Όταν έχετε φαγούρα, πιθανότατα θέλετε να ξυθείτε. Αλλά είτε πρόκειται για τσίμπημα κουνουπιού, ανεμοβλογιά ή χρόνιο δερματικό πρόβλημα όπως το έκζεμα, η ανακούφιση από το ξύσιμο θα είναι βραχυπρόθεσμη. Και το πολύ ξύσιμο μπορεί να κάνει το πρόβλημα πολύ χειρότερο.
Η επιστήμη του ξυσίματος
Έχετε παρατηρήσει ποτέ ότι όσο περισσότερο ξύνετε μια κνησμώδη περιοχή, τόσο περισσότερο αυτή μοιάζει να σας φαγουρίζει; Δεν φταίει η φαντασία σας – όντως έτσι συμβαίνει.
Το ξύσιμο στέλνει στον εγκέφαλό σας μια αίσθηση πόνου, η οποία τον αποσπά από τη φαγούρα σας. Μπορεί ακόμη και να νιώσετε καλύτερα για λίγα λεπτά, αλλά ίσως παρατηρήσετε, όπως και πολλοί άλλοι, ότι αφού ξύσετε ένα σημείο που σας φαγουρίζει, ένα άλλο σημείο του σώματός σας παρουσιάζει κάποια άλλη φαγούρα.
Αν η αίσθηση του πόνου είναι αρκετά ισχυρή, ο εγκέφαλός σας μπορεί να απελευθερώσει σεροτονίνη για να καταπολεμήσει τον πόνο, αλλά αυτό μπορεί να εντείνει τη φαγούρα. Το γεγονός αυτό μπορεί να εξελιχθεί σε έναν ενοχλητικό κύκλο φαγούρα-ξύσιμο-κνησμός. Στις χειρότερες περιπτώσεις οι άνθρωποι γρατζουνίζονται σε σημείο που το δέρμα τους αιμορραγεί, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε μόλυνση.
Οι μύες, οι αρθρώσεις και τα όργανά σας ενδέχεται να πονάνε. Αλλά το δέρμα σας είναι το μόνο μέρος του σώματός σας που μπορεί να αισθάνεται τόσο τον πόνο όσο και τη φαγούρα.
Η φαγούρα μπορεί να προκληθεί από κάποιον εξωτερικό παράγοντα του σώματός σας, όπως ο δηλητηριώδης κισσός, ή από κάτι που συμβαίνει στο εσωτερικό, όπως η ψωρίαση ή οι αλλεργίες.
Αν και το απολαμβάνετε, το ξύσιμο στην πραγματικότητα προκαλεί ήπιο πόνο στο δέρμα σας. Τα νευρικά κύτταρα λένε στον εγκέφαλό σας ότι κάτι πονάει και αυτό τον αποσπά από τη φαγούρα. Μπορεί να σας κάνει να νιώσετε καλύτερα εκείνη τη στιγμή, αλλά 1 στους 5 ανθρώπους λέει ότι το ξύσιμο τους προκαλεί φαγούρα σε κάποιο άλλο σημείο του σώματός τους.
Μερικές φορές ο πόνος από το ξύσιμο κάνει το σώμα σας να απελευθερώσει τη χημική ουσία σεροτονίνη που καταπολεμά τον πόνο. Αυτό μπορεί να κάνει τη φαγούρα να γίνεται πιο έντονη.
Γι’ αυτό όσο περισσότερο ξύνεστε, τόσο περισσότερο φαγούρα έχετε. Όσο πιο πολύ φαγούρα έχετε, τόσο πιο πολύ ξύνεστε. Αυτός ο κύκλος μπορεί να είναι δύσκολο να διακοπεί, ειδικά αν η φαγούρα σας είναι πραγματικά έντονη.
Διαφορετικές φαγούρες
Δεν είναι όλες οι φαγούρες ίδιες. Πολλοί εμφανίζονται όταν το σώμα σας αντιδρά στη γύρη, τους ξηρούς καρπούς και άλλα αλλεργιογόνα – το ανοσοποιητικό σας σύστημα παράγει μια χημική ουσία που ονομάζεται ισταμίνη.
Άλλες προέρχονται από κάποιο πρόβλημα με το νευρικό σας σύστημα, όπως ο έρπητας ζωστήρας ή ένα εγκεφαλικό επεισόδιο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί να αισθάνεστε μούδιασμα και μυρμήγκιασμα μαζί με τη φαγούρα.
