Η σκωληκοειδίτιδα είναι η φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης.
Πρόκειται για ένα επείγον ιατρικό περιστατικό που σχεδόν πάντα απαιτεί χειρουργική επέμβαση το συντομότερο δυνατό για την αφαίρεση της σκωληκοειδούς απόφυσης.
Ευτυχώς, όμως, μπορούμε να ζήσουμε μια χαρά και χωρίς αυτήν.
Πού βρίσκεται η σκωληκοειδής απόφυση;
Αυτός ο σωλήνας ιστού μήκους 8-9 εκατοστών προεξέχει από το παχύ σας έντερο στην κάτω δεξιά πλευρά του σώματός σας.
Η σκωληκοειδής απόφυση διαθέτει εξειδικευμένο ιστό που μπορεί να παράγει αντισώματα, αλλά κανείς δεν είναι απολύτως σίγουρος για τη λειτουργία που επιτελεί.
Η σκωληκοειδής απόφυση δεν αποτελεί ζωτικό όργανο, γι’ αυτό και η αφαίρεσή της δεν αποτελεί ιδιαίτερο πρόβλημα.
Τι προκαλεί την σκωληκοειδίτιδα;
Στις ΗΠΑ, 1 στους 20 ανθρώπους θα πάθει σκωληκοειδίτιδα κάποια στιγμή στη ζωή του.
Αν και μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, η σκωληκοειδίτιδα είναι σπάνια σε παιδιά κάτω των 2 ετών.
Είναι πιο πιθανό να προσβάλει άτομα ηλικίας μεταξύ 10 και 30 ετών.
Η οξεία σκωληκοειδίτιδα είναι μια από τις πιο συχνές χειρουργικές παθήσεις.
Η συχνότητά της σήμερα αντιπροσωπεύει περίπου το 2% στο σύνολο των χειρουργικών επεμβάσεων μιας γενικής χειρουργικής κλινικής.
Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα στην Ελλάδα αναδείχτηκε ότι υπήρξε δραματική μείωση της συχνότητας εμφάνισης της οξείας σκωληκοειδίτιδας στον Ελλαδικό πληθυσμό κατά τα έτη 1970-1999.
Αυτή η μείωση πιθανόν να σχετίζεται με τη βελτίωση των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών.
Η σκωληκοειδίτιδα εκδηλώνεται όταν η σκωληκοειδής απόφυση αποφράσσεται, συχνά από περιττώματα, από κάποιο ξένο σώμα ή από καρκίνο.
Η απόφραξη αυτή μπορεί επίσης να προκύψει από μόλυνση, καθώς η σκωληκοειδής απόφυση μπορεί να διογκωθεί ως απάντηση σε οποιαδήποτε μόλυνση στο σώμα.
Σκωληκοειδίτιδα: Συμπτώματα
Τα κλασικά συμπτώματα της σκωληκοειδίτιδας είναι τα ακόλουθα:
- Πόνος στο κάτω δεξιό μέρος της κοιλιάς ή πόνος κοντά στον ομφαλό που μετακινείται προς τα κάτω. Αυτό είναι συνήθως το πρώτο σημάδι.
- Απώλεια της όρεξης
- Ναυτία και εμετός αμέσως μετά την έναρξη του πόνου στην κοιλιά
- Πρησμένη κοιλιά
- Πυρετός 37,2-38,8 °C.
- Αδυναμία διέλευσης και απελευθέρωσης αερίων
Άλλα λιγότερο συνηθισμένα συμπτώματα της σκωληκοειδίτιδας είναι τα εξής:
- Αμβλύς ή οξύς πόνος οπουδήποτε στο άνω ή κάτω μέρος της κοιλιάς σας, στην πλάτη ή στο πίσω μέρος.
- Επώδυνη ή δύσκολη ούρηση
- Εμετός πριν αρχίσει ο πόνος στην κοιλιά
- Έντονες κράμπες
- Δυσκοιλιότητα ή διάρροια με αέρια
Εάν εμφανίζετε οποιοδήποτε από αυτά τα συμπτώματα, επισκεφθείτε αμέσως έναν γιατρό.
Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι πολύ σημαντικές.
Μην τρώτε, μην πίνετε και μην χρησιμοποιείτε παυσίπονα, αντιόξινα, καθαρτικά ή θερμαντικά μαξιλάρια.
Σκωληκοειδίτιδα: Διάγνωση
Για να μπορέσει να διαγνώσει τη σκωληκοειδίτιδα, ο γιατρός σας πιθανόν να λάβει ένα ιστορικό των σημείων και συμπτωμάτων σας και να εξετάσει την κοιλιά σας.
Οι εξετάσεις και οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση της σκωληκοειδίτιδας είναι μεταξύ άλλων:
Φυσική εξέταση για την αξιολόγηση του πόνου σας. Ο γιατρός μπορεί να ασκήσει ήπια πίεση στην επώδυνη περιοχή.
Όταν η πίεση απελευθερωθεί ξαφνικά, ο πόνος της σκωληκοειδίτιδας συχνά θα γίνει χειρότερος, γεγονός που σημαίνει ότι το παρακείμενο περιτόναιο έχει φλεγμονή.
Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να αναζητήσει κοιλιακή δυσκαμψία και τάση σκλήρυνσης των κοιλιακών σας μυών ως απάντηση στην πίεση πάνω από τη φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης.
Στις γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία μπορεί να γίνει πυελική εξέταση για να ελεγχθούν πιθανά γυναικολογικά προβλήματα που μπορεί να προκαλούν τον πόνο.
Εξετάσεις αίματος. Η εξέταση αυτή επιτρέπει στο γιατρό σας να εξακριβώσει εάν υπάρχει υψηλός αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων, ο οποίος μπορεί να υποδηλώνει λοίμωξη.
Συνήθως τα λευκά αιμοσφαίρια είναι πάνω από 10500 με πολυμορφοπυρηνικό τύπο πάνω από 70%, ενώ εξετάζεται και η ταχύτητα καθίζησης ερυθρών και προσδιορίζεται η C αντιδρώσα πρωτεΐνη.
Σε ένα ποσοστό 20% οι ασθενείς με σκωληκοειδίτιδα, δεν έχουν αιματολογικά ευρήματα.
Εξέταση ούρων. Ο γιατρός σας μπορεί να θελήσει να σας κάνει μια εξέταση ούρων για να βεβαιωθεί ότι ο πόνος δεν οφείλεται σε λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος ή σε πέτρα στα νεφρά.
Απεικονιστικές εξετάσεις. Ο γιατρός μπορεί επίσης να σας συστήσει ακτινογραφία κοιλίας, υπερηχογράφημα κοιλίας, αξονική τομογραφία (CT) ή μαγνητική τομογραφία (MRI) για να βοηθήσει στην επιβεβαίωση της σκωληκοειδίτιδας ή να βρει άλλες αιτίες του πόνου.
Σκωληκοειδίτιδα: Διαφορική Διάγνωση
Η συνολική ακρίβεια στη διάγνωση της οξείας σκωληκοειδίτιδας είναι περίπου 80%, το οποίο αντιστοιχεί σε ένα μέσο ποσοστό αρνητικής σκωληκοειδεκτομής 20%.
Η διαγνωστική ακρίβεια ποικίλλει ανάλογα με το φύλο, με εύρος 78-92% στους άνδρες ασθενείς και 58-85% στις γυναίκες ασθενείς.
Το κλασσικό ιστορικό ανορεξίας και πόνου στην περιοχή γύρω από τον ομφαλό που ακολουθείται από ναυτία, πόνο στο δεξιό κάτω τεταρτημόριο της κοιλιακής χώρας και έμετο εμφανίζεται μόνο στο 50% των περιπτώσεων.
Ο έμετος που προηγείται του πόνου υποδηλώνει εντερική απόφραξη και η διάγνωση της σκωληκοειδίτιδας θα πρέπει να επανεξεταστεί.
Η διαφορική διάγνωση της σκωληκοειδίτιδας αποτελεί συχνά κλινική πρόκληση, επειδή η σκωληκοειδίτιδα μπορεί να μιμείται διάφορες κοιλιακές παθήσεις .
