Ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής: Αιτίες, θεραπεία και πρόληψη

Το ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής είναι μια εξασθενημένη περιοχή στην κύρια αρτηρία που τροφοδοτεί με αίμα το κάτω μέρος του σώματός μας, η οποία προκαλεί διόγκωση ή πρήξιμο.

Εάν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, τα ανευρύσματα της αορτής μπορεί να υποστούν ρήξη, οδηγώντας σε απειλητική για τη ζωή εσωτερική αιμορραγία.

Τι είναι το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής;

Το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής είναι μια δυνητικά απειλητική για τη ζωή κατάσταση.

Πρόκειται για ένα εξόγκωμα στην κύρια αρτηρία που τροφοδοτεί με αίμα την κοιλιά, τη λεκάνη και τα πόδια σας.

Το ανεύρυσμα είναι ένα αδύναμο σημείο στο τοίχωμα του αιμοφόρου αγγείου, που κινδυνεύει να σπάσει (να ανοίξει) και να προκαλέσει αιμορραγία (σοβαρή αιμορραγία).

Τι είναι η αορτή;

Η αορτή είναι η μεγάλη αρτηρία στο τέλος της αορτικής βαλβίδας της καρδιάς .

Μεταφέρει αίμα πλούσιο σε οξυγόνο από την καρδιά σας στο υπόλοιπο σώμα.

Διασχίζει το στήθος σας, όπου ονομάζεται θωρακική αορτή, και την κοιλιά σας, οπότε ονομάζεται κοιλιακή αορτή.

Από εκεί, χωρίζεται σε ξεχωριστές αρτηρίες που μεταφέρουν το αίμα στα κάτω άκρα και τα πόδια σας.

Ποιοι παθαίνουν ανευρύσματα κοιλιακής αορτής;

Οι λευκοί άνδρες άνω των 65 ετών είναι αυτοί που έχουν τις περισσότερες πιθανότητες να πάθουν ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής.

Οι επιπρόσθετοι παράγοντες κινδύνου είναι οι εξής:

• Το κάπνισμα (το 90% των ατόμων με ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής έχουν ιστορικό καπνίσματος, οπότε εξακολουθείτε να διατρέχετε κίνδυνο ακόμη και αν το έχετε κόψει).
• Γυναίκα άνω των 70 ετών.
• Προσωπικό ιστορικό ανευρύσματος σε άλλο σημείο, ιδίως στα κάτω άκρα σας.
• Οικογενειακό ιστορικό ανευρύσματος κοιλιακής αορτής (εάν ένας γονέας ή αδελφός είχε ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής, έχετε διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσετε την πάθηση).
• Υψηλή αρτηριακή πίεση.
• Υψηλή χοληστερόλη.
• Παχυσαρκία.

Πόσο συχνά είναι τα ανευρύσματα της κοιλιακής αορτής;

Το ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής είναι μια συχνή πάθηση.

Οι επαγγελματίες υγείας διαγιγνώσκουν περίπου 200.000 άτομα στις ΗΠΑ με αυτή την πάθηση κάθε χρόνο.

Είναι η 10η κύρια αιτία θανάτου σε άνδρες άνω των 55 ετών.

Τι προκαλεί ένα ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής;

Οι ακόλουθες παθήσεις μπορούν να βλάψουν τα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων σας ή να προκαλέσουν αδύναμα σημεία όπου μπορεί να αναπτυχθούν ανευρύσματα:

• Αθηροσκλήρωση (συσσώρευση πλάκας στο εσωτερικό των αρτηριών σας).
• Καρδιαγγειακή νόσος.
• Περιφερική αρτηριακή νόσος.
• Τραυματικές κακώσεις που προκαλούν ρήξεις στο τοίχωμα της αρτηρίας.
• Η χρήση καπνού προκαλεί απώλεια δομικών πρωτεϊνών στο τοίχωμα της αρτηρίας, οδηγώντας σε μειωμένη αντοχή του τοιχώματος.
• Αγγειίτιδα (φλεγμονή των αιμοφόρων αγγείων).

Οι έρευνες δείχνουν ότι το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής μπορεί επίσης να σχετίζεται με τα γονίδια που κληρονομείτε από τους γονείς σας.

Ορισμένες γενετικές παθήσεις που επηρεάζουν τον συνδετικό ιστό, όπως το σύνδρομο Marfan ή το σύνδρομο Ehlers Danlos τύπου IV, μπορούν επίσης να προκαλέσουν αδυναμία του τοιχώματος ή βλάβη των αιμοφόρων αγγείων.

Αυτές οι παθήσεις επηρεάζουν συχνότερα την αορτή στο στήθος (ανιούσα και θωρακική), αλλά και την κοιλιακή αορτή.

Ποια είναι τα συμπτώματα ενός ανευρύσματος κοιλιακής αορτής;

Οι περισσότεροι άνθρωποι με ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής  δεν έχουν κανένα σύμπτωμα μέχρι το ανεύρυσμα να φτάσει κοντά στη ρήξη.