Εάν έχετε ψωρίαση, η φαγούρα σας μπορεί να μοιάζει περισσότερο με κάψιμο. Μερικοί άνθρωποι το συγκρίνουν με το να δέχεστε επίθεση από μυρμήγκια. Ορισμένα φάρμακα, όπως αυτό που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της ελονοσίας, προκαλούν οδυνηρή φαγούρα σε όλο το σώμα.
Όποια και αν είναι η αιτία, είναι σημαντικό να μην ξύνεστε πάρα πολύ. Αυτό ενδέχεται να οδηγήσει σε δερματικές πληγές, λοιμώξεις και ουλές. Μπορεί επίσης να σας αγχώσει και να σας δημιουργήσει έντονο στρες.
Συμβουλές για τις περιπτώσεις που έχετε φαγούρα
Αν δεν αντέχετε και πρέπει να ξυθείτε, προσπαθήστε να μην χρησιμοποιείτε τα νύχια σας. Αντ’ αυτού, τρίψτε, χαϊδέψτε, χτυπήστε ή κρατήστε σφιχτά την περιοχή με τη φαγούρα. Μπορείτε επίσης να τσιμπήσετε απαλά το δέρμα σας.
Η διατήρηση των νυχιών σας σε κοντό μήκος βοηθάει ώστε να είναι λιγότερο πιθανό να τραυματίσετε το δέρμα σας αν γρατζουνιστείτε. Μπορείτε επίσης να δοκιμάσετε να φοράτε γάντια στο κρεβάτι για να προστατεύετε το δέρμα σας όσο κοιμάστε.
Μπορείτε να δοκιμάσετε μερικά άλλα πράγματα για να αντιμετωπίσετε την ανάγκη να ξύνεστε και να γραντζουνίζεστε:
Αποφύγετε τα “ερεθίσματα που προκαλούν φαγούρα”. Είτε πρόκειται για ένα μάλλινο πουλόβερ, ένα ζεστό δωμάτιο ή ένα συγκεκριμένο προϊόν καθαρισμού, να γνωρίζετε τι πυροδοτεί το δέρμα σας και, στη συνέχεια, προσπαθήστε να το αποφύγετε.
- Δροσιστείτε. Μια υγρή κομπρέσα ή ένα κρύο ντους μπορεί να ανακουφίσει τη φαγούρα.
- Φροντίστε το δέρμα σας. Το ξηρό δέρμα θα επιδεινώσει τον κνησμό. Μην κάνετε μεγάλα, ζεστά ντους ή μπάνια. Χρησιμοποιήστε ένα απαλό, χωρίς άρωμα ενυδατικό καθαριστικό και αποφύγετε τα αρωματισμένα προϊόντα.
- Εφαρμόστε μια λοσιόν. Τουλάχιστον μία φορά την ημέρα, χρησιμοποιήστε ενυδατική κρέμα για να καταπραΰνετε το δέρμα σας που φαγουρίζει. Ο γιατρός σας μπορεί να σας προτείνει κάτι που περιέχει μενθόλη ή καλαμίνη για να δροσίζεται το δέρμα σας.
- Ρωτήστε το γιατρό σας. Εάν οι κρέμες που κυκλοφορούν χωρίς συνταγή δεν έχουν αποτέλεσμα, ρωτήστε για συνταγογραφούμενα φάρμακα. Για παράδειγμα, τα κορτικοστεροειδή μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση της φαγούρας από το έκζεμα και την ψωρίαση. Αν η φαγούρα προκαλείται από πόνο στα νεύρα, όπως στην σκλήρυνση κατά πλάκας, ενδέχεται να έχει αποτέλεσμα ένα αντικαταθλιπτικό ή ένα φάρμακο κατά των επιληπτικών κρίσεων.
- Προσέξτε για τυχόν λοίμωξη. Καλέστε το γιατρό σας εάν το δέρμα σας είναι ευαίσθητο στην αφή, αρχίζει να μυρίζει ή βγάζει πύον.
- Κρατήστε τα χέρια σας απασχολημένα για να αποφύγετε τη συνεχή φαγούρα, είναι σημαντικό να απασχολείτε τα χέρια σας, ώστε να μην ξύνεστε ασυνείδητα.
Μια μπάλα του στρες ή δραστηριότητες που απασχολούν τα χέρια, ώστε να μην μπαίνουν στον πειρασμό να ξύσουν κάποια κνησμώδη περιοχή, μπορεί να είναι χρήσιμες συμβουλές για κάποιους.