Η επιστήμη αποδεικνύει διαρκώς ότι τα γονίδια παίζουν σημαντικό ρόλο στον κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης.
Τώρα, οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι όταν τα άτομα με αυτά τα γονίδια εκτίθενται σε υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης, ο κίνδυνος εμφάνισης κατάθλιψης αυξάνεται εκθετικά.
Διαπίστωσαν ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση, σε άτομα που είχαν προδιάθεση για κατάθλιψη, προκάλεσε αλλαγές στους μηχανισμούς του εγκεφάλου.
Τα κυκλώματα αυτά είναι υπεύθυνα για βασικές λειτουργίες που συνήθως συνδέονται με την κατάθλιψη, όπως η λογική σκέψη και η επεξεργασία των συναισθημάτων, σύμφωνα με τη νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Proceedings of the National Academies of Sciences.
“Το βασικό εύρημα εδώ είναι ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση επηρεάζει πράγματι την ψυχική μας υγεία”, δήλωσε ο Hao Yang Tan, MD, ερευνητής του Ινστιτούτου Lieber και συγγραφέας της μελέτης.
“Και για όσους διατρέχουν γενετικό κίνδυνο, ο αντίκτυπος της ρύπανσης στην ψυχική υγεία και τη λειτουργία του εγκεφάλου μεγεθύνεται σημαντικά”.
Ο Yang Tan επισημαίνει ότι, αν και οι ερευνητές υποψιάζονταν εδώ και καιρό ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να ευθύνεται για ψυχικές παθήσεις, δεν ήταν σαφές πώς και γιατί, μέχρι τώρα.
Για κάποιο χρονικό διάστημα, οι ερευνητές διατύπωναν υποθέσεις σχετικά με το αν η ατμοσφαιρική ρύπανση επηρεάζει πράγματι νευρολογικά την κατάθλιψη ή αν πρόκειται για κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες, όπως η διαβίωση σε συνθήκες μεγαλύτερου στρες και σωματικών ασθενειών.
“Διαπιστώνουμε ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση επηρεάζει τα γονίδια που ελέγχουν αυτές τις λειτουργίες στον εγκέφαλο, και για τα άτομα με παραλλαγές αυτών των γονιδίων που τους προδιαθέτουν για εμφάνιση κατάθλιψης, η ατμοσφαιρική ρύπανση έχει πολύ μεγαλύτερη, ενισχυμένη, πολλαπλασιαστική επίδραση σε αυτές τις εγκεφαλικές διεργασίες επίλυσης προβλημάτων και συναισθηματικού ελέγχου”, δήλωσε ο Yang Tan.
Τα ευρήματα αυτά βοηθούν να ανοίξει ο δρόμος για τον τρόπο με τον οποίο οι επιστήμονες και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής σε όλο τον κόσμο κατανοούν το βάθος των επιπτώσεων της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στη σωματική και ψυχική μας υγεία.
Η σχέση μεταξύ κατάθλιψης και ρύπανσης
Οι ερευνητές έχουν εντοπίσει πάνω από 170 γονίδια που μπορούν να καθορίσουν ποιος διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξει κατάθλιψη.
Αυτά τα γονίδια, ωστόσο, ενεργοποιούνται και απενεργοποιούνται από περιβαλλοντικά ερεθίσματα.
Ποια γονίδια ενεργοποιούνται και απενεργοποιούνται, πότε και για πόσο χρονικό διάστημα, όλα αυτά συνθέτουν τον “φαινότυπο” ενός ατόμου ή τα ορατά χαρακτηριστικά ενός ατόμου.
Δεν είναι δεδομένο ότι η ύπαρξη γενετικής προδιάθεσης για κατάθλιψη σημαίνει ότι θα εμφανίσετε την πάθηση.
Οι νευροεπιστήμονες του Ινστιτούτου Lieber για την Ανάπτυξη του Εγκεφάλου και του Πανεπιστημίου του Πεκίνου στο Πεκίνο θέλησαν να δουν κατά πόσο η ατμοσφαιρική ρύπανση, ως περιβαλλοντικός παράγοντας, επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο τα γονίδια εκφράζουν την κατάθλιψη.
Χρησιμοποίησαν έναν συνδυασμό ερευνών, γενετικών μελετών και τεχνολογίας νευροαπεικόνισης προκειμένου να απαντήσουν σε αυτό το ερώτημα.
Ξεκίνησαν διεξάγοντας την έρευνά τους σε μια ομάδα περισσότερων από 350 ενηλίκων που ζούσαν στο Πεκίνο, μια από τις πιο μολυσμένες πόλεις στον κόσμο.
Αρχικά, οι ερευνητές κατέγραψαν το γενετικό προφίλ των συμμετεχόντων, υπολογίζοντας πόσο πιθανό θα ήταν να πάσχουν από κατάθλιψη στο μέλλον με βάση μόνο τα γονίδιά τους. Αξιολόγησαν συνολικά 49 γονίδια που σχετίζονται με την κατάθλιψη.
Στη συνέχεια, συνέλεξαν πληροφορίες σχετικά με την ατμοσφαιρική ρύπανση στην οποία είχαν εκτεθεί οι συμμετέχοντες στο παρελθόν.
Συγκεκριμένα, αυτό υπολογίστηκε με τη μορφή αυτού που οι επιστήμονες αποκαλούν αιωρούμενα σωματίδια, μικροσκοπικά εισπνεύσιμα σωματίδια μικρότερα από 2,5 microns, όπως η ρύπανση από τις εξατμίσεις των αυτοκινήτων.
