Πώς να καταλάβετε αν το παιδί δεν μπορεί να διαβάσει επειδή δεν μπορεί να καθίσει ακίνητο ή αν συμβαίνει το αντίθετο
Για τρίτη φορά μέσα σε 10 λεπτά, ο δάσκαλος λέει: “Διαβάστε”. Το παιδί παίρνει το βιβλίο και προσπαθεί ξανά, αλλά πριν περάσει πολλή ώρα ξεφεύγει από το στόχο του: χαζεύει, ταξιδεύει, αποσπάται η προσοχή του.
Μήπως αυτό οφείλεται σε διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ); Ή μήπως στη δυσλεξία; Ή σε έναν μυστηριώδη συνδυασμό και των δύο;
Πώς είναι να έχει κανείς ταυτόχρονα ΔΕΠΥ και δυσλεξία;
Η ΔΕΠΥ και η δυσλεξία μπορούν να συνυπάρχουν. Αν και η μία διαταραχή δεν προκαλεί την άλλη, τα άτομα που έχουν τη μία συχνά έχουν και τις δύο.
Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC), σχεδόν το 50 % των παιδιών που έχουν διαγνωστεί με ΔΕΠΥ έχουν επίσης μια μαθησιακή διαταραχή όπως η δυσλεξία.
Μάλιστα, τα συμπτώματά τους κατά καιρούς μπορεί να είναι παρόμοια, καθιστώντας δύσκολο να καταλάβετε τι προκαλεί τη συμπεριφορά που παρατηρείτε.
Σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση Δυσλεξίας, η ΔΕΠΥ και η δυσλεξία μπορούν να προκαλέσουν “δυσχερή ανάγνωση”. Τα παιδιά παραλείπουν τμήματα από αυτό που διαβάζουν. Κουράζονται, απογοητεύονται και αποσπάται η προσοχή τους όταν προσπαθούν να διαβάσουν. Μπορεί ακόμη και να αντιδρούν ή να αρνούνται να διαβάσουν.
Τόσο η ΔΕΠΥ όσο και η δυσλεξία δυσκολεύουν τους ανθρώπους να κατανοήσουν αυτό που έχουν διαβάσει, παρά το γεγονός ότι είναι αρκετά έξυπνοι και συχνά πολύ ομιλητικοί.
Όταν γράφουν, ο γραφικός τους χαρακτήρας μπορεί να είναι ακατάστατος και συχνά υπάρχουν προβλήματα με την ορθογραφία. Όλα αυτά μπορεί να σημαίνουν ότι δυσκολεύονται να αξιοποιήσουν τις ακαδημαϊκές ή επαγγελματικές τους δυνατότητες. Και αυτό μερικές φορές οδηγεί σε άγχος, μειωμένη αυτοεκτίμηση και κατάθλιψη.
Αλλά ενώ τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ και της δυσλεξίας επικαλύπτονται, οι δύο καταστάσεις είναι διαφορετικές. Διαγιγνώσκονται και αντιμετωπίζονται με διαφορετικό τρόπο, γι’ αυτό είναι σημαντικό να κατανοήσετε την καθεμία ξεχωριστά.
Τι είναι η ΔΕΠΥ;
Η ΔΕΠΥ περιγράφεται ως μια χρόνια πάθηση που δυσκολεύει τους ανθρώπους να συγκεντρωθούν σε καθήκοντα που προϋποθέτουν την οργάνωση, τη στενή προσοχή ή την τήρηση οδηγιών.
Τα άτομα με ΔΕΠΥ είναι επίσης σωματικά δραστήρια σε βαθμό που μπορεί να θεωρηθεί ανάρμοστος σε ορισμένα περιβάλλοντα.
Για παράδειγμα, ένας μαθητής με ΔΕΠΥ μπορεί να φωνάζει τις απαντήσεις, να κουνιέται και να διακόπτει τους άλλους στην τάξη. Ωστόσο, οι μαθητές με ΔΕΠΥ δεν είναι πάντα ενοχλητικοί στην τάξη.
Η ΔΕΠΥ μπορεί να κάνει κάποια παιδιά να μην έχουν καλές επιδόσεις σε μεγάλα τυποποιημένα τεστ ή να μην ολοκληρώνουν μακροχρόνιες εργασίες.
Η ΔΕΠΥ μπορεί επίσης να εμφανίζεται με διαφορετικό τρόπο σε όλο το φάσμα των φύλων.
Πώς εμφανίζεται η ΔΕΠΥ στους ενήλικες
Επειδή η ΔΕΠΥ είναι μια μακροχρόνια πάθηση, τα συμπτώματα αυτά μπορεί να συνεχίσουν και στην ενήλικη ζωή. Για την ακρίβεια, εκτιμάται ότι το 60% των παιδιών με ΔΕΠΥ καταλήγουν να γίνουν ενήλικες με ΔΕΠΥ.
Στην ενήλικη ζωή, τα συμπτώματα μπορεί να μην είναι τόσο εμφανή όσο είναι στα παιδιά. Οι ενήλικες με ΔΕΠΥ μπορεί να έχουν πρόβλημα συγκέντρωσης. Μπορεί να είναι ξεχασιάρηδες, ανήσυχοι, κουρασμένοι ή αποδιοργανωμένοι και μπορεί να δυσκολεύονται να ολοκληρώσουν περίπλοκες εργασίες.
