Το ανθρώπινο σώμα είναι πραγματικά απίστευτο. Ανά πάσα στιγμή, εκτελεί ένα σωρό πολύπλοκες φυσιολογικές διεργασίες – όπως η αναπνοή και η πέψη – χωρίς τη βοήθεια των συνειδητών σκέψεών μας. Το γεγονός αυτό προκαλεί δέος.
Και μετά υπάρχουν και οι ανατριχίλες.
Η ανατριχίλα δεν είναι κάτι που προκαλεί δέος. Είναι κάτι το αλλόκοτο. Και δεν εξυπηρετούν σχεδόν κανέναν σκοπό. Τι είναι, αλήθεια;
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η ανατριχίλα, γνωστή και ως ανόρθωση τριχών ή χήνειο δέρμα, εμφανίζεται όταν το συμπαθητικό νευρικό σας σύστημα ενεργοποιεί τους μικροσκοπικούς μύες που βρίσκονται στη βάση κάθε θύλακα τρίχας – τους ορθωτήρες των τριχών – με αποτέλεσμα να συσπώνται. Αυτή η σύσπαση των μυών προκαλεί την έγερση της τρίχας.
Τι προκαλεί ανατριχίλα;
Για πολλούς millennials, η λέξη “ανατριχίλα” είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ομώνυμη σειρά παιδικών βιβλίων («Ανατριχίλες» του R.L.Stine). Πρόκειται για έναν ταιριαστό τίτλο για ιστορίες που είχαν σκοπό να εισάγουν τα παιδιά στο ευρύτερο genre του τρόμου: Ο φόβος είναι ένας μόνο από έναν εντυπωσιακά μεγάλο αριθμό δυνητικών εκλυτικών παραγόντων για την πρόκληση ανατριχίλας! Ακολουθούν μερικοί από αυτούς:
Φόβος ή σοκ
“Ένα ανατριχιαστικό έγκλημα”, “Μια ανατριχιαστική ιστορία”, “Μια εμπειρία που σου παγώνει το αίμα” … έχετε παρατηρήσει ποτέ ότι μιλάμε για το φόβο ως ένα “ψυχρό” συναίσθημα; Αυτό δεν είναι τυχαίο.
Οι ειδικοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η ανατριχίλα είναι μία από τις πολλές φυσιολογικές διεργασίες που απαρτίζουν την αντίδρασή μας “μάχη ή φυγή”. Με την πάροδο του χρόνου, οι άνθρωποι εξελίχθηκαν ώστε να έχουν λιγότερες τρίχες, επομένως η ανατριχίλα δεν είναι τόσο χρήσιμη – ή θεαματική – όσο ήταν κάποτε.
Σκεφτείτε τις γάτες. Όταν τρομοκρατούνται, οι τρίχες τους σηκώνονται όρθιες. Μπορεί εμείς να πιστεύουμε ότι δείχνουν αξιολάτρευτες όταν τους σηκώνονται οι τρίχες, αλλά τα υπόλοιπα ζώα δεν το βλέπουν έτσι.
Όταν ένα ζώο βρεθεί σε κίνδυνο, το ανασηκωμένο τρίχωμα δημιουργεί την εικόνα ενός πιο μεγαλόσωμου ζώου και μπορεί να αποτρέψει τους εχθρούς.
Φανταστείτε τώρα τον Homo habilis – τα πρωτόγονα, τριχωτά ξαδέλφια μας – να περπατά στη γη πριν από 2 εκατομμύρια χρόνια. Όταν οι τρίχες αυτών των ανθρώπων στέκονταν όρθιες, θα έδειχναν αρκετά … ισχυροί. Η ανόρθωση των τριχών συνέβαλε στην προστασία τους από τα αρπακτικά, καθιστώντας δυνατή την εμφάνιση των Homo sapiens (άτριχων συγκριτικά) αρκετές χιλιετίες αργότερα.
Δυστυχώς, οι ανατριχίλες μας δεν είναι αρκετά εντυπωσιακές για να τρομάξουν τυχόν επίδοξους θηρευτές, αλλά εξακολουθούμε να τις προκαλούμε ως απάντηση σε πιθανές απειλές. Αυτές οι απειλές είναι απλά πολύ διαφορετικές από αυτές του παρελθόντος.
Σεξουαλική διέγερση
Θυμάστε που είπαμε ότι όλες αυτές οι τρίχες που στέκονται όρθιες έκαναν τον Homo habilis να φαίνεται μεγαλύτερος; Αυτό πιθανότατα βοηθούσε και στην προσέλκυση πιθανών συντρόφων.
Κρύο
Οι ανατριχίλες είναι το πρωτότυπο μπουφάν στην εξελικτική ιστορία του ανθρώπου!
Αστειευόμαστε. Στα ζώα, οι τρίχες που σηκώνονται όρθιες δημιουργούν μόνωση ενάντια στο κρύο. Αν ήμασταν τόσο τριχωτοί όσο οι πρόγονοί μας, οι ανατριχίλες θα είχαν το ίδιο αποτέλεσμα και για εμάς.
