Εγκεφαλικό επεισόδιο και διαβήτης. Ποια είναι η σχέση μεταξύ τους;

Ο διαβήτης ( που ονομάζεται επίσης σακχαρώδης διαβήτης) αποτελεί μια ομάδα παθήσεων που έχουν ως αποτέλεσμα ο οργανισμός να μην είναι τόσο αποδοτικός στη διαχείριση των επιπέδων γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα.

Τα άτομα με διαβήτη κινδυνεύουν να εμφανίσουν υψηλή γλυκόζη στο αίμα.

Η ύπαρξη υψηλών επιπέδων γλυκόζης στο αίμα μπορεί να βλάψει τα αιμοφόρα αγγεία με την πάροδο του χρόνου.

Ένα κατεστραμμένο αιμοφόρο αγγείο στον εγκέφαλο μπορεί να αποφραχθεί ή να διαρραγεί (να σπάσει), γεγονός που προκαλεί εγκεφαλικό επεισόδιο.

Το εγκεφαλικό επεισόδιο είναι μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης που μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλική βλάβη και θάνατο.

Σύνδεση μεταξύ διαβήτη και εγκεφαλικού επεισοδίου

Ο διαβήτης είναι μια ομάδα χρόνιων παθήσεων που επηρεάζουν τον μεταβολισμό. Μια μεταβολική ασθένεια επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο το σώμα χρησιμοποιεί τα θρεπτικά συστατικά από τις τροφές για να τροφοδοτήσει τα κύτταρα του οργανισμού.

Όταν τρώτε, το σώμα διασπά την τροφή και απελευθερώνει γλυκόζη ( σάκχαρα) στην κυκλοφορία του αίματος. Αυτό αναγκάζει ένα όργανο του πεπτικού συστήματος, το πάγκρεας, να απελευθερώσει μια ορμόνη που ονομάζεται ινσουλίνη.

Σε περίπτωση διαβήτη, το πάγκρεας είτε δεν παράγει ινσουλίνη είτε δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη για να βοηθήσει το σώμα να μετατρέψει όλη τη γλυκόζη από τις τροφές σε ενέργεια. Μία από τις συνέπειες της κατάστασης αυτής είναι η αύξηση του επιπέδου γλυκόζης στην κυκλοφορία του αίματος.

Τα συμπτώματα του διαβήτη μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Θολή όραση
• Ξηρό δέρμα
• Απρόσμενη απώλεια βάρους
• Ακραία πείνα
• Ακραία δίψα
• Κόπωση
• Λοιμώξεις
• Μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στα χέρια ή τα πόδια
• Αργή επούλωση πληγών ή μώλωπες
• Συχνή ούρηση

Τα αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα μπορούν να βλάψουν τα αιμοφόρα αγγεία με την πάροδο του χρόνου. Τα αιμοφόρα αγγεία μπορεί να μπλοκαριστούν ή να σπάσουν, με συνέπεια ένα μέρος του οργανισμού να μείνει χωρίς παροχή αίματος.

Όταν αυτό συμβαίνει στον εγκέφαλο, μπορεί να προκληθεί εγκεφαλικό επεισόδιο. Τα κύτταρα του εγκεφάλου ενδέχεται να πεθάνουν, γεγονός που δύναται να επηρεάσει τον οργανισμό με διάφορους τρόπους, ανάλογα με το ποια αιμοφόρα αγγεία επηρεάζονται.

Μπορεί να προκύψουν αλλοιωμένη όραση, απώλεια μνήμης, παράλυση καθώς και άλλα σημεία και συμπτώματα.

Η πρόοδος στην κατανόηση της αγγειακής παθολογίας του διαβήτη έχει καταστήσει σαφές ότι η παθογένεια των διαβητικών αγγειακών επιπλοκών καθορίζεται από μια ισορροπία μεταξύ μοριακών μηχανισμών βλάβης και ενδογενών προστατευτικών παραγόντων.

Κίνδυνοι

Τα άτομα που ζουν με διαβήτη έχουν διπλάσιες πιθανότητες να πάθουν εγκεφαλικό επεισόδιο από τα άτομα που δεν έχουν αυτή την ασθένεια.

Μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, τα άτομα με διαβήτη έχουν επίσης λιγότερες πιθανότητες να αναρρώσουν πλήρως και έχουν επίσης υψηλότερο κίνδυνο να πεθάνουν από εγκεφαλικό επεισόδιο.

Τα άτομα με διαβήτη είναι πιο πιθανό να έχουν υπέρταση (υψηλή αρτηριακή πίεση), υπερλιπιδαιμία (υψηλά επίπεδα λίπους στο αίμα), στεφανιαία νόσο (μειωμένη ροή αίματος στον καρδιακό μυ) ή περιφερική αγγειακή νόσο (μειωμένη ροή αίματος σε αγγεία εκτός της καρδιάς). Αυτές οι καταστάσεις αποτελούν επίσης παράγοντες κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο.