Μπορεί να εμφανίσετε:

• Πόνο στην πλάτη, στα πόδια ή στην κοιλιά που δεν υποχωρεί.
• Αίσθηση παλμών στην κοιλιά σας, σαν να χτυπάει η καρδιά σας.

Τα σημεία μιας ρήξης ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής , η οποία αποτελεί επείγον ιατρικό περιστατικό, μπορεί να είναι τα εξής:

• Υγρό, ιδρωμένο δέρμα.
• Ζάλη.
• Λιποθυμία.
• Γρήγοροι καρδιακοί παλμοί.
• Ναυτία και εμετός.
• Δύσπνοια.
• Ξαφνικός, έντονος πόνος στην κοιλιά, στο κάτω μέρος της πλάτης ή στα πόδια.

Πώς διαγιγνώσκονται;

Δεδομένου ότι τα ανευρύσματα της κοιλιακής αορτής συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα, οι γιατροί συχνά διαγιγνώσκουν τα ανευρύσματα της κοιλιακής αορτής όταν πραγματοποιούν εξετάσεις ή ελέγχους για άλλες παθήσεις.

Οι ακόλουθες απεικονιστικές εξετάσεις μπορεί να αποκαλύψουν ένα ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής:

• Υπερηχογράφημα κοιλίας: Το υπερηχογράφημα είναι μια γρήγορη, ανώδυνη εξέταση που χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα για τη δημιουργία εικόνων σε πραγματικό χρόνο από το εσωτερικό της κοιλιάς σας. Ο επαγγελματίας υγείας μπορεί να είναι σε θέση να δει ένα ανεύρυσμα σε ένα υπερηχογράφημα κοιλίας.
• Αξονική τομογραφία με αγγειογραφία (CTA): Ο γιατρός σας μπορεί να κάνει CTA εάν δει ένα ανεύρυσμα στον υπέρηχο σας. Πριν από την αξονική τομογραφία λαμβάνετε μια ένεση σκιαγραφικού. Η αγγειογραφία βοηθά τον πάροχό σας να δει την ακριβή θέση, το μέγεθος και τη σοβαρότητα του ανευρύσματος.

Πώς αντιμετωπίζονται τα ανευρύσματα της κοιλιακής αορτής;

Η θεραπεία εξαρτάται από το μέγεθος του ανευρύσματος.

Τα ανευρύσματα που έχουν διάμετρο μικρότερη από πέντε εκατοστά έχουν χαμηλό κίνδυνο ρήξης και μπορεί να μην χρειάζονται αμέσως θεραπεία.

Ο γιατρός σας ενδεχομένως θα σας συστήσει την ” παρακολούθηση και αναμονή”, η οποία περιλαμβάνει:

• Να κάνετε υπερήχους κάθε λίγους μήνες για να βεβαιωθείτε ότι το ανεύρυσμα δεν μεγαλώνει.
• Να κάνετε αλλαγές στον τρόπο ζωής σας, όπως να ασκείστε, να μην καπνίζετε, να τρώτε υγιεινά, να αποφεύγετε το αλκοόλ και να διατηρείτε ένα υγιές βάρος.
• Τη λήψη φαρμάκων για τη μείωση της αρτηριακής σας πίεσης.

Κανένα γνωστό φάρμακο, συμπλήρωμα ή άλλη θεραπεία δεν μπορεί να συρρικνώσει ένα ανεύρυσμα από τη στιγμή που έχει σχηματιστεί.

Ο στόχος των παραπάνω μέτρων είναι να αποτρέψουμε την διόγκωση του ανευρύσματος και να εντοπίσουμε ποια άτομα έχουν υψηλό κίνδυνο ρήξης, ποιοι ασθενείς δηλαδή θα επωφεληθούν από χειρουργική επέμβαση για την αντιμετώπιση του ανευρύσματός τους.

Χειρουργική επέμβαση για ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής

Τα ανευρύσματα που έχουν διάμετρο μεγαλύτερη από πέντε εκατοστά ή που παρουσιάζουν σημάδια ρήξης χρειάζονται χειρουργική επέμβαση.

Ανάλογα με το μέγεθος, τη θέση και την πολυπλοκότητα του ανευρύσματός σας, ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει:

• Ανοιχτή χειρουργική επέμβαση: Ένας χειρουργός κάνει μια τομή στην κοιλιά σας για να αποκτήσει πρόσβαση στην κοιλιακή αορτή.
  
  Ράβει ένα μόσχευμα (σωλήνας από ισχυρό, συνθετικό υλικό) πάνω στο διογκωμένο τμήμα της αορτής.
  
  Το μόσχευμα ενισχύει το ανεύρυσμα για να αποτρέψει τη ρήξη.
  
  Μετά την ανοικτή χειρουργική επέμβαση, παραμένετε στο νοσοκομείο μεταξύ τεσσάρων και 10 ημερών. Μπορεί να χρειαστούν αρκετοί μήνες για να αναρρώσετε.
  