Μια έρευνα που διεξήχθη το 2020 διαπίστωσε ότι η ανόρθωση των τριχών κάνει κάτι περισσότερο από το να σας βοηθάει να παραμείνετε ζεστοί βραχυπρόθεσμα. Εάν το κρύο διαρκεί για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, οι επιστήμονες λένε ότι η ανατριχίλα μπορεί να διεγείρει τα βλαστικά κύτταρα των θυλάκων των τριχών. Με απλά λόγια: Οι ανατριχίλες στέλνουν το μήνυμα ότι ήρθε η ώρα να επιταχυνθεί η διαδικασία αναγέννησης της τρίχας.
Ισχυρά συναισθήματα
Μήπως η ομάδα σας μόλις κέρδισε στο ντέρμπι με τον αιώνιο αντίπαλο; Στέκεστε για πρώτη φορά μπροστά στα Προπύλαια στην Ακρόπολη; Είστε έτοιμοι να μάθετε αν πήρατε τη δουλειά; Μήπως μόλις φάγατε το καλύτερο φαγητό που φάγατε ποτέ; Μήπως ακούσατε ένα από τα καλύτερα σόλο κιθάρας της ζωής σας;
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η χαρά, ο ενθουσιασμός, η λύπη, ο φόβος, το δέος ή ο θυμός – η βίωση οποιουδήποτε ισχυρού συναισθήματος, για την ακρίβεια – μπορεί να προκαλέσει ένα αντανακλαστικό ανόρθωσης των τριχών.
Αποτελούν ποτέ πρόβλημα οι ανατριχίλες;
Οι ανατριχίλες από μόνες τους δεν είναι κάτι ανησυχητικό. Αλλά κάθε τόσο, μπορεί να αποτελούν σύμπτωμα μιας κατάστασης.
- Τριχοειδής κεράτωση
Νιώθετε ότι έχετε συνέχεια ανατριχίλες; Τις έχετε σε σημεία όπως τα πόδια σας, οι μηροί σας, τα μάγουλά σας, τα μπράτσα σας ή … ο πισινός σας;
Καλά νέα: Ο πισινός σας δεν έχει δικό του μυαλό και συναισθήματα. Πιθανότατα έχετε απλώς μια πολύ συνηθισμένη δερματική πάθηση που ονομάζεται τριχοειδής κεράτωση. Βασικά, οι θύλακες των τριχών σας μπλοκάρονται από εναποθέσεις κερατίνης, οι οποίες μπορεί να καταστήσουν το δέρμα σας τραχύ, ανώμαλο, ξηρό και κόκκινο. Ευτυχώς, η τριχοειδής κεράτωση αποτελεί ένα καθαρά αισθητικό πρόβλημα που αντιμετωπίζεται εύκολα.
- Άγχος
Τα ρίγη είναι κοινό χαρακτηριστικό τόσο της γενικευμένης αγχώδους διαταραχής (GAD) όσο και των κρίσεων πανικού. Εάν διαπιστώσετε ότι έχετε ρίγη σε τακτά χρονικά διαστήματα -ιδιαίτερα εάν αυτά συνοδεύονται από άλλα συμπτώματα ή εμφανίζονται όταν βρίσκεστε υπό πίεση- είναι πιθανώς μια καλή ιδέα να μιλήσετε με έναν γιατρό.
- Απεξάρτηση
Πιθανόν να έχετε ακούσει κάποιον να λέει ότι κόβει κάτι “εν ψυχρώ”. Πιθανότατα πρόκειται για αναφορά στο υγρό, ανατριχιαστικό δέρμα που πολλοί άνθρωποι παρουσιάζουν όταν σταματούν τη χρήση -ή περιορίζουν σημαντικά την πρόσληψη- αλκοόλ ή ορισμένων ναρκωτικών.
- Επιληπτικές κρίσεις
Αν και είναι σπάνιο, μερικοί άνθρωποι ανατριχιάζουν κατά την περίοδο πριν ή κατά τη διάρκεια μιας επιληπτικής κρίσης. Αυτή η αντίδραση συμβαίνει συχνότερα σε περιπτώσεις επιληπτικών κρίσεων που εστιάζονται στον αριστερό κροταφικό λοβό του εγκεφάλου, ο οποίος ρυθμίζει τα συναισθήματά μας. Για τα άτομα που ζουν με επιληψία του αριστερού κροταφικού λοβού, η ανατριχίλα μπορεί να λειτουργήσει ως μια χρήσιμη προειδοποίηση για μια επικείμενη κρίση.
- Δυσαντανακλαστικότητα (ή υπεραντανακλαστικότητα)
Η δυσαντανακλαστικότητα είναι μια δυνητικά θανατηφόρα κατάσταση που αναπτύσσουν ορισμένοι άνθρωποι μετά από τραυματισμό του νωτιαίου μυελού. Ουσιαστικά, το αυτόνομο νευρικό σας σύστημα – το οποίο ελέγχει τι κάνει το σώμα σας αυτόματα, όπως η αναπνοή και η αιματική κυκλοφορία – αντιδρά υπερβολικά στον πόνο. Οι ανατριχίλες σε αυτή την περίπτωση δεν είναι επικίνδυνες, αλλά το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα είναι μια ξαφνική και σοβαρή αύξηση της αρτηριακής πίεσης.