Το μεταβολικό σύνδρομο είναι μια ακόμη κατάσταση που συνδέεται με τον διαβήτη. Χαρακτηρίζεται από αυξημένη αρτηριακή πίεση, υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, υπερβολικό σωματικό λίπος γύρω από τη μέση και υψηλή χοληστερόλη ή τριγλυκερίδια (δυσλιπιδαιμία).

Η ύπαρξη μεταβολικού συνδρόμου μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου κατά 20% έως 40%.

Η μικρολευκωματινουρία, δηλαδή η ύπαρξη υπερβολικής ποσότητας μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται αλβουμίνη στα ούρα, συνδέεται επίσης με τον διαβήτη. Η ύπαρξη διαβήτη και μικρολευκωματινουρίας συνδέεται με 80% αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου.

Οι ιστορικά περιθωριοποιημένοι πληθυσμοί, συμπεριλαμβανομένων των μαύρων, των ισπανόφωνων, των Ρομά και των Αμερικανών Ινδιάνων, έχουν υψηλότερο επιπολασμό εμφάνισης τόσο διαβήτη όσο και εγκεφαλικού επεισοδίου από άλλες ομάδες.

Θεραπεία και αντιμετώπιση του εγκεφαλικού επεισοδίου λόγω διαβήτη

Το εγκεφαλικό επεισόδιο αποτελεί επείγον ιατρικό περιστατικό και είναι σημαντικό να λάβετε φροντίδα αμέσως μόλις αναγνωριστούν τα συμπτώματα ενός εγκεφαλικού επεισοδίου. Δυστυχώς, τα άτομα με διαβήτη έχουν την τάση να τα πηγαίνουν χειρότερα μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο από ό,τι τα άτομα που δεν έχουν διαβήτη.

Υπάρχουν οδηγίες για τη φροντίδα του εγκεφαλικού επεισοδίου σε άτομα που πάσχουν από διαβήτη.

Ένα εγκεφαλικό επεισόδιο είναι τόσο σωματικά όσο και ψυχικά στρεσογόνο. Το στρες μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.

Όταν υποστείτε εγκεφαλικό επεισόδιο και εισαχθείτε σε ιατρική μονάδα, τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα πρέπει να τύχουν της κατάλληλης διαχείρισης και να διατηρηθούν σε φυσιολογικά επίπεδα.

Τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα είναι συχνά πολύ υψηλά σε άτομα με διαβήτη που νοσηλεύονται για εγκεφαλικό επεισόδιο. Συνιστάται η ομαλοποίηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα στα 140 έως 180 χιλιοστόγραμμα ανά δεκατόλιτρο (mg/dl) τις πρώτες 24 ώρες και η διατήρησή τους σε αυτά τα επίπεδα για τις πρώτες 48 ώρες μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο.

Η ομαλοποίηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα μπορεί επίσης να βελτιώσει την έκβαση του περιστατικού και να μειώσει τον κίνδυνο θανάτου. Συνήθως χορηγείται ινσουλίνη για τη ρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.

Σύμφωνα με τον τύπο του εγκεφαλικού επεισοδίου θα χορηγηθούν περαιτέρω θεραπείες και υποστηρικτική φροντίδα.

Μπορεί να χορηγηθεί ενεργοποιητής πλασμινογόνου ιστού, αλλά πρέπει να χορηγηθεί εντός των πρώτων ωρών μετά το εγκεφαλικό επεισόδιο. Ο ενεργοποιητής πλασμινογόνου ιστού διαλύει τους θρόμβους αίματος που προκαλούν ορισμένους τύπους εγκεφαλικών επεισοδίων.

Άλλα αντιπηκτικά όπως η ηπαρίνη ή η ασπιρίνη ενδέχεται να χρειαστούν όταν μια απόφραξη προκαλεί εγκεφαλικό επεισόδιο. Επιπλέον, άλλα φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση της αρτηριακής πίεσης.

Υγρά που περιέχουν ισορροπημένους ηλεκτρολύτες (νάτριο, κάλιο και ασβέστιο) μπορούν να χορηγηθούν μέσω ενδοφλέβιας γραμμής (IV) με αργή στάγδην χορήγηση για την πρόληψη του εγκεφαλικού οιδήματος.

Διάφορες χειρουργικές επεμβάσεις μπορούν επίσης να ανακουφίσουν τυχόν οίδημα ή αιμορραγία στον εγκέφαλο.

