον τρόπο ζωής και η αποφυγή πιθανών εκλυτικών παραγόντων (π.χ. κάπνισμα, αλκοόλ, λιπαρά τρόφιμα).

Γαστροπάρεση

Η γαστροπάρεση είναι μια διαταραχή κατά την οποία τα νεύρα στο στομάχι καταστρέφονται ή σταματούν να λειτουργούν, με αποτέλεσμα το πεπτικό σύστημα να αργεί να μετακινήσει την τροφή.

Καθυστέρηση στην κένωση του στομάχου οδηγεί σε χρόνια ναυτία σε συνδυασμό με:

• Καούρα
• Απώλεια της όρεξης
• Εμετό
• Αίσθημα κορεσμού μετά από μικρά γεύματα
• Απώλεια βάρους
• Φούσκωμα της κοιλιάς
• Χρόνια ημικρανία

Η χρόνια ημικρανία διαγιγνώσκεται όταν κάποιος βιώνει τουλάχιστον 15 κρίσεις ημικρανίας το μήνα για τουλάχιστον τρεις μήνες. Οι ημικρανίες μπορεί να προκαλούν ναυτία είτε πριν είτε κατά τη διάρκεια του πονοκεφάλου.

Η θεραπεία είναι δυνατόν να περιλαμβάνει τόσο αλλαγές στον τρόπο ζωής όσο και φάρμακα.

Πεπτικό έλκος

Ένα πεπτικό έλκος δημιουργείται όταν υπάρχουν πληγές στο στομάχι, το λεπτό έντερο ή τον οισοφάγο.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα πεπτικά έλκη προκαλούνται από ένα βακτήριο που ονομάζεται Helicobacter pylori (H. pylori) ή από τη χρήση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ).

Εκτός από τον πόνο, τα πεπτικά έλκη μπορεί να προκαλέσουν ναυτία και:

• Εμετό
• Απώλεια της όρεξης
• Απώλεια βάρους
• Αίσθημα κορεσμού μετά από μικρά γεύματα

Τα έλκη που προκαλούνται από το H. pylori αντιμετωπίζονται με αντιβιοτικά, φάρμακα και αλλαγές στον τρόπο ζωής. Σπάνια, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση.

Διαταραχές του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος

Καταστάσεις που επηρεάζουν το νευρικό σύστημα, όπως είναι το εγκεφαλικό επεισόδιο (ενδοκρανιακή αιμορραγία), οι νευρολογικές λοιμώξεις και οι όγκοι του εγκεφάλου, μπορεί να σχετίζονται με χρόνια ναυτία.

Παράλληλα με τον πονοκέφαλο και τη ναυτία, τα συμπτώματα μπορεί να είναι τα ακόλουθα:

• Σύγχυση ή/και απώλεια μνήμης
• Ζάλη ή απώλεια συνείδησης
• Πόνος, μυρμήγκιασμα ή μούδιασμα στα χέρια ή τα πόδια
• Μυϊκή αδυναμία ή παράλυση

Οι διαταραχές του νευρικού συστήματος είναι σοβαρές. Εάν εμφανιστούν αυτά τα συμπτώματα, αναζητήστε αμέσως ιατρική βοήθεια.

Διαφραγματοκήλη

Η διαφραγματοκήλη εμφανίζεται όταν υπάρχει ένα αδύναμο σημείο στο διάφραγμα και το στομάχι ωθείται μέσα από αυτό και προς τα πάνω στο στήθος.

Οι κήλες μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα παλινδρόμησης οξέος καθώς και πόνο ή δυσφορία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί επίσης να υπάρχει ναυτία.

Οι μικρές κήλες μπορεί να μην είναι αισθητές, να μην προκαλούν συμπτώματα ή ακόμη και να μην απαιτούν θεραπεία. Οι μεγαλύτερες κήλες ενδέχεται να απαιτούν χειρουργική επέμβαση.

Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (ΦΝΕ)

Η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου είναι η νόσος του Crohn, η ελκώδης κολίτιδα και η κολίτιδα κατά την οποία εντοπίζεται φλεγμονή αλλά τα ευρήματα δεν συμφωνούν με την Crohn ή την ελκώδη κολίτιδα.