Ασθενείς με πολλές άλλες διαταραχές παρουσιάζουν συμπτώματα παρόμοια με εκείνα της σκωληκοειδίτιδας:
- Φλεγμονώδης νόσος της πυέλου ή σωληνο-ωοθηκικό απόστημα
- Ενδομητρίωση
- Κύστη ή συστροφή ωοθήκης
- Ουρητηρολιθίαση και νεφρικός κολικός
- Εκφυλιστικά λειομυώματα της μήτρας
- Εκκολπωματίτιδα
- Νόσος του Crohn
- Καρκίνωμα του παχέος εντέρου
- Χολοκυστίτιδα
- Βακτηριακή εντερίτιδα
- Μεσεντέριος αδενίτιδα και ισχαιμία
- Χολικός κολικός
- Νεφρικός κολικός
- Λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος
- Γαστρεντερίτιδα
- Εντεροκολίτιδα
- Παγκρεατίτιδα
- Διάτρηση δωδεκαδακτυλικού έλκους
Λανθασμένη διάγνωση σε γυναίκες που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία
Η σκωληκοειδίτιδα διαγιγνώσκεται λανθασμένα στο 33% των μη εγκύων γυναικών που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία.
Οι πιο συχνές λανθασμένες διαγνώσεις αφορούν τη φλεγμονώδη νόσο της πυέλου, και ακολουθούν η γαστρεντερίτιδα και οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος.
Για τη διάκριση του πόνου της σκωληκοειδίτιδας από εκείνον της φλεγμονώδους νόσου της πυέλου, η ανορεξία και η έναρξη του πόνου περισσότερο από 14 ημέρες μετά την έμμηνο ρύση υποδηλώνουν σκωληκοειδίτιδα.
Προηγούμενη φλεγμονώδης νόσος της πυέλου, κολπικές εκκρίσεις ή συμπτώματα κατά την ούρηση υποδηλώνουν τη δεύτερη.
Κατά τη φυσική εξέταση, η ευαισθησία μακριά από τον δεξιό λαγόνιο βόθρο, η ευαισθησία κατά την κίνηση του τραχήλου της μήτρας, το κολπικό έκκριμα και η θετική ανάλυση ούρων υποστηρίζουν τη διάγνωση της φλεγμονώδους νόσου της πυέλου.
Αν και η αρνητική σκωληκοειδεκτομή δεν φαίνεται να επηρεάζει αρνητικά την υγεία της μητέρας ή του εμβρύου, η καθυστερημένη διάγνωση σε περίπτωση διάτρησης αυξάνει τη νοσηρότητα του εμβρύου και της μητέρας.
Επομένως, η επιθετική αξιολόγηση της σκωληκοειδούς απόφυσης δικαιολογείται στις έγκυες γυναίκες (δηλαδή είναι προτιμότερο να αφαιρεθεί λανθασμένα παρά να παραμείνει).
Το επίπεδο της ανθρώπινης βήτα χοριακής γοναδοτροπίνης (βήτα-hCG) στα ούρα είναι χρήσιμο για τη διαφοροποίηση της σκωληκοειδίτιδας από την πρώιμη έκτοπη κύηση.
Ωστόσο, όσον αφορά τον αριθμό των λευκοκυττάρων, η φυσιολογική λευκοκυττάρωση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης καθιστά την εν λόγω εξέταση λιγότερο χρήσιμη για τη διάγνωση απ’ ό,τι σε άλλες περιόδους, και στη βιβλιογραφία δεν αναφέρονται αξιόπιστες παράμετροι διάκρισης των λευκών αιμοσφαιρίων.
Σκωληκοειδίτιδα: Θεραπεία
Η σκωληκοειδίτιδα αντιμετωπίζεται σχεδόν πάντα ως επείγον περιστατικό.
Η χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση της σκωληκοειδούς απόφυσης, η οποία ονομάζεται σκωληκοειδεκτομή, είναι η συνήθης θεραπεία για όλες σχεδόν τις περιπτώσεις σκωληκοειδίτιδας.
