Αιτίες και παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του πνεύμονα

Ο καρκίνος του πνεύμονα έχει διάφορες πιθανές αιτίες. Παρόλο που το κάπνισμα είναι η κύρια αιτία του καρκίνου του πνεύμονα, υπάρχουν και αρκετοί άλλοι παράγοντες κινδύνου.

Αυτό το άρθρο εξετάζει τις πιο κοινές αιτίες και τους παράγοντες κινδύνου του καρκίνου του πνεύμονα. Σας βοηθά επίσης να εντοπίσετε τους κινδύνους για τον καρκίνο του πνεύμονα, ώστε να μπορείτε να προβείτε σε αλλαγές στον τρόπο ζωής σας για να μειώσετε αυτούς τους κινδύνους.

Συνήθεις αιτίες και παράγοντες κινδύνου

Η αιτία είναι κάτι που συμβάλλει άμεσα στην ανάπτυξη μιας νόσου. Για παράδειγμα, ένα άτομο μπορεί να έχει καρκίνο του πνεύμονα που προκλήθηκε από το κάπνισμα. Αντίθετα, ένας παράγοντας κινδύνου είναι κάτι που μπορεί να προκαλέσει την ανάπτυξη μιας νόσου, αλλά δεν το έχει κάνει ακόμη. Εάν είστε καπνιστής αλλά δεν έχετε καρκίνο του πνεύμονα, τότε το κάπνισμα είναι απλώς ένας παράγοντας κινδύνου για τον καρκίνο του πνεύμονα.

Ο καρκίνος του πνεύμονα συνδέεται με μια σειρά πιθανών αιτιών και παραγόντων κινδύνου. Ένα άτομο μπορεί να αναπτύξει καρκίνο του πνεύμονα λόγω έκθεσης σε χημικές ουσίες ή λόγω κληρονομικότητας. Μερικές φορές δεν υπάρχει σαφής αιτία. Άτομα που δεν κάπνισαν ποτέ και δεν έχουν γνωστή μακροχρόνια έκθεση σε χημικές ουσίες, για παράδειγμα, μπορεί να αναπτύξουν καρκίνο του πνεύμονα. Η πιο συνηθισμένη αιτία, ωστόσο, είναι το κάπνισμα.

Κάπνισμα

Το κάπνισμα ευθύνεται για το 80% έως 90% των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα. Ο κίνδυνος για κάποιον που καπνίζει να αναπτύξει καρκίνο του πνεύμονα είναι 15 έως 30 φορές μεγαλύτερος από αυτόν ενός μη καπνιστή.

Ο κίνδυνος καρδιακών παθήσεων μειώνεται όταν διακόπτετε το κάπνισμα. Δυστυχώς, όμως, ο κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα μπορεί να παραμείνει για χρόνια ή και δεκαετίες μετά τη διακοπή του καπνίσματος. Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι άνθρωποι που αναπτύσσουν σήμερα καρκίνο του πνεύμονα δεν είναι καπνιστές αλλά πρώην καπνιστές.

Περίπου το 10% έως 20% των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα συμβαίνουν σε μη καπνιστές.

Παγκοσμίως, εκτιμάται ότι το 25% των ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα είναι μη καπνιστές.

Το κάπνισμα πούρων είναι λιγότερο επικίνδυνο από το κάπνισμα τσιγάρων. Παρόλα αυτά, οι καπνιστές πούρων έχουν 11 φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του πνεύμονα από τους μη καπνιστές. Υπάρχει διχογνωμία σχετικά με το αν το κάπνισμα μαριχουάνας αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα. Υπάρχουν, ωστόσο, βάσιμες ενδείξεις ότι το κάπνισμα ναργιλέ αυξάνει τον κίνδυνο.

Ηλικία

Η ηλικία αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για τον καρκίνο του πνεύμονα. Η νόσος είναι πιο συχνή στους ηλικιωμένους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πολλοί ειδικοί φορείς συνιστούν τον προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του πνεύμονα σε άτομα άνω των 50 ετών που έχουν ιστορικό καπνίσματος.

Ωστόσο, νέοι ενήλικες και μερικές φορές ακόμη και παιδιά είναι δυνατόν να αναπτύξουν καρκίνο του πνεύμονα.