Αυτές οι ασθένειες προκαλούν φλεγμονή στο πεπτικό σύστημα και μπορεί να σχετίζονται με χρόνια ναυτία. Η ναυτία μπορεί επίσης να οφείλεται σε φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ΦΝΕ ή να είναι αποτέλεσμα κάποιας επιπλοκής (π.χ. απόφραξη του εντέρου).

Η θεραπεία θα εξαρτηθεί από το ποια ασθένεια προκαλεί ναυτία.

Εντερική απόφραξη

Η απόφραξη του εντέρου προκύπτει όταν αποφράσσεται το λεπτό ή το παχύ έντερο. Η απόφραξη μπορεί να προκληθεί από διάφορα πράγματα, όπως από ουλώδη ιστό ή στροφή ή συστροφή του εντέρου.

Συνήθως, το πιο εμφανές σύμπτωμα μιας εντερικής απόφραξης είναι ο πόνος, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί επίσης να εμφανιστεί ναυτία και έμετος.

Οι αποφράξεις είναι συχνές επιπλοκές της ΦΝΕ και της νόσου του Crohn, αλλά μπορούν να συμβούν στον καθένα.

Οι αποφράξεις μπορεί να αποτελέσουν επείγον ιατρικό περιστατικό, γι’ αυτό είναι σημαντικό να λάβετε αμέσως περίθαλψη εάν υπάρχει κάποια υπόνοια. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι αποφράξεις μπορούν να αντιμετωπιστούν χωρίς χειρουργική επέμβαση.

Παγκρεατίτιδα

Το πάγκρεας είναι ένα όργανο που απελευθερώνει πεπτικά ένζυμα στο στομάχι και ορμόνες στην κυκλοφορία του αίματος.

Η παγκρεατίτιδα εκδηλώνεται όταν το πάγκρεας φλεγμαίνει, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα χρόνιας ναυτίας και:

• Πόνο που επιδεινώνεται μετά το φαγητό
• Πυρετό
• Εμετό

Η παγκρεατίτιδα μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια. Η θεραπεία και των δύο τύπων μπορεί να συμπεριλαμβάνει:

• Παραμονή στο νοσοκομείο για την αντιμετώπιση της αφυδάτωσης με ενδοφλέβια (IV) υγρά
• Παυσίπονα και μερικές φορές αντιβιοτικά
• Σωλήνα σίτισης ή ενδοφλέβια διατροφή ή δίαιτα χαμηλών λιπαρών
• Χειρουργική επέμβαση και άλλες επεμβάσεις μπορεί επίσης να είναι απαραίτητες. Οι χρόνιες περιπτώσεις μπορεί να χρειάζονται πρόσθετη θεραπεία για συνυπάρχουσες παθήσεις και συμπλήρωμα βιταμινών.

Αγχώδεις διαταραχές

Οι αγχώδεις διαταραχές είναι διαταραχές της ψυχικής υγείας κατά τις οποίες κάποιος βιώνει υπερβολικό φόβο και αγωνία.

Το άγχος μπορεί να προκαλέσει σωματικά καθώς και ψυχικά ή συναισθηματικά συμπτώματα. Αρκετοί τύποι αγχωδών διαταραχών, συμπεριλαμβανομένης της γενικευμένης αγχώδους διαταραχής, προκαλούν χρόνια ναυτία και άλλα πεπτικά προβλήματα .

Τα πρόσθετα συμπτώματα μπορεί να είναι τα ακόλουθα:

• Ανησυχία, ευερεθιστότητα ή/και δυσκολία στη συγκέντρωση
• Προβλήματα στον ύπνο
• Κόπωση
• Πονοκέφαλοι, μυϊκοί πόνοι
• Ιδρώτας
• Διάρροια

Χρόνια ναυτία χωρίς γνωστή αιτία

Η ναυτία που επιμένει χωρίς να υπάρχει γνωστή αιτία ονομάζεται ιδιοπαθής χρόνια ναυτία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί επίσης να ονομάζεται λειτουργική ναυτία. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει αιτία ή ότι αυτή δεν θα ξεκαθαρίσει στο μέλλον. Σημαίνει απλώς ότι η αιτία της ναυτίας δεν είναι σαφής προς το παρόν.