  
• Ενδοαγγειακή αποκατάσταση ανευρύσματος (EVAR): Η EVAR είναι μια ελάχιστα επεμβατική χειρουργική επέμβαση αποκατάστασης ανευρύσματος.
  
  Ένας χειρουργός κάνει μια μικρή τομή στη βουβωνική χώρα σας και εισάγει έναν καθετήρα (λεπτό, εύκαμπτο σωλήνα) σε μια αρτηρία.
  
  Με καθοδήγηση με ακτίνες Χ, εισάγει τον καθετήρα μέχρι τη θέση του ανευρύσματος.
  
  Ο καθετήρας περιέχει ένα επεκτάσιμο στεντ που ανοίγει μέσα στην αορτή σας για να ενισχύσει το ανεύρυσμα και να αποτρέψει τη ρήξη (τοποθέτηση ενδοαυλικού μοσχεύματος).
  
  Μετά την ενδοαγγειακή αποκατάσταση ανευρύσματος, παραμένετε στο νοσοκομείο για περίπου τρεις ημέρες.
  
  Η ανάρρωση είναι συντομότερη από εκείνη της ανοικτής χειρουργικής επέμβασης.

Μετά από κάθε είδους αποκατάσταση ανευρύσματος, είναι σημαντικό να συνεχίσετε να ενημερώνεστε από τον γιατρό σας για την παρακολούθηση της αορτής που αποκαταστάθηκε.

Αυτό μπορεί και πάλι να γίνει με υπερηχογράφημα ή αξονική τομογραφία.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι της χειρουργικής επέμβασης;

Η ελάχιστα επεμβατική χειρουργική επέμβαση έχει μικρότερη πιθανότητα επιπλοκών από την ανοικτή χειρουργική επέμβαση, αλλά οι κίνδυνοι εξακολουθούν να είναι οι ακόλουθοι:

Αιμορραγία.

Λοίμωξη.

Πόνος.

Αντίδραση στην αναισθησία.

Πώς μπορώ να προλάβω τα ανευρύσματα της κοιλιακής αορτής;

Μερικές φορές δεν μπορείτε να προλάβετε τα ανευρύσματα της κοιλιακής αορτής, ειδικά αν έχετε οικογενειακό ιστορικό της πάθησης.

Μπορείτε όμως να απευθυνθείτε αμέσως στο γιατρό σας εάν εμφανίσετε συμπτώματα.

Η έγκαιρη ανίχνευση και η σωστή θεραπεία μπορεί να αποτρέψει τη μεγέθυνση ή τη ρήξη του ανευρύσματος.

Μπορείτε επίσης να ελέγξετε πολλούς από τους παράγοντες κινδύνου:

• Διακόπτοντας το κάπνισμα.
• Ασκούμενοι και τρώγοντας υγιεινά.
• Διαχειριζόμενοι το βάρος, την αρτηριακή πίεση και τη χοληστερόλη σας.
• Αποφεύγοντας την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.

Υπάρχει διαγνωστικός έλεγχος για τα ανευρύσματα της κοιλιακής αορτής;

Εάν διατρέχετε υψηλό κίνδυνο για ανεύρυσμα, μιλήστε με το γιατρό σας για έναν υπερηχογραφικό έλεγχο.

Συνιστάται στους άνδρες καπνιστές (ή πρώην καπνιστές) ηλικίας μεταξύ 65 και 75 ετών να κάνουν αυτόν τον εφάπαξ έλεγχο.

Ποια είναι η πρόγνωση ( πρόβλεψη) για τα άτομα με ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής;

Η πρόγνωση για τα άτομα με ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής που έχει υποστεί ρήξη είναι κακή.

Σχεδόν το 90% των ανθρώπων δεν καταφέρνουν να φτάσουν ζωντανοί στο νοσοκομείο.

Η μεγάλη πλειονότητα των ασθενών που επισκέπτονται τους παρόχους τους με ρήξη δεν γνώριζαν ότι είχαν ανεύρυσμα και μπορεί να καθυστερούν την ιατρική φροντίδα επειδή νομίζουν ότι τα συμπτώματά τους προέρχονται από κάτι άλλο.

Μελέτες δείχνουν ότι περίπου το 70% των ανθρώπων που χειρουργούνται πριν από τη ρήξη του ανευρύσματός τους ζουν τουλάχιστον άλλα πέντε χρόνια.

Δεν φαίνεται να υπάρχει διαφορά στα ποσοστά επιβίωσης μεταξύ των ατόμων που υποβλήθηκαν σε ανοικτή χειρουργική επέμβαση αντί για ενδοαγγειακή χειρουργική επέμβαση.

Η πρόγνωση είναι καλή για τα άτομα με μικρά ΑΑΑ που ανιχνεύονται κατά τον έλεγχο, ιδίως εάν βελτιώσουν τους παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την καρδιαγγειακή τους υγεία.

Ειδικότερα, το συνεχιζόμενο κάπνισμα σχετίζεται με την ανάπτυξη του ανευρύσματος.