Γενικά, εάν ο γιατρός σας υποπτεύεται ότι έχετε σκωληκοειδίτιδα, θα την αφαιρέσει γρήγορα για να αποφύγει τη ρήξη.
Εάν έχετε απόστημα, μπορεί να υποβληθείτε σε δύο επεμβάσεις: μία για την αποστράγγιση του αποστήματος από το πύον και το υγρό και μία μεταγενέστερη για την αφαίρεση της σκωληκοειδούς απόφυσης.
Αλλά ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι η αντιμετώπιση της οξείας σκωληκοειδίτιδας με αντιβιοτικά μπορεί να σας βοηθήσει να αποφύγετε τη χειρουργική επέμβαση.
Αν και υπάρχουν πολλές διαφωνίες σχετικά με τη μη χειρουργική αντιμετώπιση της οξείας σκωληκοειδίτιδας, τα αντιβιοτικά κατέχουν σημαντικό ρόλο στη θεραπεία των ασθενών με αυτή την πάθηση.
Τα αντιβιοτικά που εξετάζονται για ασθενείς με σκωληκοειδίτιδα πρέπει να προσφέρουν πλήρη κάλυψη για αερόβια και αναερόβια βακτήρια.
Η διάρκεια της χορήγησης σχετίζεται στενά με το στάδιο της σκωληκοειδίτιδας κατά τη στιγμή της διάγνωσης, λαμβάνοντας υπόψη είτε τα διεγχειρητικά ευρήματα είτε τη μετεγχειρητική εξέλιξη.
Σύμφωνα με αρκετές μελέτες, η αντιβιοτική προφύλαξη πρέπει να χορηγείται πριν από κάθε σκωληκοειδεκτομή.
Όταν ο ασθενής γίνει απύρετος και ο αριθμός των λευκών αιμοσφαιρίων ομαλοποιηθεί, η αντιβιοτική αγωγή μπορεί να διακοπεί.
Η κεφοτετάνη και η κεφοξιτίνη φαίνεται να είναι οι καλύτερες επιλογές αντιβιοτικών.
Τι να περιμένετε κατά τη διάρκεια μιας σκωληκοειδεκτομής
Πριν αφαιρεθεί η σκωληκοειδής απόφυση, θα πάρετε αντιβιοτικά για την καταπολέμηση της λοίμωξης.
Συνήθως θα λάβετε γενική αναισθησία, που σημαίνει ότι θα κοιμάστε κατά τη διάρκεια της διαδικασίας.
Ο γιατρός αφαιρεί τη σκωληκοειδή απόφυση μέσω μιας τομής μήκους 10-12 εκατοστών ή με μια συσκευή που ονομάζεται λαπαροσκόπιο (ένα λεπτό εργαλείο που μοιάζει με τηλεσκόπιο και του επιτρέπει να δει μέσα στην κοιλιά σας).
Η διαδικασία αυτή ονομάζεται λαπαροσκόπηση.
Εάν έχετε περιτονίτιδα, ο χειρουργός θα καθαρίσει επίσης την κοιλιά σας και θα αποστραγγίσει το πύον.
Μπορείτε να σηκωθείτε και να κινηθείτε εντός 12 ωρών μετά την επέμβαση.
Θα πρέπει να είστε σε θέση να επιστρέψετε στην κανονική σας καθημερινότητα σε 2 έως 3 εβδομάδες.
Εάν υποβληθήκατε σε λαπαροσκόπηση, η ανάρρωση είναι ταχύτερη.
Μετά από μια σκωληκοειδεκτομή, καλέστε το γιατρό σας εάν παρουσιάσετε:
- Ανεξέλεγκτο εμετό
- Αυξημένο πόνο στην κοιλιά
- Ζάλη/αίσθημα λιποθυμίας
- Αίμα στον εμετό ή στα ούρα σας
- Αυξημένο πόνο και ερυθρότητα στο σημείο που ο γιατρός έκανε τομή στην κοιλιά σας
- Πυρετό
- Πύον στην πληγή
Μετά την επέμβαση
Υπολογίστε μερικές εβδομάδες ανάρρωσης από μια σκωληκοειδεκτομή, ή περισσότερο αν η σκωληκοειδής σας απόφυση είχε υποστεί ρήξη.