• Κατευθυντήριες οδηγίες για τον προληπτικό/ προσυμπτωματικό έλεγχο

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο του πνεύμονα συστήνεται σε άτομα μεταξύ 50 και 80 ετών που:

• Έχουν ιστορικό καπνίσματος τουλάχιστον 20 χρόνια με ρυθμό καπνίσματος ένα πακέτο τσιγάρα την ημέρα. Αυτό σημαίνει ότι αν το άτομο κάπνιζε για είκοσι χρόνια δύο πακέτα την ημέρα, η βαρύτητα του ιστορικού διπλασιάζεται.
• Συνεχίζουν να καπνίζουν ή διέκοψαν το κάπνισμα τα τελευταία 15 χρόνια

Ραδόνιο

Η έκθεση στο ραδόνιο στο σπίτι είναι η δεύτερη κύρια αιτία καρκίνου του πνεύμονα. Είναι επίσης η κύρια αιτία καρκίνου του πνεύμονα στους μη καπνιστές.

Το ραδόνιο είναι ένα αόρατο αέριο. Μπορεί να εισέλθει σε ένα σπίτι μέσω ρωγμών στα θεμέλια ή στους τοίχους και μέσω κενών γύρω από σωλήνες παροχής και άλλων οδών μέσω των οποίων διαρρέει το αέριο.

Το ραδόνιο βρίσκεται σε σπίτια σε ολόκληρο τον κόσμο. Δεν έχει χρώμα ή οσμή, επομένως μπορεί να μην ξέρετε αν είστε εκτεθειμένοι σε αυτό. Ο μόνος τρόπος για να μάθετε αν κινδυνεύετε είναι να κάνετε έλεγχο στο σπίτι σας. Εάν βρεθεί ραδόνιο, υπάρχουν τρόποι για να μειώσετε τα επίπεδά του.

Παθητικό κάπνισμα

Το 2013, μια μεγάλη μελέτη σε περισσότερες από 76.000 γυναίκες επιβεβαίωσε την ισχυρή συσχέτιση μεταξύ του καπνίσματος και του καρκίνου του πνεύμονα, αλλά δεν διαπίστωσε καμία σχέση μεταξύ της νόσου και του παθητικού καπνίσματος.

Έκτοτε, έχει υπάρξει ένας τεράστιος όγκος ερευνών που διαπιστώνει ότι το παθητικό κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα για τους μη καπνιστές κατά 20 έως 30%. Το παθητικό κάπνισμα θεωρείται πλέον υπεύθυνο για περίπου 7.000 περιπτώσεις καρκίνου του πνεύμονα κάθε χρόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο καρκίνος του πνεύμονα δεν είναι ο μόνος κίνδυνος που σχετίζεται με το παθητικό κάπνισμα. Η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία αναφέρει ότι υπάρχουν στοιχεία που υποδηλώνουν ότι το παθητικό κάπνισμα σχετίζεται με τον καρκίνο του λάρυγγα, της μύτης, ακόμη και με τον καρκίνο του μαστού.

Ατμοσφαιρική ρύπανση

Το 2013, η ρύπανση των εξωτερικών χώρων χαρακτηρίστηκε ως καρκινογόνος από τον Διεθνή Οργανισμό Έρευνας για τον Καρκίνο. Καρκινογόνο είναι μια ουσία που προκαλεί καρκίνο. Η ατμοσφαιρική ρύπανση περιέχει μικροσκοπικά σωματίδια που συνδέονται με την καύση των υλικών και με χημικά υποπροϊόντα από βιομηχανικές αλλά και άλλες πηγές.

Η ρύπανση των εσωτερικών χώρων αποτελεί επίσης πρόβλημα. Ο άνθρακας χρησιμοποιείται για το μαγείρεμα και τη θέρμανση στην Κίνα και σε άλλα μέρη του κόσμου, για παράδειγμα. Οι ξυλόσομπες που χρησιμοποιούνται σε πολλές χώρες δημιουργούν επίσης κινδύνους. Οι ανεπαρκώς αεριζόμενες σύγχρονες σόμπες αερίου μπορούν να εκπέμπουν μονοξείδιο του άνθρακα, διοξείδιο του αζώτου και φορμαλδεΰδη εντός του σπιτιού.

Έκθεση σε χημικές ουσίες

Η έκθεση σε χημικές ουσίες και παράγοντες είναι ένας άλλος σημαντικός παράγοντας κινδύνου για τον καρκίνο του πνεύμονα, ειδικά όταν συνδυάζεται με το κάπνισμα.

Θα μπορούσατε να εκτεθείτε σε κάποιες από αυτές στο σπίτι, αλλά η έκθεση στην εργασία μπορεί να είναι πιο πιθανή.