Το παρακολούθησαν αυτό για τους έξι μήνες πριν από τη μελέτη, με αποτελέσματα από σταθμούς παρακολούθησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που βρίσκονταν πλησιέστερα στα σπίτια των συμμετεχόντων.
Περισσότερο από το 90% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε μέρη όπου η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι υψηλότερη από αυτή που θεωρείται κατάλληλη για την υγεία από τους διεθνείς ρυθμιστικούς φορείς.
Στην πραγματικότητα, η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι μία από τις κύριες, αναστρέψιμες, αιτίες θανάτου σε ολόκληρο τον κόσμο.
Έπειτα, οι ερευνητές έβαλαν τους συμμετέχοντες να πραγματοποιήσουν γνωστικά τεστ, ενώ υποβλήθηκαν σε μαγνητική τομογραφία, προκειμένου να σχηματιστεί μια οπτική εικόνα των τμημάτων του εγκεφάλου που διεγείρονταν περισσότερο και ήταν υπεύθυνα για την απόδοσή τους στις ασκήσεις.
Κατά τη διάρκεια του τεστ, τους δόθηκε επίσης κάποια απροσδόκητη αρνητική ανατροφοδότηση για να δημιουργηθούν καταστάσεις άγχους.
“Μελετήσαμε τις νευρολογικές λειτουργίες που συνδέονται περισσότερο με την κατάθλιψη, δηλαδή τις λειτουργίες σκέψης, τις λειτουργίες επίλυσης προβλημάτων, όλες εκείνες που είναι δυσλειτουργικές σε άτομα με κατάθλιψη που δεν μπορούν να συγκεντρωθούν, να σκεφτούν καθαρά και να ρυθμίσουν τα συναισθήματα τους”, δήλωσε ο Γιανγκ Ταν.
Κατόπιν, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν απεικονιστικές εξετάσεις στον εγκέφαλο για να καταγράψουν τη λειτουργία αυτών των 49 γονιδίων, μετρώντας τον τρόπο με τον οποίο η έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση τα ενεργοποιούσε και τα απενεργοποιούσε.
“Δεδομένου ότι αυτή ήταν η πρώτη στο είδος της μελέτη, θα πρέπει να θεωρηθεί θεμελιώδης”, δήλωσε ο Jagdish Khubchandani, καθηγητής δημόσιας υγείας στο Πανεπιστήμιο New Mexico State University, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα αυτή.
“Η καινοτομία εδώ είναι η απεικόνιση του εγκεφάλου και όλες οι περίπλοκες δοκιμές.
Πρόκειται για μια τεράστια προσπάθεια και παρά το μικρό μέγεθος του δείγματος σε μια περιορισμένη περιοχή, ο αριθμός των εξετάσεων και των αξιολογήσεων καθιστούν αυτή τη μελέτη μοναδική και είναι μία ιδέα που θα πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω”.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι, στους συμμετέχοντες με υψηλό γενετικό κίνδυνο κατάθλιψης και υψηλή έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση, αυτές οι βασικές εγκεφαλικές λειτουργίες είναι πράγματι διαφορετικές.
Ως εκ τούτου, η κατάθλιψη ήταν πολύ πιο πιθανή για τα άτομα που έχουν ήδη αυτή τη γενετική προδιάθεση, ειδικά αν εκτίθενται σε υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
“Εκτός από το ότι μειώνει δραματικά τη διάρκεια της ζωής, όπως ξέρετε, εξαιτίας του καρκίνου του πνεύμονα και της καρδιακής προσβολής, η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να κάνει τη ζωή πολύ μίζερη για αρκετούς ανθρώπους”, δήλωσε ο Yang Tan.
Οι εγκεφαλικές συνδέσεις που είναι υπεύθυνες για την επιδείνωση της δράσης αυτών των γονιδίων κατάθλιψης βρίσκονται στον προμετωπιαίο φλοιό.
Αυτό το τμήμα του εγκεφάλου παίζει επίσης ρόλο σε άλλες ψυχικές καταστάσεις, επομένως η επίδραση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερη.
“Είναι πιθανό ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση επηρεάζει επίσης άμεσα τα γονίδια που σχετίζονται με αυτές τις σημαντικές λειτουργίες του εγκεφάλου, οι οποίες σχετίζονται όχι μόνο με την κατάθλιψη, αλλά ενδεχομένως και με την καθημερινή ζωή και πιθανώς αλληλοκαλύπτονται και με άλλες εγκεφαλικές διαταραχές”, δήλωσε ο Yang Tan.
Τι μέλλει γενέσθαι;
Ευρήματα όπως αυτά θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα για τους επιστήμονες και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής σε όλο τον κόσμο.
Οι πυκνοκατοικημένες αστικές περιοχές υποφέρουν περισσότερο από την ατμοσφαιρική ρύπανση.
Αυτά είναι επίσης τα μέρη όπου η κοινωνικοοικονομικές ανισότητες είναι οι πλέον έντονες.
“Πολλές από αυτές τις εργασίες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και μάλιστα εδώ και καιρό”, δήλωσε ο Yang Tan. “Το 90% του παγκόσμιου πληθυσμού εκτίθεται σε βλαβερά για την υγεία σωματίδια.
Επομένως, το φαινόμενο είναι πανταχού παρόν.
Είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος με την κλιματική αλλαγή. Και έτσι θα μας συνοδεύει για αρκετό καιρό”.
Οι ερευνητές και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να βρουν τρόπους να βοηθήσουν τους ανθρώπους στο χρόνο που θα χρειαστεί για να αντιμετωπιστούν αυτά τα ζητήματα ρύπανσης, σύμφωνα με τον Yang Tan.