Σε αυτές μπορεί να περιλαμβάνεται η αφαίρεση ενός μικρού τμήματος του οστού του κρανίου για κάποιο χρονικό διάστημα μέχρι να υποχωρήσει το οίδημα στον εγκέφαλο ή η αποστράγγιση ή η απομάκρυνση μιας εγκεφαλικής αιμορραγίας.

Η αποκατάσταση μετά το εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να περιλαμβάνει φυσικοθεραπεία, εργοθεραπεία και λογοθεραπεία.

Πρόληψη

Η πρόληψη του εγκεφαλικού επεισοδίου σε άτομα με διαβήτη είναι σημαντική και μπορεί να διαμορφωθεί με πολλούς τρόπους. Οι γιατροί μπορούν να χρησιμοποιήσουν ένα εργαλείο εκτίμησης κινδύνου για να αξιολογήσουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου σε ένα άτομο με διαβήτη.

Τα μέτρα πρόληψης του εγκεφαλικού επεισοδίου μπορεί να περιλαμβάνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής σας.

Αυτό συνεπάγεται την αλλαγή των διατροφικών συνηθειών, τη διακοπή του καπνίσματος, τη μέτρια κατανάλωση αλκοόλ και την τακτική άσκηση. Αυτού του είδους οι αλλαγές ίσως προταθούν για να βοηθήσουν στον έλεγχο των επιπτώσεων του διαβήτη.

Οι δύο τύποι φαρμάκων που αποσκοπούν στην πρόληψη του εγκεφαλικού επεισοδίου σε άτομα με διαβήτη είναι:

Εκλεκτικοί και αναστρέψιμοι αναστολείς SGLT2. Η SGLT2 είναι πρωτεΐνη που επαναρροφά γλυκόζη από τα ούρα καθώς το αίμα φιλτράρεται στους νεφρούς και τη διοχετεύει στην κυκλοφορία του αίματος.

Αναστέλλοντας τη δράση της SGLT2, η δαπαγλιφλοζίνη αυξάνει την αποβολή της γλυκόζης μέσω των ούρων, μειώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.

Οι εκλεκτικοί αγωνιστές του υποδοχέα του πεπτιδίου που μοιάζει με τη γλυκαγόνη-1 (GLP1RA). Ένας GLP1RA μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο της όρεξης, στην απελευθέρωση της σωστής ποσότητας γλυκόζης από το πάγκρεας και στην επιβράδυνση της διέλευσης της τροφής από τον πεπτικό σωλήνα.

Ο υποδοχέας του GLP-1 είναι ο στόχος του εγγενούς GLP-1, μια ενδογενής ορμόνη ινκρετίνη που ενισχύει την γλυκοζοεξαρτώμενη έκκριση ινσουλίνης από τα β-κύτταρα του παγκρέατος.

Αυτά τα φάρμακα μπορεί να συμβάλλουν στη μείωση του κινδύνου εγκεφαλικού επεισοδίου και μπορεί να προτιμώνται σε ορισμένες περιπτώσεις έναντι ενός SGLTi.

Η υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση) αποτελεί παράγοντα κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο σε άτομα που πάσχουν από διαβήτη. Οι κατευθυντήριες οδηγίες της Αμερικανικής Διαβητολογικής Εταιρείας (ADA) συνιστούν στα άτομα με διαβήτη να διατηρούν αρτηριακή πίεση μικρότερη από 140/90 mmHg.

Η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να αντιμετωπιστεί με φάρμακα, όπως οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης ή οι αναστολείς των υποδοχέων της αγγειοτενσίνης.

Η δυσλιπιδαιμία (υψηλά επίπεδα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων) είναι μια άλλη πάθηση που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου εφόσον δεν αντιμετωπιστεί. Για όσους έχουν δυσλιπιδαιμία, μπορεί να συνιστώνται φάρμακα που ονομάζονται στατίνες για τη μείωση των επιπέδων χοληστερόλης.

Η μείωση της χοληστερόλης μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου κατά περισσότερο από 20%.

Άλλες μέθοδοι πρόληψης του εγκεφαλικού επεισοδίου περιλαμβάνουν τη χρήση ασπιρίνης και/ή φιβρατών.

Οι φιμπράτες όπως το Lopid (γεμφιβροζίλη) μειώνουν τα επίπεδα τριγλυκεριδίων και αυξάνουν την HDL χοληστερόλη. Μέχρι στιγμής, η ασπιρίνη ή οι φιμπράτες δεν έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλουν στην πρόληψη των εγκεφαλικών επεισοδίων σε άτομα με διαβήτη.

Παρόλο που είναι σημαντικό να έχουμε σωστά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα στον διαβήτη, ο αυστηρός έλεγχός τους δεν έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου.