Ίκτερος στους ενήλικες

Ο ίκτερος είναι μια κατάσταση κατά την οποία το δέρμα, ο σκληρός χιτώνας του ματιού (το λευκό των ματιών) και οι βλεννογόνοι κιτρινίζουν.

Αυτό το κίτρινο χρώμα προκαλείται από τα υψηλά επίπεδα χολερυθρίνης, μιας κίτρινης-πορτοκαλί χρωστικής ουσίας η οποία προέρχεται από τη χολή.

Η χολή είναι το υγρό που εκκρίνεται από το ήπαρ. Η χολερυθρίνη σχηματίζεται από τη διάσπαση των ερυθρών αιμοσφαιρίων.

Τι προκαλεί ίκτερο;

Ο ίκτερος μπορεί να προκληθεί από κάποιο πρόβλημα σε οποιαδήποτε από τις τρεις φάσεις της παραγωγής χολερυθρίνης.

Πριν από την παραγωγή της χολερυθρίνης, μπορεί να έχετε αυτό που ονομάζεται μη συζευγμένος ίκτερος λόγω των αυξημένων επιπέδων χολερυθρίνης που προκαλούνται από:

• Απορρόφηση ενός μεγάλου αιματώματος (συλλογή θρομβωμένου ή μερικώς θρομβωμένου αίματος κάτω από το δέρμα).
• Αιμολυτικές αναιμίες (τα κύτταρα του αίματος καταστρέφονται και απομακρύνονται από την κυκλοφορία του αίματος πριν ολοκληρωθεί η φυσιολογική διάρκεια ζωής τους).

Κατά την παραγωγή χολερυθρίνης, ο ίκτερος μπορεί να προκληθεί από:

• Ιούς, συμπεριλαμβανομένης της ηπατίτιδας Α, της χρόνιας ηπατίτιδας Β και C και της λοίμωξης από τον ιό Epstein-Barr (λοιμώδης μονοπυρήνωση).
• Το αλκοόλ.
• Αυτοάνοσες διαταραχές.
• Σπάνιες γενετικές μεταβολικές ανωμαλίες.
• Φάρμακα, μεταξύ των οποίων η τοξικότητα της παρακεταμόλης, οι πενικιλλίνες, τα αντισυλληπτικά από το στόμα, η χλωροπρομαζίνη (Thorazine®) και τα οιστρογόνα ή αναβολικά στεροειδή.

Μετά την παραγωγή χολερυθρίνης, ο ίκτερος μπορεί να προκληθεί από απόφραξη των χοληφόρων οδών από:

• Χολόλιθους.
• Φλεγμονή (πρήξιμο) της χοληδόχου κύστης.
• Καρκίνο της χοληδόχου κύστης.
• Όγκο του παγκρέατος.

Ποια είναι τα συμπτώματα του ίκτερου;

Ορισμένες φορές, το άτομο μπορεί να μην έχει συμπτώματα ίκτερου και η πάθηση μπορεί να εντοπιστεί τυχαία. Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων εξαρτάται από τα υποκείμενα αίτια και από το πόσο γρήγορα ή αργά εξελίσσεται η νόσος.

Εάν έχετε μια βραχυπρόθεσμη περίπτωση ίκτερου (που συνήθως προκαλείται από λοίμωξη), μπορεί να έχετε τα ακόλουθα συμπτώματα και σημεία:

• Πυρετό.
• Ανατριχίλες.
• Κοιλιακό άλγος.
• Συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη.
• Αλλαγή του χρώματος του δέρματος.
• Σκουρόχρωμα ούρα και/ή αργιλώδη κόπρανα.

Εάν ο ίκτερος δεν προκαλείται από λοίμωξη, μπορεί να έχετε συμπτώματα όπως απώλεια βάρους ή φαγούρα στο δέρμα (κνησμός). Εάν ο ίκτερος προκαλείται από καρκίνο του παγκρέατος ή των χοληφόρων οδών, το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα είναι ο κοιλιακός πόνος. Μερικές φορές, μπορεί να έχετε ίκτερο που εκδηλώνεται στο πλαίσιο ηπατικής νόσου εάν έχετε:

• Χρόνια ηπατίτιδα ή φλεγμονή του ήπατος.
• Γαγγραινώδες πυόδερμα (ένας τύπος δερματικής νόσου).
• Οξεία ηπατίτιδα Α, Β ή C.
• Πολυαρθραλγία (φλεγμονή των αρθρώσεων).

Πώς διαγιγνώσκεται ο ίκτερος;

Οι γιατροί διαγιγνώσκουν τον ίκτερο εξετάζοντας τον ασθενή για ενδείξεις ηπατικής νόσου, όπως:

• Μώλωπες στο δέρμα.
• Αραχνοειδή αγγειώματα (ανώμαλη συλλογή αιμοφόρων αγγείων κοντά στην επιφάνεια του δέρματος).
• Παλαμιαίο ερύθημα (κόκκινος χρωματισμός των παλαμών και των άκρων των δακτύλων).

Η εξέταση ούρων που είναι θετική για χολερυθρίνη δείχνει ότι ο ασθενής έχει συζευγμένο ίκτερο. Τα ευρήματα της εξέτασης ούρων θα πρέπει να επιβεβαιώνονται με μία εξέταση ορού. Η εξέταση ορού περιλαμβάνει γενική αίματος και επίπεδα χολερυθρίνης.

