Άσπρη γλώσσα, τι την προκαλεί και πώς αντιμετωπίζεται

Τι προκαλεί την άσπρη γλώσσα και πώς αντιμετωπίζεται αυτό το σύμπτωμα;

Η άσπρη γλώσσα είναι μια κατάσταση που εκδηλώνεται είτε σαν μια λευκή ομοιόμορφη επικάλυψη στην μεγαλύτερη επιφάνεια της γλώσσας είτε σαν εντοπισμένες λευκές περιοχές σε ορισμένα μόνο σημεία.

Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι αποτέλεσμα απλής συσσώρευσης μικροβιακής πλάκας αλλά μπορεί να οφείλεται και σε στοματίτιδα (μυκητίαση στόματος), λευκοπλακία, ομαλό λειχήνα στόματος κ.α.

Ορισμένες φορές εκδηλώνεται επίσης και σαν άσπρη γλώσσα με κόκκινα στίγματα ή κηλίδες.

Η εικόνα της μπορεί να αποτελεί ανησυχητικό ή ακόμα και τρομακτικό θέαμα για τον πάσχοντα αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις δεν υποκρύπτει κάτι ανησυχητικό.

Τι προκαλεί τη λευκή γλώσσα;

Η λευκή γλώσσα συνήθως σχετίζεται με την υγιεινή του στόματος. Η γλώσσα ασπρίζει όταν οι θηλές της πρήζονται και φλεγμαίνουν.

Βακτήρια, μύκητες, βρωμιά, τροφές και νεκρά κύτταρα μπορούν όλα τους να παγιδευτούν στις διογκωμένες θηλές.

Όλα αυτά τα συσσωρευμένα ξένα σώματα δίνουν την εικόνα της άσπρης γλώσσας.

Οι παρακάτω καταστάσεις μπορούν να οδηγήσουν σε λευκή γλώσσα

• Κακό βούρτσισμα και υγιεινή των δοντιών
• Ξηροστομία
• Αναπνοή από το στόμα
• Αφυδάτωση
• Η κατανάλωση πολλών μαλακών τροφών
• Ο ερεθισμός της είτε από κοφτερές άκρες των δοντιών είτε από τραύματα με οδοντιατρικά όργανα
• Πυρετός
• Κάπνισμα
• Αλκοόλ

Καταστάσεις που συνδέονται με τη λευκή γλώσσα

Λευκοπλακία

Σπανιότερα, η άσπρη γλώσσα οφείλεται σε λευκοπλακία, μια πάθηση που εκδηλώνεται με λευκές κηλίδες ή πλάκες στο βλεννογόνο του στόματος, στα ούλα, στις εσωτερικές πλευρές των παρειών, και μερικές φορές κάτω από τη γλώσσα.

Αυτές οι λευκές πλάκες είναι στερεά προσκολλημένες στο βλεννογόνο και δεν απομακρύνονται αν τις ξύσουμε όπως συμβαίνει όταν πρόκειται για μυκητιασική στοματίτιδα, διευκολύνοντας έτσι να διακρίνουμε τις δύο παθήσεις.

Η λευκοπλακία πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν πιθανή προκαρκινική βλάβη, καθώς περίπου στο 5% των περιπτώσεων εξελίσσεται σε καρκίνο του στόματος.

Αν και ο ακριβής μηχανισμός που προκαλεί την λευκοπλακία παραμένει άγνωστος, πιθανόν οφείλεται σε αντίδραση των κυττάρων σε καταστάσεις χρόνιου ερεθισμού του στοματικού βλεννογόνου όπως το κάπνισμα, αλκοόλ ή λόγω τριβής της γλώσσας σε προβληματικές προσθετικές αποκαταστάσεις (γέφυρες, μερικές ή ολικές οδοντοστοιχίες).

Συνήθως το μόνο που απαιτείται για να εξαφανίσουμε τα συμπτώματα της λευκοπλακίας είναι να εντοπίσουμε και να αντιμετωπίσουμε την πηγή του ερεθισμού που την προκάλεσε.

Ομαλός λειχήνας

Ο ομαλός λειχήνας της γλώσσας είναι μια χρόνια φλεγμονώδης κατάσταση και θεωρείται αυτοάνοση πάθηση.

Εκδηλώνεται σε διάφορα σημεία του βλεννογόνου του στόματος είτε με λείες λευκές πλάκες είτε με διχτυωτή μορφή (όπως οι λειχήνες), ενώ μερικές φορές υπάρχουν και κόκκινα, ερεθισμένα και ελκώδη σημεία.

Όταν εκδηλώνεται στη γλώσσα, η κλινική εικόνα είναι άσπρη γλώσσα και πιθανόν κόκκινα στίγματα ή κηλίδες.

