Έλκος στομάχου: Συμπτώματα, Αιτίες και επιπλοκές

Το έλκος στομάχου, που ονομάζεται επίσης γαστρικό έλκος, είναι μια ανοιχτή πληγή που αναπτύσσεται στην εσωτερική επένδυση του στομάχου σας.

Επίσης, το έλκος μπορεί να εμφανιστεί και στο δωδεκαδάκτυλό σας, το πρώτο τμήμα του λεπτού εντέρου στο οποίο καταλήγει το στομάχι σας.

Το δωδεκαδακτυλικό έλκος και το έλκος του στομάχου είναι και οι δύο τύποι πεπτικού έλκους.

Πήραν το όνομά τους από την πεψίνη, ένα από τα πεπτικά υγρά που βρίσκονται στο στομάχι και που μερικές φορές διαφεύγουν στο δωδεκαδάκτυλο.

Αυτά τα υγρά συμβάλλουν στην εμφάνιση πεπτικού έλκους.

Τα πεπτικά έλκη εμφανίζονται όταν ο προστατευτικός βλεννογόνος χιτώνας στο στομάχι και το δωδεκαδάκτυλό σας έχει διαβρωθεί, επιτρέποντας στα γαστρικά οξέα και τα πεπτικά ένζυμα να διαβρώνουν τα τοιχώματα του στομάχου και του δωδεκαδακτύλου.

Αυτό τελικά οδηγεί σε ανοιχτές πληγές που ερεθίζονται συνεχώς από το οξύ. Εάν αφεθούν χωρίς θεραπεία, μπορεί να αρχίσουν να προκαλούν σοβαρές επιπλοκές, όπως εσωτερική αιμορραγία.

Με την πάροδο του χρόνου, μπορεί ακόμη και να δημιουργήσουν μια τρύπα σε όλο το πάχος του τοιχώματος του στομάχου.

Αυτή είναι μια επείγουσα ιατρική κατάσταση.

Πόσο συχνό είναι το έλκος στομάχου;

Τα έλκη του στομάχου είναι πολύ συχνά στις δυτικές χώρες. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, υπάρχουν περίπου 4 εκατομμύρια περιπτώσεις ετησίως.

Ορισμένες εκτιμήσεις λένε ότι 1 στους 10 ανθρώπους θα εμφανίσει έλκος κάποια στιγμή στη ζωή του.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι πολλές από τις αιτίες που συμβάλλουν στο έλκος του στομάχου είναι κοινές στη δυτική ζωή.

Ευτυχώς, αυτές οι αιτίες είναι συνήθως εύκολο να εντοπιστούν και να αντιστραφούν, δίνοντας στο έλκος την ευκαιρία να θεραπευτεί και στο βλεννογόνο του στομάχου σας την ευκαιρία να αποκατασταθεί.

Τι προκαλεί το έλκος του στομάχου;

Οι δύο πιο συνηθισμένες αιτίες είναι:

Λοίμωξη από H. pylori. Αυτή η κοινή βακτηριακή λοίμωξη προσβάλλει έως και τους μισούς ανθρώπους παγκοσμίως.

Το βακτήριο αυτό ζει κυρίως στο στομάχι. Σε πολλούς ανθρώπους, δεν φαίνεται να προκαλεί προβλήματα.

Το ανοσοποιητικό σύστημα του εντέρου τους το κρατά υπό έλεγχο. Όμως ένα μέρος των μολυσμένων ατόμων εμφανίζει υπερανάπτυξη του H. pylori.

Τα βακτήρια συνεχίζουν να πολλαπλασιάζονται, κατατρώγοντας την επένδυση του στομάχου και προκαλώντας χρόνια φλεγμονή και πεπτικό έλκος.

Η λοίμωξη από H. pylori σχετίζεται με περίπου το 60% των δωδεκαδακτυλικών ελκών και το 40% των γαστρικών ελκών.

Υπερβολική χρήση ΜΣΑΦ. Το ΜΣΑΦ σημαίνει “μη στεροειδές αντιφλεγμονώδες φάρμακο”.

Σε αυτά περιλαμβάνονται κοινά μη συνταγογραφούμενα φάρμακα ανακούφισης από τον πόνο, όπως η ιβουπροφαίνη, η ναπροξένη και η ασπιρίνη.

Τα ΜΣΑΦ συμβάλλουν στα έλκη με διάφορους τρόπους.

Ερεθίζουν τον βλεννογόνο του στομάχου κατά την επαφή και καταστέλλουν ορισμένες από τις χημικές ουσίες που υπερασπίζονται και επιδιορθώνουν τον βλεννογόνο.