Ο γιατρός σας θα πραγματοποιήσει επίσης μια εξέταση για να προσδιορίσει το μέγεθος και την ευαισθησία του ήπατός σας. Μπορεί να χρησιμοποιήσει απεικονιστικά μέσα (υπερηχογράφημα και αξονική τομογραφία) και βιοψία ήπατος (λήψη δείγματος από το ήπαρ) για την περαιτέρω επιβεβαίωση της διάγνωσης.

Θεραπεία

Ο ίκτερος δεν είναι στην πραγματικότητα μια αυτοτελής πάθηση, αλλά είναι σημάδι ενός άλλου προβλήματος. γι’ αυτό και αντιμετωπίζεται μέσω της θεραπείας της νόσου που προκαλεί τη συσσώρευση χολερυθρίνης.

Σε περίπτωση οφείλεται σε ιό ο ίκτερος μπορεί να μην απαιτεί ιδιαίτερη θεραπεία, επειδή ο οργανισμός θα απομακρύνει τη χολερυθρίνη και τον ιό από μόνος του.

Για πιο σοβαρές καταστάσεις, μπορεί να χρειαστούν άλλες θεραπείες για να βοηθηθεί το ήπαρ να διαχειριστεί τη χολερυθρίνη.

Ακολουθεί ο τρόπος με τον οποίο μπορεί να αντιμετωπιστούν ορισμένες από τις παθήσεις που προκαλούν ίκτερο:

• Κίρρωση ή ηπατίτιδα που σχετίζεται με το αλκοόλ: Εάν τα αλκοολούχα ποτά είναι η αιτία της ηπατικής νόσου, η διακοπή της κατανάλωσής τους θα έχει καθοριστική σημασία για την αντιμετώπιση του ίκτερου.
  
• Αναιμία: Εάν η αιμολυτική αναιμία, η έλλειψη ερυθρών αιμοσφαιρίων που προκαλείται από την αυξημένη καταστροφή τους, είναι η αιτία του ίκτερου, η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει μετάγγιση αίματος.
  
• Κίρρωση: Η κίρρωση είναι το τελικό στάδιο της χρόνιας ηπατικής νόσου και έχει πολλές διαφορετικές αιτίες. Η θεραπεία του ίκτερου από κίρρωση εξαρτάται από τον τύπο της ηπατικής νόσου που υφίσταται, αλλά θα μπορούσε να περιλαμβάνει τη χρήση κορτικοστεροειδών ή διουρητικών.
  
• Τοξικότητα των φαρμάκων: Σε περίπτωση που ένα φάρμακο προκαλεί βλάβη στο ήπαρ, το φάρμακο θα πρέπει να διακοπεί (αυτό αφορά συνταγογραφούμενα φάρμακα, φάρμακα που χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή, όπως η παρακεταμόλη, και παράνομα ναρκωτικά). Ενδέχεται να χρειαστεί να χορηγηθεί άλλο φάρμακο για την αντιμετώπιση της υπερδοσολογίας.
  
• Χολόλιθοι: Οι πέτρες στη χολή που οδηγούν σε ίκτερο μπορεί να απαιτούν θεραπεία, η οποία συνήθως είναι η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης.
  
• Καρκίνος του ήπατος: Ο καρκίνος του ήπατος απαιτεί θεραπεία από ειδικό και μπορεί να περιλαμβάνει ακτινοβολία και χημειοθεραπεία, καθώς και άλλα φάρμακα για υποστηρικτική θεραπεία.
  
• Νεογνικός ίκτερος: Ο ίκτερος του νεογνού είναι συχνός και συχνά υποχωρεί μόνος του χωρίς καμία θεραπεία. Ορισμένοι γιατροί μπορεί να συστήσουν την έκθεση των νεογέννητων στο ηλιακό φως για την αύξηση της παραγωγής βιταμίνης D και την κάθαρση της χολερυθρίνης. Σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί να χορηγηθεί θεραπεία στο νεογέννητο στο νοσοκομείο με τη χρήση ειδικών φώτων που μπορούν να βοηθήσουν στην επίλυση του ίκτερου.
  
• Πρωτοπαθής σκληρυντική χολαγγειίτιδα (PSC). Αυτή η ηπατική νόσος σχετίζεται με την ελκώδη κολίτιδα. Η θεραπεία αφορά σε μεγάλο βαθμό τη διαχείριση των συμπτωμάτων, όπως αντιβιοτικά και χολεστυραμίνη ή διφαινυδραμίνη για τον κνησμό. Μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για να ανοίξουν οι χοληφόροι πόροι και να τοποθετηθεί ένα στεντ για να τους κρατήσει ανοιχτούς. Σε σοβαρές περιπτώσεις γίνεται μεταμόσχευση ήπατος.

Ποιες είναι μερικές από τις επιπλοκές/ανεπιθύμητες ενέργειες της θεραπείας του ίκτερου;

• Δυσκοιλιότητα.
• Φούσκωμα.
• Πόνος στο στομάχι.
• Αέρια.
• Διαταραχές στο στομάχι.
• Εμετός.
• Διάρροια.

Μπορεί να προληφθεί ο ίκτερος;

Δεδομένου ότι υπάρχουν πολλές αιτίες ίκτερου, είναι δύσκολο να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα πρόληψης. Ορισμένες γενικές συμβουλές είναι οι ακόλουθες:

• Αποφύγετε τη μόλυνση από ηπατίτιδα.
• Μείνετε εντός των συνιστώμενων ορίων αλκοόλ.
• Διατηρήστε ένα υγιές βάρος.
• Ελέγξτε τη χοληστερόλη σας.