Μυκητιασική Στοματίτιδα

Η μυκητιασική στοματίτιδα, δηλαδή η ανάπτυξη μυκήτων (συνήθως ζυμομυκήτων όπως ο Candida Albicans) στο στόμα αποτελεί την πιο συχνή αιτία εμφάνισης λευκής γλώσσας και συχνά εκδηλώνεται σαν άσπρη γλώσσα με κόκκινα στίγματα.

Χαρακτηρίζεται από ελαφρά ανυψωμένες λευκές ή λευκοκίτρινες μαλακές πλάκες που αποκολλώνται εύκολα.

Εμφανίζονται πρώτα στη γλώσσα και μετά απλώνονται στο υπόλοιπο στόμα (ούλα, εσωτερικό παρειών, ουρανίσκο, λαιμό).

Αν ξύσουμε κάποιο σημείο και αφαιρέσουμε το λευκό στρώμα αποκαλύπτεται μια κόκκινη φλεγμονώδης επιφάνεια που μπορεί να αρχίσει να αιμορραγεί ελαφρά.

Μπορεί να οφείλεται σε παθήσεις που αποδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα, σε κακή εφαρμογή τεχνητών οδοντοστοιχιών, παρατεταμένη λήψη αντιβιοτικών, κακή στοματική υγιεινή, ξηροστομία, άγχος κ.α.

Σε στοματίτιδα συνήθως οφείλεται και η άσπρη γλώσσα μετά από αντιβίωση ή μετά από καταστάσεις έντονου άγχους.

Η αντιμετώπιση της άσπρης γλώσσας που οφείλεται σε στοματίτιδα βασίζεται κυρίως στη λήψη αντιμυκητιασικών φαρμάκων για 7 έως 14 ημέρες (συνήθως συνιστάται η τοπική χρήση νυστατίνης ή κλοτριμαζόλης).

Το γιαούρτι θεωρείται η πιο αποτελεσματική φυσική θεραπεία για τις μυκητιάσεις του στόματος καθώς βοηθά να επανέλθει η χημική και μικροβιακή ισορροπία στο στόμα.

Μικροβιακή Πλάκα

Συνήθως η άσπρη γλώσσα δεν είναι τίποτε άλλο από μια υπερσυσσώρευση βακτηριακής πλάκας ή/και υπολειμμάτων τροφής πάνω στην επιφάνεια της γλώσσας λόγω ελλιπούς στοματικής υγιεινής.

Η επιφάνεια της γλώσσας δεν είναι λεία αλλά αποτελείται από χιλιάδες μικρές προεκβολές του βλεννογόνου (θηλές) που ευνοούν την παγίδευση μικροβίων της πλάκας και τροφών.

Παράλληλα η παρουσία της μικροβιακής πλάκας προκαλεί ερεθισμό του βλεννογόνου και διόγκωση των θηλών αλλοιώνοντας το φυσιολογικό χρώμα της γλώσσας και δίνοντας την εικόνα της λευκής γλώσσας.

Η άσπρη γλώσσα αυτής της αιτιολογίας δεν εμπνέει ιδιαίτερη ανησυχία (αν και βέβαια αποτελεί ένδειξη ελλιπούς στοματικής υγιεινής) και αντιμετωπίζεται με βελτίωση στης στοματικής υγιεινής.

Συνιστάται επίσης όταν βουρτσίζουμε τα δόντια να μην παραλείπεται και το βούρτσισμα της γλώσσας είτε με την οδοντόβουρτσα μας είτε με την χρήση ειδικού ξέστρου για την γλώσσα.

Τριχωτή Λευκοπλακία

Η τριχωτή λευκοπλακία εκδηλώνεται με λευκές πλάκες πάνω στην γλώσσα, στενά προσκολλημένες στο βλεννογόνο που δεν αποκολλώνται με το τρίψιμο, και οι οποίες αναπτύσσονται στα πλάγια τμήματα της γλώσσας, παράλληλα μεταξύ τους και με κάθετες πτυχώσεις ως προς τον επιμήκη άξονα της.

Χαρακτηρίζεται από υπερκερατίνωση του επιθηλίου με διόγκωση των τριχοειδών προεκβολών (για αυτό και ονομάζεται τριχωτή λευκοπλακία) δίνοντας την κλινική εικόνα της άσπρης γλώσσας.

Σε αντίθεση με την απλή λευκοπλακία στόματος, στην τριχωτή λευκοπλακία δεν υπάρχει κίνδυνος εξέλιξης της σε καρκίνο.

Είναι όμως συχνά η πρώτη ένδειξη για προσβολή από τον ιό HIV / AIDS. Συνήθως η αντιμετώπιση της γίνεται με αντιϊικά φάρμακα όπως η ακυκλοβίρη (Zovirax).