Ορισμένες χημικές ουσίες που σχετίζονται με τον καρκίνο του πνεύμονα είναι οι εξής:

• Φορμαλδεΰδη
• Αμίαντος
• Πυρίτιο
• Χρώμιο
• Αρσενικό
• Ενώσεις νικελίου
• PAHs (πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες)
• Χλωριούχο βινύλιο
• Ξυλόσκονη

Ορισμένα επαγγέλματα που συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο για τους πνεύμονες είναι τα εξής:

• Οδηγός φορτηγού
• Αμμοβολή
• Επεξεργασία μετάλλων
• Εκτυπώσεις-Τυπογραφεία
• Παραγωγή κεραμικών
• Εξόρυξη ουρανίου
• Κατασκευή γυαλιού

Ακτινοβολία

Η έκθεση σε ακτινοβολία υψηλής ενέργειας αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα. Αυτού του είδους η έκθεση μπορεί να προέρχεται από ακτίνες Χ και άλλες ακτινοβολίες που χρησιμοποιούνται στο χώρο της υγειονομικής περίθαλψης ή από υψηλά επίπεδα μιας γενικότερης ακτινοβολίας στο περιβάλλον.

Τα άτομα με καρκίνο που υποβάλλονται σε ακτινοθεραπεία στο θώρακα έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα. Αυτό το είδος θεραπείας μπορεί να γίνει μετά από μαστεκτομή λόγω καρκίνου του μαστού ή σε κάποιον με νόσο του Hodgkin. Ο κίνδυνος είναι υψηλότερος όταν η ακτινοβολία λαμβάνεται σε νεότερη ηλικία. Μπορεί επίσης να ποικίλλει ανάλογα με τη δόση της ακτινοβολίας την οποία δέχεται το άτομο.

Παθήσεις των πνευμόνων

Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) και ο καρκίνος του πνεύμονα προκαλούνται και οι δύο από το κάπνισμα. Η ΧΑΠ αποτελεί επίσης από μόνη της παράγοντα κινδύνου για καρκίνο του πνεύμονα. Αυτό σημαίνει ότι κάποιος με ΧΑΠ έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξει καρκίνο του πνεύμονα σε σχέση με κάποιον που κάπνιζε την ίδια ποσότητα τσιγάρων. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που και τα δύο συγκρινομενα άτομα δεν κάπνιζαν ποτέ.

Συνολικά, η πιθανότητα κάποιος που πάσχει από ΧΑΠ να αναπτύξει καρκίνο του πνεύμονα είναι 2 έως 4 φορές μεγαλύτερη από κάποιον που δεν πάσχει από ΧΑΠ. Ο κίνδυνος είναι ακόμη μεγαλύτερος για τους βαρείς καπνιστές.

Το άσθμα και η φυματίωση φαίνεται να αποτελούν επίσης παράγοντες κινδύνου. Η ιδιοπαθής πνευμονική ίνωση μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα έως και 20%.

Παθήσεις

Τα άτομα με ορισμένους καρκίνους και άλλες παθήσεις φαίνεται να έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην κληρονομικότητα ή σε άλλες αιτίες.

Σε αυτές συγκαταλέγονται:

• Νόσος Hodgkin
• Μη-Hodgkin λέμφωμα
• Καρκίνος των όρχεων
• Καρκίνοι κεφαλής και τραχήλου
• Καρκίνος του οισοφάγου
• Καρκίνος της ουροδόχου κύστης και των νεφρών
• Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας

Οι λήπτες οργάνων που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση διατρέχουν επίσης μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα.

Κληρονομικότητα

Συνολικά, περίπου το 8% των περιπτώσεων καρκίνου του πνεύμονα θεωρούνται κληρονομικές. Οι γενετικοί παράγοντες είναι πιο πιθανό να συμβάλλουν στην ανάπτυξη καρκίνου του πνεύμονα σε μη καπνιστές, γυναίκες και άτομα κάτω των 60 ετών.

Η ύπαρξη συγγενή πρώτου βαθμού με καρκίνο του πνεύμονα διπλασιάζει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα σε εσάς τους ίδιους. Στους συγγενείς πρώτου βαθμού περιλαμβάνονται οι γονείς, τα αδέλφια και τα τέκνα. Το να έχετε συγγενή δευτέρου βαθμού με καρκίνο του πνεύμονα αυξάνει τον κίνδυνο κατά 30% περίπου. Στους συγγενείς δευτέρου βαθμού περιλαμβάνονται θείες, θείοι, και ανίψια.