Έως και το 30% των ατόμων που λαμβάνουν τακτικά ΜΣΑΦ αναπτύσσουν πεπτικό έλκος. Έως και το 50% όλων των πεπτικών ελκών προκαλούνται από την υπερβολική χρήση ΜΣΑΦ.

Λιγότερο συχνές αιτίες έλκους στομάχου είναι οι εξής:

• Σύνδρομο Zollinger-Ellison. Πρόκειται για μια σπάνια πάθηση που αναγκάζει το στομάχι σας να παράγει υπερβολικά πολύ γαστρικό οξύ.
• Σοβαρό φυσιολογικό στρες. Σοβαρή ασθένεια, εγκαύματα ή τραυματισμοί μπορούν να δημιουργήσουν έλκη από στρες στο στομάχι. Το φυσιολογικό στρες αλλάζει την ισορροπία PH του σώματός σας, αυξάνοντας το οξύ του στομάχου. Τα έλκη από στρες αναπτύσσονται πολύ γρήγορα ως απάντηση στο στρες, σε αντίθεση με τα φυσιολογικά έλκη στο στομάχι που αναπτύσσονται σταδιακά.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ασθένειας του πεπτικού έλκους;

Ορισμένα πεπτικά έλκη δεν προκαλούν συμπτώματα. Αυτά ονομάζονται “σιωπηλά έλκη”.

Αλλά τα ακόλουθα συμπτώματα είναι κοινά τόσο στα δωδεκαδακτυλικά όσο και στα γαστρικά έλκη:

• Κάψιμο στο στομάχι.
• Φουσκωμένο στομάχι.
• Δυσπεψία, ιδίως των λιπαρών τροφών.
• Ναυτία και εμετός.

Τι αίσθηση δίνει ένα έλκος στομάχου;

Τα κλασικά συμπτώματα του πεπτικού έλκους είναι ο πόνος στο στομάχι και η δυσπεψία.

Ο πόνος του έλκους μοιάζει με κάψιμο ή τσίμπημα μέσα στο στομάχι σας, το οποίο βρίσκεται μεταξύ του στέρνου και του ομφαλού σας.

Μπορεί να βελτιωθεί προσωρινά όταν τρώτε ή πίνετε ή όταν παίρνετε ένα αντιόξινο, δηλαδή ένα φάρμακο για τη μείωση του στομαχικού οξέος.

Μπορεί να αισθάνεστε χειρότερα μεταξύ των γευμάτων και τη νύχτα, όταν συσσωρεύεται οξύ στο στομάχι χωρίς τροφή για πέψη.

Μπορεί επίσης να σας κάνει να αισθάνεστε ότι δεν θέλετε να φάτε.

Πώς μπορώ να καταλάβω αν έχω έλκος ή γαστρίτιδα;

Η γαστρίτιδα και το γαστρικό έλκος έχουν πολλά κοινά συμπτώματα και συχνά συμβαδίζουν.

Η γαστρίτιδα μπορεί να είναι πρόδρομος του έλκους στομάχου, που προκαλείται από τις ίδιες συνθήκες που τελικά θα προκαλέσουν έλκος, συμπεριλαμβανομένης της λοίμωξης από H. pylori και της διάβρωσης του βλεννογόνου.

Μπορεί επίσης να έχετε και τις δύο παθήσεις.

Τόσο η γαστρίτιδα όσο και το έλκος στομάχου μπορεί να προκαλέσουν πόνο στο στομάχι, καθώς και συμπτώματα δυσπεψίας.

Συνήθως, ο πόνος από ένα έλκος θα είναι πιο εντοπισμένος – σαν να προέρχεται από ένα συγκεκριμένο σημείο.

Αλλά επειδή ορισμένα έλκη είναι “σιωπηλά”, μπορεί να μην το αισθάνεστε αν έχετε κάποιο.

Εάν έχετε συμπτώματα είτε γαστρίτιδας είτε έλκους στομάχου, θα πρέπει να αναζητήσετε ιατρική φροντίδα.

Η γαστρίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε έλκος, αν αυτό δεν το έχει κάνει ήδη. Μπορεί επίσης να υποδηλώνει λοίμωξη ή άλλη κατάσταση που πρέπει να αντιμετωπιστεί.

Οι ιατρικές εξετάσεις μπορούν να προσδιορίσουν γρήγορα τις αιτίες του πόνου στο στομάχι σας.

Πώς μπορώ να καταλάβω αν έχω πόνο από έλκος ή καούρα;

Ο πόνος του έλκους στην περιοχή του στομάχου σας μπορεί να μοιάζει πολύ με την καούρα. Συχνά περιγράφεται ως πόνος που καίει.

Συνήθως, ο πόνος του έλκους εντοπίζεται στο σημείο του έλκους, το οποίο βρίσκεται στο στομάχι ή στο λεπτό έντερο.

Η καούρα καλύπτει μια ευρύτερη περιοχή και συνήθως εντοπίζεται ψηλότερα στο στήθος.

Ωστόσο, μπορεί να έχετε καούρα και πόνο από έλκος ταυτόχρονα.

Η καούρα προκαλείται συνήθως από παλινδρόμηση οξέος, δηλαδή όταν το οξύ από το στομάχι σας ταξιδεύει πίσω προς τα πάνω μέσω του οισοφάγου σας.

Έτσι, η καούρα μπορεί να ξεκινήσει από χαμηλά στο στομάχι σας, αλλά θα ταξιδέψει και προς τα πάνω από εκεί.

Αν ο πόνος σας είναι ψηλότερα από το οστό του στήθους σας, αυτό είναι πιθανώς καούρα – αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχετε και έλκος.

Η παλινδρόμηση οξέος μπορεί επίσης να είναι σύμπτωμα έλκους στομάχου.

Τι πυροδοτεί τα συμπτώματα του έλκους στομάχου;

Τα έλκη του στομάχου ερεθίζονται από το οξύ του στομάχου.

Ορισμένοι άνθρωποι παρατηρούν αυτόν τον ερεθισμό περισσότερο μετά το φαγητό και ορισμένοι άνθρωποι τον παρατηρούν περισσότερο με άδειο στομάχι.

Υπάρχουν επίσης ορισμένοι ερεθιστικοί παράγοντες που φαίνεται να επιδεινώνουν τα συμπτώματα του έλκους και να δυσχεραίνουν την επούλωσή τους.

Το κάπνισμα και το αλκοόλ είναι οι σημαντικότεροι από αυτούς.

Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές του πεπτικού έλκους;

Ένα έλκος που δεν έχει αντιμετωπιστεί μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, όπως:

• Εσωτερική αιμορραγία: Μολονότι οι περισσότεροι άνθρωποι με έλκος δεν θα παρουσιάσουν αιμορραγία, αυτή είναι η πιο συχνή επιπλοκή που μπορεί να εμφανιστεί. Ένα έλκος με αργή αιμορραγία μπορεί να προκαλέσει αναιμία ή ακόμη και σοβαρή απώλεια αίματος.
  
• Διάτρηση: Ένα έλκος που διαβρώνεται συνεχώς από το οξύ μπορεί τελικά να γίνει μια τρύπα στο τοίχωμα του στομάχου ή του εντέρου. Πρόκειται για κάτι εξαιρετικά επώδυνο και επίσης επικίνδυνο. Επιτρέπει σε βακτήρια από το πεπτικό σύστημα να εισέλθουν στην κοιλιακή κοιλότητα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε μόλυνση της κοιλιακής κοιλότητας η οποία ονομάζεται περιτονίτιδα. Από εκεί, η λοίμωξη κινδυνεύει να εξαπλωθεί στο υπόλοιπο σώμα (σηψαιμία). Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια απειλητική για τη ζωή κατάσταση που ονομάζεται σηψαιμία.
  
• Απόφραξη: Ένα έλκος στο πυλωρικό κανάλι, το στενό πέρασμα που οδηγεί από το στομάχι στο δωδεκαδάκτυλο, μπορεί να μετατραπεί σε απόφραξη που εμποδίζει τη ροή της τροφής στο λεπτό έντερο. Αυτό μπορεί να συμβεί αφού το έλκος έχει επουλωθεί. Τα έλκη που έχουν περάσει από διαδικασία επούλωσης ενδέχεται να δημιουργήσουν ουλώδη ιστό που τα διογκώνει. Ένα έλκος που είναι αρκετά μεγάλο ώστε να εμποδίζει το λεπτό έντερο μπορεί να καθυστερήσει τη διαδικασία της πέψης, με πολλές παρενέργειες.
  
• Καρκίνος του στομάχου: Ορισμένα γαστρικά έλκη μπορεί να γίνουν κακοήθη με την πάροδο του χρόνου. Αυτό είναι πιο πιθανό όταν το έλκος σας προκαλείται από λοίμωξη από H. pylori. Το H. pylori συμβάλλει στην πρόκληση γαστρικού καρκίνου, αν και ευτυχώς αυτό είναι ασυνήθιστο.