Γεωγραφική Γλώσσα

Σε ορισμένες περιπτώσεις η άσπρη γλώσσα οφείλεται σε μια πάθηση γνωστή σαν «γεωγραφική γλώσσα».

Χαρακτηρίζεται από «νησίδες» με ακαθόριστα σχήματα πάνω στην γλώσσα, κόκκινου χρώματος με λευκό περίγραμμα.

Η αιτιολογία της είναι άγνωστη αλλά πιθανόν να σχετίζεται με γενετικά ή ψυχοσωματικά αίτια.

Δεν παρουσιάζει κίνδυνο για την υγεία και τα συμπτώματα συνήθως υποχωρούν μόνα τους.

Σύφιλη

Αυτό το σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα μπορεί να προκαλέσει στοματικές πληγές οι οποίες σε περίπτωση που η σύφιλη δεν αντιμετωπιστεί μπορεί να μετατραπούν σε λευκές νησίδες που αποτελούν την κλινική εικόνα της συφιλικής γλωσσίτιδας.

Επίσης φάρμακα όπως τα αντιβιοτικά μπορούν να οδηγήσουν σε μυκητιασικές  λοιμώξεις στο στόμα, και εν τέλει, ο καρκίνος της γλώσσας ή του στόματος μπορούν να δώσουν μία εικόνα λευκής γλώσσας.

Θεραπευτικές επιλογές

Μια λευκή γλώσσα μπορεί να μην χρειάζεται αντιμετώπιση και θεραπεία. Σαν σύμπτωμα συχνά ξεκαθαρίζει από μόνο του.

Μπορεί αυτός που έχει το σύμπτωμα να μπορεί να αφαιρέσει τη λευκή επικάλυψη από τη γλώσσα του βουρτσίζοντας την απαλά με μια μαλακή οδοντόβουρτσα.

Ή να τρέξει απαλά μια ξύστρα γλώσσας στη γλώσσα του.

Η κατανάλωση άφθονου νερού μπορεί επίσης να βοηθήσει στην απομάκρυνση βακτηρίων και ξένων σωμάτων από το στόμα.

1. Η λευκοπλακία δε χρειάζεται θεραπεία. Ωστόσο είναι απαραίτητη η επίσκεψη σε ειδικό για την παρακολούθηση της πορείας της κατάστασης και για την διενέργεια ελέγχου εάν υπάρχει επιδείνωση.

Ο καθαρισμός των λευκών κηλίδων μπορεί να επιτευχθεί με διακοπή του καπνίσματος και με μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ.

2. Ο ομαλός λειχήνας επίσης δεν απαιτεί θεραπεία. Εφόσον όμως η κατάσταση είναι σοβαρή, ο γιατρός μπορεί να συνταγογραφήσει ένα σπρέι στόματος με στεροειδή ή ένα διάλυμα στόματος που περιέχει διαλυμένα στεροειδή χάπια.

3. Η Μυκητιασική Στοματίτιδα μπορεί να αντιμετωπιστεί με αντιμυκητιασικά φάρμακα. 

4. Η σύφιλη αντιμετωπίζεται με μία μόνο δόση πενικιλίνης. 

Πότε απαιτείται η επίσκεψη στο γιατρό;

Εάν η λευκή γλώσσα είναι το μοναδικό σύμπτωμα του πάσχοντος, δε χρειάζεται επίσκεψη στο γιατρό. Αλλά αν επιμένει για πάνω από δύο βδομάδες, ενδέχεται να χρειάζεται ιατρική φροντίδα.

Εφόσον συνυπάρχουν τα παρακάτω συμπτώματα καλό είναι ένας ειδικός να επιληφθεί άμεσα της κατάστασης:

• Επώδυνη γλώσσα με αίσθημα καύσου (κάψιμο)
• Ανοιχτές πληγές στη στοματική κοιλότητα
• Δυσκολία στη μάσηση, στην κατάποση ή στην ομιλία
• Συνοδά συμπτώματα όπως πυρετός, απώλεια σωματικού βάρους ή δερματικό εξάνθημα

Πώς να αποτρέψουμε τη λευκή γλώσσα;

Δεν είναι πάντοτε εύκολο να προλάβουμε μία λευκή γλώσσα.

Το κλειδί σε αυτήν την περίπτωση είναι η καλή στοματική υγιεινή. Δηλαδή:

• Χρήση μαλακής οδοντόβουρτσας
• Χρήση φαρμακευτικής οδοντόπαστας
• Δύο και παραπάνω βουρτσίσματα την ημέρα
• Χρήση στοματικού φθοριούχου διαλύματος
• Χρήση οδοντικού νήματος

Επίσης:

• Επίσκεψη στον οδοντίατρο δύο φορές το χρόνο για έλεγχο και καθαρισμό
• Αποφυγή καπνού και αλκοόλ
• Πλούσια σε φρέσκα φρούτα και λαχανικά διατροφή