Τι είναι η δυσλεξία;
Η δυσλεξία είναι μια διαταραχή της ανάγνωσης που ποικίλλει σε διαφορετικούς ανθρώπους.
Αν έχετε δυσλεξία, μπορεί να δυσκολεύεστε να προφέρετε λέξεις όταν τις βλέπετε γραμμένες, ακόμη και αν χρησιμοποιείτε τις λέξεις αυτές στην καθημερινή σας ομιλία. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι ο εγκέφαλός σας δυσκολεύεται να συνδέσει τους ήχους με τα γράμματα στη σελίδα – κάτι που ονομάζεται φωνημική επίγνωση.
Μπορεί επίσης να δυσκολεύεστε να αναγνωρίσετε ή να αποκωδικοποιήσετε ολόκληρες λέξεις.
Οι ερευνητές ανακαλύπτουν όλο και περισσότερα για το πώς ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τη γραπτή γλώσσα, αλλά οι ακριβείς αιτίες της δυσλεξίας δεν είναι ακόμη γνωστές. Αυτό που είναι γνωστό είναι ότι η ανάγνωση απαιτεί τη συνεργασία διαφόρων περιοχών του εγκεφάλου.
Στα άτομα που δεν πάσχουν από δυσλεξία, ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου ενεργοποιούνται και αλληλεπιδρούν όταν διαβάζουν. Τα άτομα με δυσλεξία ενεργοποιούν διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου και χρησιμοποιούν διαφορετικές νευρικές οδούς όταν διαβάζουν.
Πώς παρουσιάζεται η δυσλεξία στους ενήλικες
Όπως και η ΔΕΠΥ, η δυσλεξία είναι ένα δια βίου πρόβλημα. Οι ενήλικες με δυσλεξία μπορεί να μην έχουν διαγνωστεί στο σχολείο και να συγκαλύπτουν καλά το πρόβλημα στην εργασία τους, αλλά μπορεί να εξακολουθούν να δυσκολεύονται με την ανάγνωση εντύπων, εγχειριδίων και τεστ που απαιτούνται για την προαγωγή και τις πιστοποιήσεις.
Μπορεί επίσης να έχουν δυσκολία με τον προγραμματισμό ή τη βραχυπρόθεσμη μνήμη.
Πώς μπορείτε να καταλάβετε αν ένα πρόβλημα ανάγνωσης οφείλεται σε ΔΕΠΥ ή δυσλεξία;
Σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση Δυσλεξίας, οι αναγνώστες με δυσλεξία μερικές φορές διαβάζουν λάθος τις λέξεις και μπορεί να έχουν πρόβλημα με την ακριβή ανάγνωση.
Οι αναγνώστες με ΔΕΠΥ, από την άλλη μεριά, συνήθως δεν διαβάζουν λάθος τις λέξεις. Μπορεί να χάσουν το σημείο στο οποίο βρίσκονται στο κείμενο ή να παραλείψουν παραγράφους ή σημεία στίξης.
Τι μπορείτε να κάνετε εάν εσείς ή το παιδί σας έχετε και τα δύο
- Να παρέμβετε έγκαιρα
Εάν το παιδί σας έχει ΔΕΠΥ και δυσλεξία, είναι ζωτικής σημασίας να συναντηθείτε με όλη την εκπαιδευτική ομάδα – εκπαιδευτικούς, διοικητικούς υπαλλήλους, εκπαιδευτικούς ψυχολόγους, συμβούλους, ειδικούς σε θέματα συμπεριφοράς και ειδικούς σε θέματα ανάγνωσης.
Το παιδί σας έχει δικαίωμα σε μια εκπαίδευση που ανταποκρίνεται στις ανάγκες του.
- Συνεργαστείτε με έναν ειδικό σε θέματα ανάγνωσης
Μελέτες δείχνουν ότι ο εγκέφαλος μπορεί να προσαρμοστεί και ότι η αναγνωστική σας ικανότητα μπορεί να βελτιωθεί αν χρησιμοποιήσετε παρεμβάσεις που στοχεύουν στις δεξιότητες αποκωδικοποίησης και στη γνώση του τρόπου με τον οποίο παράγονται οι ήχοι.
- Εξετάστε όλες τις θεραπευτικές σας επιλογές για τη ΔΕΠΥ
Η συμπεριφορική θεραπεία, η φαρμακευτική αγωγή και η εκπαίδευση των γονέων αποτελούν όλα σημαντικά μέρη της θεραπείας των παιδιών με ΔΕΠΥ.
- Αντιμετωπίστε και τις δύο καταστάσεις
Μια μελέτη του 2017 έδειξε ότι οι θεραπείες της ΔΕΠΥ και της διαταραχής ανάγνωσης είναι και οι δύο απαραίτητες, αν θέλετε να δείτε βελτίωση και στις δύο καταστάσεις.
Υπάρχουν κάποια στοιχεία ότι τα φάρμακα για τη ΔΕΠΥ μπορεί να έχουν θετική επίδραση στην ανάγνωση, βελτιώνοντας την εστίαση και τη μνήμη.
- Πάρτε ένα φλάουτο ή μια κιθάρα
Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι το τακτικό παίξιμο ενός μουσικού οργάνου μπορεί να βοηθήσει στο συγχρονισμό των τμημάτων του εγκεφάλου που επηρεάζονται τόσο από τη ΔΕΠΥ όσο και από τη δυσλεξία.