Για να βοηθήσετε το σώμα σας να αναρρώσει:
Αποφύγετε την έντονη δραστηριότητα στην αρχή.
Εάν η σκωληκοειδεκτομή σας έγινε λαπαροσκοπικά, περιορίστε τη δραστηριότητά σας για τρεις έως πέντε ημέρες.
Εάν κάνατε ανοιχτή σκωληκοειδεκτομή, περιορίστε τη δραστηριότητά σας για 10 έως 14 ημέρες.
Πάντα να ρωτάτε το γιατρό σας σχετικά με τους περιορισμούς στη δραστηριότητά σας και πότε μπορείτε να επανέλθετε στις συνήθεις δραστηριότητες μετά την επέμβαση.
Στηρίξτε την κοιλιά σας όταν βήχετε.
Τοποθετήστε ένα μαξιλάρι πάνω στην κοιλιά σας και ασκήστε πίεση πριν βήξετε, γελάσετε ή κινηθείτε για να μειώσετε τον πόνο.
Καλέστε το γιατρό σας εάν τα φάρμακα κατά του πόνου δεν σας βοηθούν.
Το να πονάτε επιβαρύνει επιπλέον το σώμα σας και επιβραδύνει τη διαδικασία επούλωσης.
Εάν εξακολουθείτε να πονάτε παρά τα παυσίπονα φάρμακα, καλέστε το γιατρό σας.
Σηκωθείτε και κινηθείτε όταν είστε έτοιμοι.
Ξεκινήστε αργά και αυξήστε τη δραστηριότητά σας ανάλογα με το πώς αισθάνεστε.
Ξεκινήστε με σύντομους περιπάτους.
Κοιμηθείτε όταν είστε κουρασμένοι.
Καθώς το σώμα σας θεραπεύεται, μπορεί να διαπιστώσετε ότι αισθάνεστε πιο νυσταγμένοι από ό,τι συνήθως.
Ηρεμήστε και ξεκουραστείτε όταν το χρειάζεστε.
Συζητήστε την επιστροφή στην εργασία ή το σχολείο με το γιατρό σας.
Μπορείτε να επιστρέψετε στην εργασία σας όταν αισθάνεστε ότι μπορείτε να το κάνετε.
Τα παιδιά μπορεί να είναι σε θέση να επιστρέψουν στο σχολείο σε λιγότερο από μία εβδομάδα μετά την επέμβαση.
Θα πρέπει να περιμένουν δύο έως τέσσερις εβδομάδες για να επανέλθουν σε έντονη δραστηριότητα, όπως γυμναστική ή αθλήματα.
Επιπλοκές της σκωληκοειδίτιδας
Αν δεν αντιμετωπιστεί, μια φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης θα διαρραγεί, σκορπίζοντας βακτήρια και υπολείμματα στην κοιλιακή κοιλότητα, το κεντρικό τμήμα του σώματός σας που περιέχει το συκώτι, το στομάχι και το έντερο.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε περιτονίτιδα, μια σοβαρή φλεγμονή της επένδυσης της κοιλιακής κοιλότητας (το περιτόναιο).
Αυτή μπορεί να αποβεί θανατηφόρα αν δεν αντιμετωπιστεί γρήγορα με ισχυρά αντιβιοτικά και χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του πύου.
Μερικές φορές, σχηματίζεται απόστημα γύρω από μια φλεγμονώδη σκωληκοειδή απόφυση.
Ο ουλώδης ιστός στη συνέχεια “απομονώνει” την απόφυση από τα υπόλοιπα όργανά σας. Αυτό εμποδίζει τη μόλυνση να εξαπλωθεί.
Όμως, ένα απόστημα της σκωληκοειδούς απόφυσης μπορεί να υποστεί ρήξη και να οδηγήσει σε περιτονίτιδα.